Trọng Nghiã - RFI
Đăng ngày: 17/01/2020 - 16:20
Trọng
tâm hai ngày công du Miến Điện của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bắt đầu từ
hôm nay 17/01/2020 là thuyết phục láng giềng Đông Nam Á này ký kết những thỏa
thuận quan trọng về hạ tầng cơ sở, cho phép Bắc Kinh đẩy mạnh thêm đề án Con Đường
Tơ Lụa Mới.
Theo các nhà phân tích, thời cơ lúc này đang thuận lợi
cho Trung Quốc cả về chính trị và kinh tế, cho dù sẽ vấp phải một số cản lực, kể
cả từ phía quân đội Miến Điện, nổi tiếng là có tinh thần dân tộc cao.
Điều cần ghi nhận trước tiên là Miến Điện có một vị
trí chiến lược tối quan trọng trong kế hoạch Con Đường Tơ Lụa của ông Tập Cận
Bình. Cùng với Pakistan, Miến Điện là một trong 2 nước “thân thiện” có
thể mở cho Trung Quốc con đường trực tiếp ra Ấn Độ Dương, tránh được vùng Biển
Đông đang có tranh chấp và eo biển Malacca rất bận rộn, nơi mà phần lớn nhập khẩu
năng lượng của Trung Quốc phải đi qua.
Hành lang kinh tế Trung Quốc-Miến Điện CMEC, là một
mắt xích quan trọng trong Sáng Kiến Một Vành Đai Một Con Đường, nhằm kết nối
Trung Quốc với phần còn lại của thế giới.
Giữa Trung Quốc và Miến Điện, quan hệ không phải là
lúc nào cũng suôn sẻ, nhất là khi nhiều người Miến Điện lo ngại đất nước nhỏ bé
của mình bị lệ thuộc vào láng giềng khổng lồ.
Tranh thủ thế yếu của bà Aung San Suu Kyi
Thế nhưng trong thời gian gần đây, Bắc Kinh đã biết
lợi dụng hai chỗ yếu của chính quyền Miến Điện để lôi kéo nước láng giềng về
phía mình.
Trước hết bất chấp các phản ứng công phẫn từ khắp
nơi trên thế giới nhắm vào quân đội và chính quyền của bà Aung San Suu Kyi sau
chiến dịch đàn áp, xua đuổi người Hồi Giáo Rohingya năm 2017 đã buộc hơn
730.000 người phải chạy qua tị nạn ở Bangladesh, Bắc Kinh tuyệt đối tránh lên
án Miến Điện.
Không những thế, trong tư cách thành viên thường trực
Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc không ngần ngại bảo vệ chính quyền
Naypyidaw trước những cáo buộc của quốc tế. Vai trò này của Bắc Kinh được cho
là trở ngại lớn nhất đối với mong muốn truy tố các lãnh đạo Miến Điện ra trước
một tòa án quốc tế về tội ác chiến tranh.
Mặt khác, Trung Quốc cũng biết khai thác việc lãnh đạo
Miến Điện là bà Aung San Suu Kyi đang rất cần tiền để phát triển đất nước, nhằm
thuyết phục được người dân tín nhiệm trở lại đảng cầm quyền nhân các cuộc bầu cử
sắp tới đây.
Hiện nay, Trung Quốc đã vươn lên thành nhà đầu tư lớn
thứ hai ở Miến Điện, chỉ sau Singapore, với thương mại hai chiều vượt mức 10 tỷ
đô la. Một chuyên gia phân tích chính trị người Miến, làm việc tại Vân Nam cho
rằng hiện “không có quốc gia nào khác đầu tư vào Miến Điện ngoại trừ Trung
Quốc” do vậy, Bắc Kinh có thể dễ dàng lôi kéo Naypyidaw.
Nỗi lo ngại sập bẫy nợ
Tuy nhiên, nỗ lực đầu tư của Trung Quốc vào các đề
án hạ tầng cơ sở to lớn tại Miến Điện đang vấp phải những phản ứng nghi ngại, đặc
biệt là những đề án trong khuôn khổ Con Đường Tơ Lụa.
Lý do trước tiên luôn luôn được giới quan sát nêu bật
là hỗ trợ phát triển của Bắc Kinh lại đến từ các khoản vay thay vì viện trợ
không hoàn lại và buộc phải dùng công ty Trung Quốc. Điều này dễ dẫn đến trường
hợp được gọi là bẫy nợ, khi nước nhận tiền không trả được nợ, phải gán tài sản
quốc gia cho Trung Quốc để trả nợ, gây nên tình trạng mất chủ quyền.
Ví dụ về cảng Hambantota ở Sri Lanka là lời cảnh báo
cho các nước về những gì có thể xảy ra khi không trả được các khoản vay của
Trung Quốc. Sri Lanka bị buộc phải cho phía Trung Quốc thuê cảng của mình trong
thời hạn 99 năm, có nghĩa là mất hẳn quyền điều hành cơ sở này.
