Theo
giới chuyên gia, Tập Cận Bình là nhà độc tài đầy mưu mô chiến thuật
Thụy My - RFI
Đăng ngày: 15/03/2023 - 11:14Sửa đổi ngày: 15/03/2023 - 11:28
Trên báo La Croix, chuyên gia François Godement nhận
xét Tập Cận Bình là nhà độc tài mưu mô. Ông ta nhiều lần dối trá, như khẳng định
sẽ không quân sự hóa Biển Đông. Tập cũng rất cơ hội, có thể quay ngoắt 180 độ.
Cứng rắn về chiến lược và khôn khéo về chiến thuật, Tập Cận Bình khó thể bị sập
bẫy. Nhà phân tích Nicolas Baverez cảnh báo, tham vọng của chủ tịch Trung Quốc
không dừng lại ở Đài Loan.
https://s.rfi.fr/media/display/5b98bdda-c299-11ed-8696-005056a90321/w:980/p:16x9/14-5.webp
Chủ tịch Trung Quốc Tập
Cận Bình trong kỳ họp Quốc Hội ở Đại sảnh đường Nhân Dân, Bắc Kinh ngày
10/03/2023. AP - Mark Schiefelbein
Thách thức lớn cho Lý Cường, tay chân trung thành của
ông Tập
Le
Figaro cho rằng tân thủ tướng Trung Quốc phải đối mặt với tình trạng tăng trưởng
giảm sút, trong bối cảnh đang căng thẳng với Washington. Xuất thân từ Chiết
Giang, Lý Cường (Li Qiang) vốn là chánh văn phòng của Tập Cận Bình khi ông Tập
là bí thư của tỉnh duyên hải giàu có vào đầu những năm 2000. Sự gần gũi này giúp
ông bước lên ngôi cao hai mươi năm sau.
Lý Cường đã chứng tỏ lòng trung thành khi ông ta cho phong tỏa ngặt
nghèo Thượng Hải theo lệnh Tập Cận Bình, bất chấp sự phản đối của dân chúng.
Nhà chính trị học Trần Đạo Ngân (Chen Daoyin) nhận xét, với tư cách bí thư
thành ủy một đại đô thị lớn nhất nước, Lý Cường có đôi chút độc lập nhưng ông
ta đã tuân phục. « Đó là đặc trưng của tân chính phủ ». Ông Trần
lo lắng : « Ê-kíp mới lệ thuộc hoàn toàn vào ý muốn của ông Tập, chính
quyền trở thành cơ quan thi hành mệnh lệnh ».
John Delury, nhà Trung Quốc học của đại học Yonsei ở Séoul nhận xét
: « Chế độ cố gắng giới thiệu Lý Cường như một nhà cải cách, để đối phó
với những lo ngại trong những tháng vừa qua. Nhiệm kỳ thứ ba của Tập Cận Bình bắt
đầu một cách khó khăn ». Thời gian không còn nhiều đối với Lý Cường, bản
thân ông nhìn nhận khó thể đạt được mục tiêu tăng trưởng 5 % trong năm 2023. Ông Delury
cho rằng ông Tập có thể giao nhiệm vụ cải cách kinh tế cho tân thủ tướng. Nếu
thành công, cả hai đều có lợi, nhưng nếu thất bại, Lý Cường sẽ lãnh đủ.
Tập Cận Bình nham hiểm hơn Vladimir Putin
Về việc Tập Cận Bình thâu tóm quyền lực chưa từng thấy kể từ thời Mao,
chuyên gia François Godement trên La Croix lưu ý quyền hành của
ông Tập là từ đảng chứ không phải chức chủ tịch nước, dù vừa được ngồi tiếp nhiệm
kỳ thứ ba. Tập Cận Bình là nhà độc tài cực kỳ quỷ quyệt. Ông ta nhiều lần dối
trá với các đối tác nước ngoài nhất là Mỹ, như việc khẳng định sẽ không quân sự
hóa Biển Đông. Tập cũng rất cơ hội, có thể quay ngoắt 180 độ như vụ xử lý
Covid. Cứng rắn về chiến lược và khôn khéo về chiến thuật, Tập Cận Bình khó thể
sập bẫy, khác với Saddam Hussein hay Vladimir Putin. Theo giáo sư Godement, cần
phải cảnh giác với Bắc Kinh vì Tập vô cùng thâm hiểm, ông ta biết cách hoãn lại
hoặc tránh một cuộc xung đột nếu tự thấy không thể thắng được đối thủ.
