10/01/2020
Quyết định ra khỏi thế lệ thuộc Trung Quốc để hội nhập
vào thế giới dân chủ là quyết định đúng duy nhất trong suốt quá trình hiện hữu
của Đảng cộng sản. Vậy tại sao nó lại khiến Đảng cộng sản chao đảo ? Như vậy phải
hiểu rằng Đảng cộng sản tự nó đã là một sai trái và do đó mâu thuẫn với tất cả
những gì đúng. Cuộc chuyển hóa này là một cơ may vô cùng lớn cho đất nước, tại
sao nó lại khiến Đảng cộng sản lâm nguy ? Như vậy phải hiểu rằng Đảng cộng sản
đối nghịch với đất nước Việt Nam. Một chính đảng như vậy không có lý do để tồn
tại, chưa nói để cầm quyền.
Chúng ta vừa bước vào một năm mới đòi hỏi sáng
suốt và cảnh giác ở mức độ tối cao. Nó đến vào lúc mà quyết định thay đổi đồng
minh, quay lưng lại với Trung Quốc và đến hẳn với các nước dân chủ, trước hết là
Mỹ, của Đảng cộng sản Việt Nam tuy chưa được công khai tuyên bố nhưng đã rõ rệt
và không thể đảo ngược được nữa.
Trong một bài viết gần đây tôi đã giải thích lý do tại
sao Đảng cộng sản Việt Nam phải quyết định "thoát
Trung, theo Mỹ" (1). Một cách vắn tắt, lý do quan trọng nhất là Biển
Đông. Trung Quốc phải chiếm Biển Đông để giải tỏa thế bị vây bọc của họ trong
khi Việt Nam không thể để mất Biển Đông vì đối với Việt Nam Biển Đông là tất cả.
Mặt khác, Mỹ và các nước dân chủ, nhất là Nhật, Hàn Quốc, Đài Loan và Ấn Độ,
cũng không thể để cho Trung Quốc làm chủ Biển Đông vì gần một nửa hàng hóa thế
giới được vận chuyển qua đây. Tóm lại tham vọng của Trung Quốc đối nghịch với sự
sống còn của Việt Nam và quyền lợi của thế giới và đẩy Việt Nam vào thế đồng
minh với Mỹ. Một lý do khác là do bản chất đế quốc của nó và nhu cầu làm chủ Biển
Đông Trung Quốc cũng bắt buộc phải kiểm soát một cách tuyệt đối quân lực Việt Nam,
điều mà những người lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam không thể chấp nhận bởi vì
nó tương đương với một bản án tử hình cho chính họ.
Đảng cộng sản sẽ rất hỗn loạn
Đây không phải là lần đầu tiên mà Đảng cộng sản Việt
Nam thay đổi đồng minh. Đầu thập niên 1960 họ tách xa "Anh cả Liên
Xô" để sáp lại với "Anh hai Trung Quốc". Sang đầu thập niên 1970
họ lại bỏ Trung Quốc để theo Liên Xô, sự trở mặt này căng thẳng đến độ dẫn đến
chiến tranh biên giới Việt Trung năm 1979. Nhưng rồi từ năm 1985 họ lại quỳ xuống
hàng phục Trung Quốc, dâng hơn 10.000 km² hải phận Biển Đông, một số đảo và đá
trên quần đảo Trường Sa, chịu mất khoảng 700 km² đất ở biên giới phía Bắc,
trong đó có phần lớn thác Bản Giốc.
Tuy nhiên cho đến nay những chuyển trục này chỉ là
những thay đổi quan thầy trong nội bộ khối cộng sản và đều diễn ra một cách rất
âm thầm cho đến khi tất cả đã xong, chỉ một nhóm chủ mưu nhỏ có thực quyền
trong đảng được biết. Những thành phần bị coi là trở ngại cho "đường lối mới"
bị thanh trừng mà cũng không biết tại sao. Họ bị buộc những tội chẳng liên quan
gì tới lý do thực sự như "xét lại chống đảng", vi phạm kỷ luật, hoặc
tham nhũng v.v., có khi chỉ vì quá tin tưởng và hăng say phục vụ đường lối
chính thức của đảng mà không biết rằng nhóm chóp bu đang chuyển hướng.
