Hà Tường
Cát/Người Việt
Monday,
August 06, 2012 7:45:05 PM
10:32 giờ tối Chủ Nhật 5 tháng 8, 2012, người ta chờ đợi tiếng
nói ngắn gọn của kỹ sư Al Chen tại trung tâm JPL của NASA ở Pasadena,
California: “Ðã đáp xuống” (Touchdown confirmed).
Lược đồ đáp xuống Hỏa Tinh của
Curiosity. (Hình: Biểu đồ vẽ lại từ hình của NASA)
Tương
tự như sự chờ đợi của cả thế giới 43 năm trước, ngày 21 tháng 7 năm 1969, khi
phi hành gia Neil Armstrong từ Mặt Trăng báo tin về: “Ðại bàng đã đáp xuống”
(The Eagle has landed), sự kiện xe lăn Curiosity vừa hạ xuống Hỏa Tinh cũng đầy
tính cách hồi hộp dù rằng đây chỉ là một “robot” hoạt động bằng sự điều khiển
từ xa hàng trăm triệu dặm.
Kỹ
sư Al Chen không lên Hỏa Tinh với Curiosity mà chỉ ngồi theo dõi trong đài điều
khiển tại JPL. Hơn nữa tới những phút cuối cùng trong giai đoạn Curiosity đáp
xuống, người ta cũng không thể điều khiển trực tiếp vì liên lạc vô tuyến phải
mất khoảng 14 phút mới đến và do đó phi thuyền hoàn toàn tự hoạt động theo từng
chi tiết đã được định sẵn trong chương trình.
Curiosity
là một phòng thí nghiệm lớn nhất, nặng nhất và tân tiến nhất mà loại người chưa
từng bao giờ đưa tới một hành tinh. Chiếc xe 6 bánh nặng 1 tấn này theo kế
hoạch sẽ hoạt động trong hai năm trên mặt Hỏa Tinh với sứ mạng tìm ra nước hay
những dấu vết có nước trong quá khứ nghĩa là biểu hiện sự sống đã từng có trên
hành tinh mà đêm đêm chúng ta có thể dễ dàng phân biệt với các thiên thể khác
nhờ ánh sáng màu đỏ đặc biệt.
Hơn
5,000 người ở 37 tiểu bang Hoa Kỳ đã làm việc cho dự án tốn kém $2.5 tỷ của
NASA gần 10 năm và nếu cuối cùng bất cứ một phần bộ nào trong kế hoạch này gặp
trục trặc thì toàn thể công của sẽ thành nước lã đổ ra sông. Thực tế đáng lo
ngại hơn nữa là nếu kế hoạch thất bại thì với điều kiện ngân sách khó khăn hiện
nay, chưa biết đến bao giờ NASA mới có thể làm lại và giấc mộng thám hiểm vũ
trụ chắc chắn sẽ chậm lại rất nhiều năm.
Video Clip
Thám
sát Hỏa Tinh là một việc rất nhiều rủi ro, từ thập niên 1960 đến nay trong số
hơn 30 phi thuyền, của Liên Xô, Hoa Kỳ, Âu Châu, Nhật Bản đưa tới đây, hơn phân
nửa kết thúc bằng thất bại hoàn toàn. Thành công quan trọng duy nhất trước đây
của NASA là hai phi vụ năm 2004 cho hạ xuống Hỏa Tinh hai xe thám hiểm (MER =
Mars Exploration Rover) mỗi chiếc nặng gần 200 kg: Opportunity (MER-B) và
Spirit (MER-A). Hai xe này sau đó mắc kẹt trong cát không di chuyển được nữa và
MER-A mất liên lạc từ 2009 nhưng MER-B đến nay vẫn còn chuyển được tín hiệu về.
Nhưng
MERs tương đối nhỏ và nhẹ, đã hạ êm ái xuống Hỏa Tinh nhờ những đệm hơi. Còn
Curiosity nặng hơn gấp 5 lần (900 kg) và lớn bằng một chiếc xe du lịch nhỏ
(kích thước 2.9 x 2.7 x 2.2 mét), không thể theo cách ấy, cho nên lần đầu tiên
NASA phải dùng một phương pháp hoàn toàn sáng tạo chưa bao giờ có kinh nghiệm
để ước lượng khả năng thành công.
