Mặc Lâm,
biên tập viên RFA, Bangkok
2014-04-15
2014-04-15
Chỉ trong hơn một tháng Hà Nội đã lần lượt thả 5 tù
nhân lương tâm gồm thầy giáo Đinh Đăng Định, Ông Nguyễn Hữu Cầu, TS luật Cù Huy
Hà Vũ, thạc sĩ Nguyễn Tiến Trung và ông Vi Đức Hồi, tất cả đều được phóng thích
trước thời hạn. Việt Nam muốn gửi một thông điệp gì đến với quốc tế qua hành
động rất đáng ngạc nhiên này
Năm 2006 sau khi Việt Nam gia nhập WTO người ta
những tưởng khi đã bước chân vào cuộc chơi sòng phẳng với thế giới trên thương
trường thì chính quyền Việt Nam sẽ nới lỏng hay ít ra không làm cho thế giới
chú ý tới vấn đề nhân quyền trong nước nữa, thế nhưng chỉ vài tháng sau hàng
loạt các cuộc bắt giữ những người bất đồng chính kiến và tới năm 2007 khi những
cuộc biểu tình chống Trung Quốc diễn ra thì các cuộc bắt bớ ngày một dày đặc
thêm. Tám năm sau ngày ký kết WTO trong các nhà giam của Việt Nam con số từ
nhân lương tâm đã lên hơn 200 người.
Sức
ép hay là một cuộc mặc cả?
Những hứa hẹn mà Hà Nội đưa ra trong vấn đề nhân
quyền từ trước tới nay không bao giờ là đáng tin cậy và thế giới hiểu rõ việc
này hơn bao giờ hết. Tuy nhiên các tổ chức nhân quyền, nghị sĩ dân cử của Hoa
Kỳ, EU, Canada hay Úc hầu như không bỏ cuộc. Cho tới khi Việt Nam chính thức
được bầu vào Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc thì không còn là hứa hẹn nữa mà
phải thực hiện một cách công khai, minh bạch chứng tỏ thiện chí của mình. Thiện
chí ấy đã được thế giới hoan nghênh khi các tù nhân lần lượt được ra tù do được
đặc xá, mặc dù giấy đặc xá không ghi lý do mà người tù được hưởng.
Việc TS luật Cù Huy Hà Vũ sang Hoa kỳ được dư luận
vui mừng chia sẻ khi thấy người tù nhân đặc biệt này sang Mỹ, như một tin nhắn
của Hà Nội gửi cho Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ về thiện chí của mình. Thiện chí ấy dù
tự nguyện hoặc do sức ép hay tệ hơn là một cuộc mặc cả thì cũng cho thấy Hà Nội
đã có một bước lùi đáng kể.
Nếu là mặc cả thì những người tù nặng ký như Hà Vũ
bị buộc phải thả ra là một cuộc mặc cả thua thiệt. Nếu là sức ép thì quốc tế đã
chiến thắng sau nhiều năm kiên nhẫn đối với chính sách không chấp nhận phê phán
của Việt Nam và nếu là tự nguyện thì người dân có quyền nghĩ tới một tương lai
khác, mặc dù còn chậm chạp nhưng nhân quyền sẽ được cải thiện.
Nói với Trà Mi của VOA, ông Bob Dietz, Điều phối
viên Chương trình Châu Á của Ủy ban Bảo vệ Ký giả quốc tế (CPJ) cho rằng dù ông
hoan nghênh việc tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ được trả tự do, nhưng CPJ rất lo
ngại trước chính sách của Hà Nội là bắt giam, đàn áp, ngược đãi các nhà bất
đồng chính kiến, và dùng họ như những con tin để đổi chác với quốc tế.
Giảng
viên Phạm Minh Hoàng chia sẻ ý kiến này khi chính ông cũng là một nhà
bất đồng chính kiến và từng bị bắt giam trước đây vì đã hoạt động trong đảng
Việt Tân, ông nói:
- Tôi đồng tình với chuyện đó tại vì những diễn tiến
trong hơn một tháng vừa qua từ hồi thả thầy Đinh Đăng Định cho đến ông Nguyễn
Hữu Cầu rồi Nguyễn Tiến Trung, đây là sự kiện bất thường chưa từng có tiền lệ
xảy ra. Thả 5 người trong vòng 5 tuần cá nhân tôi đối với chế độ cộng sản chắc
chắn là lúc nào họ cũng có chủ đích nào đấy.
Kể từ giữa năm ngoái lúc Việt Nam được bầu vào Hội
đồng nhân quyền LHQ cho tới hôm nay là 2014 thì tôi nghĩ tất cả những sự việc
này đều có lý do. Theo cá nhân tôi thì có những chỉ dấu họ hướng về Tây phương
và đặc biệt là Mỹ để chứng tỏ họ tôn trọng nhân quyền cũng như là những thương
lượng vấn đề TPP. Tôi nghĩ các lo âu của các tổ chức trên thế giới trước vần đề
bất thường này cũng là điều bình thường vì nếu là họ thì tôi cũng đặt câu hỏi
đấy.
CPJ rất lo ngại trước chính sách của Hà Nội là bắt
giam, đàn áp, ngược đãi các nhà bất đồng chính kiến, và dùng họ như những con
tin để đổi chác với quốc tế
Trong cả ba trường hợp, Việt Nam đã gửi một thông
điệp là Hà Nội đang hợp tác, hay cố hợp tác để cải thiện hình ảnh nhân quyền
trong cái nhìn của quốc tế và ngay cả với người dân trong nước, một thông điệp
tương tự cũng được người dân đón nhận mặc dù hết sức bỡ ngỡ.
