Tết 'thừa chất' ở Mỹ nhớ về
thời Tết của mẹ ở Sài Gòn xưa
TS Phạm Đỗ Chí
Gửi bài từ Florida, Hoa Kỳ
1 tháng 2
2022, 19:57 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/world-60214388
https://ichef.bbci.co.uk/news/549/cpsprodpb/3C61/production/_123075451_floriday56.jpg.webp
Tác
giả cúng Giao thừa trong nhà tại Florida, Hoa Kỳ
Ở Mỹ,
trong nhà tôi phải nói là cũng có không khí ngại Tết, nghĩa là muốn ăn uống đơn
giản hơn, nhất là cho buổi cúng giao thừa.
Tôi chạy
ra Chùa địa phương do vài sư cô trụ trì và có nấu cỗ chay bán gây quỹ. Vì thấy
có nhiều món chay, ngoài bánh chưng bánh tét như dự định mua ban đầu, mua luôn
cả nộm, cá kho, thịt gà xào…
Toàn món
chay làm bằng đậu hũ , mì căn, nấm khô và tươi, rau củ, nhưng gọi bằng tên món
mặn cho dễ bắt chước.
Mua đầy đủ
cũng hơn tờ giấy 100 đô do lạm phát thời buổi này, và cũng để đủ ăn và bày cúng
trong 3 ngày cho tới lúc hoá vàng. Và bữa cúng tiên thường cũng sẽ đầy đủ các
món chay để mời các cụ về xơi, dù con cháu tản mác trên 5-6 tiểu bang Mỹ và cả ở
quê hương cũ.
Khệ nệ các
gói xách đem về nhà, xếp bàn thờ thắp hương, xoa tay tự bằng lòng vì năm nay
mình cũng làm được cuộc "cách mạng" về ăn uống Tết, hợp với thời thượng
là cách sống tối giản nhất là cho tuổi già.
Nhưng ăn
xong bữa trưa, tôi chợt khám phá ra mình như thiếu thốn một cái gì lớn lao lắm,
mồm miệng vẫn thấy nhàn nhạt, dù bụng đã thấy no no với mấy đĩa chay và hai miếng
bánh chưng chay.
Hương vị Tết
không thấy đến gần như các năm trước vẫn nấu cỗ theo "kiểu cũ", tức
là nấu mặn (dù biết nói thế là "phải tội" theo nghĩa bình dân hàng
ngày!)
30/4: Phụ nữ ở
Sài Gòn qua ảnh
Bánh chưng và ngọc trai:
Lời chúc sung túc ngày xuân mới
"Năm năm vàng
son" của Việt Nam Cộng Hòa
Món ăn Việt Nam ngày Tết
thu nhỏ: 'Màu sắc quyết định cái hồn'
Ý nghĩa đậm đà của món ăn Tết và vấn
đề sức khoẻ
Chợt thấy
chân lý sâu xa khó bỏ theo thói quen, là chuyện ăn uống tuy xấu xa tầm thường
nhưng rất quan trọng và có ý nghĩa đậm đà trong ngày Tết nhất.
Miếng bánh
chưng chay rất tốt cho sức khỏe nếu phải kiêng thịt, nhưng muốn đậm đà phải có
miếng thịt mỡ đầy đặn nằm giữa, ăn chung với lạp xưởng hay miếng giò thủ cắn ngập
răng, kèm theo vài miếng củ kiệu và dưa góp, nghĩa là đủ bộ các món đi kèm mà
các bà mẹ nội trợ yêu quý đã sửa soạn từ cả tuần trước hay ít nhất ra mua ngoài
hiệu.
https://ichef.bbci.co.uk/news/549/cpsprodpb/24AB/production/_123078390_hoaed.jpg.webp
Hoa
đón Tết ở Florida
Nghĩa là sự
hy sinh của các bà mẹ các chị không phải là thừa cho ý nghĩa hay kỷ niệm mà con
cháu gìn giữ đem theo suốt đời.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/1604/production/_123063650_dsc_0665.jpg.webp
Cây
mai ngày Tết thời nay - ảnh của Phạm Thùy Thanh Thảo cho BBC
Tôi chợt
có ý nghĩ vui vui là viết thêm vài dòng gọi là "phản bác" nữ tác giả
nêu ở đầu một bài trên báo VN là "ăn Tết" là quan trọng nhất ngoài
"chơi Tết" vẫn rất vui và cần thiết.
