Chủ tịch nước, Tổng
Bí thư Tô Lâm đi Trung Quốc: những điểm đáng chú ý?
BBC News Tiếng Việt
15
tháng 8 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/ckg2n9j910zo
Tổng
Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và phu nhân sẽ thăm cấp nhà nước tới Trung Quốc từ
ngày 18-20/8, theo thông báo chính thức của Bộ Ngoại giao Việt Nam.
Đây
là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông Tô Lâm trên cương vị chủ tịch nước
và tổng bí thư.
Chuyến
xuất ngoại đầu tiên trên cương vị tổng bí thư của ông Tô Lâm là tới Trung Quốc
gặp ông Tập Cận Bình
Vào
tháng 7, ông Tô Lâm đã có chuyến công du nước ngoài tới Lào và Campuchia, nhưng
lúc bấy giờ ông chưa làm tổng bí thư.
Chuyến
thăm tới Trung Quốc được cho là để khẳng định mối quan hệ bền chặt giữa hai nước
được coi là "anh em đồng chí cộng sản".
Là
láng giềng, Trung Quốc và Việt Nam có nền chính trị với nhiều điểm tương đồng,
là đối tác kinh tế quan trọng của nhau, nhưng cũng có nhiều mâu thuẫn không thể
hóa giải về chủ quyền lãnh thổ, đặc biệt là trên Biển Đông.
Ông
Greg Poling, Giám đốc chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược
và Quốc tế có trụ sở ở Washington DC (Mỹ), nhận định với BBC vào ngày 15/8:
"Việc
các nhà lãnh đạo Việt Nam đến thăm Trung Quốc và duy trì mối quan hệ hòa hảo nhất
có thể mà không phải hy sinh chủ quyền hoặc lợi ích quốc gia là thực tế của việc
ở gần kề một gã hàng xóm khổng lồ, đôi khi hung hãn như Trung Quốc.
"Điều
đó không có nghĩa là ông Tô Lâm hay giới lãnh đạo Việt Nam ngả về phía Trung Quốc
dưới bất kỳ hình thức nào. Ngược lại, họ tìm cách tăng cường và đa dạng hóa mối
quan hệ với càng nhiều đối tác bên ngoài càng tốt để đảm bảo rằng Việt Nam có
thể tránh sự phụ thuộc vào Trung Quốc, điều sẽ làm hạn chế vai trò của Việt Nam
trên trường quốc tế."
Tiến
sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà quan sát từ Việt Nam bình luận với BBC News Tiếng Việt
ngày 15/8 rằng trọng tâm chính của chuyến công du sẽ là "thúc đẩy hợp tác
kinh tế và thương mại, thảo luận sâu hơn về cách giải quyết các vấn đề trên Biển
Đông, phù hợp với luật pháp quốc tế và thúc đẩy quan hệ giữa người dân hai nước".
Làm
sâu sắc quan hệ Việt - Trung
Ở
nhiệm kỳ tổng bí thư đầu tiên vào năm 2011, ông Nguyễn Phú Trọng cũng thực hiện
chuyến công du đầu tiên đến Trung Quốc. Nhiệm kỳ thứ 2 vào năm 2016, ông Trọng
thăm Lào đầu tiên và ở nhiệm kỳ cuối, ông cũng đến Trung Quốc vào cuối tháng
10, đầu tháng 11 năm 2022.
Việc
ông Tô Lâm chọn Trung Quốc là điểm đến đầu tiên, chỉ sau chưa đầy hai tuần được
bổ nhiệm lên vị trí tổng bí thư, có thể cho thấy rằng ông Tô Lâm muốn gửi thông
điệp rằng Việt Nam luôn ưu tiên Trung Quốc trong quan hệ ngoại giao, với tư
cách là người anh em cộng sản và quốc gia láng giềng, mà phía Trung Quốc gọi là
quan hệ "vừa là anh em vừa là đồng chí" (đồng chí gia huynh đệ).
Nhận
định với BBC News Tiếng Việt, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói rằng ông Tô Lâm là một
nhà lãnh đạo thực dụng và ông ấy đã cam kết tiếp nối di sản của ông Trọng. Vì
thế ông Tô Lâm sẽ tiếp tục chính sách đối ngoại tương tự.
Về
phía mình, Trung Quốc coi Việt Nam là một đối tác quan trọng trong công tác ngoại
giao với các nước láng giềng (phương châm ngoại giao thân - thành - huệ -
dung). Tuy nhiên, Trung Quốc có yêu sách hung hăng trên Biển Đông nên đây là vấn
đề hai nước cần phải giải quyết dựa trên luật pháp quốc tế.
Tiến
sĩ Bích Trần, nhà nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế
(CSIS) ở Washington DC, nhận định với BBC News Tiếng Việt ngày 15/8 sau khi có
thông tin chính thức chuyến thăm cấp nhà nước của Chủ tịch nước, Tổng Bí thư Tô
Lâm, rằng:
"Cố
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã là đối tác ngang hàng của ông Tập Cận Bình
trong suốt 12 năm. Mối quan hệ cá nhân tốt đẹp giữa hai nhà lãnh đạo đã góp phần
củng cố quan hệ giữa hai Đảng. Tương tự như ông Tập, ông Lâm hiện nắm giữ cả
hai vị trí then chốt là tổng bí thư và chủ tịch nước.
"Điều
này sẽ tăng tần suất tương tác giữa hai nhà lãnh đạo trên trường quốc tế. Việc
ông Lâm sớm có cuộc gặp với ông Tập là bước quan trọng trong việc xây dựng mối
quan hệ cá nhân giữa hai lãnh đạo, góp phần duy trì và phát triển quan hệ song
phương," theo bà Bích.
