03:17:pm 06/06/12
Liệu
có cách nào không nhỉ?
Bây
giờ thì hầu hết mọi người đều đồng ý với nhau rằng muốn xây dựng một chế độ dân
chủ thật tử tế, thật bền vững, tất phải xây từ cái nền dân trí; dân trí có được
khai mở từng bước vững chắc và ngày càng nâng cao thì mới xây dựng được một chế
độ dân chủ thật chất lượng, và chất lượng ấy luôn tương ứng với trình độ dân
trí, không thể “ăn non” mà cũng chẳng thể “ăn già”.
Nói
đến nâng cao dân trí thì ai cũng thấy là việc phải làm lâu dài.
Cụ
Phan Châu Trinh từ cách đây hơn một trăm năm vạch đường cứu dân cứu nước bắt
đầu bằng KHAI DÂN TRÍ.Cụ Huỳnh Thúc Kháng viết năm 1928 : “Cái dốt là cái họa của người An
Nam”.Cụ Hồ Chí Minh ngay sau khi cách mạng Tháng Tám 1945 thành
công đã xác định một trong mấy nhiệm vụ hàng đầu của chính phủ là lãnh đạo toàn
dân DIỆT GIẶC DỐT (cùng với nhiệm vụ CHỐNG GIẶC NỘI XÂM giữa lúc chính quyền
cách mạng còn trong trứng nước và phải chống thực dân Pháp trở lại xâm lược) .Trước cụ Hồ hàng
trăm năm, cụ Các Mác đã nêu nỗi lo về cái họa dân ngu : “Sự ngu dốt, đó là cái sức mạnh quỉ
sứ, và chúng tôi sợ rằng nó sẽ còn là nguyên nhân của nhiều bi kịch”.Cụ
Mác nói đúng nhưng chưa đủ.Bản thân sự ngu dốt không có tội, nó là hệ quả của
một trình độ xã hội lạc hậu; bi kịch chỉ xuất hiện và trở thành đại họa bám níu
dai dẳng vào số phận loài người khi sự
ngu dốt được trao quyền lực(BMQ
nhấn mạnh ), và trớ trêu thay, chính học thuyết chuyên chính vô sản
của Mác lại trao quyền
lực cho sự ngu dốt.
Tuy
nhiên, đừng quên một điều cũng rất trớ trêu này : những người vô sản thành thị
và nông thôn đói khổ ít học bỗng chốc nhờ cái quái chiêu“đường lối giai cấp trong công tác
cán bộ”
mà nhảy phắt lên ghế vua quan thì tiếp đó họ tuyệt đối không ngu tí nào trong
các thủ đọan bám giữ quyền lực.Ngu sao được khi họ biến tiền thuế của dân thành
một thứ “cơm vua lộc chúa” đem ban phát để sai khiến (dưới nhãn hiệu “lãnh
đạo”) thật “tài tình” cả một “đội ngũ trí thức” ngày đêm miệt mài chế tác đủ
thứ lý sự ngụy biện chày cối nhằm kéo dài tình trạng ngu dân, và mỉa mai thay,
trong “đội ngũ” ấy không phải chỉ toàn bọn “học giả bằng thật” mà lại có cả
không ít những bậc tài cao học rộng thông kim bác cổ, hơn nữa lại từng là nạn
nhân của chuyên chính vô sản.
Trở
lực trực tiếp gây hại gây rối cho việc nâng cao dân trí chính là cái “đội ngũ”
bùng nhùng bầy nhầy này. Cần nói luôn, với “đội ngũ” này thì không hẳn chỉ là
vấn đề “sĩ trí” mà lại là chuyện “sĩ khí”.Một bằng chứng nóng hổi : đại hội lần
thứ 8 của Hội nhà văn Việt Nam đầu tháng 8.2010 vừa qua, cả một đội ngũ lớn
“chiến sĩ – nghệ sĩ” luôn tự phong là “lương tâm tiêu biểu”, “trí tuệ tiêu
biểu”được chi tiền dồi dào kéo về thủ đô họp đại hội chỉ để trình diễn màn “Yêu
Tổ Quốc chỉ còn nghe ú ớ” (thơ Thanh Thảo).
Trước
tình hình ấy, những người sốt ruột mong sớm có dân chủ đâm ra cáu tiết bài bác
luận điểm “ôn hòa, tiệm tiến”, hoặc là nản chí chặc lưỡi buông xuôi ngồi chờ
quy luật, chờ vận nước – “cái gì phải đến nó sẽ đến”.
