The Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy
biên dịch
04/09/2020
http://nghiencuuquocte.org/2020/09/04/the-gioi-hom-nay-04-09-2020/
Thủ tướng Pháp Jean Castex công bố một kế hoạch phục hồi
hậu coronavirus trị giá 100 tỷ euro (118 tỷ USD), tương đương 4% GDP. Số tiền
này sẽ dành cho các sáng kiến xanh, giảm thuế để thúc đẩy ngành công nghiệp
cũng như các sáng kiến về việc làm và giáo dục cho thanh niên. Trong
khi đó, chính phủ Tây Ban Nha sẽ mở rộng vô thời hạn chương trình trả lương để
bảo vệ người lao động khỏi tác động kinh tế của đại dịch.
Số lượng yêu cầu trợ cấp thất nghiệp mới ở Mỹ đã giảm
xuống mức thấp nhất theo tuần kể từ tháng 3, khi các hạn chế phong tỏa bắt đầu
được áp dụng. 881.000 yêu cầu của tuần trước thấp hơn dự đoán của nhiều nhà
kinh tế, một phần do có thay đổi trong cách Bộ Lao động đo lường chúng. Báo cáo
việc làm hàng tháng của Hoa Kỳ, được công bố hôm nay, sẽ cho chúng ta một góc
nhìn đầy đủ hơn về thị trường việc làm.
Sau nhiều tháng truyền bá nỗi lo ngại về gian lận phiếu bầu, Tổng thống Donald
Trump vừa khuyến khích người dân Bắc Carolina bỏ phiếu hai lần, một lần
qua đường bưu điện và một lần trực tiếp, nhằm kiểm tra tính an toàn của hệ thống
bỏ phiếu qua bưu điện của bang. Tổng chưởng lý của bang tweet rằng làm như vậy
là bất hợp pháp, cáo buộc ông Trump khuyến khích cử tri vi phạm luật để “giúp
ông ta tạo hỗn loạn” trong cuộc bầu cử.
Facebook sẽ ngưng nhận quảng cáo chính trị mới
vào thời điểm một tuần trước bầu cử Mỹ. Các quảng cáo được đặt trên trang mạng
xã hội này trước thời hạn trên vẫn sẽ được xuất hiện trong tuần cuối cùng. Ông
chủ Facebook Mark Zuckerberg đã viết về nỗi lo của ông rằng sự chia rẽ của đất
nước có thể dẫn đến “nguy cơ bất ổn dân sự gia tăng”.
Một tòa phúc thẩm Mỹ ra phán quyết hoạt động giám sát hàng loạt
do NSA tiến hành và bị Edward Snowden vạch trần
hồi năm 2013 là bất hợp pháp. Chương trình đã thu thập hồ sơ điện thoại của
hàng triệu người Mỹ mà không xin bất kỳ sự cho phép nào. Ông Snowden, người đã
trốn sang Nga sau khi tiết lộ chi tiết về các hoạt động của NSA, vẫn bị truy nã
về tội gián điệp.
Các nhà đầu tư vào hôm qua đã rút lui khỏi các cổ phiếu công
nghệ, đẩy chỉ số Nasdaq 100 có thời điểm giảm hơn 5%, mức giảm lớn nhất
trong ngày kể từ tháng 3. S&P giảm 3,9%. Giá cổ phiếu của Alphabet, Amazon,
Apple, Facebook và Microsoft, vốn tăng trong đại dịch covid-19, đều giảm.
Ấn Độ loại bỏ thêm 118 ứng dụng khác của Trung
Quốc khỏi cửa hàng ứng dụng Google và Apple của nước này. Giống như lệnh cấm
tương tự hồi tháng 6. Đây là hành động trả đũa lại các cuộc xâm nhập của Trung
Quốc dọc theo biên giới hai nước. Lần cấm này có cả PUBG, một game bắn súng phổ
biến đến mức một số chính trị gia Ấn Độ đã muốn cấm nó để bảo vệ giới trẻ.