Người viết
bài này tuổi gần gấp đôi nữ tác giả trên và là phái nam nên gói ghém trọn niềm
ích kỷ của đàn ông Việt Nam, quen ngồi "chỉ tay năm ngón" việc nhà,
hưởng hết sự hy sinh trong các việc nhà do bà mẹ, bà vợ, rồi đến con gái đã lo
cho mình trong suốt cuộc đời.
Lòng chân
thành nhận ra điều đó rồi, nên phải nói thật và nói tiếp là thấy ở tuổi này, đầu
đã bạc phơ như tuyết, "chơi Tết" có thể thấy đầy đủ rồi, nhưng vẫn
thèm thuồng "ăn Tết" cho đầy đủ! Theo nghĩa "ăn" thật tầm
thường của nó!
Phản bác của
tôi dựa vào ý nghĩa cả tinh thần và vật chất của những bữa cỗ, cách sửa soạn
công phu và kỷ niệm mà tôi được mang theo suốt cuộc đời từ người mẹ yêu quý nay
đã khuất.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/12449/production/_92152847_160917143051_saigon_640x360_forum.trungtamasia.com_nocredit-1.jpg.webp (FORUM TRUNG TAM
ASIA)
Tác giả nhắc lại nền giáo dục nhân bản,
khai phóng của VNCH
Nhớ lại Tết xưa của mẹ
Những ngày
gần Tết, Mẹ tôi thường dậy sớm và cho tôi theo vào bếp từ 4-5 giờ sáng cùng với
U già giúp việc, nấu những nồi măng bóng nấm truyền thống. Tôi được múc thìa nếm
các thứ nước dùng vì không hiểu sao Mẹ lại tin "tài nếm" mặn nhạt của
tôi ở tuổi 10-12. Nhớ nhất là lúc Mẹ cắt thỏi chả quế dài thành những miếng nhỏ
hình con thoi, và tôi được nhặt những miếng thừa nhỏ bé để bỏ mồm cùng với nắm
xôi vò màu vàng thay bữa sáng.
Nhất là thời
đó vào những năm vàng son của nền đệ nhất Cộng hoà (1955-60), không khí thái
bình thịnh trị khắp nơi còn rộn rã tiếng pháo mừng xuân, nước còn nghèo nhưng
dân chúng đã tạm đủ ăn đủ mặc, gia đình tôi với lương công chức của Bố tôi cũng
đầy đủ cho một cái Tết thịnh soạn cỗ bàn.
Vì vậy tôi
vẫn còn thấy tha thiết những món ngon bày trên bàn thờ cúng giao thừa. Con gà
luộc vàng ngậy còn nguyên đầu để cúng. Chiếc bánh chưng đầy đủ thịt mỡ bóc ra sẵn
màu xanh ngắt của lá. Mấy đĩa giò thủ, chả quế, giò lụa cắt đẹp từng khoanh. Mấy
bát nấu gồm măng cua, nấm Tây, bóng nấu thịt lợn, măng khô nấu chân giò. Chưa kể
đĩa thịt bò xào dứa hay đĩa xào hạnh nhân gồm các thứ rau củ thái nhỏ hình khối
vuông xào với lạc rang…
Bên cạnh
bàn thờ cúng luôn khó hương nghi ngút, ăn Tết chưa đủ nếu trong phòng khách thiếu
vài bàn đánh bất, tam cúc, hay bầu cua cá cọp đầy tiếng la hét của trẻ con và cả
các cụ lớn tuổi cũng tham dự.
