Hà Thị Hậu: Cô gái
Việt nhỏ nhắn với tham vọng vô địch giải chạy lớn nhất thế giới
Đức Hà
BBC
News Tiếng Việt
29
tháng 8 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c4gxk4kjdeko
Khi
các hoạt động bị hạn chế trong thời kỳ Covid-19, một cô gái làm ngành du lịch ở
thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai quyết định chạy bộ chỉ với mục đích giảm cân. Khoảng
bốn năm sau, cô đang trên đường chinh phục giải đấu được xem là lớn nhất hành
tinh với mục tiêu vô địch - UTMB Mont-Blanc.
Hà
Thị Hậu
Cô
gái ấy là Hà Thị Hậu, một trong những chân chạy địa hình hàng đầu Việt Nam và
Đông Nam Á. Cộng đồng chạy bộ trong nước hay gọi cô với tên thân mật là Hà Hậu.
Hà
Thị Hậu, sinh năm 1989, là đương kim vô địch nữ cự li 100km của hai giải chạy lớn
hàng đầu khu vực được tổ chức tại Thái Lan là Doi Inthanon ở thành phố Chiang
Mai và Amazean Jungle Thailand ở thị trấn Betong.
Đặc
biệt, tại giải Amazean Jungle Thailand được tổ chức vào đầu tháng 5/2024, cô chỉ
xếp sau người về nhất ở nội dung dành cho nam.
Cả
hai giải này đều thuộc hệ thống UTMB - một trong những hệ thống giải chạy bộ địa
hình nổi tiếng nhất toàn cầu.
Hiện
nay Hậu đang ở thị trấn Chamonix, Pháp để chuẩn bị tham gia giải UTMB
Mont-Blanc ở cự li 100km sẽ diễn ra vào chiều 30/8 (vào lúc khoảng 14 giờ chiều
nay theo giờ Việt Nam).
UTMB
Mont-Blanc được nhiều người ví như World Cup của môn chạy bộ địa hình, quy tụ
hàng loạt chân chạy hàng đầu thế giới. Để tham gia giải này, các vận động viên
phải tích đủ điểm từ các cuộc đua thuộc hệ thống UTMB.
Cuộc
đua được đặt tên theo núi Mont-Blanc (cao hơn 4.800m) - ngọn núi cao nhất dãy
Alps nằm giữa Pháp và Ý. Các vận động viên ở các nội dung khác nhau sẽ chạy
trên các cung đường quanh ngọn núi này (không phải leo lên đỉnh núi), băng qua
biên giới giữa Pháp, Ý và Thụy Sĩ.
Năm
ngoái, Hậu lần đầu tham dự giải UTMB Mont-Blanc và về đích ở vị trí thứ tư nội
dung 100km nữ. Thành tích này gây bất ngờ cho nhiều người.
Chia
sẻ với BBC News Tiếng Việt vào hôm 24/8, Hà Hậu cho biết cô đặt mục tiêu vô địch
giải năm nay.
Ban
tổ chức UTMB Mont-Blanc xếp Hậu vào nhóm hạt giống cao nhất cho nội dung 100km
nữ năm nay. UTMB cũng đánh giá cô là "chân chạy đẳng cấp thế giới".
Chạy
khỏe nhờ chăn trâu?
Hà
Thị Hậu trong giải chạy Amazean Jungle Thailand vào tháng 5/2024. Tại giải đấu
này, cô đứng thứ nhất nội dung 100km nữ và xếp thứ hai nếu tính cả nam và nữ.
Đối
với làng chạy bộ địa hình Việt Nam và khu vực, Hà Thị Hậu là một hiện tượng đầy
thú vị. Cô chỉ mới tập chạy nghiêm túc từ năm 2020 và tham gia các giải đấu lớn
từ năm 2021, nhưng nhanh chóng giành nhiều chức vô địch trong nước lẫn quốc tế
trong ba năm qua.
Tại
giải Vietnam Mountain Marathon vào năm 2022 ở Sa Pa, cô xếp thứ nhất cự li
100km trong tất cả những người tham gia, nhanh hơn người về nhất ở nội dung cho
nam khoảng 20 phút.
