"THIẾT QUÂN LUẬT" và THÁCH THỨC ĐỐI VỚI NỀN DÂN CHỦ HÀN QUỐC (Trọng Thành / RFI)

 

« Thiết quân luật » và thách thức đối với nền dân chủ Hàn Quốc

Trọng Thành  -  RFI

Đăng ngày: 04/12/2024 - 13:27  -  Sửa đổi ngày: 04/12/2024 - 14:5

https://www.rfi.fr/vi/ph%C3%A2n-t%C3%ADch/20241204-thi%E1%BA%BFt-qu%C3%A2n-lu%E1%BA%ADt-v%C3%A0-th%C3%A1ch-th%E1%BB%A9c-%C4%91%E1%BB%91i-v%E1%BB%9Bi-n%E1%BB%81n-d%C3%A2n-ch%E1%BB%A7-h%C3%A0n-qu%E1%BB%91c

 

Đêm 03/12/2024, tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol, trong tình thế bị dồn vào chân tường sau khi mất đa số tại Quốc Hội và hàng loạt biện pháp gây mất lòng dân, đã chọn biện pháp liều lĩnh tấn công đối lập, ban hành thiết quân luật, thách thức trật tự Hiến định. Tuy nhiên, sự đoàn kết của đối lập, sự phản kháng mạnh mẽ của xã hội dân sự, và sự phản đối ngay trong nội bộ phe cầm quyền đã buộc tổng thống phải lùi bước ngay sau đó.

 

HÌNH :

Các nghị sĩ Hàn Quốc ngồi trong phòng họp Quốc Hội sau khi tổng thống Yoon Suk Yeol tuyên bố thiết quân luật, Seoul, Hàn Quốc, ngày 04/12/2024. REUTERS - Kim Hong-Ji

 

Vào lúc 10 giờ 30 tối  qua, tổng thống Yoon Suk Yeol bất ngờ ra lệnh thiết quân luật. Quyết định của tổng thống thoạt tiên đã được quân đội hậu thuẫn. Với quyết định này, các chính đảng và Quốc Hội bị đình chỉ hoạt động. Truyền thông bị đặt dưới sự kiểm soát của tư lệnh quân đội phụ trách duy trì thiết quân luật. Biểu tình, bãi công bị cấm. Theo tạp chí Anh The Economist, « quyết định vội vàng và bất ngờ của tổng thống Yoon đã khiến đất nước rơi vào hỗn loạn, thách thức nền dân chủ Hàn Quốc ». Báo chí Pháp nói đến « sáu tiếng đồng hồ làm rung chuyển nền dân chủ Hàn Quốc »

 

Lý do mà tổng thống Hàn Quốc đưa ra để ban hành lệnh thiết quân luật là « phe đối lập kiểm soát Quốc Hội bày tỏ thiện cảm với chế độ Bắc Triều Tiên », « làm tê liệt hệ thống chính quyền bằng các hành động chống Nhà nước ». Trên thực tế, theo giới quan sát, uy tín tổng thống Hàn Quốc đang sụt giảm mạnh, với chỉ 20% cử tri ủng hộ theo các thăm dò mới nhất, so với 53% vào lúc đỉnh điểm. Đảng Dân Chủ đối lập kiểm soát Quốc Hội, ngăn chặn nhiều chính sách của tổng thống, và đồng thời liên tục gây áp lực đòi điều tra về các bê bối liên quan đến phu nhân tổng thống và các quan chức cao cấp.

 

Quyết định thiết quân luật đơn phương và bất ngờ của ông Yoon có thể xem như hành động liều lĩnh « được ăn cả ngã về không » của nhà lãnh đạo bị đẩy vào chân tường. Chính người đứng đầu đảng Quyền lực Nhân dân cánh hữu bảo thủ cầm quyền của tổng thống Yoon, ông Han Dong Hoon, đã lên án quyết định của ông là « sai trái » và kêu gọi các lực lượng vũ trang không tuân thủ các chỉ thị « bất hợp pháp ». 

 

Đây là lần đầu tiên thiết quân luật được ban hành kể từ khi nền dân chủ được xác lập tại Hàn Quốc kể từ năm 1987. Tuy nhiên, quyết định thiết quân luật của tổng thống, được quân đội ủng hộ, đã bị dỡ bỏ sau đó chỉ ít giờ. Chỉ 10 phút sau khi lệnh thiết quân luật được ban bố, lãnh đạo đảng đối lập Lee Jae Myng đã kêu gọi các dân biểu họp khẩn tại Quốc Hội trong đêm. Nghiệp đoàn lớn nhất của Hàn Quốc kêu gọi 1,2 triệu nghiệp đoàn viên biểu tình « vô thời hạn ». Nhiều cố vấn của tổng thống và thành viên nội các thông báo rời bỏ chức vụ ngay vào thời điểm đó. 

 

Vào lúc nửa đêm, khoảng 190 trên tổng số 300 dân biểu có mặt tại Quốc Hội để họp phiên toàn thể, theo lời kêu gọi của đối lập, trong lúc quân đội tìm cách xâm nhập vào nhà Quốc Hội, nhưng bất thành. Vào lúc 1 giờ đêm, các dân biểu đối lập và 19 dân biểu đảng cầm quyền bỏ phiếu thông qua quyết định hủy bỏ thiết quân luật. Quân đội buộc phải rời khỏi nhà Quốc Hội. 

 

Việc đối lập, xã hội dân sự và những thành phần tỉnh táo trong đảng cầm quyền đã thành công trong việc đảo ngược lệnh thiết quân luật của tổng thống Yoon cho thấy khả năng kháng cự dẻo dai của các thiết chế dân chủ và văn hóa chính trị dân chủ tại Hàn Quốc. Theo chuyên gia về Hàn Quốc Alexander M. Hynd, kể từ khi chuyển sang chế độ dân chủ vào năm 1987, Hàn Quốc « đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc củng cố nền dân chủ, với một xã hội dân sự mạnh mẽ và gắn bó ». Nhiều lãnh đạo cao cấp, kể cả nguyên thủ quốc gia, như tổng thống Park Geun Hye hồi 2017, đã bị phế truất và phạt tù do các tội liên quan đến tham nhũng. 

 

Quyết định sử dụng thiết quân luật với hy vọng cứu vãn tình thế của tổng thống Yoon đặt nền dân chủ Hàn Quốc trước thách thức chưa từng có. Tuy nhiên, theo The Economist, trong cái rủi có cái may, biến cố bất ngờ này cũng « có thể trở thành cơ hội để đất nước suy ngẫm và siết chặt đoàn kết » trong bối cảnh trong nội bộ Hàn Quốc phân cực chính trị đang ngày càng trở nên sâu sắc với việc các đảng đối lập « coi nhau như thù địch ». 

 

------------------------------

Các nội dung liên quan

 

HÀN QUỐC - THIẾT QUÂN LUẬT

Hàn Quốc : Đối lập đòi phế truất tổng thống sau « thiết quân luật »

 

HÀN QUỐC - THIẾT QUÂN LUẬT

Phản ứng quốc tế sau khi tổng thống Hàn Quốc dỡ bỏ thiết quân luật