Lần này khác hẳn. Sự đổi hướng không còn là một thay
đổi trong "gia đình cộng sản" nữa mà là từ bỏ phe cộng sản. Hậu quả của
nó là sau một thời gian cả chủ nghĩa cộng sản lẫn chế độ cộng sản sẽ bị xóa bỏ
và thời gian này, trái với hy vọng của ban lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam, có
thể rất ngắn vì thế giới đang chuyển động rất nhanh chóng và Việt Nam đã chín
muồi cho một thay đổi chế độ. Hơn nữa Đảng cộng sản Việt Nam cũng đã quá phân
hóa cho nên ngay khi các đảng viên biết chắc rằng đảng sắp tan, nghĩa là đã có
quyết định "bỏ Tầu theo Mỹ", họ sẽ ồ ạt bỏ con tầu sắp chìm. Nó cũng
không còn bí mật như những lần trước nữa, nhiều người đã biết và chẳng bao lâu
nữa mọi người đều sẽ biết, vào ngay giữa lúc mà đảng đang chuẩn bị cho Đại hội
13 dự trù vào tháng 01/2021.
Như vậy họ sẽ soạn thảo cương lĩnh chính trị mới thế
nào ? Giấu quyết định chuyển hướng này thì Đại hội 13 sẽ chỉ còn là một trò hề
trong đó mọi người đều nói dối và biết rằng mình cũng như toàn đảng đang nói dối.
Hơn nữa phe thân Trung Quốc cũng chưa chắc sẽ thụ động để bị đào thải một cách
êm thấm và sống những ngày cuối đời trong ê chề, không chừng trong nhà tù vì tội
tham nhũng. Họ sẽ phản ứng và sẽ có sức mạnh của người nói thực trong khi phe cầm
quyền sẽ bị đặt vào thế yếu của kẻ nói dối bị lật tẩy, của những kẻ miệng nói
chống tự diễn biến, tự chuyển hóa dù chính mình đang tự diễn biến, tự chuyển
hóa. Họ sẽ không đảo ngược được tình thế nhưng sẽ làm cho "đảng cầm quyền
trong đảng" chao đảo. Điều hợp lý nhất là công khai xác nhận sự đổi hướng,
nhưng giải pháp này đòi hỏi một sự dũng cảm lớn mà ban lãnh đạo đảng không có.
Họ sẽ phải trả lời những câu hỏi gai góc, như "danh xưng Đảng cộng
sản Việt Nam còn đúng nữa không ?", "quốc hiệu Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam còn ý nghĩa gì ?", "bao nhiêu xương máu đổ ra trong cuộc
chiến tranh chống Mỹ rốt cuộc chỉ là để được theo Mỹ ?" v.v. Và
nhất là câu hỏi "số phận Đảng sẽ ra sao ?". Sẽ chỉ
có những câu trả lời lúng túng và ngược ngạo không thỏa mãn được ai mà còn gây
phẫn nộ. Đàng nào cũng sẽ có xung đột.
Tình trạng xung đột này sẽ nhân lên nhiều lần mức độ
nghiêm trọng của một vấn đề tự nó vốn đã nghiêm trọng từ nhiều năm nay : nhân sự.
Khi một đảng không còn lý tưởng chung, nó không thể có đoàn kết. Khi một tập thể
không đặt nền tảng trên một tư tưởng lành mạnh và những giá trị đúng thì nó
không thể có những con người thực sự tốt, vì vậy bộ máy sàng lọc của Đảng đã loại
bỏ hết những người có nhân cách, tài năng và tầm nhìn. Chỉ còn lại những cấp
lãnh đạo ganh tỵ nhau mà thành tích lớn nhất là đã không có hoặc không dám có ý
kiến trước những sai lầm và tội ác của Đảng, hay đã mua bằng cách này hay cách
khác được địa vị đang có. Vấn đề nhân sự tự nó vốn đã rất nghiêm trọng, nhưng lần
này còn có thêm xung đột ý thức hệ, do việc từ bỏ một chủ nghĩa tuy không còn
ai tin nữa nhưng vẫn còn là biện minh duy nhất cho chế độ độc tài đảng trị, sau
khi đã là biện minh cho vô số sai lầm và tội ác.
Thêm vào đó, việc thay thế ông Nguyễn Phú Trọng cũng
sẽ rất khó khăn và có mọi triển vọng sẽ gây đấu đá dữ dội. Trong những năm qua
Đảng cộng sản đã tập trung mọi quyền lực vào một người nhưng bây giờ họ chỉ còn
những con người tầm vóc trung bình như nhau và không có lý do gì để phục nhau.
Năm 2020 sẽ là một năm rất bối rối cho Đảng cộng sản và Đại hội 13, trong trường
hợp may mắn nhất, sẽ kết thúc với một ban lãnh đạo mới rất yếu để đương đầu với
những vấn đề rất lớn.
