Lời hứa 'khoan dầu' của
ông Trump tác động tới Việt Nam và các nước khác ra sao?
Navin Singh Khadka
Phóng
viên Môi trường, BBC World Service
25
tháng 2 năm 2025
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c62k6gv3z55o
Hội
nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên Hợp Quốc tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống
nhất năm 2023 kết thúc với lời kêu gọi "chuyển dịch khỏi nhiên liệu hóa thạch",
được ca ngợi như một cột mốc lịch sử trong hành động khí hậu toàn cầu.
Nhưng
chưa đầy một năm sau, bóng mây nghi ngại đã phủ lên cam kết toàn cầu: đà chuyển
đổi năng lượng sạch chững lại, trong khi ngọn lửa nhiên liệu hóa thạch vẫn bùng
cháy.
Và
giờ đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra "tình trạng khẩn cấp về năng
lượng quốc gia", ủng hộ nhiên liệu hóa thạch và từ bỏ các chính sách năng
lượng sạch - điều này cũng đã bắt đầu ảnh hưởng đến một số quốc gia và công ty
năng lượng.
Trước
lời hiệu triệu "khoan, khoan nữa" của ông Trump và thông báo rút khỏi
Hiệp định Paris của Mỹ, thì Indonesia, chẳng hạn, đã hé lộ khả năng làm theo Mỹ.
'Nếu
Mỹ không làm thì tại sao chúng tôi phải làm?'
''Nếu
Hoa Kỳ không muốn tuân thủ thỏa thuận quốc tế, tại sao một quốc gia như
Indonesia phải tuân thủ?" ông Hashim Djojohadikusumo, đặc phái viên về biến
đổi khí hậu và năng lượng của Indonesia, đặt câu hỏi, theo báo cáo của hãng
thông tấn Antara do chính phủ nước này điều hành.
Indonesia
đã nằm trong danh sách 10 quốc gia phát thải carbon hàng đầu trong nhiều năm
qua.
"Indonesia
phát thải ba tấn carbon [đầu người mỗi năm], trong khi Mỹ phát thải 13 tấn,"
ông nói tại Diễn đàn Bền vững ESG 2025 ở Jakarta vào ngày 31/1.
"Vậy
mà chúng tôi lại là những người bị yêu cầu đóng cửa các nhà máy điện... Công lý
ở đâu?"
Bà
Nithi Nesadurai, giám đốc Mạng lưới Hành động Khí hậu Đông Nam Á, nhận định những
tín hiệu từ khu vực của bà đang gây lo ngại.
Bà
nói rằng việc "quốc gia giàu nhất và nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới"
tăng sản lượng tạo ra "lý do dễ dàng" cho các quốc gia khác tăng sản
lượng của họ - điều mà họ đã và đang làm:
"Nhiều
quốc gia ở châu Á như Việt Nam, Hàn Quốc, Nhật Bản, những nước có thặng dư thương mại với
Mỹ,
đang chịu áp lực phải mua thêm nhiên liệu hóa thạch từ Mỹ để tránh bị áp thuế.
Họ hy vọng rằng việc này sẽ giúp ích cho các cuộc đàm phán về thuế quan của họ.
Nhật
Bản thậm chí đang xem xét hỗ trợ cho dự án đường ống dẫn khí đốt trị giá 44 tỷ
đô la, dài 800 dặm từ Alaska đến châu Á.
Đối
với Mỹ, điều này đồng nghĩa với việc vượt xa kế hoạch tăng gấp đôi xuất khẩu
khí đốt tự nhiên hóa lỏng vào năm 2030, điều sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng cho
việc giảm thiểu biến đổi khí hậu trên toàn thế giới."
Mỹ
vốn đã là nhà sản xuất dầu và khí ga lớn nhất thế giới
Cũng
theo bà Nesadurai, tại Đông Nam Á, các nước Việt Nam, Campuchia, Indonesia,
Lào, Malaysia, Philippines và Thái Lan đều có thặng dư thương mại với Mỹ tính đến
năm 2022.