Chia
sẻ với BBC, Hậu cho biết thoạt tiên cô bắt đầu chạy bộ đều đặn không phải là để
thi đấu mà để giảm cân.
"Trước
kia tôi làm trong ngành du lịch. Hồi Covid, tôi làm việc ít đi nên bị tăng cân,
lúc ấy cân nặng lên tới 53 cân. Xong rồi thấy chạy bộ giúp mình giảm cân, tốt
cho sức khỏe, vả lại hồi còn đi học tôi cũng có chạy bộ nên tôi chọn môn này.
Nhiều người trong nhóm chạy bộ ở Sa Pa khen tôi có dáng chạy đẹp và thành tích
chạy của tôi cũng tốt nên tôi quyết định duy trì," Hậu kể.
Sau
khi Hậu có kết quả cao trong các giải chạy địa phương ở cự li 21km và 70km, một
huấn luyện viên nước ngoài phát hiện ra Hậu và hướng dẫn cô luyện tập theo
phương pháp chuyên nghiệp hơn.
Để
chạy địa hình tốt ở các cự li siêu dài như ngày hôm nay thì Hậu phải chăm chỉ
áp dụng chế độ tập luyện khoa học, nhưng cô cũng chia sẻ rằng từ bé mình đã vận
động khá nhiều.
"Tôi
sinh ra và lớn lên trong một gia đình làm nông ở huyện Văn Bàn (tỉnh Lào Cai).
Vì nhà nghèo nên ngoài giờ đi học, tôi còn phải giúp bố mẹ chăn trâu, cho trâu
đi ăn rồi lùa trâu về nên mỗi ngày leo hai, ba, thậm chí bốn quả đồi là chuyện
bình thường.
"Hồi
đó đi học thì tôi cũng phải đạp xe khoảng 12 cây số mỗi ngày nữa."
Xong
phổ thông, Hậu thi đại học ngành giáo dục thể chất. Các môn thi của cô đều đạt
nhưng vì chiều cao thiếu 2cm (Hậu cao 1m53) nên bị trượt.
Hậu
chuyển tới Sa Pa để đi làm vào năm 2010 và sinh sống, tập luyện ở đó cho đến
nay. Cô đang sống với cậu con trai tám tuổi. Ngoài chạy bộ, cô hiện không làm
thêm nghề gì khác.
Trước
đó, cô làm nhiều nghề như cho thuê xe máy, bán quần áo, làm văn phòng du lịch,...
Hậu
kể thời điểm đó cô rất bận, làm nhiều nghề cùng một lúc nên nhiều hôm phải làm
việc từ 4 giờ sáng tới 23 giờ đêm.
Khi
ấy, vì không có thời gian cho con trai nên cô gửi con cho cha mẹ mình ở quê
chăm sóc.
Chạy
để tận hưởng nỗi đau và để cảm thấy tự do
Là
một người mẹ đơn thân, Hậu nhiều lúc cũng cảm thấy mệt mỏi rã rời.
Tuy
đã cố thiết kế thời gian tập luyện khoa học, nhưng vì con nhỏ nên Hậu thường
tùy theo thời gian biểu của con mà tập chứ không có một lịch trình ổn định.
Có
những ngày cô phải ráng tập nhanh để còn đón con đi học về. Sau đó, cô phải nấu
cơm và cho con học. Trong khi con trai làm bài tập, Hậu tranh thủ tập những bài
giãn cơ. Cô cứ quần quật như vậy trong nhiều ngày liền.
"Có
những lúc tập chạy về, cơ thể mỏi nhừ, chân ê ẩm, chỉ muốn nghỉ ngơi thôi nhưng
vẫn phải tiếp tục làm việc nhà và chăm con. Thật ra còn gì quan trọng hơn con
mình đâu."
Nhưng
việc được chạy trong rừng, trên núi khiến Hậu phần nào quên đi áp lực cuộc sống.
