Vụ
Nghi Sơn và những ‘quý ông’ từ... đâu đó rơi xuống! (phần 1)
10/02/2022
https://gdb.voanews.com/FE549CDC-AE35-4FFF-AE2A-6FFE2685889C_w650_r1_s.jpg
Nhà
máy lọc dầu Nghi Sơn ở Thanh Hóa, Việt Nam.
Ông Nguyễn
Hồng Diên - Bộ trưởng Công Thương – vừa tạt vào mặt tất cả các giới tại Việt
Nam một gáo nước lạnh khi nhận định: “Nếu báo cáo của Vụ Thị trường là
đúng thì đâu có thiếu nguồn cung xăng dầu” (1)!
Nên lưu ý,
Vụ Thị trường thuộc Bộ Công Thương. Ông Diên - Bộ trưởng Công Thương, vừa là cấp
trên trực tiếp của Vụ Thị trường, vừa chịu trách nhiệm về hoạt động của Vụ Thị
trường nhưng vì không dám khẳng định, báo cáo của Vụ Thị trường chính xác nên
ông phải dùng chữ... “nếu”! Bộ trưởng mà như thế rõ ràng thuộc loại... cổ
lai hy! Nội các (chính phủ) nào lựa chọn một nhân vật như thế làm bộ trưởng
và quốc hội nào phê chuẩn đề nghị ấy rõ ràng cũng cùng loại... xưa nay
hiếm!
Thế xăng dầu
có thiếu không? Nếu nghe lời ông Diên và tin vào báo cáo của Vụ Thị trường
thì... “không”! Mà... “không” có nghĩa là nhiều viên chức hữu trách trong hệ thống
công quyền và nhiều cơ quan truyền thông chính thức đã cũng như đang... nói
láo!
Ví dụ
báo... Quân đội nhân dân (QĐND)! Ngày 9/2/2022, báo Quân đội nhân dân đề cập đến
chuyện Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn (NSRP) cắt giảm công suất, dẫn đến tình trạng
thiếu xăng, dầu. Nhiều cây xăng hết hàng phải tạm đóng cửa.
QĐND dẫn lời
ông Đỗ Thắng Hải, một trong các Thứ trưởng của Bộ Công Thương giải thích lý do
tại sao xăng dầu thiếu: NSRP cung ứng từ 30% đến 35% xăng dầu
tại Việt Nam, cho nên chỉ cần hoạt động của nhà máy này thay đổi thì
chắc chắn sẽ tác động nhất định đến một số doanh nghiệp là đầu mối
kinh doanh xăng dầu trong nước, ảnh hưởng đến nguồn cung xăng dầu phục vụ
sinh hoạt của dân chúng cũng như hoạt động của các doanh nghiệp.
Có thể do
có thượng cấp như ông Diên nên ông Hải không dám thừa nhận xăng dầu thiếu, cũng
không dám phủ nhận... thiếu xăng dầu! Ông Hải chỉ lập lờ: Tại một số địa
phương có hiện tượng một số của hàng xăng dầu ngừng bán hàng với lý
do thiếu nguồn cung. Các cơ quan hữu trách đã kiểm tra. Hầu hết cửa hàng
xăng ,dầu ngừng bán hàng do lấy nguồn hàng từ các doanh nghiệp kinh doanh xăng
dầu nhỏ. Ngoài ra, một số doanh nghiệp có hiện tượng hạn chế bán hàng ra để chờ
tăng giá.
Tờ QĐND dẫn
dự báo của một số chuyên gia: Nguồn cung xăng dầu nội địa chỉ đáp ứng
74% nhu cầu, 25% còn lại phải nhập cảng. Do khan hiếm, cùng với tác động của
thị trường thế giới, liên bộ Công Thương – Tài chính sẽ sớm điều chỉnh giá
và giá xăng, dầu có thể tăng mạnh (2).
Chẳng
riêng tờ QĐND, nhiều cơ quan truyền thông chính thức cũng tường thuật như vậy từ
hạ tuần tháng trước (1/2022) sau khi NSRP loan báo vừa hủy việc tiếp nhận hai
tàu vận chuyển dầu thô do “đang phải đối mặt khó khăn về tài chính”. Thậm
chí vào thời điểm đó, một số nơi, một số người dự đoán: NSRP có thể sẽ
tạm ngưng hoạt động (3). Những dự đoán này đã tạo ra một chuỗi tác động
đến cả kinh tế lẫn xã hội. Mãi đến gần đây, Ban Kinh tế Nghi Sơn và các Khu
công nghiệp tỉnh Thanh Hóa mới... “bác bỏ thông tin NSRP tạm ngưng hoạt động”
(4).