Nhìn rộng ra thế giới trên bình diện địa chính trị, « Các nền
dân chủ liệu có trang bị để đối phó với các đế chế độc tài ? ». Le
Figaro lược trích một số đoạn trong tác phẩm mới nhất của tác giả Nicolas
Baverez để đi tìm câu trả lời. Theo ông, tham vọng của Tập Cận Bình không dừng
lại ở Đài Loan, cũng như nước Nga của Vladimir Putin ở Ukraina. Các quốc gia
dân chủ phải biết bảo vệ lợi ích của mình, không thể ngây thơ như khi giúp
Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Châu Âu cần rút ra bài học
từ những sai lầm quá khứ : thương mại không mua được hòa bình, mà còn có
thể trở thành vũ khí chiến tranh, như khí đốt trong cuộc xâm lăng Ukraina.
Bắc Kinh luôn lăm le soán ngôi Mỹ
Trên lãnh vực kinh tế, Le Figaro đặt vấn đề « Nếu rốt cuộc
Trung Quốc không vượt qua được Hoa Kỳ ? ». Nhiều nhà kinh tế cho
tới gần đây vẫn cho rằng đến cuối thập niên này, Bắc Kinh sẽ qua mặt Washington
về tổng sản phẩm nội địa (GDP). Tuy nhiên khủng hoảng Covid đã làm thay đổi đồ
thị tăng trưởng, thời điểm Hoa Kỳ bị rơi khỏi chiếc bệ đã ngự trị từ hơn một thế
kỷ qua, đã lùi xa.
Trong thập niên 70, giải Nobel kinh tế Mỹ Paul Samuelson dự báo Liên Xô
sẽ bắt kịp Hoa Kỳ vào cuối thế kỷ. Nhưng rốt cuộc Liên Xô sụp đổ, và nước Nga
ngày nay có GDP chỉ bằng 1/10 Mỹ. Sau đó đến « hiểm họa da vàng »,
người ta nói rằng Nhật Bản sẽ vượt Mỹ vào cuối thập niên 90. Tuy nhiên bong
bóng tài chính bị vỡ, khiến xứ sở mặt trời mọc bị suy trầm kéo dài. Những thập
niên gần đây, Trung Quốc trỗi dậy. Chưa đầy hai thế hệ, một quốc gia nông nghiệp
nghèo biến thành công xưởng thế giới. Tập Cận Bình khẳng định đến 2035, GDP của
Trung Quốc sẽ lên đến 29.000 tỉ đô la, cao hơn Hoa Kỳ.
Ở đất nước Chú Sam, chặn bước Trung Quốc là chủ đề được cả Dân Chủ và Cộng
Hòa nhất trí. Từ Barack Obama với TPP, đến Donald Trump áp đặt thuế nhập khẩu rồi
Joe Biden tiếp tục một loạt biện pháp như Chips Act. Nhưng chính Tập Cận
Bình đã tự hại mình bằng « zero Covid ». Một phần năm thanh niên
thành thị thất nghiệp, địa ốc khủng hoảng, nợ công và tư lên đến 275 % GDP, dân
số sút giảm … chưa kể nguy cơ gây chiến với Đài Loan. Thị trường Hoa lục khổng
lồ vẫn thu hút, nhưng nếu một ngày nào đó Trung Quốc soán được ngôi vị của Hoa
Kỳ cũng sẽ không ngồi được lâu : Ấn Độ đến 2075 có thể đạt GDP cao nhất thế
giới.
