VOA Tiếng Việt
25/01/2020
Hơn hai năm sau lần đầu tiên đề xuất về một kế hoạch
hòa bình cho Israel và Palestine, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm 24/01 cho
biết rằng ông sẽ tiết lộ chi tiết về cách ông sẽ giải quyết thách thức chính trị
khó khăn kéo dài này trong một vài ngày tới.
Những vấn đề chính yếu:
* Tình trạng của Jerusalem, bao gồm các địa điểm lịch
sử thiêng liêng đối với Do Thái giáo, Hồi giáo và Kitô giáo.
* Thiết lập các biên giới mà đôi bên nhất trí. *Tìm
kiếm những sự dàn xếp an ninh để xoa dịu quan ngại của Israel về các cuộc tấn
công của người Palestine và các nước láng giềng thù địch.
* Yêu cầu của Palestine muốn thành lập nhà nước trên
lãnh thổ - Bờ Tây, Dải Gaza và Đông Jerusalem – vốn bị Israel chiếm đóng sau cuộc
chiến Trung Đông năm 1967.
* Tìm giải pháp cho số phận của hàng triệu người tị
nạn Palestine.
* Dàn xếp chia sẻ các nguồn tài nguyên thiên nhiên
khan hiếm, chẳng hạn như nước.
* Người Palestine yêu cầu Israel dỡ bỏ các khu định
cư ở Bờ Tây và Đông Jerusalem. Hiện có hơn 400.000 người Israel đang sống giữa
gần 3 triệu người Palestine ở Bờ Tây, và khoảng 200.000 người định cư khác ở
đông Jerusalem.
Tại sao vực dậy kế hoạch hòa bình lúc này?
Quan hệ Mỹ-Israel đang ở thời kì đỉnh cao, với việc
Trump và Netanyahu trở thành đồng minh chính trị thân cận nhất.
Cả hai người đều đang phải đối mặt với những rắc rối
trong nước: Ông Trump có thể sẽ bị cho là đang cố gắng làm chệch hướng sự chú ý
khỏi phiên tòa luận tội còn Thủ tướng cánh hữu Netanyahu bị truy tố với các cáo
buộc về tham nhũng hồi tháng 11, chưa biết tình trạng pháp lý của ông sẽ ra
sao.
Cả hai đều phủ nhận các cáo buộc.
Cả hai cũng phải đối mặt với các chiến dịch tái
tranh cử - Netanyahu vào tháng 3 và Trump vào tháng 11. Hồi năm ngoái,
Netanyahu hai lần cố gắng nhưng vẫn không giành được thế đa số trong quốc hội
Israel.
Ông Trump nhiều lần trì hoãn việc triển khai kế hoạch
của mình để tránh gây ra các vấn đề bầu cử cho ông Netanyahu bởi có khả năng nó
sẽ đòi hỏi một số nhượng bộ từ phía Israel.
Nhưng ông Trump cũng phải đối mặt với thời gian biểu
chính trị của chính mình và có thể không thể bỏ nhiều tháng chờ đợi người
Israel quyết định ai sẽ là Thủ tướng tiếp theo, một nguồn tin thân cận với nhóm
soạn kế hoạch hòa bình cho biết.
Có gì trong kế hoạch của Tổng thống Trump?
Bản “Thoả thuận của Thế kỷ”, như cách nó được gọi rộng
rãi, dài hàng chục trang. Nhưng chi tiết được giữ bí mật.
Các nguồn tin từ phía Palestine và Ả Rập được tiếp cận
với bản dự thảo lo sợ rằng thoả thuận này sẽ tìm cách mua chuộc người Palestine
chấp nhận sự chiếm đóng của Israel. Đây có thể là khúc dạo đầu cho kế hoạch của
Israel nhằm sáp nhập khoảng một nửa diện tích Bờ Tây, bao gồm hầu hết Thung
lũng Jordan, dải cực đông chiến lược và màu mỡ của vùng lãnh thổ này.
Người Palestine cho rằng Thung lũng Jordan, chiếm gần
30% diện tích của Bờ Tây, sẽ là một phần quan trọng của nhà nước Palestine
tương lai, với vai trò là “vựa lúa” của Bờ Tây cũng như phần biên giới bên
ngoài giáp Jordan.
Có lẽ phản ánh tư duy doanh nhân của Tổng thống
Trump và con rể Jared Kushner, tác giả chính của kế hoạch hòa bình Trung Đông,
giai đoạn đầu đã được triển khai tại Bahrain vào tháng 6 năm ngoái.
Động thái này áp dụng cách tiếp cận ‘kinh tế đi đầu’
đối với một cuộc xung đột chính trị và tôn giáo, kêu gọi một khoản đầu tư trị
giá 50 tỉ đô la nhằm thúc đẩy nền kinh tế của người dân Palestine và các quốc
gia Ả Rập láng giềng.
Kushner cho rằng cách tiếp cận này có thể mang đến sự
thịnh vượng cho người Palestine và an ninh cho người Israel.
Liệu có khả thi?
Các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine
lần gần đây nhất đã đổ vỡ vào năm 2014.