TIÊU ĐIỂM
Hãng bay
IndiGo của Ấn Độ có đủ tiềm lực để vượt qua đại dịch
Tuần này, IndiGo, hãng hàng không lớn nhất Ấn Độ, đã chở hai túi huyết
tương từ Bangalore đến cho một bệnh nhân covid-19 ở Srinagar, cách đó khoảng
3.000 km. Đây là chuyến giao hàng liên thành phố đầu tiên dạng
này trong đại dịch. Nhưng nó không có khả năng gây ấn tượng với các cổ
đông của IndiGo, những người trong cuộc họp thường niên hôm nay sẽ bỏ phiếu về
mức lương của Ronojoy Dutta, giám đốc của hãng. Vào tháng 6, IndiGo chịu khoản
lỗ theo quý lớn nhất từ trước đến nay và cho biết sẽ sa thải 10% nhân viên.
Tháng trước, InterGlobe Aviation, bên điều hành hãng hàng không, cho biết
sẽ huy động 40 tỷ rupee (534 triệu USD) bằng cách bán cổ phần. Song với lượng
tiền mặt dự trữ lên tới 185 tỷ rupee, IndiGo có lợi thế hơn so với các đối thủ
cạnh tranh trong ngành công nghiệp đang bị covid tàn phá. Hãng hàng không lớn
thứ hai của Ấn Độ, Spicejet, chỉ có trong tay 402 triệu rupee. Kể từ thứ Tư,
các hãng hàng không Ấn Độ được phép hoạt động với 60% tổng công suất, tăng từ mức
45% vào tháng 6. Điều đó sẽ có ích cho họ giữa thời gian hỗn loạn này.
Tỉ lệ thấp nghiệp
Mỹ giảm nhưng không quá lạc quan
Kể từ khi đạt mức cao đáng kinh ngạc 14,7% hồi tháng 4, tỷ lệ thất nghiệp
của Mỹ đã giảm trở lại. Về kết quả hoạt động trong vài tháng qua, báo cáo việc
làm công bố hôm nay sẽ cho thấy tỷ lệ 10,2% của tháng 7 giảm xuống mức một con
số vào tháng 8. Đó là một tin tốt, nhưng có lẽ không quá lạc quan. Trước đại dịch,
tỷ lệ thất nghiệp chính thức của Mỹ là khoảng 3,5%.
Nhưng nhiều nhà kinh tế hiện nay cho rằng tỷ lệ được ghi nhận kể từ khi
đại dịch bắt đầu có một sai lệch thống kê — và con số “thực” cao hơn vài
điểm phần trăm. Hơn nữa, tỷ lệ thất nghiệp giảm chậm hơn so với dự đoán của nhiều
kinh tế gia, phần lớn do virus bùng phát trở lại. Nhiều chỉ số đo lường hoạt động
kinh tế phổ biến, bao gồm chi tiêu bằng thẻ, không phục hồi nhanh chóng như trước
đây. Việc Quốc hội không thể đồng thuận về một gói kích thích kinh tế mới cũng
đồng nghĩa sẽ có nhiều thất vọng hơn ở phía trước.
Vấn đề phân loại
tài xế của Uber và Lyft
Các công ty chia sẻ xe từ lâu đã e ngại bị buộc phải phân loại lại tài
xế của mình như nhân viên. Điều đó có thể khiến các hãng vốn đã không có lợi
nhuận rơi vào tình trạng phải trả lương nghỉ phép, nghỉ ốm và các lợi ích khác.
Tháng trước, những e ngại đó trở thành sự thật khi một thẩm phán California
phán quyết rằng tài xế của hai dịch vụ lớn nhất, Uber và Lyft, là nhân viên
theo Luật AB-5, một luật tiểu bang có hiệu lực từ tháng 1.