***
Cứ như lời
ông Diên thì những cơ quan truyền thông chính thức đã bịa đặt khi tường thuật về
thị trường xăng dầu sau khi NSRP cắt giảm sản lượng, các chuyên gia từng đưa ra
nhận định, dự báo đều… nói láo! Xăng dầu không thiếu!
Xăng dầu
không thiếu! Theo
Bộ Công Thương, các nhà máy lọc dầu chỉ đáp ứng 75% nhu cầu thị trường nội địa
nhưng... vẫn bảo đảm về nguồn cung. Vì cần có thời gian cho việc nhập cảng 25%
còn lại nên... “thị trường có chút... trục trặc”. Khiếm hụt 25% không phải
là... “thiếu” (5). “Trục trặc” cũng không
phải là... “thiếu”.
Theo tờ Thời
báo Kinh tế Sài Gòn, do NSRP cắt giảm công suất, khu vực Đông Nam bộ và
đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt là những nơi mà các doanh nghiệp lớn chuyên
phân phối xăng dầu như Petrolimex hay PV Oil chưa vói tới, nguồn cung
xăng dầu đã đứt. Khi giá mua xăng dầu tăng do nguồn cung khiếm hụt
mà giá bán lẻ bị khống chế thì bán được càng nhiều, cây xăng càng lỗ, do đó các
cây xăng hạn chế bán ra, kể cả chuyện Bộ Công Thương xua Quản lý thị trường đi
kiểm tra (6)
Với tuyên
bố xăng dầu không thiếu, ông Diên khẳng định: Đóng cửa,
không bán xăng dầu là vì găm hàng, chờ nâng giá, phải xử lý nghiêm. Dứt
khoát phải rút giấy phép những cây xăng găm hàng!
Rất nhiều
lần, những viên chức cao cấp của Việt Nam cam kết với thiên hạ sẽ tôn trọng các
nguyên tắc nền tảng của kinh tế thị trường. Hiến pháp và luật pháp của Việt Nam
cũng minh định điều đó nhưng khi cần, mua giá cao, bán giá thấp là... lệnh,
không “đứa nào” được... cãi!
Hệ thống
chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam quả là sáng suốt khi chọn một người cả
đời chỉ làm... công tác đoàn, công tác đảng đảm nhận vai trò Bộ trưởng Công
Thương. Kinh tế thị trường theo định hướng XHCN nhất định sẽ thành công! Hệ thống
chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam không chỉ có ông Diên như... từ trên trời
rơi xuống để tiến hành xây dựng cái gọi là nền kinh tế thị trường theo định hướng
XHCN. Câu chuyện xoay quanh NSRP còn lắm điều hay ho!
(còn tiếp)
-------------
Chú thích
(4) https://www.baogiaothong.vn/nha-may-loc-hoa-dau-nghi-son-dang-hoat-dong-nhu-the-nao-d541841.html
(5) https://www.sggp.org.vn/nhap-khau-de-bu-25-luong-xang-dau-thieu-hut-792872.html
(6) https://thesaigontimes.vn/nhin-xa-hon-su-co-nghi-son/
.
---------------------------------------------------------------------------
.
.
Những
‘quý ông’ từ... đâu đó rơi xuống! (phần 2)
12/02/2022
https://gdb.voanews.com/c36c0000-0aff-0242-54a4-08d9ebed1548_w650_r1_s.jpeg
Đâu
phải tự nhiên mà vừa rồi, PVN dẫu bất bình nhưng vẫn phải “ngậm đắng, nuốt cay”
hứa bơm thêm tiền vào NSRP!
Tuy thực
tế cho thấy, xăng dầu thiếu hụt vì Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn (NSRP) giảm công suất,
nhiều cây xăng ở phía Nam của miền Nam Việt Nam đóng cửa tạm ngưng hoạt động hoặc
bán cầm chừng nhưng Bộ trưởng Công Thương vẫn khẳng định nguồn cung... không
khiếm hụt.
