THẾ GIỚI HÔM NAY : 29/08/2025 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 29/08/2025

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

29/08/2025

https://nghiencuuquocte.org/2025/08/29/the-gioi-hom-nay-29-08-2025/

 

Mỹ sẽ bắt đầu áp thuế đối với tất cả các gói hàng nhập cảnh vào nước này từ thứ Sáu, bãi bỏ quy định miễn trừ de minimis, một lỗ hổng thuế quan dành cho các kiện hàng trị giá dưới 800 USD. Trong thời gian chuyển tiếp sáu tháng, các hãng vận chuyển sẽ có thể trả mức thuế cố định 80–200 USD mỗi gói, tùy thuộc vào nơi xuất xứ. Đáp lại, một số dịch vụ bưu chính toàn cầu cho biết họ sẽ ngừng giao hàng đến Mỹ.

 

Anh và Liên minh châu Âu triệu tập các đại sứ Nga tại London và Brussels. Động thái này diễn ra sau một cuộc tấn công của Nga vào Kyiv, thủ đô Ukraine, khiến ít nhất 23 người thiệt mạng và làm hư hại trụ sở phái bộ EU cùng các tòa nhà của Hội đồng Anh. Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, kêu gọi áp đặt thêm trừng phạt đối với Nga; chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết EU sẽ sớm triển khai thêm trừng phạt.

 

Christopher Waller, một thống đốc Cục Dự trữ Liên bang do Trump bổ nhiệm, cho biết ông ủng hộ việc hạ lãi suất cho vay thêm 0,25 điểm phần trăm tại cuộc họp chính sách tiếp theo vào tháng 9 — và sẽ ủng hộ mức cắt giảm lớn hơn nếu thị trường lao động suy yếu đáng kể trong tháng 8. Chủ tịch Fed Jerome Powell đã ám chỉ khả năng cắt giảm lãi suất. Trong khi đó, Lisa Cook đã kiện Donald Trump vì nỗ lực chưa từng có nhằm sa thải bà khỏi hội đồng thống đốc của Fed.

 

Tòa án Hiến pháp Thái Lan sẽ quyết định vào thứ Sáu liệu có cách chức thủ tướng Paetongtarn Shinawatra vì vi phạm quy tắc đạo đức hay không. Bà Shinawatra đã bị đình chỉ hồi tháng trước khi một bản ghi âm bị rò rỉ cho thấy bà chỉ trích một tướng Thái Lan trong cuộc trò chuyện với Hun Sen, lãnh đạo độc tài của Campuchia, sau một vụ tranh chấp biên giới giữa hai nước. Bà cũng gọi ông Hun Sen là “chú.”

 

Chính quyền Trump cho biết sẽ sớm bổ nhiệm giám đốc mới cho Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) và rằng tổng thống có “toàn quyền” sa thải Susan Monarez khỏi vị trí lãnh đạo cơ quan y tế công cộng hàng đầu của Mỹ. Bà Monarez, người từ chối từ chức, được cho là đã phản đối các thay đổi chính sách vắc-xin của Robert F. Kennedy Jr., bộ trưởng y tế nổi tiếng với quan điểm chống vắc-xin.

 

Các mạng lưới rửa tiền của Trung Quốc đã luân chuyển khoảng 312 tỉ USD qua các ngân hàng và tổ chức tài chính Mỹ từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2024, theo bộ tài chính Mỹ. Bộ cũng cảnh báo rằng các nhóm này đang bị các băng đảng ma túy Mexico lợi dụng để che giấu lợi nhuận bất hợp pháp, thúc đẩy hoạt động buôn lậu fentanyl vào Mỹ cũng như nạn buôn người.

 

Một bãi biển dài 1,5 dặm ở Canada sẽ được trao trả cho người dân bản địa Saugeen First Nation sau khi tòa án tối cao phát hiện khu vực này đã bị bỏ sót khỏi phần đất dự trữ dù đã được hứa trong hiệp ước năm 1854 với hoàng gia Anh. Một thị trấn địa phương, South Bruce Peninsula, từng đấu tranh để giữ quyền kiểm soát bãi biển nổi tiếng này. Saugeen First Nation gọi đây là một “sự minh oan lịch sử.”

 

Con số trong ngày: 2.000, là số lượng ước tính các tay súng Nga đang hiện diện tại Mali.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Modi công du châu Á

Thủ tướng Ấn Độ sẽ thăm Nhật Bản vào thứ Sáu, chặng dừng đầu tiên trước khi tới Trung Quốc. Narendra Modi hy vọng sẽ thu hút đầu tư và làm giảm tác động từ các mức thuế quan của Donald Trump. Nhật Bản hứa hẹn mang lại một phần thưởng kinh tế lớn với lời hứa đầu tư 68 tỉ USD vào Ấn Độ trong mười năm tới, tập trung vào khoáng sản chiến lược và sản xuất tiên tiến. Hai nước cũng là đối tác trong nhóm an ninh Quad cùng với Mỹ và Úc.