Tất
cả các quốc gia này, ngoại trừ Philippines, đã đặt mục tiêu phát thải ròng bằng
không (NZE). Campuchia, Lào, Malaysia và Việt Nam đã đặt mục tiêu
NZE vào năm 2050.
''Mặc
dù mỗi quốc gia đang áp dụng một chiến lược khác nhau trong các cuộc đàm phán dự
kiến về việc tăng thuế do Mỹ đề xuất, bao gồm cả việc yêu cầu hợp tác kinh tế
song phương, họ không nên bị ép buộc mua thêm nhiên liệu hóa thạch của Mỹ, điều
này sẽ ảnh hưởng đến chủ quyền năng lượng và mục tiêu NZE của họ," bà
Nesadurai nói thêm.
Tại
Nam Phi, nền kinh tế lớn nhất châu Phi và một quốc gia phát thải carbon lớn, một
dự án chuyển đổi từ ngành than trị giá 8,5 tỷ đô la với sự hỗ trợ từ nước ngoài
đã tiến triển rất chậm, và giờ đây có những lo ngại rằng nó có thể bị đình trệ
hơn nữa.
Ông
Wikus Kruger, giám đốc Phòng thí nghiệm Tương lai Năng lượng tại Đại học Cape
Town, cho hay có "khả năng" việc ngừng hoạt động của các nhà máy điện
than cũ sẽ bị "trì hoãn thêm".
Tuy
nhiên, ông nói rằng mặc dù có một số "bước lùi" khỏi quá trình chuyển
đổi sang năng lượng tái tạo, vẫn có sự tăng trưởng trong lĩnh vực năng lượng sạch
và dự kiến sẽ tiếp tục.
Các
nước đang phát triển thải ra nhiều carbon như Indonesia nói họ không nên được kỳ
vọng sẽ cắt giảm lượng khí thải trong khi các nước phát thải nhiều nhất như Mỹ
vẫn tiếp tục sản xuất và đốt nhiên liệu hóa thạch nhiều hơn
Argentina
đã rút các nhà đàm phán của mình khỏi hội nghị khí hậu COP29 ở Baku vào tháng
11/2024, chỉ vài ngày sau khi ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng
thống Mỹ. Kể từ đó, nước này đã đi theo con đường của ông Trump, phát tín hiệu
rằng sẽ rút khỏi Hiệp định Paris năm 2015 - nền tảng cho các nỗ lực toàn cầu chống
biến đổi khí hậu.
"Chúng
tôi hiện kỳ vọng sản lượng dầu khí của mình sẽ tăng lên," ông Enrique
Viale, chủ tịch Hiệp hội Luật sư Môi trường Argentina, nói với BBC.
"Tổng
thống Milei đã bóng gió rằng ông ấy có ý định rút khỏi Hiệp định Paris và nói rằng
chủ nghĩa môi trường là một phần của chương trình nghị sự 'thức tỉnh' (woke
agenda)." Cụm từ này ý chỉ những người quan tâm đến những vấn đề xã hội, đặc
biệt là về công lý xã hội và phân biệt chủng tộc.
Trong
khi đó, tập đoàn năng lượng khổng lồ Equinor vừa thông báo sẽ giảm một nửa đầu
tư vào năng lượng tái tạo trong hai năm tới, đồng thời tăng sản lượng dầu khí.
Một tập đoàn dầu khí lớn khác, BP, dự kiến cũng sẽ đưa ra thông báo tương tự
trong thời gian tới.
Mặc
dù đầu tư năng lượng sạch toàn cầu đã vượt quá 2 ngàn tỷ đô la lần đầu tiên,
nhưng tốc độ tăng trưởng đã chậm lại trong những năm gần đây
'Năng
lượng Mỹ trên toàn cầu'
Không
chỉ nói "khoan, khoan nữa đi nào", ông Trump còn tuyên bố:
"Chúng ta sẽ xuất khẩu năng lượng Mỹ trên toàn cầu."
Các
khách hàng tiềm năng ở nước ngoài đã bắt đầu xếp hàng.
Ấn
Độ và Mỹ đã nhất trí tăng đáng kể nguồn cung dầu khí Mỹ cho thị trường Ấn Độ.
