THẾ GIỚI HÔM NAY : 03/09/2020 (The Economist)

 

Thế giới hôm nay: 03/09/2020

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch

03/09/2020

http://nghiencuuquocte.org/2020/09/03/the-gioi-hom-nay-03-09-2020/

 

Chính phủ Đức cho biết Alexei Navalny, nhà lãnh đạo đối lập Nga bị ốm trên chuyến bay từ Siberia hồi tháng trước, đã bị đầu độc bằng chất độc thần kinh  Novichok. Ông Navalny vẫn hôn mê ở Berlin. Novichok cũng từng được dùng để đầu độc Sergei Skripal, một cựu điệp viên Nga, và con gái ông  ở Anh năm 2018. Các bác sĩ Nga đã nhiều lần phản bác cáo buộc ông Navalny bị đầu độc.

 

Macy’s báo cáo khoản lỗ ròng 431 triệu đô la trong ba tháng kết thúc vào ngày 1 tháng 8. Doanh số bán hàng tại chuỗi cửa hàng thời trang Mỹ giảm 36% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 3,6 tỷ đô la, mặc dù doanh số bán hàng trực tuyến giúp giảm suy thoái, với khoản tăng trưởng 53% so với quý trước. Kết quả này dù không lạc quan nhưng vẫn tốt hơn nhiều dự đoán.

 

Vua Vajiralongkorn của Thái Lan đã phục hồi tước vị cho quý phi của mình, gần một năm sau khi bà bị lật đổ vì ganh đua với  hoàng hậu. Sineenat Wongvajirapakdi, hoàng quý phi đầu tiên trong gần một thế kỷ, lần trước chỉ tại vị vài tháng. “Do đó, có thể xem như bà chưa bao giờ bị tước quân hàm hoặc mất tước vị hoàng gia,” tờ báo của Hoàng gia thông cáo.

 

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói rằng các nhà ngoại giao Trung Quốc ở nước này sẽ phải xin phép trước khi đến thăm các trường đại học, gặp gỡ các quan chức chính quyền địa phương hoặc tổ chức các sự kiện văn hóa lớn. Ông nói đây là “một động thái đáp trả trực tiếp đối với những hạn chế khắt khe áp đặt lên các nhà ngoại giao của chúng ta”. Donald Trump đang cứng rắn với Bắc Kinh trước thềm cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11.

 

Chính quyền Trump cho biết sẽ không tham gia chương trình toàn cầu nhằm phát triển và phân phối vắc xin covid-19 vì có sự tham gia của WHO. Ông Trump cho rằng WHO đang bị Trung Quốc kiểm soát. 170 quốc gia khác có thể tham gia chương trình Covax. Ngoài ra, một cuộc thăm dò của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho thấy một phần ba người Mỹ sẽ từ chối tiêm chủng.

 

Facebook và Twitter xác nhận Nga đang một lần nữa tìm cách can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ. Các mạng xã hội nói Cơ quan Nghiên cứu Internet, có liên hệ với Điện Kremlin, đang truyền bá thông tin sai lệch và các thuyết âm mưu với mục đích trợ giúp chiến dịch tranh cử của Donald Trump, như đã làm trong cuộc bầu cử 2016. Facebook đã vô hiệu hóa một số tài khoản.

 

WHO cho biết các steroid chống viêm nên được sử dụng để điều trị covid-19 ở những bệnh nhân cần trợ thở sau khi một nghiên cứu lớn mang lại “tín hiệu rõ ràng” rằng hydrocortisone, dexamethasone và methylprednisolone liều thấp giúp giảm tỷ lệ tử vong. Mùa hè này, một nghiên cứu về dexamethasone của Đại học Oxford cũng cho kết quả tương tự. Báo cáo mới do WHO hậu thuẫn đã phân tích thử nghiệm đó và sáu thử nghiệm khác.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Đài Loan gây khó dễ cho các dịch vụ phát video của Trung Quốc

Năm ngoái, chính phủ Đài Loan đã lần đầu đàn áp các dịch vụ phát video trực tuyến của Trung Quốc đại lục. Nhưng một số, như iQiyi của Baidu và Tencent Video, vẫn có thể vượt qua các cơ quan quản lý Đài Loan bằng cách hợp tác với các công ty địa phương. Song, từ hôm nay các nhà quản lý viễn thông của Đài Loan sẽ vá lỗ hổng đó, cấm các dịch vụ như vậy hoạt động trong biên giới của mình.

 

iQiyi và Tencent Video sẽ không bị chặn khỏi mạng internet của Đài Loan. Thay vào đó, người đăng ký sẽ buộc phải sử dụng phiên bản tiếng Trung đại lục của chúng, dẫn đến kết nối chậm hơn và cơ chế thanh toán xuyên biên giới rắc rối. Mất quyền tiếp cận một thị trường tương đối nhỏ như vậy khó có thể làm tổn hại đến lợi nhuận của Tencent hay Baidu. Nhưng nó làm giảm ảnh hưởng của Trung Quốc tại Đài Loan, vốn là ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Thái Anh Văn. Nó cũng làm gia tăng môi trường khó khăn mà các công ty công nghệ Trung Quốc đang phải đối mặt ở nước ngoài. Cả Mỹ và Ấn Độ gần đây đã đặt lệnh cấm và trừng phạt đối với một loạt công ty và sản phẩm Trung Quốc.

 

Chính sách phục hồi kinh tế của Pháp

Ba phần tư thế kỷ sau khi Pháp phát minh ra hệ thống lập kế hoạch quan liêu để tái thiết đất nước bị tàn phá thời hậu chiến, “le Plan” đang trở lại. Thủ tướng Jean Castex hôm nay sẽ hồi sinh thiết chế này. François Bayrou, một lãnh đạo của một đảng trung dung, sẽ được chỉ định để điều hành nó. Tuy nhiên, lần này kế hoạch không nhằm đề ra các mục tiêu 5 năm mà là chuẩn bị Pháp cho 10 năm tới.

