NỘI DUNG :
.
.
.
===============================================
.
.
25/11/2023
https://baotiengdan.com/2023/11/25/ngai-thich-tue-sy/
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2023/11/1-150.jpg
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ. Nguồn: GĐPT Cam
Ranh
Có một vị
chân tu với thân hình gầy gò, khắc khổ nhưng đôi mắt sáng tinh anh. Đôi mắt của
ngài như nhìn thấu suốt những điều sâu xa nhất, sâu thẳm nhất của Triết học Phật
Giáo. Học giả Đào Duy Anh đã từng cho rằng ngài là viên ngọc quý của Phật Giáo
Việt Nam. Ngài là vị Thiền sư thông tuệ Phật học. Ngài còn là người thấu hiểu tận
cùng Triết học Đông Tây. Ngài lại là một thi sĩ, một nghệ sĩ đích thực. Những vần
thơ của ngài vang lên trong cõi tịch mịch của đất trời, trong nhiễu nhương ly
loạn.
Thi sĩ
khinh bạc Bùi Giáng, từng thốt lên: “Nhưng ai có ngờ đâu nhà sư kín đáo e dè
kia, không hề bao giờ có vướng lụy, lại còn mang một nguồn thơ Việt phi phàm? Một
bài thơ ‘Không đề’ của ông đủ khiến ta khiếp vía mất ăn mất ngủ:
Đôi mắt
ướt tuổi vàng khung trời hội cũ
Áo màu
xanh không xanh mãi trên đồi hoang
Phút vội
vã bỗng thấy mình du thủ
Thắp
đèn khuya ngồi kể chuyện trăng tàn
Mới nghe bốn
câu thôi, tôi đã cảm thấy lạnh buốt linh hồn, tê cóng cả cõi dạ.
Từ núi
lạnh đến biển im muôn thuở
Đỉnh đá
này và hạt muối đó chưa tan
Cười với
nắng một ngày sao chóng thế
Nay mùa
đông mai mùa hạ buồn chăng
Đếm tóc
bạc tuổi đời chưa đủ
Bụi đường
dài gót mỏi đi quanh
Giờ ngó
lại bốn vách tường ủ rũ
Suối
nguồn xa ngược nước xuôi ngàn”.
Ngài là một
người Việt Nam với đầy đủ tính cách tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, những tính
cách đã bị mai một trong thế hệ này vì những biến thiên của lịch sử.
Ngài cũng
là một anh hùng trải qua những thăng trầm của thời thế, mang bản án tử hình, là
một chiến binh quả cảm bền gan chiến đấu với bệnh tật suốt tám năm ròng khi
mang trong người bạo bệnh như cư sĩ Quảng Diệu Trần Bảo Toàn đã viết.
Phạm Công
Thiện, kẻ kiêu ngạo với tất cả đã cho rằng ngài là “Thiền sư lỗi lạc nhất,
thông minh nhất, uyên bác nhất, trong sạch nhất của Việt nam hiện nay”.
Những năm
học ở Đại học Vạn Hạnh, tuy không thường xuyên được gặp ngài, nhưng tri thức
bát ngát của ngài luôn là niềm kính nể và tự hào của những sinh viên Vạn Hạnh.
Sau này đọc Tô Đông Pha, những phương trời viễn mộng do ngài viết, bắt gặp câu
:”Đó là tình thơ trong cuộc thơ và cõi thơ; không quyết là của Đông Pha hay
không là của Đông Pha. Nhưng người chơi thơ, mở cuộc giao tình với cuộc thơ,
ban đầu chỉ như đi tìm một cõi mộng đơn sơ; rồi đột ngột, và sững sờ, cảm khái
như một mối sầu cô lữ, thấy mình lưu lạc ở một phương trời đọa đày viễn mộng“.