Đối lập Nga chiến đấu bên cạnh Kiev
Liên quan đến cuộc chiến tranh ở Ukraina, Le Monde cho biết
những người đối lập với Vladimir Putin thuộc cánh tả hay cực hữu đã đứng về
phía Kiev, và bắt đầu tập hợp xung quanh Ilia Ponomarev, một cựu dân biểu Nga. Năm nay
47 tuổi, Ponomarev, là dân biểu duy nhất bỏ phiếu chống việc sáp nhập Crimée hồi
năm 2014. Không chịu nổi những sách nhiễu của Matxcơva, ông sống lưu vong tại
Hoa Kỳ và nay tại Ukraina, cho biết muốn « tiêu diệt đế chế Nga và
trừ khử Putin ». Alexei
Baranovski, nhà báo kiêm luật sư cùng làm việc với ông thì nói về giấc
mơ một « Kremlin bốc cháy ». Họ muốn xây dựng một quân đội lưu
vong và một phong trào du kích trên đất Nga.
Phong trào nổi dậy Nga chính thức khai sinh ngày 31/08/2022, vào dịp ký
kết « Tuyên bố Irpine », tập hợp binh đoàn « Nước Nga Tự Do
» gồm các tình nguyện quân tham gia lực lượng vũ trang Ukraina, và « Quân
đội Cộng hòa Quốc gia » (NRA), một mạng lưới bí mật ở Nga. Hai nhóm vũ
trang này chấp nhận Ilia Ponomarev làm điều phối viên chính trị cho họ. Nhóm thứ
ba, « Quân đoàn tình nguyện Nga » (RDK) hôm đó cũng hiện diện
nhưng rốt cuộc muốn độc lập.
Sau khi Putin xâm lăng Ukraina, Ponomarev đóng vai phát ngôn viên của
« Quân đội Cộng hòa Quốc gia » đầy bí ẩn, đưa ra những thông cáo khó thể
kiểm chứng về những vụ tấn công vào các trung tâm tuyển mộ, đường sắt, cả vụ ám
sát nhân vật cực hữu Daria Douguina ở khu vực Matxcơva. Có quan điểm trung tả,
Ilia Ponomarev không lập đảng chính trị nhưng có tham vọng tập hợp rộng rãi những
người đối lập với Vladimir Putin, kết hợp lại bằng đấu tranh vũ trang.
Sát cánh với Ukraina « cho đến ngày chiến thắng »
Tuy giữ khoảng cách với nhà đối lập đang bị cầm tù Alexei Navalny - chủ
trương biểu tình ôn hòa - Ponomarev khẳng định có đối thoại với các khuôn mặt
chống Putin khác như Mikhail Khodorkovski hay Gary Kasparov. Dù đều đồng
ý là nước Nga phải dân chủ hóa, nhưng Khodorkovski không muốn tỏ ra quá gần gũi
với Ukraina, còn Kasparov chống lại vũ lực ; cả hai không ký vào Tuyên bố trên.
Tính chính danh của Ponomarev có được là nhờ được chọn là thủ lãnh
chính trị của « Nước Nga Tự Do ». Thành lập vào tháng 3/2022 sau khi Nga
xâm lăng Ukraina, được lãnh đạo bởi « Legat », một nhân vật
chưa bao giờ xuất hiện trước công chúng, binh đoàn này có bốn tiểu đoàn quân
tình nguyện với khoảng 1.000 chiến binh - theo Ponomarev, chiến đấu trong lực
lượng chí nguyện quân quốc tế của Ukraina. Đó là những công dân Nga sống tại
Ukraina trước chiến tranh, hoặc lính Nga đào ngũ khỏi chiến trường, hay những
người bí mật từ Nga đến cách đây một năm. Trong tháng này, « Nước Nga Tự
Do » bị « Quân đội Cộng hòa Quốc gia » qua mặt với một hoạt động gây tiếng
vang tại làng biên giới Lioubiétchané thuộc vùng Briansk của Nga.
Alexei Baranovski nói, mục tiêu là gây ra những
cuộc nổi dậy vũ trang tại Nga và về lâu về dài, « chúng tôi muốn hỗ trợ
các chiến hữu Ukraina cho đến ngày chiến thắng, rồi tiếp tục chiến đấu ở
Nga ». Khi đó Ukraina trở thành hậu cứ của họ. Điều chắc chắn nhất
theo Baranovski, là nếu Ukraina hoàn toàn được giải phóng, các tình nguyện quân
Nga sẽ lập tức rời khỏi lực lượng vũ trang Ukraina. « Chính phủ Kiev sẽ
không đi xa hơn biên giới năm 1991. Ngược lại một số chiến hữu Ukraina có thể
đi theo chúng tôi với tư cách quân tình nguyện. Bởi vì, sau cuộc chiến tranh
này, họ có lý do để nhìn thấy điện Kremlin bốc cháy ».