Vào cuối chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi ngày 14/2, hai nước
đã ra tuyên bố chung "tái khẳng định" Mỹ sẽ là "nhà cung cấp
hàng đầu về dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ, cũng như khí đốt tự nhiên hóa lỏng
cho Ấn Độ".
Vài
ngày sau khi ông Trump nhậm chức, Hàn Quốc, nước nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa
lỏng (LNG) lớn thứ ba thế giới, đã thể hiện ý định mua thêm dầu khí Mỹ nhằm giảm
thặng dư thương mại với Mỹ và cải thiện an ninh năng lượng, truyền thông quốc tế
đưa tin từ Seoul.
Các
quan chức của JERA, nhà sản xuất điện lớn nhất Nhật Bản, đã nói với Reuters rằng
họ cũng muốn tăng mua LNG từ Mỹ để đa dạng hóa nguồn cung vì hiện tại họ nhập
khẩu một nửa từ khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
"Chắc
chắn có một mối đe dọa rằng nếu Mỹ tìm cách tràn ngập thị trường bằng nhiên liệu
hóa thạch giá rẻ, hoặc ép buộc các quốc gia mua thêm nhiên liệu hóa thạch của
mình, hoặc cả hai, quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu có thể bị chậm lại,"
ông Lorne Stockman, giám đốc nghiên cứu của Oil Change International - một tổ
chức nghiên cứu và vận động cho quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch, nhận
định.
Các
nhà khoa học cho rằng sẽ không thể khai thác nhiên liệu hóa thạch mới nếu thế
giới muốn hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp
Các
nhà khoa học đã khẳng định rằng không thể có thêm hoạt động khai thác nhiên liệu
hóa thạch mới và cần phải giảm nhanh lượng khí thải carbon (khoảng 45% vào năm
2030 so với mức năm 2019) nếu thế giới muốn giới hạn sự nóng lên ở mức 1,5 độ C
so với thời kỳ tiền công nghiệp.
"Kinh
tế học về nguồn cung năng lượng là yếu tố then chốt thúc đẩy quá trình khử
carbon," ông David Brown, giám đốc mảng chuyển đổi năng lượng tại Wood
Mackenzie, một tổ chức tư vấn năng lượng toàn cầu, nhận định.
"Nguồn
tài nguyên năng lượng dồi dào của Mỹ hỗ trợ vai trò của sản xuất khí đốt tự
nhiên và chất lỏng. Ngược lại, các nền kinh tế phụ thuộc vào nhập khẩu như
Trung Quốc, Ấn Độ và các nước Đông Nam Á có động lực kinh tế mạnh mẽ để phát
triển năng lượng tái tạo."
Đầu
tư chuyển đổi năng lượng toàn cầu đã vượt quá hai ngàn tỷ đô la lần đầu tiên
vào năm ngoái, nhưng các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tốc độ tăng trưởng của quá
trình chuyển đổi năng lượng sạch đã chậm lại đáng kể trong những năm gần đây,
trong khi nhiều ngân hàng lớn vẫn tiếp tục tài trợ cho nhiên liệu hóa thạch.
-------------------
TIN
LIÊN QUAN
Trung Quốc tập trận bắn
đạn thật ở Vịnh Bắc Bộ, vài ngày sau khi Việt Nam công bố đường cơ sở
25
tháng 2 năm 2025
·
Việt Nam sẵn sàng
tăng nhập nông sản Hoa Kỳ khi rủi ro thuế quan tăng
14
tháng 2 năm 2025
·
Doanh nghiệp Mỹ ở Việt
Nam lo phải sa thải công nhân do thuế quan của ông Trump
21
tháng 2 năm 2025
·
Áp lực tỉ giá gia
tăng khi VND chạm mức thấp kỷ lục so với USD
12
tháng 2 năm 2025
·
Mỹ dự định áp thêm
thuế quan lên nhiều nước, Việt Nam lọt tầm ngắm?
9
tháng 2 năm 2025
·
Thặng dư thương mại
Việt Nam - Hoa Kỳ cao kỷ lục năm 2024
6
tháng 2 năm 2025
No comments:
Post a Comment