Tôi
thuộc trường phái sốt ruột, cực kỳ sốt ruột, vì luôn cảm thấy thời gian ở Việt
Nam đất nước tôi không trôi theo tốc độ bình thường như ở những xứ sở khác mà
trôi theo tốc độ của máu chảy, tốc độ của mồ hôi rơi, của nỗi ngột ngạt bức bối
nơi vô vàn những thân phận oan khiên đang bị bóp cổ, bị bịt mồm, bẻ bút.
Nhưng
bình tĩnh mà xét thì dù sốt ruột đến mấy cũng không thể hành động theo kiểu hăm
hở nhảy xuống ruộng kéo cây mạ cao lên cho mau có lúa khiến mất trắng cả mùa
màng.
Tôi
lại cũng không thuộc trường phái nản lòng, cam chịu cảnh ngồi chờ qui luật.Bao
đêm trằn trọc tự hỏi : có cách nào đẩy nhanh tốc độ nâng cao dân trí ? Có cách
nào ?
Rồi
lần lần cũng thấy hé mở câu trả lời, ít nhất là trả lời cho riêng mình, xin
được trình bày để cùng trao đổi ý kiến rộng rãi.
Nói
đến dân trí, nghe qua thấy thật mênh mông.
Thế
thì trong cái dân trí mênh mông đó, ta hãy chọn khâu nào là cơ bản nhất và cũng
cấp bách nhất cần tập trung nỗ lực nâng cao trước hết. Theo tôi, đó chính là
vấn đề dân quyền.Vâng,
hãy tập trung nâng cao ý
thức của người dân về dân
quyền – gọi một cách nôm na là ý thức người dân về quyền làm chủ của mình.
Người
Việt Nam mình không mấy ai không yêu nước, điều đó là quá rõ, nhưng có lẽ cũng
chưa nhiều người thấy thật rõ điều này : ý thức dân tộc phải gắn chặt với ý
thức về dân quyền, nước được độc lập mà dân không có quyền thì độc lập cũng
không nghĩa lý gì, hiện thời dân ta đúng là đang sống trong một nền độc lập
không có nghĩa lý gì, bởi người dân không có được cả đến cái quyền xuống đường
biểu tình bày tỏ lòng yêu nước, vậy mà vẫn chưa ngộ ra trạng thái dân-mất-quyền-mất-nước
của mình.
Từ
thuở bé, tôi đã hát câu hát Văn Cao :“Lập
quyền dân, tiến lên, Việt Nam!”
.Cái tiếng lòng hồn nhiên của tôi hòa trong tiếng lòng của toàn
dân Việt.Càng lớn lên, tôi càng ý thức rõ rằng con đường duy nhất đúng để Việt Nam tiến lên
chỉ có thể là con đường lập
quyền dân, người dân phải lập quyền, phải tự nắm lấy quyền của mình – đúng
như ý
kiến của cố luật sư Nguyễn Hữu Thọ, chủ tịch UBTW Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam : “Dân chủ là cái phải đấu tranh để
giành lấy chứ không thể ngồi chờ ai ban phát cho”.
Phạm
vi của quyền làm chủ cũng khá là rộng, vậy trước hết hãy tập trung vận động
thức tỉnh người dân nắm
lấy quyền
làm chủ ở những khâu then chốt nhất.
Theo
tôi, 2 khâu then chốt ấy là :
1/-
Làm chủ trong sự suy nghĩ độc lập và công khai nói lên các suy nghĩ độc lập của
mình tại tất cả các cuộc hội nghị của các hội đoàn hiện hành và các tổ chức dân
sự tự lập tự nuôi tự quản mà mình tham gia. Muốn thế trước hết phải giành lấy
quyền làm chủ thông tin, nhất là giới trẻ, tận dụng sức mạnh của thời đại thông
tin để tự bứt phá khỏi sự vây bủa của hệ thống thông tin độc quyền.
2/-
Làm chủ trong việc lựa chọn người thay mặt mình gánh vác việc dân việc nước.
Không
làm chủ được ở 2 khâu này thì người dân luôn rơi vào cảnh làm bình phong làm
con rối trong tay mấy phần tử xôi thịt đương quyền ỷ vào thể chế độc đảng toàn
trị như lâu nay, mà sau này khi xã hội chuyển sang thể chế đa đảng – một xu thế
tất yếu – cũng sẽ lại tiếp tục bị giật dây bởi bọn chính khách xôi thịt cả
đương quyền lẫn đối lập (thật và cuội).