Thụy Sĩ « trung lập » phá bỏ vũ khí phòng
không thay vì giao cho Ukraina
Cũng liên quan đến Ukraina, thông tín viên Le Monde tại Genève
cho biết một thông tin gây sốc : chính phủ Thụy Sĩ biến các giàn hỏa tiễn
phòng không thành sắt vụn thay vì trao cho Kiev. Tờ báo mỉa mai : Thụy Sĩ
còn nhất quyết không giúp đỡ Ukraina về quân sự, ngay cả một cách gián tiếp,
cho đến chừng nào ?
Từ đầu cuộc xâm lăng, Berne đã gây phẫn nộ cho các đối tác châu Âu như
Đức, Tây Ban Nha, Đan Mạch khi cấm các nước này chuyển giao cho Kiev các loại đạn
dược đã bán. Một giai đoạn mới của chủ trương bất hợp tác đã được vượt qua hôm
Chủ nhật 12/03. Báo NZZ am Sonntag tiết lộ Berne sắp sửa phế thải 60
giàn hỏa tiễn địa-không Rapier do Anh sản xuất trong thập niên 60. Thụy Sĩ mua
60 giàn năm 1980 và nhiều lần hiện đại hóa, chỉ xếp vào kho từ cuối năm 2022. Một
số giàn đã bị tháo dỡ, và sắp tới thêm ba giàn Radier nữa.
Chuyên gia Peter Schneider nhấn mạnh những giàn hỏa tiễn này tuy cũ
nhưng vẫn dùng được. Anh quốc đã sử dụng Radier để bảo vệ Thế vận hội Luân Đôn
năm 2012. Vũ khí này có thể chống lại các loại drone, trực thăng và cả chiến đấu
cơ. Nhưng chúng sẽ không bao giờ được dùng để bảo vệ bầu trời Ukraina !
Nhiều dân biểu Thụy Sĩ choáng váng khi biết tin này. Nhất là Rapier do Anh sản
xuất chứ không phải Thụy Sĩ, không lệ thuộc vào luật cấm xuất khẩu thiết bị
quân sự sang những nước đang trong chiến tranh. Nhưng tổng thống thuộc đảng xã
hội của Thụy Sĩ vẫn khăng khăng bảo vệ chủ trương « trung lập » mà
các đối tác chỉ trích là được diễn dịch một cách cứng nhắc.
Bóng ma Lehman lởn vởn quanh SVB
Trên lãnh vực tài chánh, Les Echos nhận thấy sự sụp đổ của
Silicon Valley Bank gợi nhớ vụ ngân hàng Lehman Brothers phá sản. Hai câu chuyện
rất khác nhau, nhưng những rủi ro vẫn còn đó. Hôm thứ Sáu 10/03/2023, Silicon
Valley Bank (SVB) bị chính quyền Mỹ đóng cửa sau vụ « bank run » (hoảng loạn
rút tiền) lớn nhất lịch sử. Khách hàng muốn rút lại 42 tỉ đô la ký gởi chỉ
trong vòng một ngày.
Chủ nhật 12/03, Quỹ Dự trữ Liên bang (FED) thông báo « bảo vệ
toàn bộ những người gởi tiền » - điều cốt yếu cho các khách hàng của
SVB trong đó 97 % vượt mức 250.000 đô la tiền gởi được Federal Deposit
Insurance Corporation bảo hiểm. Nhưng bóng ma Lehman vẫn ám ảnh thị trường tài
chánh, trong khi Silicon Valley Bank hoàn toàn trái ngược với Lehman Brothers.