 

Ông Modi sau đó sẽ tiếp tục sang Trung Quốc trong chuyến thăm đầu tiên sau hơn bảy năm. Cuối tuần này ông sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải, nơi ông sẽ gặp chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Các cuộc đàm phán gần đây đã cải thiện triển vọng nối lại quan hệ ngoại giao sau những vụ đụng độ chết người ở biên giới năm 2020. Nỗ lực ngoại giao hiện nay của ông Modi cũng phản ánh áp lực từ thuế quan của Mỹ, vốn gây tổn hại cho Ấn Độ nhiều hơn Trung Quốc, làm gia tăng lo ngại rằng nếu Mỹ và Trung Quốc gác lại khác biệt, Ấn Độ sẽ bị gạt ra bên lề.

 

 

Hôm nay Mỹ công bố chỉ số PCE

Sau khi chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell gợi ý tuần trước rằng sẽ cắt giảm lãi suất — một thay đổi rõ rệt so với ngôn ngữ trước đó — thị trường giờ đây đang kỳ vọng một đợt giảm lãi suất vào cuộc họp tháng tới. Điều này sẽ làm hài lòng Donald Trump, người nhiều lần yêu cầu hạ lãi suất và đang tìm cách sa thải một thống đốc Fed.

 

Quyết định này sẽ phần nào phụ thuộc vào Chỉ số Chi tiêu Tiêu dùng Cá nhân (PCE), thước đo lạm phát ưa thích của Fed, được công bố vào thứ Sáu. Các nhà kinh tế dự đoán PCE “lõi,” tức không tính chi phí thực phẩm và năng lượng, sẽ tăng 2,9% so với cùng kỳ năm ngoái, cao hơn mục tiêu 2% của Fed.

 

Thuế quan khiến triển vọng thêm phần khó đoán. Ảnh hưởng của chúng đến giá tiêu dùng đã bắt đầu xuất hiện: The Economist ước tính tháng trước rằng thuế quan đã cộng thêm 0,3 điểm phần trăm vào PCE. Cho đến nay các doanh nghiệp chủ yếu hấp thụ chi phí cao hơn bằng cách giảm tồn kho. Nhưng khi hàng tồn kho cạn kiệt, họ có thể sẽ phải chuyển chi phí tăng thêm sang người tiêu dùng, qua đó đẩy lạm phát tăng trở lại.

 

 

BYD gặp khó khăn

Dường như mọi thứ không hoàn toàn suôn sẻ tại BYD, nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới. Trong nhiều năm hãng đã bán được nhiều xe hơn Tesla, công ty của Elon Musk. Tháng 7 vừa qua, BYD cũng vượt Tesla tại châu Âu. Nhưng cũng trong tháng 7, BYD nhận tin xấu: sản lượng xe giảm lần đầu tiên sau 17 tháng, cho thấy tồn tại những vấn đề lớn hơn.

 

Nhà đầu tư sẽ có cái nhìn rõ ràng về tình hình tài chính của BYD vào thứ Sáu, khi hãng công bố kết quả nửa đầu năm nay. Công ty đang chậm thanh toán cho nhà cung cấp, cho thấy tài chính căng thẳng. Nguyên nhân có lẽ là cuộc chiến giá giữa các hãng xe điện Trung Quốc; vốn khiến cho rất ít hãng xe tại nước này có lãi. Các số liệu công bố thứ Sáu có thể chưa phản ánh hết sự khốc liệt của cạnh tranh. Tin xấu cho BYD là tình hình có thể sẽ còn tệ hơn.

 

 

Mỹ bỏ miễn thuế cho kiện hàng nhỏ

Vào thứ Sáu, một quy định miễn thuế có lợi cho người mua sắm trực tuyến ở Mỹ sẽ chấm dứt. Năm ngoái có 1,36 tỉ gói hàng được nhập vào Mỹ theo quy định de minimis, miễn thuế cho các kiện hàng trị giá 800 USD trở xuống. Chính sách này giúp cho người mua thời trang nhanh và đồ điện tử được mua hàng rẻ hơn. Nhưng Nhà Trắng cho rằng những kẻ buôn lậu fentanyl đã lợi dụng sự kiểm soát lỏng lẻo với các kiện hàng de minimis để nhập chất cấm vào Mỹ.

 

Chính quyền Trump đã chấm dứt áp dụng quy định này đối với hàng Trung Quốc từ tháng 5, buộc các nhà bán lẻ trực tuyến như Shein hay Temu phải nhanh chóng điều chỉnh. Giờ đây chính phủ kết thúc hoàn toàn quy định miễn trừ. Người mua sắm sẽ chịu thiệt khi thuế mới đẩy giá lên. Các nhà bán lẻ đã cảnh báo khách hàng. Việc thay đổi quy tắc này sẽ cộng thêm tác động từ các mức thuế khác của Donald Trump, vốn đang bắt đầu phản ánh trong giá hàng tiêu dùng.