Việc
nâng cao ý thức và hành động làm chủ của người dân có lệ thuộc nhiều vào việc
nâng cao học vấn không ? Tất nhiên là có, nhưng theo tôi thì vừa có vừa không,
theo cái nghĩa không nhất thiết cứ phải nâng cao học vấn trước thì mới nâng cao
được dân trí.Thì xã hội chả đang đầy dẫy những kẻ học vấn đầy mình (học thật
hẳn hoi cơ), mà thực chất vẫn luẩn quẩn vô tư (hoặc giả bộ vô tư) trong thân
phận nô lệ, tôi đòi ! Trong khi đó thì các bà các cô thợ cấy của chúng ta,
những người vì đời sống khốn quẫn triền miên nên học vấn còn thấp, lại có đủ
mẫn tuệ để phân biệt được người tốt kẻ xấu trong bộ máy công quyền và các tổ
chức ngoại vi của hệ thống chính trị hiện hành.Vậy muốn đẩy nhanh tốc độ nâng
cao dân trí về quyền làm chủ của người dân thì hãy bắt đầu từ việc dễ làm nhất
là vận động người dân nói thẳng nói thật những điều mình nghĩ về đám quan chức
ấy và cùng nhau thảo luận ở mọi chốn, từ bờ ruộng bờ tre lúc giải lao đến các
đám cưới đám tang đám giỗ, các buổi đi chùa đi nhà thờ đi pích-ních, các cuộc
gặp mặt đồng hương đồng tộc, lớp cũ trường cũ, đơn vị cũ, các cuộc họp xóm họp
làng, chủ động giành lấy quyền có mặt và nói thẳng nói thật của mình tại những
cuộc tiếp xúc cử tri, buộc những ai đang gánh vác việc dân việc nước phải trực
diện giải quyết các yêu cầu chính đáng của dân.Một cách làm nữa hơi khó hơn
nhưng vẫn làm được, và dân ta đang chủ động làm ở một số nơi là tự nâng cao ý
thức và hành động làm chủ của mình ngay trong các cuộc đấu tranh vì dân
sinh.Giặc nội xâm muốn cướp đất của dân thường buộc phải vi phạm pháp luật hoặc
lợi dụng kẽ hở của pháp luật, dùng lực lượng công an quân đội mà chúng nắm được
để ăn cướp bằng bạo lực.Người dân một mặt dựa vào những điều khoản đúng đắn của
luật pháp dùng lý lẽ sắc bén để đấu lý với bọn chủ mưu (dân ta rất giỏi đấu lý
với đám cầm quyền xôi thịt, và truyền thống này bấy lâu bị chìm lắng nay đang
bắt đầu trỗi dậy), đồng thời kiên trì vận động thuyết phục những người lính
thừa hành : “Các em các
cháu ơi, các em các cháu có được xơ múi gì đâu mà mang súng mang còng đi ức
hiếp dân cướp đất dân cho bọn cấp trên các em phè phưỡn hưởng lợi, còn các em
các cháu thì bị dân oán ghét lây ? Đừng có dại dột thế ! ”.