Lại thêm:
“Thơ không là ẩn ngữ. Trong cuộc giao tình vừa khởi sự, cuộc thơ cũng phơi bày
lồ lộ những nét thanh kỳ tú lệ; cũng lãng đãng như màn trăng trong những giọt
sương lóng lánh; cũng tươi như nụ hồng vừa chớm nở; cũng trong ngọc trắng ngà
như băng tuyết; và cũng trơ vơ như chiếc sao Hôm trong buổi hoàng hôn, tư lự
như sao Mai giữa trời khuya ngất tạnh. Vậy, những cái đó không là ẩn ước hay ẩn
mật; mà chính là những tâm tình được thổ lộ phơi trần, hoặc bằng lân la nay
khóm trúc mai chồi lan; hoặc đột ngột như gió dục mây Tần. Tâm tình đã thổ lộ,
thì cuộc giao tình thắm thiết mở ra. Bấy giờ mới là lúc:
Vén thanh
sắc đổ mù khơi về đối diện
Cuộc ân
tình lơi lả vội chia phôi
Trăng nằm
xuống ruỗi dài hai bến hẹn
Một dòng
sông vồn vã động chân trời”
Bỗng rùng
mình mà đốn ngộ về thơ.
Ngài là Đại
lão Hoà thượng Thích Tuệ Sỹ với những tác phẩm sâu sắc về Triết học, những vần
thơ của người thi sĩ với nguồn thơ lai láng, phi phàm và những gian truân mà
ngài đã phải trải qua trong cõi trầm luân của lịch sử.
Ngài vừa
viên tịch sau 81 năm trụ thế. Một ngôi sao sáng vừa tắt, một Thiền sư đã bay về
cùng mây, một nhà thơ đã cuốn theo cơn gió. Nhưng ngài vẫn còn đây, bên bờ lau
trắng của buổi hoàng hôn nhiều khổ nạn. Đôi mắt tinh anh của ngài vừa khép lại
nhưng vẫn cho ta vẫn thấy được những tư tưởng của ngài để lại cho chúng ta. Xin
chắp tay bái vọng ngài.
=======================
.
.
25/11/2023
https://baotiengdan.com/2023/11/25/hoa-thuong-thich-tue-sy/
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2023/11/Tue-Sy.webp
Chân
dung Hoà thượng Thích Tuệ Sỹ. Ảnh trên mạng
Ông là người tài của Việt Nam. Ông đã viên tịch ngày
hôm qua, hưởng thọ 80 tuổi.
Hãy xem và
nhìn các hình ảnh của ông, ta thấy toát lên một con người tu hành, một hòa thượng
đích thực, một tấm gương về hoạt động tôn giáo, một linh hồn bất tử luôn đau
đáu nỗi đau của chúng sinh…
Ông là hòa
thượng uyên bác về học thuật (Phật giáo) bậc nhất Việt Nam. Ông còn là người
lãnh đạo cao nhất Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (tổ chức không được
Nhà nước Việt Nam công nhận và luôn đối xử rất tệ hại các lãnh đạo của Giáo hội
này).
Hinh ảnh
ông khác biệt hẳn, có thể nói là đối lập với các hình ảnh nhiều lãnh đạo rất
béo tốt bên Giáo hội Phật giáo Việt Nam (Giáo hội được Nhà nước Việt Nam thành
lập năm 1981 và cho là Tổ chức Phật giáo duy nhất ở Việt Nam) …
Năm 1975,
ông đã là giáo sư trẻ tài năng, lãnh đạo Học viện Phật giáo Sài Gòn. Ông bị bắt
đưa đi cải tạo cùng với các sỹ quan quân đội và viên chức cao cấp chính quyền
VNCH tại Trại Ba Sao, Hà Nam nổi tiếng…
Năm 1981,
ông được ra trại.
Năm 1984,
bị bắt lại vì tội mà Chính quyền kết án là chống phá chính quyền.
Năm 1988,
ông bị kết án tử hình.
Do sự can
thiệp, đấu tranh rất mạnh của các tổ chức Phật giáo và nhân quyền trong nước và
quốc tế, ông được trả tự do. Nhưng do ông không chịu viết đơn ân xá, mãi đến
1998 ông mới được trả tự do.
Ông nhanh
chóng được suy tôn lên hàng lãnh đạo Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất và
làm việc Phật cho đến lúc viên tịch…
Ông mất đi
là sự đau buồn và mất mát không gì bù đắp của cộng đồng Phật giáo Việt Nam và của
dân tộc Việt Nam nói chung.
Di sản của
ông là khối sách Phật giáo, cả sách ông viết và sách dịch Kinh Tam Tạng ông đã
kịp để lại cho chúng sinh, cũng như tinh thần bất diệt của ông về một nền Phật
giáo độc lập, thống nhất, phi thế tục.
KÍNH CẨN
NGHIÊNG MÌNH TRƯỚC ANH LINH VỊ HÒA THƯỢNG ĐÁNG KÍNH.