Cơ hội của một bước nhẩy vọt
Một trong những vấn đề lớn là quản lý một cơ hội
chưa từng có của đất nước. Từ hơn một năm nay, các nguồn đầu tư dồn dập đổ vào
Việt Nam. Một phần đáng kể là những công ty chuyển hoạt động từ Trung Quốc sang
nhưng cũng có những đầu tư mới. Nhịp độ này sẽ còn gia tăng mạnh trong năm nay
và những năm sắp tới. Thế giới, nhất là Mỹ, đặc biệt muốn giúp Việt Nam. Người
ta có thể nhận thấy một điều lạ là chính phủ Donald Trump gây sự với cả thế giới,
tăng thuế nhập khẩu trên hàng hóa không chỉ từ Trung Quốc mà từ mọi nước đồng
minh Châu Âu nhưng lại không hề gây một khó khăn nào cho Việt Nam, dù Việt Nam
là nước có tỷ lệ thặng dư mậu dịch lớn nhất với Mỹ. Trị giá xuất khẩu của Việt
Nam sang Mỹ năm 2019 tăng 35%, lớn hơn trị giá xuất khẩu sang Mỹ của mọi nước
Châu Âu trừ Đức. Donald Trump nói rằng Việt Nam là nước lợi dụng Mỹ nhất nhưng
ông ta chỉ nói vậy chứ không làm gì (việc Mỹ đánh thuế 456% trên thép nhập khẩu
từ Việt Nam không nhắm hàng Việt Nam vì đó là thép Trung Quốc chuyển sang Việt
Nam theo ngả Hàn Quốc và Đài Loan). Theo các viện nghiên cứu thì trong năm 2020
mức tăng trưởng kinh tế của tất cả các nước Châu Á sẽ sút giảm trừ Việt Nam, mức
tăng trưởng của Việt Nam không những không giảm mà còn tăng và tăng mạnh.
Lý do khiến Việt Nam tăng trưởng mạnh là vì thế giới,
nhất là Mỹ, cần giúp Việt Nam trong chiến lược đối đầu với Trung Quốc. Cuộc đối
đầu này không chỉ giản dị là một cuộc tranh hùng giữa Trung Quốc và Mỹ, một bên
cố giành và một bên cố giữ ngôi bá chủ hoàn cầu, theo kịch bản cổ điển mà sử
gia Graham Allison gọi là "bẫy Thucydides". Nó còn là phản
ứng tự vệ của cả thế giới dân chủ trước một Trung Quốc đã mạnh lên, đã tăng cường
sức mạnh quân sự, đã công khai tuyên bố tham vọng làm bá chủ thế giới trong khi
vẫn tiếp tục phủ nhận các giá trị dân chủ và nhân quyền. Trung Quốc vì vậy trở
thành một đe dọa chung cho các nước dân chủ chứ không phải chỉ riêng cho Mỹ.
Ngoài tranh giành ảnh hưởng còn có xung đột giá trị,
ngoài chiến tranh kinh tế và thương mại còn có chiến tranh ý thức hệ. Vì thế cuộc
đụng đột sẽ chỉ gia tăng cường độ cho đến khi sự thắng bại đã rõ ràng. Và kẻ bại
chỉ có thể là Trung Quốc vì tương quan lực lượng quá chênh lệch về tất cả mọi mặt.
Sẽ không có đụng độ quân sự và vì thế cuộc đối đầu sẽ kéo dài khá lâu cho đến
khi Trung Quốc vì suy kiệt phải co cụm lại để chỉ còn lo giải quyết các vấn đề
nội bộ. Trong thời gian đó, do vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng, Việt Nam
sẽ được các cường quốc dân chủ tận tình giúp đỡ để mạnh lên, làm đối trọng với
Trung Quốc. Sự hỗ trợ này đã bắt đầu rồi và sẽ còn gia tăng mạnh trong năm 2020
trừ trường hợp phe bảo thủ thân Trung Quốc trong Đảng cộng sản mạnh trở lại trước
Đại hội 13, một điều rất khó xẩy ra. Như vậy Việt Nam đang được một cơ hội ngàn
năm một thuở để bắt kịp sự chậm trễ và trở thành giầu mạnh.
Có phải lo ngại một phản ứng dữ dội từ Trung Quốc
không ? Có, nhưng không nhiều vì Trung Quốc là một đế quốc chứ không phải một
quốc gia và, khác với một quốc gia, một đế quốc cọ cụm lại chứ không gây hấn với
bên ngoài khi gặp khó khăn nội bộ. Các khó khăn của Trung Quốc đang dần dần hiện
rõ.