Ông
Wen-Ti Sung (Tống Văn Địch), nhà nghiên cứu tại Trung tâm Trung Quốc Toàn cầu của
Hội đồng Atlantic kiêm Giảng viên thỉnh giảng tại Đại học Quốc gia Úc, nhận định
với BBC Tiếng Trung rằng chuyến thăm của Chủ tịch nước, Tổng Bí thư Việt Nam Tô
Lâm là để củng cố quan hệ song phương Việt Nam - Trung Quốc.
"Trung
Quốc đã tận dụng mọi biện pháp để củng cố quan hệ Việt-Trung sau khi Tổng Bí
thư Nguyễn Phú Trọng qua đời bằng việc cho bốn ủy viên thường vụ Bộ Chính trị,
gồm cả Chủ tịch Tập Cận Bình, gửi lời chia buồn tới Việt Nam. Trong đó, họ cử cả
Vương Hỗ Ninh, Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, Chủ tịch Chính hiệp toàn quốc,
nhân vật số 4, đến Việt Nam để viếng ông Trọng.
"Rõ
ràng là Trung Quốc muốn tận dụng cơ hội khi mà sự thay đổi lãnh đạo ở Việt Nam
có thể khiến Việt Nam quay trở lại quỹ đạo Trung Quốc, đặc biệt là hiện nay Việt
Nam có thể có thêm lý do để thực hiện việc đi dây chiến lược và cải thiện quan
hệ với Trung Quốc, trong bối cảnh ông Trump có thể quay lại làm tổng thống, tạo
nên một viễn cảnh khó lường."
Lá
phiếu chính trị cho ông Tô Lâm
Nằm
sát sườn bên cạnh một quốc gia có tham vọng trên cả lục địa lẫn đại dương như
Trung Quốc, Việt Nam luôn phải giữ tâm thế cẩn trọng. Theo cách gọi của Giáo sư
Carl Thayer, nhà phân tích chính trị Việt Nam tại Đại học New South Wales (Úc),
là "sự bạo ngược của địa lý" khi Việt Nam không thể tự chọn láng giềng
cho mình.
Trong
quan hệ song phương, các vấn đề có thể gây căng thẳng quan hệ hai nước có thể kể
ra các sự kiện như Hải chiến Hoàng Sa (tháng 1/1974), Chiến tranh biên giới
(tháng 2/1979) và Gạc Ma (tháng 3/1988).
Do
đó, lâu nay Việt Nam luôn giữ chủ trương ngoại giao cây tre và duy trì chính
sách quốc phòng "Bốn không": không tham gia liên minh quân sự; không
liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự
hoặc sử dụng lãnh thổ để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa
sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.
Ông
Wen-Ti Sung nói với BBC Tiếng Trung rằng, cuộc gặp giữa lãnh đạo hai nước sẽ
cho Trung Quốc một dịp để hâm nóng quan hệ với nhà lãnh đạo mới được bổ nhiệm của
Việt Nam là ông Tô Lâm, người có hồ sơ lãnh đạo khá mỏng, nếu xét theo các chuẩn
mực của lãnh đạo tối cao.
"Nghi
thức tiếp đón cấp nhà nước có thể coi như là một lá phiếu tín nhiệm của Trung
Quốc và giúp củng cố vị thế chính trị của ông Tô Lâm, điều mà ông ta có lẽ rất
mong muốn," ông Sung nhận định.
Bên
cạnh đó, theo ông Wen-Ti Sung, Trung Quốc cũng mong muốn xây dựng mặt trận thống
nhất với Việt Nam để giảm bớt căng thẳng trong tranh chấp giữa các quốc gia
Đông Nam Á với Trung Quốc trên Biển Đông.
Ông
Greg Poling thì nói rằng ông Tô Lâm sẽ đến New York vào tháng tới để tham dự Đại
hội đồng Liên Hợp Quốc và sau đó sẽ gặp Tổng thống Joe Biden.
“Điều
này chắc chắn khiến Bắc Kinh khó chịu, nhưng tôi không nghĩ Hà Nội sẽ bận tâm.
Dù gì đi nữa thì mọi việc liên quan đến Hoa Kỳ và Việt Nam có quan hệ sâu sắc
hơn cũng sẽ làm Trung Quốc tức giận nhưng Việt Nam vẫn tiếp tục theo đuổi mối
quan hệ với Mỹ để cân bằng với Trung Quốc.”
“Trung
Quốc tìm cách tăng cường quan hệ kinh tế với Việt Nam và ve vãn các lãnh đạo của
Việt Nam theo các kênh quan hệ giữa hai đảng, cùng lúc họ vẫn sử dụng biện pháp
cưỡng bức và đe dọa vũ lực để thúc đẩy các yêu sách chủ quyền trên Biển Đông.
“Nói
tóm lại, đó là một chiến lược 'tự hủy', chỉ làm tăng thêm sự ngờ vực đối với Bắc
Kinh và từ đó thôi thúc Việt Nam tăng cường quan hệ an ninh và kinh tế với các
đối tác bên ngoài mà những đối tác này có thể là chống lại Trung Quốc,” ông
Poling nhận định.
------------------
Bài
viết có sự đóng góp của phóng viên Chia-Hung Lu, BBC Tiếng Trung.
Tin
liên quan
·
Chủ tịch nước, Tổng
Bí thư Tô Lâm nói chống tham nhũng phải 'phục vụ kinh tế'
14
tháng 8 năm 2024
·
Tổng Bí thư, Chủ tịch
nước Tô Lâm 'sắp đi thăm Trung Quốc'
12
tháng 8 năm 2024
·
Việt Nam: Cạnh
tranh nội bộ khiến lãnh đạo lơ là trước các thách thức của đất nước?
12
tháng 8 năm 2024
No comments:
Post a Comment