TS Lê Đức Tùng
Nhà nghiên cứu vật lý
tại London
14
tháng 3, 2018
Nói
đến Stephen Hawking, chúng ta có lẽ đều biết đến quyển sách Lược sử Thời gian
("Brief History of Time").
Stephen Hawking đã
giúp nhân loại mở rộng hiểu biết về vũ trụ. SPL
Trong
sự nghiệp khoa học của mình, ông đã nhận được rất nhiều sự kính trọng từ các đồng
nghiệp khoa học và công chúng.
Ông
được bầu đứng thứ 25 trong số những người Anh vĩ đại nhất trong lịch sử theo số
liệu thăm dò của BBC năm 2002. Trong danh sách này ông đứng sau các nhà khoa học
Richard Darwin, Isaac Newton, Alexander Fleming, Alan Turing và Michael
Faraday.
Ông
là một trong những người trẻ nhất được bầu viện sỹ tại Anh năm 32 tuổi, chỉ sau
W H Fox Talbot được bầu viện sĩ năm 31 tuổi năm 1831.
Stephen
Hawking là một người rất cá tính, có lẽ nhiều người trong chúng ta vẫn nhớ cảnh
ông bay vào vũ trụ với trạng thái không trọng lượng.
Về
khoa học, ông là người tin và đánh cá rằng hạt Higg sẽ không bao giờ được tìm
thấy.
Cùng với Roger
Penrose, ông Hawking đã đưa ra câu trả lời cho việc tạo ra điểm dị thường bởi lực
hấp dẫn. SPL
Năm
2012, khi hạt Higg được phát hiện tại CERN, ông đã nhanh chóng chấp nhận thua
cuộc và là người đề xuất trao giải Nobel cho Peter Higg.
Xin
điểm qua năm thành tựu khoa học nổi bật của Stephen Hawking, mà có lẽ ít được
biết đến bởi công chúng:
Thứ
nhất:
Cùng với Roger Penrose, ông đã đưa ra câu trả lời cho việc tạo ra điểm dị thường
bởi lực hấp dẫn, có nghiên cứu đột phá về điểm kỳ dị của không gian, thời gian
chứng tỏ sự tồn tại của nó và giả thiết rằng vũ trụ có thể bắt đầu từ một điểm
dị thường.
Chúng
ta đều biết các phương trình toán học của Einstein trong lý thuyết tương đối
tiên đoán sự tồn tại của hố đen, tại đó khối lượng và lực hấp dẫn là vô hạn, tạo
ra các điểm kỳ dị về không và thời gian. Sự tồn tại của hố đen đã được chỉ ra từ
những năm 1916 bởi Karl Schwarzschild, chỉ vài tháng sau khi lý thuyết tương đối
của Einstein được công bố.
Các
nghiên cứu về thuyết tương đối và hố đen, được đặc biệt chú ý và phát triển vào
những năm cuối 1960's với sự phát hiện bằng thực nghiệm các sao neutron, sao
lùn trắng khẳng định sự đúng đắn của thuyết tương đối. Với hố đen, ánh sáng rơi
vào đó không thoát ra được, nên sự tồn tại của hố đen chỉ có thể nhìn thấy gián
tiếp qua ảnh hưởng của nó tới các vật xung quanh.
Trong
giai đoạn này về mặt lý thuyết rất nhiều giải pháp đã được phát triến cho hố đen.
Lúc đầu, đa số các nhà khoa học nghi ngờ rằng các tính năng kỳ lạ của hố đen là
không thực tế mà nó chỉ được tạo ra về mặt toán học do sự áp đặt các điều kiện
đối xứng.
Cùng
với Roger Penrose, Hawking chứng minh sự tồn tại của nó là có thực và giả thiết
rằng vũ trụ có thể bắt đầu từ một điểm dị thường.
Thứ
hai: Với
James Bardeen và Brandon Carter, Stephen Hawking khám phá ra luật của cơ học hố
đen tương tự như các luật của nhiệt động lực học. Tác phẩm của ông mang tên
"Black Holes" đã giành được giải thưởng Gravity Research Foundation
có uy tín.
Thứ
ba: Lý
thuyết các hố đen phát ra bức xạ Hawking.
Trước
đây các nhà vật lý tin rằng không có gì có thể thoát được một hố đen. Năm 1974,
Hawking cho thấy các hố đen phát ra bức xạ cho đến khi chúng cạn kiệt năng lượng
và bay hơi.
Dự
đoán của Hawking về bức xạ Hawking ban đầu đã tạo ra một cuộc tranh cãi nhưng
nghiên cứu sâu hơn đã được coi là bước đột phá quan trọng trong lý thuyết vật
lý.
Hawking đề xuất rằng
thời gian không tồn tại trước Big Bang và do đó khái niệm về sự khởi đầu của vũ
trụ là vô nghĩa. GETTY IMAGES
Thứ
tư: Ông
đã đóng góp cho lý thuyết về sự giãn nở vũ trụ (cosmic inflation)
Được
đưa ra bởi Alan Guth vào năm 1980, giãn nở vũ trụ là một lý thuyết đã được chấp
nhận rộng rãi. Hawking là một trong những người đầu tiên tính toán các biến động
lượng tử đã được tạo ra trong giãn nở vũ trụ và cho biết làm thế nào chúng có
thể làm tăng sự lan rộng của các thiên hà trong vũ trụ.
Thứ
năm:
Cùng với James Hartle năm 1983, Hawking đề xuất rằng thời gian không tồn tại
trước Big Bang và do đó khái niệm về sự khởi đầu của vũ trụ là vô nghĩa.
Theo
Hartle-Hawking, vũ trụ không có bắt đầu vì nó không có ranh giới ban đầu trong
thời gian hoặc không gian. Hiện nay lý thuyết này vẫn là một trong những lý
thuyết nổi bật nhất về trạng thái ban đầu của vũ trụ.
Tóm
lại, trong sự nghiệp khoa học của mình, Stephen Hawking đã có những đóng góp vô
cùng quan trọng cho sự hiểu biết của con người về vũ trụ.
Bằng
những ngôn ngữ dễ hiểu, cá tính của ông, cũng như sự quyết tâm của ông chiến thắng
bệnh tật đã mang đến niềm đam mê khoa học trong cộng đồng trên toàn thế giới.
Bài
viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, tiến sĩ Lê Đức Tùng từ London,
thành viên mạng lưới Viet
Intellect.
No comments:
Post a Comment