Hai công ty suýt phải đình chỉ hoạt động ở California, nhưng tòa đã cho
phép họ phân loại tài xế là nhân viên hợp đồng sau khi họ kháng cáo. Hôm nay,
giám đốc điều hành của cả hai công ty phải đệ trình tuyên bố tuyên thệ rằng
đang phát triển kế hoạch tuân thủ Luật AB-5 nếu kháng cáo thất bại. Họ có thể
chuyển sang mô hình nhượng quyền thương mại, theo đó tên của họ được cấp phép
cho các nhà điều hành taxi. Nhưng Uber và Lyft không muốn mọi chuyện diễn tiến
theo hướng đó: họ đã chi hàng triệu USD để vận đồng cho một cuộc bỏ phiếu nhằm
miễn áp dụng Luật AB-5 cho họ.
Lãnh đạo
Serbia và Kosovo họp bàn quan hệ song phương
Phấn khởi bởi thành công trong việc làm trung gian cho thỏa thuận giữa
Israel và UAE cách đây chưa đầy một tháng, các nhà ngoại giao Mỹ đang hy vọng đạt
được điều tương tự ở Balkan. Hai ngày họp giữa tổng thống Serbia Aleksandar
Vucic và thủ tướng Kosovo Avdullah Hoti kết thúc hôm nay. Các cuộc đàm phán
trên danh nghĩa là về bình thường hóa quan hệ kinh tế, nhưng không thể tránh khỏi
vấn đề chính trị — nhiều vấn đề kinh tế đang thảo luận gắn liền với câu hỏi về
chủ quyền của Kosovo.
Trước cuộc gặp, ông Hoti đã khẳng định Serbia công nhận nền độc lập của
Kosovo, vốn được tuyên bố vào năm 2008, trong khi ông Vucic đe dọa sẽ bỏ đi nếu
chủ đề này được đưa ra. Serbia xuất khẩu sang Kosovo nhiều hơn nhập khẩu, tạo động
lực cho ông Vucic ở lại bàn thương lượng. Nhưng chỉ triển vọng kinh tế là không
đủ. Nếu một thỏa thuận quan trọng được ký kết, nó sẽ là một bất ngờ lớn như thỏa
thuận UAE-Israel.
Phim
Hollywood suy giảm vị thế ở Trung Quốc
“Mulan” (Hoa Mộc Lan), câu chuyện về một cô gái Trung Quốc tòng
quân để giúp đánh đuổi ngoại xâm, được công chiếu hôm nay sau một thời gian dài
trì hoãn vì covid. Disney đã chi 200 triệu USD cho bộ phim với hy vọng chinh phục
phòng vé Trung Quốc. Không có gì lạ khi Hollywood đang nhìn về phương đông. Năm
ngoái, các rạp chiếu của Trung Quốc thu về 9,7 tỷ đô la, gần bằng của Mỹ. Năm
nay, Trung Quốc có thể vươn lên dẫn đầu khi đại dịch khiến các rạp chiếu phim Mỹ
đóng cửa.
Tuy nhiên, Hollywood đang ngày càng bị chèn ép khỏi thị trường Trung Quốc.
Một thập niên trước, phim Mỹ thống trị phòng vé Trung Quốc; nhưng năm ngoái,
tám trong số mười phim hàng đầu ở Trung Quốc là sản phẩm trong nước. Các hãng
phim Trung Quốc đang làm ra những bộ phim đỉnh cao. Trong khi đó, kiểm duyệt chặt
chẽ hơn khiến Hollywood trở nên khó khăn — điều khiến các chính trị gia Mỹ lo lắng.
Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ gần đây đã cáo buộc các hãng phim “khuất phục” trước
kiểm duyệt của cộng sản. Khi các trở ngại chính trị và thương mại ngày càng gia
tăng, cuộc phiêu lưu của Hollywood ở Trung Quốc xem ra sẽ không có một kết thúc
có hậu.
No comments:
Post a Comment