Vụ
bắt chủ nhân mạng Telegram: Điện Kremlin rúng động, người chống Putin lo ngại
Trọng
Thành - RFI
Đăng
ngày: 27/08/2024 - 14:15 - Sửa đổi ngày: 27/08/2024 - 16:12
Ngày
24/08/2024, ông chủ mạng Telegram, với gần một tỉ người sử dụng, bị cảnh sát
Pháp bắt giữ tại một sân bay gần Paris trong khuôn khổ một cuộc điều tra về
‘‘dung túng tội phạm’’ trên mạng. Vụ tỉ phú người Nga Pavel Durov, mang nhiều
quốc tịch, trong đó có quốc tịch Pháp, bị bắt không chỉ liên quan đến các hành
động bị cáo buộc là phạm pháp tại Pháp, mà đặc biệt liên quan đến nước Nga. Cả
điện Kremlin và những người chống Putin đều lo ngại về vụ bắt giữ này.
HÌNH
:
Một
chuyên gia an ninh mạng Ukraina cho xem một ví dụ về tin giả đăng trên
Telegram, trước khi Nga tấn công vùng Kharkiv, Ukraina, ngày
22/05/2024. REUTERS - Valentyn Ogirenko
Hôm
nay, 27/08/2024, điện Kremlin chính thức lên tiếng. Phát ngôn viên điện
Kremlin, Dmitri Peskov, cảnh báo mọi ý đồ ‘‘hù dọa’’ của Pháp đối với ông chủ
Telegram, một chủ doanh nghiệp lớn. Trước đó, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao
Nga, Maria Zakharova, nhân vụ việc này, để một lần nữa lên án ‘‘các nền dân chủ
tự do’’ phương Tây chống tự do ngôn luận. Trên thực tế, Telegram không phải là
một doanh nghiệp lớn bình thường. Mạng xã hội đặc biệt với tin nhắn được bảo mật
này được 69% người Nga coi là một nguồn thông tin chính, theo một thăm dò mới
đây. Telegram được cả giới thân cận với điện Kremlin, ủng hộ cuộc xâm lăng
Ukraina cũng như giới tranh đấu đòi dân chủ cho nước Nga sử dụng.
Điện
Kremlin từng nỗ lực buộc Pavel Durov trao quyền kiểm soát Telegram hồi năm
2018, nhưng bất thành. Ông chủ Telegram từ chối đòi hỏi của Cơ quan An ninh Nga
FSB, nhân danh bảo vệ quyền bí mật thông tin của người sử dụng, được ghi trong
Hiến pháp Nga. Việc nhà cầm quyền Nga giới hạn truy cập vào Telegram từ tháng
4/2018 đến tháng 7/2020, đã làm bùng lên biểu tình tại nhiều thành phố Nga.
Telegram đã vượt hàng rào kiểm duyệt Nga nhờ các phần mềm vượt tường lửa. Điện
Kremlin buộc phải chấp nhận thực tế này.
Chấm
dứt nhiều hoạt động tuyên truyền quy mô lớn của Nga
Kể
từ đó, nhà cầm quyền Nga tương kế tựu kế đã sử dụng mạng này để làm một kênh
tuyên truyền chủ yếu. Trong một nhận định trên báo Moscow Times, nhà quan sát
Konstantin Sonin cho biết Matxcơva đã ‘‘chi ra những khoản tiền khổng lồ’’ để tạo
ra một loạt kênh trên mạng này, nhằm tung ra các tin tức bóp méo, bịa đặt và
thúc đẩy truyền bá các thông tin này với các dịch vụ mua ‘‘like’’, mua người ủng
hộ… Việc Pavel Durov bị tạm giữ có thể chấm dứt các hoạt động tuyên truyền quy
mô lớn này. Đây là điều khiến đông đảo dân Ukraina vui mừng.
Tuy
nhiên, theo ghi nhận của nhiều báo Pháp, như Libération, điều nghiêm trọng hơn
đối với điện Kremlin là một số lượng lớn thông tin trong nội bộ Nga về cuộc chiến
xâm lăng Ukraina, mà Matxcơva gọi là ‘‘chiến dịch quân sự đặc biệt’’, đã được
truyền đi trên mạng tin nhắn mã hóa này. Theo nhà quan sát Konstantin Sonin, nếu
Telegram ngừng hoạt động, hoặc rơi vào tay kẻ thù, thì ‘‘toàn bộ chiến dịch đặc
biệt’’ sẽ bị ‘‘lâm nguy’’.