SVB là ngân hàng thương mại địa phương, còn Lehman là ngân hàng đầu tư
quốc tế. Trụ sở SVB ở Santa Clara chỉ là một tòa nhà hai tầng khiêm tốn, còn
Lehman chiếm hẳn một tòa nhà chọc trời 38 tầng ở Manhattan. Vấn đề cũng rất
khác nhau. Lehman bị phá sản vì đổ tiền cho vay quá nhiều vào tín dụng địa ốc đầy
rủi ro, cú sốc là khủng khiếp vì liên hệ đến nhiều ngân hàng lớn khác. Ngược lại
SVB thiệt hại không phải vì đầu tư vào những tích sản rủi ro, mà vào trái phiếu
nhà nước Mỹ vốn chắc chắn nhất, và vào trái phiếu địa ốc có thể bán lại bất kỳ
lúc nào. Nhưng FED bỗng tăng lãi suất khiến SVB khi bán ra trái phiếu đã bị thiệt
1,8 tỉ đô la.
SVB ngưng hoạt động không tạo ra nguy cơ trực tiếp như Lehman Brothers,
nhưng có những rủi ro gián tiếp. Chẳng hạn thân chủ của các ngân hàng nhỏ lo sợ,
có thể chuyển tài khoản sang những ngân hàng lớn được giám sát và bảo vệ kỹ
hơn. Chính để tránh luồng tiền rời đi hàng loạt mà Mỹ quyết định bảo vệ người gởi
tiền vào SVB (và cả Signature Bank, một ngân hàng rất tích cực trong lãnh vực
tiền kỹ thuật số, đóng cửa ngày 12/03).
=================================
.
Chủ
tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Nga trong tuần tới
Minh
Anh - RFI
Đăng ngày: 14/03/2023 - 11:23
Hãng tin Anh Reuters ngày 14/03/2023, dẫn nhiều nguồn
thạo tin cho biết chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự trù đến Nga gặp đồng nhiệm
Vladimir Putin ngay trong tuần tới.
Kế hoạch đi Nga của lãnh đạo Trung Quốc dường như diễn ra sớm hơn dự kiến
ban đầu. Hãng thông tấn Nga Tass hôm 30/01 loan báo, tổng thống Vladimir Putin
đã mời Tập Cận Bình đến thăm Nga vào mùa xuân. Trong tháng 2/2023, báo Mỹ Wall
Street Journal còn nêu chi tiết chuyến công du có thể diễn ra trong tháng Tư
hay đầu tháng Năm.
Chuyến đi của chủ tịch Tập Cận Bình diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc gần
đây đưa ra một kế hoạch đàm phán hòa bình cho Ukraina. Do Trung Quốc hậu thuẫn
Nga, phương Tây đón nhận sáng kiến này với nhiều hoài nghi, trong khi Kiev quan
tâm, muốn biết rõ hơn ý định của Bắc Kinh.
Hiện tại, điện Kremlin chưa có bình luận gì về chuyến đi Nga của ông Tập
Cận Bình. Các nội dung chính cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Trung cũng không được tiết
lộ.
Nga và Trung Quốc, vào tháng 2/2022, vài tuần trước khi diễn ra cuộc
xâm lược Ukraina, đã đúc kết một mối quan hệ đối tác « vô biên ». Cả
hai nước không ngừng khẳng định sự bền vững của mối quan hệ.
Theo nhiều nguồn thạo tin được Wall Street Journal trích dẫn hôm qua,
13/3, sau cuộc hội đàm với tổng thống Nga Vladimir Putin, ông Tập Cận Bình rất
có thể sẽ có cuộc điện đàm đầu tiên với đồng nhiệm Ukraina Volodymyr Zelensky,
kể từ khi Nga xâm lược Ukraina.
Cũng theo Reuters, hôm qua trong cuộc họp báo liên quan đến thỏa thuận
an ninh « AUKUS », tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết dự trù sớm gặp đồng
nhiệm Trung Quốc nhưng không cho biết thêm chi tiết.
------------------------
Các nội dung liên quan
Thỏa
thuận hòa bình: Ukraina khẳng định Nga chấp nhận “bằng lời” đề xuất chính của
Kiev
Trung
Quốc còn « đu dây » trong hồ sơ Ukraina đến bao giờ ?
Khi
Trung Quốc gây xáo trộn bàn cờ Ukraina
No comments:
Post a Comment