IRAQ BÊN BỜ HỖN LOẠN SAU VỤ SÁT HẠI TƯỚNG SOLEIMANI (Thanh Phương - RFI)

Irak bên bờ hỗn loạn sau vụ sát hại tướng Soleimani

Thanh Phương  -  RFI

Đăng ngày: 03/01/2020 - 12:11

http://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20200103-irak-b%C3%AAn-b%E1%BB%9D-h%E1%BB%97n-lo%E1%BA%A1n-s%C3%A1t-h%E1%BA%A1i-t%C6%B0%E1%BB%9Bng-soleimani

Vốn đã gặp nhiều xáo trộn do phong trào biểu tình chống chính phủ từ ba tháng qua, Irak nay có nguy cơ rơi vào hỗn loạn sau vụ trực thăng Mỹ oanh kích và sát hại tướng Iran Soleimani và cánh tay phải người Irak từ bao thập niên qua Abou Mehdi al-Mouhandis.

Với vụ oanh kích này, Hoa Kỳ đã triệt hạ toàn bộ dàn chỉ huy các lực lượng thân Iran ở Irak : Soleimani là tư lệnh lực lượng tinh nhuệ Al-Qods thuộc Vệ binh Cách mạng Iran, chuyên trách các vấn đề Irak, còn al-Mouhandis là lãnh đạo lực lượng dân quân Hash al-Chabi thân Iran.

Trong một thời gian dài không có phản ứng gì với việc người dân Irak nổi dậy chống chính quyền Bagdad, Hoa Kỳ nay đã can thiệp trở lại vào Irak bằng quân sự, nhắm vào tướng Soleimani, người đang dàn xếp việc thành lập một chính phủ mới ở Bagdad theo hướng bảo vệ các lợi ích của Iran.

Một dấu hiệu cho thấy sự tê liệt của một quốc gia vốn vẫn cố giữ thế cân bằng giữa hai đồng minh lớn là Hoa Kỳ và Iran, nhà nước Irak vẫn chưa có phản ứng chính thức gì về vụ sát hại tướng Soleimani. Quốc Hội Irak sẽ họp lại ngày mai để xác định lập trường sau sự kiện này.

Nhưng thủ tướng từ nhiệm của Irak Adel Abdel Mahdi ngay từ hôm nay đã dự báo là cái chết của tướng Soleimani sẽ « gây ra một cuộc chiến tàn khốc tại Irak ». Chính quyền Donald Trump coi như đồng ý với dự báo này, bởi vì họ vừa kêu gọi các công dân Mỹ phải rời khỏi Irak «  ngay lập tức ». Còn đối với Ngoại trưởng Iran, Mohammed Javad Zarif, vụ sát hại tướng Soleimani là một « bước leo thang cực kỳ nguy hiểm ». Nhưng như vậy thì Iran sẽ đáp trả Hoa Kỳ như thế nào và khi nào ?

Theo các chuyên gia được hãng tin AFP trích dẫn, rất khó dự đoán được phản ứng của Teheran trước cái chết của một trong những nhân vật được người dân Iran mến mộ nhất, bởi vì sự kiện này chưa có tiền lệ. Nhưng một điều chắc chắn, theo nhà nghiên cứu Ramzy Mardini, Viện Mỹ vì Hòa bình (United States Institute of Peace), kể từ nay hai nước Hoa Kỳ và Iran sẽ đối đầu trực diện với nhau. Teheran nay không còn có thể sử dụng tay chân của họ ở Irak để đe dọa và tấn công vào các lợi ích của Mỹ mà không bị Wasington trả đũa quân sự như trong một cuộc chiến quy ước.

Từ nhiều năm qua, Bagdad vẫn cảnh báo hai đồng minh Mỹ Iran là không nên dùng lãnh thổ của họ như là chiến trường để thanh toán lẫn nhau, nhất là trong bối cảnh căng thẳng gia tăng trong hồ sơ hạt nhân Iran. Theo giải thích của chuyên gia về Irak Fanar Haddad, nếu Iran có trả đũa thì sẽ không phải là bằng các vụ bắn rocket vào sứ quán Mỹ, mà sẽ dưới dạng một cuộc xung đột lớn giữa hai nước ở Irak.

Năm 2003, Hoa Kỳ đã lật đổ Saddam Hussein để lập ra một chế độ mới, nhưng chế độ này nay đang dần dần bị Iran kiểm soát. Vẫn theo chuyên gia Haddad, chính quyền Washington dường như đang cố gắng kéo chính trường Irak ngả theo Mỹ trở lại. Nhưng nếu họ thất bại, Irak sẽ rơi vào vòng xoáy của đấu đá nội bộ và Iran lại càng có cơ hội để gia tăng kiểm soát chế độ Bagdad.

Trước mắt, theo dự báo của nhà nghiên cứu Ranj Alaaldin, Viện Brookings tại Doha, sau cái chết của hai nhân vật có thế lực nhất ở Iran, rất có thể sẽ có thanh trừng nội bộ trong chính quyền Irak, vì Iran rất muốn biết « làm thế nào mà Mỹ biết được tướng Soleimani đến Bagdad ? Ai là kẻ chỉ điểm ? »

Tóm lại, chưa biết là tình hình sẽ diễn tiến ra sao, sau vụ hạ sát tướng Soleimani, nhưng rõ ràng là không thể loại trừ nguy cơ một cuộc chiến tranh vùng Vịnh mới, mà Irak sẽ là chiến trường chính.

-----------------------------------

LIÊN QUAN

Vụ Soleimani: Mỹ yêu cầu công dân rời Irak, quốc tế kêu gọi kiềm chế

03/01/2020

Mỹ tiêu diệt một tướng Iran đầy quyền lực tại Irak

03/01/2020