‘‘Chiến
dịch đặc biệt’’ của Nga chống Ukraina ‘‘lâm nguy’’
Vài
giờ sau khi Durov bị câu lưu, theo Baza - một kênh thân cận với điện Kremlin,
nhiều giới chức Nga đã nhận được lệnh xóa bỏ các địa chỉ chính thức trên mạng
này. Mệnh lệnh đã được chuyển đến một số giới chức cao cấp của bộ Quốc Phòng
Nga, cũng như một số doanh nhân có tầm ảnh hưởng lớn. Nhà tuyên truyền của điện
Kemlin Margarita Simonyan, tổng biên tập kênh truyền thông nhà nước Nga RT
(Russia Today) kêu gọi người sử dụng Telegram ‘‘xóa bỏ mọi thông tin nhạy cảm’’.
Không
chỉ được dùng trong nội bộ giới chức cấp cao trong chính quyền Nga, Telegram
cũng được sử dụng phổ biến trong trao đổi về các hoạt động tác chiến tại
Ukraina, cũng như trong giới blogger quân sự ủng hộ cuộc xâm lăng. Rybar, một
trang mạng thân cận với bộ Quốc Phòng Nga, báo động ‘‘cảnh sát Pháp đã bắt giữ
nhà lãnh đạo của phương tiện trao đổi chính trong quân đội Nga. Họ đã tước đi của
chúng ta phương tiện thông tin duy nhất được coi là hoạt động bình thường !’’.
24 giờ sau khi Durov bị bắt, Bộ Tổng tham mưu Quân đội Nga ban hành lệnh ngừng
sử dụng Telegram trong nội bộ.
Kênh
trao đổi thông tin ‘‘cuối cùng’’ từ bên ngoài với dân Nga
Vụ
bắt giữ làm rúng động điện Kremlin nhưng cũng gây lo ngại cho đông đảo giới chống
Putin tại Nga và tại Ukraina. Mạng thông tin này được coi là một trong những
kênh thông tin cuối cùng mà báo chí độc lập có thể dùng để trao đổi với độc giả
tại Nga và Belarus. Cựu trợ lý truyền thông của tổng thống Ukraina, bà Iuliia
Mendel, thừa nhận : ‘‘đây là một nguồn tin thông tin chủ yếu với
Ukraina’’. Theo Libération, Telegram có ý nghĩa quan trọng với những các nhà
báo độc lập Nga cũng như thân nhân của các thanh niên Nga đang tham chiến tại
Ukraina, một mạng xã hội an toàn duy nhất còn thoát khỏi cặp mắt cú vọ của mật
vụ Nga.
Vụ
tạm giữ ông chủ Telegram gây chấn động không chỉ vì lần đầu tiên lãnh đạo một mạng
truyền thông tầm cỡ như Telegram bị bắt tại châu Âu. Vụ việc này không chỉ liên
quan đến các mâu thuẫn không dễ giải quyết giữa quyền tự do ngôn luận và đòi hỏi
tuân thủ các quy định phòng chống các hoạt động phạm pháp trên các mạng xã hội.
Telegram
và nền dân chủ : Thách đố không dễ có lời giải
Telegram
của Pavel Durov được giới quan sát ghi nhận là một mạng truyền thông được ví
như ‘‘con dao Thụy Sĩ’’ độc nhất vô nhị, do tính đa chức năng của mạng này, vừa
là mạng tin nhắn, vừa là mạng thảo luận có thể cho phép đến 200.000 người tham
gia… Về nguyên tắc, Telegram hạn chế tối đa các hợp tác với cả chính quyền các
nước dân chủ cũng như các chế độ toàn trị, nhân danh bảo vệ tuyệt đối quyền tự
do ngôn luận. Người chống độc tài sử dụng Telegram, chế độ toàn trị cũng tương
kế tựu kế.
Chính
quyền các nước dân chủ đối xử ra sao với Telegram, phương tiện truyền thông có
tầm ảnh hưởng ‘‘địa - chính trị’’ đặc biệt này? Tương lai của mạng Telegram sẽ
ra sao với vụ tạm giữ Pavel Durov, được triển hạn đến ngày mai 29/08/2024, là
câu hỏi còn để ngỏ.
------------------------------
Các
nội dung liên quan
NGA
- PHÁP - MẠNG XÃ HỘI
Bắt
giữ ông chủ Telegram, Nga lên án Pháp “độc tài” dưới vỏ bọc tự do
PHÁP
- NGA - MẠNG XÃ HỘI
Pháp
bắt giữ ông chủ mạng Telegram, tỉ phú song tịch Pháp - Nga Pavel Durov vì
"dung túng tội phạm"
No comments:
Post a Comment