*
Phần 2
Câu chuyện: Tuy thực tế cho thấy, xăng dầu thiếu
hụt vì Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn (NSRP) giảm công suất, nhiều cây xăng ở phía
Nam của miền Nam Việt Nam đóng cửa tạm ngưng hoạt động hoặc bán cầm chừng nhưng
Bộ trưởng Công Thương vẫn khẳng định nguồn cung không khiếm hụt, vừa hối thúc
nhập cảng xăng dầu, vừa dọa sẽ sử dụng công quyền để ép chủ các cây xăng phải...
phục vụ khách hàng theo giá bán đã được ấn định, bất kể giá mua ra sao (1)... mới
chỉ là một khía cạnh của vấn nạn, Việt Nam khốn khổ, lận đận bởi có những...
“quý ông” từ đâu đó rơi xuống rồi ngồi trên đầu thiên hạ, giành quyền định đoạt
mọi thứ bất kể trí lực và tâm lực ra sao!
***
Cho đến
nay, chỉ có một vài cơ quan truyền thông chính thức rụt rè nhắc lại hệ quả của
chủ trương đầu tư NSRP hồi đầu thập niên 2000 (2). Theo đó, NSRP là một liên
doanh bốn bên với ba là doanh nghiệp ngoại quốc: Công ty Dầu Kuwait (KPI) góp
35,1% vốn, Công ty Hóa chất Idemitsu Kosan (IKC) góp 35% vốn, Công ty Hóa chất
Mitsui (MCI) góp 4,7% vốn. Chỉ có một doanh nghiệp Việt Nam là Tập đoàn Dầu khí
Việt Nam (PVN) – doanh nghiệp thay mặt nhà nước Việt Nam - tham gia liên doanh
và góp 25,1% vốn. Vào thời điểm đó đã có khá nhiều khuyến cáo, cảnh báo về chuyện... cam
kết dành nhiều ưu đãi cho các đối tác ngoại quốc tham gia liên doanh
xây dựng NSRP.
Ví dụ, cho
dù tỉ lệ phổ biến của thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) là 20%, song Việt
Nam cam kết chỉ thu thuế TNDN của NSRP là 10% trong... 70 năm.
Ví dụ cam kết... “bao tiêu sản phẩm” (mua toàn bộ sản phẩm
do NSRP làm ra – các loại dầu, xăng, khí hóa lỏng), nếu vì lý do nào đó, giá nhập
cảng và thuế nhập cảng xăng dầu giảm, Việt Nam sẽ xuất công quỹ... bù lỗ cho
các sản phẩm của NSRP để liên doanh này luôn luôn có... lời!.. Đáng ngạc nhiên
là dẫu ai cũng thấy thỏa thuận như vậy là thiếu khôn ngoan nhưng hệ thống chính
trị, hệ thống công quyền Việt Nam vẫn thẳng tay gạt bỏ toàn bộ phân tích thiệt
– hơn để... cam kết!
Ngay từ giữa
thập niên 2010, các cơ quan hữu trách đã phát giác sản phẩm của NSRP không... đạt
tiêu chuẩn Việt Nam (3) nhưng Việt Nam không thể làm gì khác ngoài việc chờ lô
sản phẩm đầu tiên của NSRP (2018) để... tổ chức tiêu thụ cho đúng với... cam
kết! Những... cam kết ấy đã tạo ra nghịch lý, giá xăng dầu trên thị trường
thế giới biến động nhiều chừng nào thì khoản... bù lỗ cho NSRP lớn chừng đó. Giống
như các quốc gia khác, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam không
làm ra tiền. Tiền trong công khố là thuế do toàn dân đóng góp. Đã dùng công quỹ
để bù lỗ thì phải cắt bỏ các chi tiêu khác kể cả chi tiêu cho an sinh xã hội,
tăng các loại thuế, kiểm soát giá bán...
Đã từng có
những ước tính khá cụ thể về chuyện phải... bù lỗ bao nhiêu cho NSRP: Ví dụ,
năm 2016, người ta phỏng đoán, mỗi năm, phải bù lỗ cho NSRP từ... 3.500 tỉ đến
4.000 tỉ (4). Gần đây, người ta cho rằng, trong mười năm, khoản phải bù lỗ từ...
1,5 tỉ Mỹ kim đến hai tỉ Mỹ kim! Chưa kể do các... cam kết, mỗi năm, tổng thu
ngân sách quốc gia sẽ giảm hơn... chục ngàn tỉ đồng! NSRP dường như chỉ có một
vài tác dụng như giúp giữ và nâng tỉ lệ tăng trưởng GDP cho một vài... nhiệm kỳ.