Khách gồm
phần lớn là họ hàng hay bạn các anh tôi có thể đến bất cứ lúc nào, vào bếp lục
miếng bánh chưng và nhai nhồm nhoàm miếng giò để ra tham dự đánh bài. Ôi cái
không khí huyên náo đó cùng tiếng pháo ngoài sân và mùi hương trầm trong nhà
quyện vào nhau thành "mùi Tết" sống mãi trong tâm tưởng tôi cho đến
bây giờ. Rồi phải ngưng giữa chừng vì Mẹ tôi gọi ra ăn trưa hay ăn tồi, tôi tiếc
rẻ phải cất những phong bao lì xì màu đỏ cho vào túi.
Một
đôi nam nữ trên đường phố Sài Gòn. Phóng viên nước ngoài chú ý phụ nữ miền Nam
khi đó thường mặc áo dài nhiều màu sắc cho các dịp quan trọng. Ảnh của Michael
Ochs
Ba ngày Tết
cứ tiếp tục ăn những món đó nấu sẵn nhiều trong những nồi to. Hôm mồng 3 hoá
vàng là ngày bỏ hết các món còn thừa từ thịt gà, thịt heo hay bò đến các món nấu
ở trên vào một nồi tả pí lù kiểu nồi lẩu bây giờ để ăn với cơm trắng. Nếu sợ ngấy,
Mẹ tôi nấu thêm nồi "cháo cá ám" ăn với những thớ hành hoa cắt dài luộc
chín ăn để "giải độc" các chất mỡ béo tích tụ trong 3 ngày vừa rồi?
Ngồi ôn lại
kỷ niệm ăn uống này, tôi quyết định sẽ duyệt lại chương trình ăn Tết ở nhà tôi
năm nay. Thay vì đơn giản chỉ các món chay đêm giao thừa, ngày mồng một Tết sẽ
trở lại thêm vài món mặn cho đầy đủ hương vị.
Nhất là phải
có góc bánh chưng với miếng thịt mỡ to, đi kèm tôm khô củ kiệu, và con gà luộc
để lấy nước dùng nấu nồi măng cua, nấm nhồi thịt và miến gà. Như vậy tổng cộng
trong ba ngày, cũng phải có đủ 3 bát đồ nấu và 4-5 đĩa món xào hay khô như cỗ Tết
ngày nào của Mẹ tôi? Làm sao ai quên được những món ngon mà mẹ mình nấu ngày
xưa?
Kỷ niệm
chan hoà thân yêu của gia đình sẽ quay về cùng với những món ăn xưa. Những ngày
miền Nam thanh bình êm đẹp của tuổi thơ ấu, trong khung cảnh " Nhân Nghĩa
Lễ Trí Tín" của nền giáo dục xã hội và gia đình thuở đó, bao tình cảm êm đẹp
của người thân và bạn bè xưa.
Như những
con đường Saigon xưa cũng đều đang hiện về trong ký ức, nhưng chỉ không biết hồn
ở đâu bây giờ?
-----------------------
Bài
thể hiện quan điểm riêng của tiến sĩ Phạm Đỗ Chí, hiện sống tại Florida, Hoa
Kỳ.
***
TIN
LIÊN QUAN
Bánh chưng và ngọc trai:
Lời chúc sung túc ngày xuân mới
30 tháng 1
năm 2022
.
Món ăn Việt Nam ngày Tết
thu nhỏ: 'Màu sắc quyết định cái hồn'
1 tháng 2 năm
2022
.
"Năm năm vàng son
1955-60" của Việt Nam Cộng Hòa
30 tháng
10 năm 2016
.
Gallery hình ảnh,
30/4: Phụ nữ Sài Gòn qua ảnh trước năm 1975
29 tháng 4
năm 2019
No comments:
Post a Comment