Riêng trong trường hợp Miến Điện, nếu kịch bản bẫy nợ
xẩy ra đối với công trình cảng Kyaukphyu, Bắc Kinh sẽ không chỉ có được một cảng
có vị trí chiến lược mà còn có đường sắt và đường cao tốc nối liền với tỉnh Vân
Nam phía tây nam Trung Quốc.
Miến Điện đã bắt đầu lo ngại. Gần đây Naypyidaw đã bắt
đầu giảm bớt chi phí và sự tham gia của Trung Quốc tại cảng Kyaukphyu và khu
kinh tế lân cận.
Tâm
lý bài Trung Quốc
Bên cạnh đó, sự hiện diện của Trung Quốc cũng ngày
càng không được người dân Miến Điện chào đón, với phong trào phản đối đã nổ ra ở
nhiều nơi, như ở Shwe Kokko, một dự án phát triển đô thị lớn của Trung Quốc
trên sông Moei ở biên giới với Thái Lan, hay ở một mỏ đồng do Trung Quốc điều
hành tại Monywa gần Mandalay, miền trung Miến Điện.
Đó là chưa kể đến đề án đập và nhà máy thủy điện khổng
lồ tại Myitsone ở miền Bắc, đã bị dân cư địa phương phản đối dữ dội đến mức
chính quyền phải hoãn lại, mặc dù Trung Quốc tiếp tục vận động để khởi động lại.
Sau cùng, giữa quân đội Miến Điện và Trung Quốc, mọi
việc không phải hoàn toàn ổn thỏa, đặc biệt là với vai trò mập mờ của Bắc Kinh
trong việc giúp hòa giải giữa quân đội đất nước với các nhóm phiến quân thuộc
các sắc tộc thiểu số giáp giới với Trung Quốc.
Bắc Kinh không được bên nào xem là một nhà môi giới
trung thực, nhất là khi vào lúc các nhà trung gian Trung Quốc hô hào hòa giải,
thì một vài nhóm sắc tộc chống lại chính quyền trung ương lại được trang bị bằng
vũ khí mới của Trung Quốc.
--------------------------------------------
Thụy My - RFI
Đăng ngày: 17/01/2020 - 14:14
Ngày
17/01/2020, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chính thức bắt đầu chuyến công du
Miến Điện, đất nước đang bị quốc tế cô lập nhưng rất quan trọng trong kế hoạch
« Con đường tơ lụa mới », để ký kết một loạt các dự án hạ tầng trị giá nhiều tỉ
đô la.
Bắc Kinh đề nghị xây dựng một hành lang kinh tế
Trung Quốc-Miến Điện (CMEC) với một cảng nước sâu 1,3 tỉ đô la tại Kyaukphyu ở
bang Rakhine, mở lối vào Ấn Độ Dương cho Trung Quốc. Một tuyến đường tàu cao tốc
sẽ nối cảng này với khu công nghiệp đại quy mô gần đường biên giới chung. Tuy
nhiên người dân địa phương lo sợ dự án này sẽ làm cho nhiều người bị mất đất,
không còn phương tiện mưu sinh.
Một dự án lớn khác có thể được bàn bạc trong dịp
này, đó là đập thủy điện 3,6 tỉ đô la ở Myitsone, bang Kachin. Tập đoàn quân sự
cầm quyền trước đây đã ký với Tập Cận Bình năm 2009, nhưng dự án đã phải ngưng
lại do bị dân chúng chống đối : cả một vùng có diện tích bằng Singapore sẽ bị
chìm dưới lòng nước, gây ra những thiệt hại vĩnh viễn cho dòng sông Ayeyarwady.
Trước đây bà Aung San Suu Kyi cũng không ủng hộ thủy
điện Myitsone, nhưng nay lại kêu gọi dân chúng thay đổi ý kiến về dự án này.
Các nhà đấu tranh sẽ biểu tình ngày mai tại Rangoon để phản đối mọi ý định tái
khởi động dự án.
Trao đổi thương mại giữa hai nước năm ngoái lên đến
16,8 tỉ đô la, và Bắc Kinh đang nắm 40% nợ công của Miến Điện. Hàng tỉ mét khối
khí đốt và hàng triệu thùng dầu khai thác ngoài khơi hàng năm được đưa vào
Trung Quốc thông qua Miến Điện.
Không chỉ là đối tác kinh tế quan trọng nhất, Trung
Quốc còn nhiều lần bênh vực chính quyền Miến Điện trước cáo buộc diệt chủng người
Rohingya của Liên Hiệp Quốc. Tuy nhiên tình cảm chống Trung Quốc ngày càng tăng
trong dân chúng, với các cuộc xung đột chủng tộc ở biên giới, tác động môi trường
của các dự án hạ tầng do Bắc Kinh đầu tư.
*
CÁC NỘI DUNG LIÊN QUAN
.
No comments:
Post a Comment