Giúp số liệu... thu ngân sách của tỉnh Thanh Hóa thay đổi tích cực nên chính
quyền tỉnh này rất sốt sắng thúc giục phải nghiêm chỉnh thực thi... bao tiêu, hạn
chế nhập cảng xăng dầu (5)...
***
Không phải
tự nhiên mà hạ tuần tháng 1, sau khi NSRP tuyên bố... “cắt giảm công suất”
vì “khó khăn tài chính”, một số cơ quan truyền thông chính thức đã bày tỏ
sự bất bình. Chẳng hạn tờ Lao động. Tờ báo này dẫn lại ý kiến của PVN – đối tác
duy nhất phía Việt Nam nhưng chỉ nắm giữ ¼ vốn góp trong liên doanh do chính Việt
Nam kêu gọi đầu tư và phê duyệt dự án đầu tư – giải thích lý do: “Khó
khăn tài chính” chỉ là PVN chưa phê duyệt gia hạn thỏa thuận (RPA) và
thanh toán sớm (EP) hợp đồng bao tiêu xăng dầu (FPOA)”. Bởi NSPR
cung ứng 35% tổng lượng xăng dầu được tiêu thụ trên thị trường Việt Nam nên
theo Lao động, đó là một kiểu... “làm mình làm mẩy gây sức ép”
(6).
Lao động đề
cập đến chuyện phải... bù lỗ cho NSRP tới 70.000 tỉ và năm ngoái, khi 90% sản
phẩm của NSRP bị tồn kho, vì các... cam kết mà Việt Nam phải tính đến chuyện dừng
thực hiện nhập cảng xăng dầu để dùng cho hết sản phẩm tồn kho của NSRP. Không
ít ý kiến giống như Lao động, không nên để an ninh năng lượng quốc gia bị bắt
làm “con tin” nhằm ép gia hạn một thoả thuận! Hoặc nhắc nhở theo kiểu... Quân đội
nhân dân, rằng... doanh nghiệp phải có trách nhiệm bảo đảm cung cấp sản
lượng xăng dầu theo đúng hợp đồng đã ký kết (7)! Tuy nhiên, cho dù những
nhận định ấy chính xác, mong muốn đó có mãnh liệt đến mức nào đi nữa thì cũng
phải nhìn vào các... cam kết!
Vi phạm
các cam kết với những doanh nghiệp ngoại quốc như KPI, IKC, MCI khác với vi phạm
hiến pháp và pháp luật đối với doanh nhân Việt Nam nói riêng và dân chúng Việt
Nam nói chung. Các viên chức hữu trách tại Việt Nam như ông Nguyễn Hồng Diên –
Bộ trưởng Công Thương Thương có thể lớn tiếng tuyên bố: Nguồn cung vẫn ổn định,
xăng dầu không thiếu, dọa rút giấy phép kinh doanh, hối thúc kiểm tra gây sức
ép lên các doanh nghiệp Việt Nam, buộc họ phải chấp nhận tình trạng mua giá cao
do xăng dầu thiếu hụt, bán đúng mức ấn định dù giá thấp hơn nhưng không dám và
không thể làm như thế với doanh nghiệp ngoại quốc vì sẽ thua trắng khi bị kiện
tại các tổ chức tài phán về thương mại quốc tế. Đâu phải tự nhiên mà vừa rồi,
PVN dẫu bất bình (8) nhưng vẫn phải “ngậm đắng, nuốt cay” hứa bơm thêm tiền vào
NSRP (9)!
-------------
Chú thích
(2) https://thesaigontimes.vn/nhin-xa-hon-su-co-nghi-son/
(3) https://suckhoedoisong.vn/xang-dau-nghi-son-khong-dat-muc-4-tieu-chuan-viet-nam-169113508.htm
(4) https://viettimes.vn/dau-hoi-ve-hieu-qua-kinh-te-voi-du-an-loc-dau-nghi-son-post34257.html
(5) https://vnexpress.net/pvn-lo-loc-dau-nghi-son-vo-no-3777675.html
(8) https://petrovietnam.petrotimes.vn/pvndb-gian-nan-thuc-hien-nhiem-vu-bat-kha-thi-577312.html
No comments:
Post a Comment