"Được
gần gũi thiên nhiên, cảm thấy tự do là điều khiến tôi gắn bó với môn thể thao
này. Trong các cuộc đua, tôi thực sự tận hưởng sự đau đớn của cơ thể. Giữa núi
đồi hùng vĩ, to lớn, mà mình nhỏ bé, cơ thể đau rát, thì cái cảm giác vượt qua
được những khó khăn đó, vượt qua được giới hạn bản thân nó sung sướng lắm, tự
hào vô cùng."
"Khi
chạy, tôi thấy mình mạnh mẽ và yêu đời nữa. DNF (Did not finish - bỏ cuộc giữa
chừng) không phải là lựa chọn của tôi trong các cuộc đua. Dù có đau, chấn
thương tôi cũng ráng lết về đích," Hậu tâm sự.
So
với thời gian cô còn làm trong ngành du lịch, chạy bộ địa hình không giúp cô có
nhiều thu nhập hơn. Vì đây là môn thể thao không thật sự phổ biến với nhiều người
ở Việt Nam nên cô không có nhiều nhà tài trợ.
Hậu
chia sẻ rằng hồi năm ngoái, khi nộp hồ sơ xin thị thực để tham gia UTMB
Mont-Blanc, cô đã gặp khó khăn do chạy bộ "không phải là một nghề" và
"người ta sợ mình sẽ trốn để ở lại trái phép".
Hậu
cũng không chọn cách thi đấu nhiều giải để kiếm tiền vì cô muốn tập trung toàn
lực cho một hoặc hai giải quan trọng trong năm.
"Hà
Hậu của bốn năm trước có thể giàu có hơn, có thể là chủ một cơ sở cho thuê xe
máy, chủ của một văn phòng du lịch, khách sạn gì đấy. Nhưng Hà Hậu bây giờ tự
do hơn, hạnh phúc hơn, mạnh mẽ hơn. Tôi cũng thấy vui khi mình có thể truyền cảm
hứng cho nhiều người khác," Hậu nói với BBC.
Lúc
một tuổi, Hậu trải qua một cơn bạo bệnh thập tử nhất sinh liên quan tới bệnh
hen bẩm sinh. Tuy được cứu chữa kịp thời, cô phải chịu đựng hệ lụy của cơn bạo
bệnh đó.
Vào
mỗi mùa đông, giọng cô khàn đi, cổ họng đau rát khiến gia đình tốn rất nhiều tiền
để chữa trị. Theo lời Hậu, mỗi lần như thế, nhà cô lại phải chi ra khoảng 10
triệu đồng để mua từ thuốc nam cho tới thuốc tây. Nhưng ba, bốn năm qua, Hậu
không còn bị những cơn đau như thế hành hạ nữa.
Hà
Hậu cũng tâm sự rằng cô chỉ là một người phụ nữ bình thường như bao phụ nữ
khác, không có bí quyết gì đặc biệt để trở nên xuất sắc, mạnh mẽ cả vì ngay cả
cô đôi khi cũng thấy "yếu đuối, sướt mướt".
"Quan
trọng là bản thân mình phải thật sự muốn, thật sự thích làm một điều gì đó, chứ
không phải theo kiểu gượng ép. Tôi nghĩ nếu một người như tôi làm được thì người
khác cũng làm được thôi," cô nói.
"Tuy
tôi phải kiêng thịt đỏ (thịt heo, bò) để thi đấu hiệu quả, nhưng khi nấu ăn cho
con mà thấy thèm quá thì tôi vẫn lén ăn vài miếng," Hậu vừa cười vừa kể.
'Vô
địch để người ta không nhầm mình là người Trung Quốc'
So
với UTMB Mont-Blanc năm 2023, Hậu và nhóm của mình đầu tư "gấp 10 lần"
về cả sức lực lẫn tiền bạc cho giải năm nay.
"Năm
ngoái tôi thấy mình như con quạ giữa bầy công. Các vận động viên hàng đầu thế
giới họ chuẩn bị kỹ lắm, làm mọi thứ đều nhanh lẹ. Tôi mà dừng lại ở các điểm dừng
(checkpoint) của ban tổ chức để ăn một miếng cam thôi thì bị nhiều người khác
vượt qua liền. Huấn luyện viên của tôi phải đi xin các đội khác mấy gói gel
năng lượng để tôi có thể ăn ngay trên đường chạy," Hậu kể.