 

Trong khi đó, đất nước có nhiều vấn đề trước mắt hơn. Kinh tế Pháp đã giảm 13,8% trong quý hai. Hôm nay, chính phủ hy vọng sẽ khởi động lại nền kinh tế với gói kích thích trị giá 100 tỷ euro (118 tỷ USD). Nó cũng sẽ giúp phi carbon hóa nền kinh tế, cũng như đầu tư vào kỹ năng, nghiên cứu, cơ sở hạ tầng và số hóa để thúc đẩy năng suất về lâu dài. Hãy chờ đón một đợt xây dựng và cải tạo — nếu không muốn nói là những dự án vĩ đại năm nào.

 

Ba Lan vẫn còn hiềm khích với Đức

Sau ba tháng phải chờ đợi để nhận được chấp thuận ngoại giao chính thức cho vị trí đại sứ Đức tại Warsaw, Arndt Freytag von Loringhoven hôm qua đã đến Warsaw, một ngày sau lễ kỷ niệm 81 năm Đức Quốc xã xâm lược Ba Lan. Các bản chấp thuận ngoại giao thường là một hình thức nhanh chóng. Nhưng Jaroslaw Kaczynski, chủ tịch đảng Luật pháp và Công lý (PiS) cầm quyền, được cho là đã chặn việc bổ nhiệm ông Freytag von Loringhoven vì cha ông từng là sĩ quan quân đội phục vụ trong boongke của Hitler trong những tháng cuối cùng của Thế chiến II. (Bernd Freytag von Loringhoven chưa bao giờ bị buộc bất kỳ tội ác chiến tranh nào.)

 

Berlin không rút lại việc bổ nhiệm; và chính phủ Ba Lan cuối cùng đã chấp thuận hôm thứ Hai. Tuy nhiên, vụ việc nêu bật khuynh hướng dân túy của PiS trong việc thổi bùng sự phẫn nộ chống Đức. Điều này được một số cử tri Ba Lan ưa thích. Tuy nhiên, nó cũng gây ra nhiều thiệt hại cho quan hệ giữa hai nước láng giềng vốn đạt được nhiều tiến bộ kể từ khi Bức tường Berlin sụp đổ.

 

Một người nhà Kennedy thua ở Massachusetts

Hạ nghị sĩ Joe Kennedy đã thua vòng bỏ phiếu sơ bộ chọn ứng viên Thượng nghị sĩ trước Ed Markey ở Massachusetts. Đây là lần đầu tiên một người nhà Kennedy thua cuộc bầu cử ở bang này kể từ 1946, sau cả thảy 28 cuộc đua tranh. Có rất ít sự khác biệt giữa hai chính trị gia nổi tiếng của đảng Dân chủ, ngoại trừ tuổi tác. Các cuộc thăm dò cho thấy cuộc đua rất sít sao, khiến chiến dịch đôi khi trở nên căng thẳng.

Gần đây, ông Markey, người có sự ủng hộ của Alexandria Ocasio-Cortez, một nữ dân biểu cánh tả nổi tiếng của New York, đã vượt lên dẫn trước. Ông Kennedy khiến nhiều thành viên Đảng Dân chủ ngạc nhiên khi thách thức ông Markey, một chính trị gia Washington cần mẫn và đáng kính. Một số người cho rằng ông cảm thấy có quyền ngồi vào chiếc ghế nhờ lịch sử gia đình mình. Nhưng tình hình chính trị và nhân khẩu học của Massachusetts đã thay đổi trong mười năm qua kể từ khi ông chú của ông, Ted Kennedy, còn là tiếng nói quan trọng ở Thượng viện. Dân số đa dạng, bao gồm người thiểu số, người nhập cư và người trẻ lương cao, đã thay thế các khu dân cư da trắng cổ cồn xanh từng ủng hộ trung thành gia tộc Kennedy.

 

Thủ tướng Jamaica dễ dàng thắng cử

Với thế dẫn đầu hai chữ số trong các cuộc thăm dò dư luận, thủ tướng Jamaica Andrew Holness mong đợi một chiến thắng dễ dàng trong cuộc bầu cử hôm nay. Nhưng ông phải đối mặt với một cuộc chiến khó nhằn sau đó khi đất nước đấu tranh với đại dịch. Dù tranh cử không có tuần hành và mít-tinh, số ca nhiễm mới đã tăng gần gấp 10 lần trong hai tuần qua. Xe buýt chật kín và taxi đi chung đến các điểm bỏ phiếu sẽ khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn.

Một số người nổi tiếng cũng đã dương tính, bao gồm Usain Bolt, người  chạy 100 mét nhanh nhất thế giới, sau một bữa tiệc sinh nhật không đúng lúc. Du lịch, chén cơm của hòn đảo, đã bị ảnh hưởng nặng nề. Các sân bay đã mở cửa trở lại từ giữa tháng 6 sau ba tháng ngừng hoạt động. Nhưng kể từ đó cũng chỉ có rất ít du khách đến, mặc dù các khách sạn giảm giá mạnh và ra ưu đãi đặc biệt. Một điểm sáng đáng ngạc nhiên là nguồn tiền lớn thứ hai của Jamaica, kiều hối từ cộng đồng kiều bào ở Mỹ và các nơi khác. Sau khi giảm mạnh vào tháng 4, dòng tiền vào tháng 6 đã cao hơn 42% so với mức bình thường. Ngay cả đối với những người nhập cư khó khăn, mối quan hệ gia đình ở quê nhà vẫn sâu sắc.