*
Chân
dung Hoà thượng Thích Tuệ Sỹ mà tác giả sưu tập :
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2023/11/1-148-1024x929.jpg
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2023/11/2-21-979x1024.jpg
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2023/11/Tue-Sy.webp
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2023/11/1-149-1068x1068.jpg
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2023/11/2-22-474x1024.jpg
================================================
.
.
25/11/2023
https://baotiengdan.com/2023/11/25/cuoc-kho-nan-cua-tue-sy/
.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2023/11/TS.webp
Ảnh:
Từ trái qua, Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ, thiền sư Lê Mạnh Thát và Hoà thượng Thích
Quảng Độ. Ảnh trên mạng
Ghi chú
cá nhân: Tôi không
nhớ chính xác, có lẽ khoảng đầu những năm 2000, lần đầu tôi đọc một cuốn cổ sử
Việt Nam do một nhà sư viết. Tác giả là Thích Trí Siêu, tục danh Lê Mạnh Thát.
Vì cuốn sách viết theo một lối dân tộc chủ nghĩa lạ lùng, với một số khám phá mới
theo cách rất đặc biệt, nên tôi thử tìm hiểu xem tác giả này là ai.
Hồi ấy
đã có internet. Khi tra tên của ông, tôi biết đó là một tu sĩ, nhưng rất ngạc
nhiên là ông từng bị án tử hình của chế độ, và rất mới thôi, ông vẫn ngồi tù.
Đây là một cú sốc lớn vì hồi ấy tôi không bao giờ nghĩ là sư mà lại bị đi tù –
không như thời nay bắt sư đi tù thì hết người coi chùa – và nghiêm trọng hơn lại
còn bị kết án tử hình! Nhất là với một vị trí thức uyên thâm như tác giả cuốn
sách.
Thế là
từ đó tôi mới bắt đầu tìm hiểu và biết về cái gọi là Vụ án Già Lam. Qua
đây, ngoài biết tới và hâm mộ cư sĩ – học giả Lê Mạnh Thát, tôi biết thêm một
tu sĩ là Tuệ Sỹ, và cùng với đó là Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất cùng
các vấn đề liên quan. Kể từ ấy, tôi tìm mua tất cả những gì được các vị này viết
ra, và tôi hiểu đó là những long tượng của không chỉ Phật giáo Việt Nam hiện đại,
mà là của cả nền văn hoá và học thuật Việt Nam. Tất nhiên cái án tử hình đối với
họ luôn ám ảnh tôi. Tôi không thể hiểu vì sao chính quyền lại sợ hãi và nhẫn
tâm với họ như vậy. Sau này rồi thì hiểu dần ra, tất nhiên, theo một cách không
quá khó.
Vụ án
Già Lam, tức cuộc khổ nạn thời hiện đại (rất gần) của Trí Siêu, Tuệ Sỹ và các vị
sư cùng pháp hữu, không bao giờ được phổ biến ở truyền thông trong nước. Nên ở
đây tôi cứ cóp nhặt từ nguồn có trên mạng để cho ai chưa biết thì tìm hiểu dần
thêm – và tất nhiên bây giờ ai muốn tự tìm hiểu thì đều rất dễ rồi.
Tìm hiểu
để biết các vị ấy, đặc biệt là Tuệ Sỹ, đã hành động như những thánh tử đạo như
thế nào, và qua đó, biết thêm về công phu và hành trạng của họ, như kim cương bất
hoại vẫn được nhắc tới trong kinh điển Phật giáo. Và chẳng ở đâu xa, không phải
trong Thiền Uyển Tập Anh hay Cao Tăng Truyện của hàng trăm năm trước, mà vừa mới
đây thôi, ngay cạnh chúng ta.
***
Năm 1978,
ngài Thích Tuệ Sỹ bị công an ập vào chùa Già Lam, Sài Gòn, bắt mang đi cải tạo
– với lý do như hàng trăm ngàn trí thức, công chức, cựu binh… của miền Nam, mà
đường về nhà thì tùy theo vui buồn của các nhà lãnh đạo cộng sản, gọi là khoan
hồng. Những tháng năm giam hãm “cải tạo” không tên gọi chính thức đó, kéo dài đến
năm 1981.