Tại
UTMB Mont-Blanc 2023, cả Hậu lẫn huấn luyện viên chỉ đặt mục tiêu nằm trong top
30 nhưng lại bất ngờ cán đích ở vị trí thứ tư với thành tích 12 giờ 38 phút 28
giây. Cô chỉ chậm hơn người về thứ ba 23 giây.
"Bình
thường nếu đau ốm thì tôi có thể nghỉ tập một hoặc hai hôm. Nhưng vì năm nay có
mục tiêu vô địch nên ốm cũng phải tập, đặc biệt là các bài về tốc độ. Nhiều
ngày tập đến kiệt sức," Hậu chia sẻ về việc tập luyện trong năm qua.
Hà
Thị Hậu (phải) và Trần Duy Quang (còn được gọi là Quang Trần), một chân chạy
hàng đầu khác trong làng chạy địa hình Việt Nam, tại Chamonix (Pháp) để chuẩn bị
cho giải UTMB Mont-Blanc năm nay.
Quay
trở lại UTMB Mont-Blanc năm nay, Hậu đi cùng sáu người hỗ trợ (so với một người
hồi năm 2023). Cô thấy tự hào khi sẽ đứng chung vạch xuất phát với nhóm chân chạy
hàng đầu thế giới.
Hậu
cũng nhận xét so với giải này thì địa hình các giải chạy ở Thái Lan thử thách
hơn nhiều lần do ở rừng nhiệt đới thì nóng ẩm, có khi mưa nhiều và đường chạy
thì trơn trượt.
Do
đã quen tập luyện với các địa hình khắc nghiệt, bản thân Hậu thấy chạy ở
Mont-Blanc khá thoải mái. Tuy nhiên, một số vận động viên phương Tây có điều kiện
kinh tế, địa lý thì có thể qua khảo sát, tập luyện ngay trên đường đua thường
xuyên hơn, đội ngũ hỗ trợ của họ cũng hùng hậu hơn.
Trong
khi đó, phải đến những ngày cận thời gian thi đấu thì Hậu mới có cơ hội làm
quen với đường chạy.
Chia
sẻ với BBC những mục tiêu trong tương lai, cô cho biết nếu thành công ở giải lần
này, cô sẽ đặt mục tiêu chinh phục các giải quốc tế ở các cự li 160-180 km. Cô
cũng bày tỏ mong muốn sẽ có thêm nhà tài trợ để mình toàn tâm toàn ý tập luyện
và thi đấu.
"Tôi
muốn vô địch giải quốc tế nhiều để góp phần giúp đưa làng chạy bộ địa hình Việt
Nam lên bản đồ thế giới, một phần nữa là để họ không còn nhầm tôi là người
Trung Quốc. Năm ngoái ở Mont-Blanc, người ta cổ vũ tôi là 'cô gái Trung Quốc cố
lên'. Tại Thái Lan, sau nhiều lần vô địch thì họ đã biết tôi là người Việt Nam,
chứ ban đầu họ cũng nghĩ tôi là chân chạy Trung Quốc," Hậu cười.
"Đó
cũng là lí do trong mấy giải gần đây, mỗi khi về đích tôi thường cầm theo cờ Việt
Nam hoặc đội nón lá."
Cô
cũng ấp ủ kế hoạch mở trung tâm đào tạo chạy bộ địa hình ở Việt Nam trong tương
lai gần, nhưng không phải theo hình thức phong trào, mà cô muốn áp dụng các
phương pháp khoa học, bài bản mà mình đang tập luyện cho các học viên.
Thành
tích thi đấu của Hà Thị Hậu ở các giải trong nước và quốc tế
---------------------------
Tin
liên quan
·
Người phụ nữ chinh
phục Everest nhiều nhất thế giới và trốn thoát bạo hành hôn nhân
29
tháng 7 năm 2024
·
Người phụ nữ chạy
1.000 cây số trong 12 ngày tại Đông Nam Á
16
tháng 6 năm 2024
·
Hàng chục VĐV Trung
Quốc dương tính chất cấm giành huy chương vàng Olympic
21
tháng 4 năm 2024
No comments:
Post a Comment