Những rào cản vẫn tồn tại dai dẳng, bao gồm việc mở
rộng các khu định cư của Israel trên vùng đất chiếm đóng, nhiều thế hệ mất lòng
tin lẫn nhau, và việc thâu tóm quyền lực tại dải Gaza của phong trào vũ trang
Hamas, vốn luôn chính thức theo đuổi mục tiêu hủy diệt Israel.
Và vấn đề lớn nhất mà ai cũng cố gắng phớt lờ đó
chính là giải pháp hai nhà nước – một công thức quốc tế có từ lâu nhằm mang lại
hòa bình bằng cách tạo ra một nhà nước Palestine độc lập ngay bên cạnh Israel.
Liên Hợp Quốc và hầu hết các quốc gia trên thế giới
đều ủng hộ kế hoạch chi tiết này, nền tảng của mọi kế hoạch hòa bình trong nhiều
thập niên. Nhưng chính quyền Trump đã từ chối tán thành nó. Và vào tháng 11 năm
ngoái, Ngoại trưởng Mike Pompeo tuyên bố Washington không còn coi các khu định
cư của Israel trên đất Bờ Tây là “đi ngược lại với luật pháp quốc tế.” Tuyên bố
này của chính quyền Trump đã đảo ngược nhiều thập niên chính sách của Hoa Kỳ.
Người Palestine và hầu hết cộng đồng quốc tế coi các
khu định cư này là bất hợp pháp theo luật pháp quốc tế. Israel phản đối điều
này, viện dẫn các mối liên hệ từ Kinh thánh, từ lịch sử và chính trị đối với
vùng đất này lẫn nhu cầu an ninh của chính họ.
Liệu Mỹ có thể là bên trung gian đáng tin?
Thủ tướng Israel Netanyahu vui mừng chấp nhận lời mời
của Tổng thống Trump tới tham dự cuộc họp tại Washington vào thứ Ba tới, khi mà
các khía cạnh chính trị của kế hoạch hòa bình dự kiến sẽ được công bố. Ông nói
“Tôi nghĩ rằng ngài Tổng thống đang tìm cách mang lại cho Israel sự bình yên và
an ninh mà chúng tôi xứng đáng có được.”
Tuy nhiên Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas tuyên bố
Washington không còn có thể được coi là một trung gian hòa giải trung thực, cáo
buộc nước này thiên vị ủng hộ Israel. Điều này diễn ra sau một loạt các quyết định
của ông Trump khiến Israel vui mừng nhưng lại khiến người Palestine thất vọng
và giận giữ.
Các quyết định đó bao gồm công nhận Jerusalem là thủ
đô của Israel, chuyển Đại sứ quán Hoa Kỳ ở Israel từ Tel Aviv đến Jerusalem và
cắt giảm hàng trăm triệu đô la viện trợ nhân đạo cho người Palestine.
Việc cắt giảm này được coi là một biện pháp gây áp lực
cho giới lãnh đạo Palestine quay trở lại bàn đàm phán. Cho đến nay, điều đó đã
thất bại.
-----------------------------------------
25/01/2020
Ngũ
Giác Đài ngày 24/1 loan báo có 34 binh sĩ Mỹ bị tổn thương não sau những cuộc tấn
công bằng phi đạn của Iran vào một căn cứ tại Iraq trước đây trong tháng này.
Binh sĩ Mỹ và các nhà báo kiểm tra một vị trí bị
trúng phi đạn của Iran tại căn cứ không quân Ain al-Asad, Iraq, ngày 13/1/2020
Tổng thống Trump và các giới chức cao cấp lúc đầu nói
cuộc tấn công của Iran không giết chết hay làm bị thương binh sĩ Mỹ nào cả.
Tuần trước, quân đội Mỹ nói có 11 binh sĩ được chữa
trị vì chấn thương sau vụ tấn công vào căn cứ không quân Ain al-Asad miền tây
Iraq, tuần này cho biết có thêm binh sĩ được chuyển khỏi Iraq vì có khả năng bị
chấn thương.
Phát ngôn viên Ngũ Giác Đài Jonathan Hoffman nói 8
binh sĩ trước đây được đưa đến Đức đã được chuyển về Mỹ. Ông Hoffman cho hay
các binh sĩ được đưa về sáng ngày 24/1 và sẽ được chữa trị tại bệnh viện quân đội
Walter Reed hay tại căn cứ trước đây của họ.
Chín binh sĩ hiện còn tại Đức và đang được đánh giá
và chữa trị.
Tổng thống Trump hôm 23/1 dường như đánh giá thấp
các thương tích này, nói rằng ông “nghe họ bị nhức đầu và một vài triệu chứng
khác.”
Các giới chức Ngũ Giác Đài nói không có nỗ lực làm
giảm bớt hay trì hoãn thông tin về thương tích nhưng cách thức xử lý những người
bị thương tiếp sau những cuộc tấn công của Tehran đã nêu lên nhiều nghi vấn về
chính sách của quân đội đối phó với những trường hợp nghi bị chấn thương não.
No comments:
Post a Comment