Năm 1984,
ngài bị bắt cùng 17 người nữa, trong đó có giáo sư Trí Siêu – Lê Mạnh Thát. Lý
do bắt giữ, mà công an khép tội, nghe cũng rất quen thuộc là “âm mưu lật đổ
chính quyền nhân dân”. Nhưng thực chất, cuộc bắt giữ nhằm chặn đứng phong trào
phục hưng Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất, sau khi nhà cầm quyền đã tìm
cách phế bỏ tổ chức này, bằng cách lập ra một giáo hội Phật giáo của Nhà nước
kiểm soát vào năm 1981, và tổ chức này vẫn hoạt động với sự yểm trợ chính trị của
nhà nước Việt Nam cho đến nay.
Lúc bị bắt,
công trình “âm mưu lật đổ chính quyền nhân dân” lớn nhất của hai vị Tuệ Sỹ và
Lê Mạnh Thát, hai bậc học giả Phật giáo hàng đầu của Việt Nam, là việc soạn cuốn
Bách Khoa Phật học Ðại Tự Ðiển.
Vào những
ngày tháng không có mạng xã hội, không có thư tín tự do và cũng không cơ quan
truyền thông quốc tế nào được đi lại, dự khán tòa án, án tử hình đã được áp cho
ngài Tuệ Sỹ trong tháng 9/1988. Với các phiên xử đấu tố theo kiểu miền Bắc trước
năm 1975, có lẽ không có gì là quá bất thường trong xã hội Việt Nam khép kín bấy
giờ, nhưng tin tức về bậc trí giả Phật giáo Việt Nam bị án tử hình đã làm cả thế
giới chấn động. Nhiều quốc gia lên tiếng phản đối, các tổ chức quốc tế và cơ
quan Liên Hợp Quốc đã liên tục chất vấn và làm áp lực với Hà Nội khiến hai
tháng sau, án tử hình được chuyển thành án tù chung thân.
Khi ấy,
tòa án không có luật sư, và ngài Tuệ Sỹ cũng không làm đơn xin kháng án hay
phúc thẩm. Án chung thân đưa ngài đi xa cả ngàn cây số khỏi miền Nam, và giam ở
trại Ba Sao, Hà Nam, nhằm cắt đứt mọi liên lạc với giới tăng ni và tín đồ đang
đau đớn dõi theo.
Nhưng khi
Việt Nam bắt đầu nối kết với thế giới, đặc biệt là khi Hoa Kỳ bỏ cấm vận vào
năm 1994. Một phái đoàn đặc biệt được cử đến trại giam gặp ngài, và đề nghị
ngài viết đơn xin ân xá, để được nhà nước khoan hồng. Thậm chí đơn được đánh
máy sẵn, đề sẵn tên người gửi là chủ tịch Trần Đức Lương. Đơn chỉ cần ngài ký
tên là xong.
Nhưng
ngài Tuệ Sỹ đã từ chối lá đơn xin ân xá đó, và trả lời rằng: “Không ai có quyền
xét xử tôi, không ai có quyền ân xá tôi”. Việc ép buộc diễn ra với những kiểu
khác nhau, và để chống lại, ngài đã tuyệt thực để phản đối.
Những
năm anh đi
(Trích
trường ca Trường Sơn của Tuệ Sỹ)
Ngọn gió
đưa anh đi mười năm phiêu lãng,
Nhìn Quê
hương qua chứng tích điêu tàn.
Triều Đông
hải vẫn thì thầm cát trắng:
Truyện
Tình người và nhịp thở của Trường Sơn.
Mười năm nữa
anh vẫn lầm lì phố thị,
Yêu rừng
sâu nên khoé mắt rưng rưng.
Tay anh với
Trời cao chim chiều rủ rỉ,
Đời lênh
đênh thu cánh nhỏ bên đường.
Mười năm
sau anh băng rừng vượt suối,
Tìm Quê
hương trên vết máu giữa đồng hoang:
Chiều khói
nhạt như hồn ai còn hận tủi,
Từng con
sông từng huyết lệ lan tràn.
Mười năm
đó anh quên mình sậy yếu,
Trên vai gầy
từ thuở dựng Quê hương;
Anh cúi xuống
nghe núi rừng hợp tấu,
Bản tình
ca vô tận của Đông phương.
Và ngày ấy
anh trở về phố cũ,
Giữa con
đường còn rợp khói tang thương;
Trong mắt
biếc mang nỗi hờn thiên cổ.
Vẫn chân
tình như mưa lũ biên cương.
No comments:
Post a Comment