Cũng như thế, khi người dân hỏi các công an viên giơ dùi cui đàn áp dân đi biểu
tình chống giặc bành trướng :
“Các anh có còn là người Việt Nam nữa hay không ?” thì chẳng
phải đấy là dấu hiệu của một mặt bằng dân trí dân khí cao hơn cả “sĩ trí” “sĩ
khí” Hội Nhà Văn Việt Nam hay sao ? Và người công an nghe câu hỏi ấy của dân
thì không thể không cảm thấy nhục nhã, nhất định đêm về không thể không suy
nghĩ, và từ đó, cái “công an trí” trong con người anh ta không thể không chuyển
biến cùng với dân trí.Và Đảng trí nữa, tình trạng Đảng trí thấp hơn dân trí thì
nhiều người đã nêu, cái “Đảng trí” đang giả đò “đãng trí” ấy liệu có thể cứ ù
lì mãi trước sự chuyển biến, dù còn chậm và phân tán, của dân trí không ? Nhất
định sẽ có những người đảng viên cảm thấy nhục với dân khi mình đang tự để mất
dần tư cách yêu nước, tư cách vì dân – điều mà cả đời họ lấy làm hãnh diện (và
kiêu ngạo lố bịch nữa), chắc họ không thể cam chịu đeo mãi nỗi nhục ấy chỉ vì
giữ nguyên tắc Đảng, họ không thể không thấy chỉ còn một con đường tự cứu duy nhất
là phải xé rào để hành động vì dân vì nước như Kim Ngọc, như Võ Văn Kiệt đã làm
và làm có hiệu quả.Sự quật khởi của những đảng viên như thế lúc đầu còn lẻ tẻ
nhưng sức ép của lòng dân trí dân nhất định sẽ khiến ngày càng xuất hiện nhiều
hơn, vừa làm chuyển biến Đảng trí trong nội bộ Đảng đồng thời tác động trở lại
vào dân trí.Sự chuyển biến và tác động tương hỗ qua lại giữa Đảng trí và dân
trí từng ngày một sẽ tạo nên những làn sóng vừa nổi vừa ngầm làm cho thế trận
chống nội xâm chống bành trướng thực hành dân chủ dần tiến đến thế thượng phong
ngày càng vững hơn với lực
ngày càng đông đảo hơn.Hàng mấy chục triệu đảng viên, cựu chiến binh và gia
đình liệt sĩ, bộ phận hy sinh mất mát nhiều nhất trong chiến tranh nhưng thiệt
thòi nhất trong hòa bình (đến mức đảng viên cũng mất luôn cả quyền công dân) là
lực lượng tiềm ẩn hùng mạnh của dân chủ.
Thế
thượng phong của dân chủ là thế của những người đi đánh giặc bành trướng, đánh
giặc nội xâm (trong đó có bọn tay sai bành trướng), là thế của người đi đòi nợ,
trước hết là món nợ về các quyền cơ bản đã được ghi trong Hiến pháp như tự do
báo chí, tự do xuất bản, tự do lập hội, tự do biểu tình v…v… mà giặc nội xâm
(chiếm đa số trong các cấp ủy và các cương vị chủ chốt trong bộ máy công quyền)
đang cố tình vỗ nợ.Khi ý thức được thế thượng phong của người đi đánh giặc, đi
đòi nợ, nhân dân sẽ tự vượt thoát ra khỏi tâm lý của quan hệ xin – cho, chuyển
sang tâm lý và ý thức làm chủ, từ đó chuyển sang hành động làm chủ.
Khâu
then chốt thứ 2 của làm chủ là làm
chủ lá phiếu.Hệ thống chính trị hiện hành dù là độc đảng toàn
trị nhưng vẫn cứ phải có ứng cử, bầu cử từ trong đảng cầm quyền đến các hội
đoàn cây cảnh của Đảng và trên toàn xã hội.Bấy lâu nay các cuộc bỏ phiếu hầu
như đều diễn ra với kết quả đúng theo sự sắp đặt từ bàn tay của “một người hoặc
một nhóm người tiến hành trong vòng bí mật ”(như nguyên phó ban tổ chức trung
ương Nguyễn Đình Hương đã nói về tình trạng bê bối trong công tác cán bộ) là
bởi vì cả đảng viên lẫn người dân đều chưa ý thức được sức mạnh của lá phiếu trong
tay mình, trước hết là ý thức thật rành mạch và nắm thật vững nguyên tắc :
người cầm lá phiếu phải được biết rõ những người có tên trên lá phiếu tốt xấu
thế nào, mà muốn làm rõ, thì nhất thiết phải đòi các ứng cử viên công khai nhân
thân và tài sản, trình bày chương trình tranh cử, trả lời đầy đủ các yêu cầu,
chất vấn của cử tri.Tại đại hội lần thứ 8 Hội nhà văn Việt Nam vừa rồi, những