Một
cách tổng quát, phi thuyền MSL (Mars Science Laboratory) phóng đi từ mũi
Canaveral, Florida, ngày 26 tháng 1 năm ngoái. Sau 8 tháng, phi thuyền đã bay
qua 350 triệu dặm để đến Hỏa Tinh và đi vào bầu khí quyển với vận tốc 12,000
dặm/giờ. Ở vận tốc này, sự ma sát với khí quyển làm nhiệt độ lên rất cao và
phải có một lá chắn nhiệt để phi thuyền không cháy tiêu. Khi xuống đến cao độ
6.2 dặm, vận tốc đã giảm xuống còn 1,300 dặm giờ, chiếc dù hãm bung ra để tới
cao độ 1.1 dặm vận tốc chỉ còn 220 dặm/giờ. Lúc đó bộ phận đổ bộ mang Curiosity
sẽ tách ra và hoạt động như một cần trục bay nhờ những hỏa tiễn nhỏ thổi ngược
rồi dùng giây hạ Curiosity xuống đất. Trong vòng 2 giây khi biết chắc là điểm
đáp xuống đủ cứng để Curiosity không bị lún, các khối nổ giống pháo nhỏ cắt
giây và cần trục sẽ bay đi xa 150 mét rồi rớt xuống, tránh không đụng tới
Curiosity. Toàn bộ quy trình đáp xuống Hỏa Tinh chỉ kéo dài 7 phút, được gọi là
“7 phút kinh hoàng” đối với các khoa học gia vì quyết định thành công hay thất
bại nếu chỉ một trục trặc nhỏ xảy ra.
Ông
John Holdren, cố vấn khoa học kỹ thuật của Tổng Thống Obama, ca ngợi thành công
phi thường “trong quy trình chưa từng có này”. Tất cả mọi việc đều diễn ra đúng
như dự tính không có sai sót nào và 6 bánh xe đứng vững vàng trên mặt đất có
nghĩa là Curiosity sẽ vận hành được như kế hoạch. Hình đầu tiên do Curiosity tự
chụp và từ xa 184 triệu dặm gởi về tới trung tâm điều khiển Pasadena ít phút
sau đó, đã xác định sự thành công hoàn toàn và được các nhân viên ở đây đón
mừng trong sự hân hoan tột độ.
Nơi
Curiosity đáp xuống ở trong một hố tròn, Gale Crater đường kính 96 dặm do một
thiên thạch đụng vào Hỏa Tinh cách nay 3 triệu năm. Theo dự án, Curiosity sẽ
qua một giai đoạn kiểm tra lại các dụng cụ khoa học trước khi bắt đầu công tác
nghiên cứu trong thời gian ít nhất là 1 năm Hỏa Tinh nghĩa là 687 ngày của Trái
Ðất chúng ta. Hố tròn Gale Crater được chọn vì nhiều lý do. Trước hết nơi
Curiosity đáp xuống, một hố trũng 4 x 12 dặm là nơi sâu nhất trên Hỏa Tinh nên
nếu như có nước dưới mặt đất thì sẽ là chỗ gần nhất để Curiosity phát hiện và
nghiên cứu bằng những dụng cụ khoa học. Thứ hai, qua hàng triệu năm, những vật
chất từ miệng hố trôi xuống do gió hay nước - nếu đã có - vẫn còn tích tụ ở đáy
nên đây là nơi thuận lợi nhất để tìm hiểu về lịch sử của Hỏa Tinh.
Trong
thời gian không lâu nữa, người ta sẽ được xem những hình ảnh do Curiosity chụp
cũng như có thể biết rõ rất nhiều điều mới lạ về hành tinh này, dù rằng chắc
chắn sẽ không thấy những “người Hỏa Tinh” trong các truyện giả tưởng như đã mơ
ước từ lâu.
No comments:
Post a Comment