Mọi
sự việc đều có chủ đích
Một vài ngày sau khi TS luật Cù Huy Hà Vũ được thả
sang Mỹ, hai tù nhân lương tâm khác là Vi Đức Hồi và Nguyễn Tiến Trung cũng
được đặc xá.
Ngay cả trong tù ông Vi Đức Hồi cũng cảm nhận
một cách sâu sắc rằng ông được tha vì áp lực của quốc tế chứ không phải là
thiện chí của Việt Nam. Vốn là một giảng viên trường Đảng ông hiểu thế nào là
sự nhượng bộ khi đảng cộng sản phải chấp nhận, ông nói với chúng tôi ngay khi
vừa ra khỏi nhà tù:
- Không! đây là do áp lực quốc tế gây áp lực buộc
nhà cầm quyền Việt Nam phải thả tôi trước thời hạn chứ không có bệnh tật hay là
gì cả.
Tôi mặc dù ở trong tù nhưng mà cũng có thể nhận biết
được bởi vì bản chất của chế độ này không bao giờ có thương hại gì đối với
những người như chúng tôi cả. Tôi hiều điều đó và bản thân tôi từ lúc ra tòa
cho đến khi được thả tôi khằng định chưa bao giờ tôi có tội cả cho nên họ rất
là cay cú với tôi. Không bao giờ có chuyện là họ tìm cách để mà giảm án cho
tôi, điều đó là không có. Tôi hiều rằng đây là tác động ở bên ngoài, anh em bên
ngoài quan tâm và thúc đẩy gây áp lực buộc giới chức cộng sản Việt Nam phải tha
cho tôi trước thời hạn đó là chắc chắn, tôi xin khẳng định như vậy mặc dù tôi
không có thông tin gì về điều đó.
Một tù nhân lương tâm khác là Luật sư Nguyễn Văn
Đài thì nhìn động thái này của Hà Nội dưới một góc khác, ông phấn khởi vì
người tranh đấu trong nước có thêm niềm tin vào sự hỗ trợ của quốc tế nhưng ông
cũng cho rằng mọi việc phải do trong nước tự đảm đương vì quốc tế không thề làm
hơn:
- Vâng điều ấy là chắc chắn rồi anh. Điều này nó cổ
vũ rất lớn cho phong trào dân chủ trong nước anh có thể thấy thông tin trên các
trang mạng xã hội và tôi đã gặp gỡ rất nhiều nhóm bạn trẻ anh em sinh viên họ
được khích lệ rất lớn, nó sẽ như những liều dopping cho những người đấu tranh
nhưng chúng ta phải nhìn nhận một cách rõ ràng là vai trò quốc tế cũng chỉ đặt
một điểm nhất định còn để thay đổi thực sự tình trạng nhân quyền, có thể dân
chủ hóa Việt Nam hay không từ thể chế độc đang sang nền dân chủ đa đàng hay
không thì phải do yếu tố trong nước quyết định.
Nếu lực lượng trong nước không đủ sức mạnh để chính
quyền phải tiến đến thỏa hiệp hay chấp nhận một nền dân chủ thì nỗ lực của quốc
tế cũng chỉ dừng lại ở mức độ làm cho họ không bắt người, trả tự do cho người
nào bị bắt thế thôi chứ không có tính chất quyết định thay đổi nền chính trị
Việt Nam.
Mọi cuộc tranh đấu ở nước ngoài để Hà Nội chấp nhận
trả tự do cho tù nhân chính trị Việt Nam không hề là việc dễ dàng. Trước đây 24
năm vào ngày 5 tháng 1 năm 1990 những người tù cải tạo đầu tiên quá cảnh Thái
Lan để sang Mỹ là nỗ lực của nhiều người trong đó bà Khúc Minh Thơ là người
theo đuổi đến cùng những việc mà bà cho là phải làm mặc dù chưa có tiền lệ như
thế, bà Khúc Minh Thơ chia sẻ:
-Thật sự không ai nghĩ tới chính phủ Hoa Kỳ chấp
nhận chương trình này đâu. Chương trình tù nhân chính trị là chương trình duy
nhất của lịch sử Hoa kỳ. Khi tôi qua tới đây giống như con đường tăm tối mà tôi
phải đi vì tình thương của gia đình, tình thương của bạn bè mà tôi cùng với anh
chị em trong hội Tù nhân chính trị để mà làm. Làm mà không có hy vọng nhưng
không bao giờ nghĩ tới là mình sẽ thành công. Nhưng vì không thể nào nhìn những
người thân yêu ruột thịt chết trong tù mà mình không làm gì được. Tôi không chấp
nhận ngồi khóc hay là than vãn gì hết mà mình phải tranh đấu mà thôi.
Hàng trăm ngàn tù nhân cải tạo đã tới Mỹ và họ vẫn
tiếp tục tranh đấu cho Việt Nam bằng cách này hay cách khác. Giờ đây nếu Hà Nội
chấp nhân đối thoại và thực hiện những gì mà họ hứa cũng là điều bình thường
như trước đây 24 năm. Áp lực nào nếu đủ mạnh sẽ luôn nhận được sự phản hồi của
chính nó, kể cả áp lực nhân quyền cho Việt Nam.
No comments:
Post a Comment