người chỉ đạo và tổ chức đại hội đã ngang nhiên bác bỏ việc “yêu cầu, chất vấn”
(thơ Hồng Nguyên) còn những người dự đại hội (= người bỏ phiếu) cũng thờ ơ với
việc “yêu cầu”, “chất vấn” nên đã diễn ra thảm cảnh “yêu nước ú ớ” như nêu
trên.Nhưng tình hình ở nhiều nơi đang dần khác trước.Đã xuất hiện một sự thức
tỉnh, tuy còn lẻ tẻ phân tán nhưng sớm muộn cũng sẽ lan rộng : người dân tự
nhận ra sự hớ hênh rất lớn của mình – A, cái thằng cái con cán bộ hôm nay về
cướp đất mình lại cũng chính là mấy đứa dạo trước có tên trong lá phiếu chúng
nó bảo mình bầu, ôi giời, rõ thật vô duyên, chung qui cũng tại mình đây, chính
mình tự đeo tai ách vào mình đây, chỉ có mỗi động tác gạch béng tên chúng nó đi
mà đầu óc mụ mị thế nào cũng không biết đàng mà làm ! Và thế rồi khi sắp tới
ngày bầu cử đợt mới, bên bờ ruộng, các bà các cô thợ cấy sẽ bàn nhau : “Này, cái thằng X cái con Y ấy ta biết
rõ nó là quân ăn cắp ăn cướp nên mới nhiều nhà nhiều đất như thế, nhưng ta chưa
bắt được quả tang, ta cứ gạch béng tên chúng nó đi các chị ạ” – “Ừ, phải đấy,
cái bọn chưa bị bắt quả tang thì còn nhung nhúc, tôi là tôi cứ gạch tuốt những
đứa nào tôi nghi ngờ”.Khi cuộc bầu cử ở một nơi mà diễn ra tình
hình người bỏ phiểu, bằng lá phiếu của mình làm phá sản trò xiếc sắp đặt nhân
sự từ trong tay “một người hoặc một nhóm người”, thì nếu thông tin tốt, sẽ làm
xuất hiện ở các nơi khác hai ba cuộc như thế, năm mười cuộc như thế, dần dần
lan ra khắp nước…
Muốn
thế, phải vận động. Từng ngày vận động. Từng người tự vận động. Vận động lẫn
nhau. Vận động bằng bằng bài viết, bằng nói miệng, tóm lại là bằng mọi phương
tiện. Lập những nhóm nòng cốt mà vận động.Dân vận động đảng viên.Chỉ cần người
dân hỏi đảng viên: “Này,
bành trướng nó đưa người vào tận Tây Nguyên khai thác bô-xít gây nguy hại cho
môi trường và an ninh quốc phòng, nó hành xử ngang ngược trên biển Đông xâm
phạm chủ quyền, bắt giết ngư dân của ta như thế, Võ đại tướng cùng các lão
thành và hàng ngàn công dân đã lên tiếng rồi mà sao anh im thít thế ? Anh lại
định bầu cho mấy đứa chủ trương “rước voi giầy mả tổ”đấy à ?” thì
người đảng viên không thể
không thấy day dứt tâm can.Rồi
đảng viên vận động lẫn nhau.Không sợ bị qui là bè phái, vì đây là vận động để
phá tan cái hành vi bè phái vĩ mô “công
tác cán bộ do một người hoặc một nhóm người quyết định”.Những người
làm dân vận chân đất nói tiếng nói của sự thật, của lẽ phải nhất định sẽ thắng
những kẻ làm dân vận ngồi xe máy lạnh.Nhất định thắng, tôi tin thế.Bởi vì tôi
nhớ thuở nào, dân trí còn thấp lắm, cụ Phan Châu Trinh vận động đàn ông nước ta
cắt đi cái mớ tóc dài ngự trị trên đầu hàng bao đời.Cụ Phan Khôi chỉ viết ngắn
gọn“Cúp hè !
Cúp hè !/Bỏ cái ngu mầy!
Bỏ cái dại mầy !…” mà mấy câu vè nôm na dễ hiểu mau chóng lan
truyền từ miền Trung ra khắp nước đi thẳng vào lòng người, mau chóng biến thành
hành động.Chỉ trong 4 năm, mái tóc dài trên đầu người đàn ông Việt biến đâu
mất.Thời nay, từ lâu rồi dân gian đã có câu :“Công an, thuế vụ, kiểm lâm/Trong ba thằng ấy phải đâm
thằng nào ?…”.Bây
giờ vận động người dân thay vì định “đâm” bằng dao thì hãy “đâm” bằng ngọn bút
trên lá phiếu, gạch phắt những cái tên đáng ngờ trên lá phiếu, việc này chắc
cũng không đến nỗi khó và lâu như việc vận động cắt tóc ngày xưa.
Xin
mỗi ban mai, ngẩng nhìn trời, nhìn nhau, nắm tay nhau, cùng nhau hát vang:
LẬP
QUYỀN DÂN, TIẾN LÊN, VIỆT NAM!
Đà
Lạt 07.09.2010
Theo
Blog Nguyễn Tường Thụy
13 Phản hồi cho “Có cách nào đẩy nhanh tốc độ nâng cao dân trí
để sớm giành được dân chủ?”
No comments:
Post a Comment