Theo số liệu của chính Trung Quốc thì tỷ lệ tăng trưởng
kinh tế không ngừng sút giảm trong mười năm qua, từ 8% xuống dần tới 7% rồi 6%
trong năm 2019, dự trù 5,8% cho năm 2020. Nhưng đây chỉ là những con số chính
thức mà chính thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cũng không tin. Theo ước lượng
của các viện nghiên cứu tỷ lệ tăng trưởng của Trung Quốc chỉ là 2% hay thấp
hơn. Nếu lấy thời điểm kinh tế Trung Quốc thực sự suy thoái kéo theo những bất ổn
nội bộ là lúc tỷ lệ ước lượng này xuống tới số không thì thời điểm đó có thể là
cuối năm nay. Người ta cũng có thể nhận xét là Sáng Kiến Vành Đai và Con Đường
được phô trương rầm rộ mới vài năm trước ít còn được nhắc tới nữa, chi phí của
nó đã giảm gần 25% trong năm qua. Như vậy chỉ cần một sự khôn ngoan vừa phải Việt
Nam cũng tránh được những phản ứng dữ dội từ Trung Quốc khi quyết định quay
lưng lại với họ để đến với các nước dân chủ. Sự khôn ngoan đó là làm cho Trung
Quốc hiểu rằng chúng ta không còn lệ thuộc họ nhưng cũng không vì thế mà chống
họ, Việt Nam chọn một mô hình xã hội khác và bảo vệ những quyền lợi chính đáng
của mình những vẫn là bạn của họ. Mỹ và các nước dân chủ cũng không đòi hỏi gì
hơn ở Việt Nam.
Tương lai chính trị của Việt Nam sẽ ra sao ?
Hy vọng của ban lãnh đạo cộng sản trong lúc này là Mỹ
và các nước dân chủ vì cần họ nên sẽ phải để mặc họ tiếp tục chế độ độc tài đảng
trị trong một thời gian khá dài, đủ để họ tự chuyển hóa. Đó chỉ là một hy vọng
hão huyền để tự trấn an khi bị bắt buộc phải lấy một quyết định mà mình hoàn
toàn không muốn, vì thừa biết nó sẽ chắc chắn đưa tới sự đào thải của chế độ.
Hy vọng đó có thể phần nào đúng với một Donald Trump bất chấp các giá trị nhân
quyền trong Nhà Trắng nhưng giai đoạn Trump sắp chấm dứt, khả năng tái đắc cử
cuối năm nay của ông ta rất mong manh. Nhưng ngay cả nếu tái cử ông ta cũng sẽ
là một tổng thống rất suy yếu để có thể quyết định tùy tiện. Các diễn biến sẽ
nhanh chóng làm những người lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam vỡ mộng và áp giải
họ về với thực tế.
Năm 2020 và các năm kế tiếp sẽ chứng kiến các cuộc
thảo luận về cải tiến và tăng cường dân chủ, đã bắt đầu từ hơn một năm nay, rộ
lên tại mọi nước dân chủ. Cuối năm vừa qua, ngày 09/12/2019, Liên Hiệp Châu Âu
đã thông qua đạo luật Magnisky trừng phạt các quan chức vi phạm nhân quyền tại
mọi nước. Mới cách đây hai ngày, 07/01/2020, Thierry Breton, ủy viên công nghiệp,
thị trường, quốc phòng và không gian của Liên Hiệp Châu Âu tuyên bố muốn tham
gia thị trường Châu Âu thì phải tôn trọng những quy luật của Châu Âu. Một trong
những quy luật đó là Nghị quyết 1481 lên án chủ nghĩa Mác-Lênin như là một tội
ác đối với nhân loại. Làn sóng dân chủ thứ tư đang mạnh trở lại. Các chính quyền
dân chủ dưới áp lực của xã hội dân sự sẽ không có chọn lựa nào khác ngoài buộc
Việt Nam phải dân chủ hóa trong khi chính quyền cộng sản Việt Nam không thể chống
cự vì quá lệ thuộc bên ngoài, với một ngoại thương gần bằng 250% GDP, nghĩa là
cao gấp năm lần mức báo động.
Tóm lại chúng ta đang đứng trước một cơ may chưa từng
có và sẽ không bao giờ lặp lại để trở thành một nước dân chủ phát triển. Vấn đề
là chúng ta có những chính sách và những con người cần thiết để nắm lấy cơ hội
đó không.
Khiêm tốn nghĩ lại mình để vươn lên
Quyết định ra khỏi thế lệ thuộc Trung Quốc để hội nhập
vào thế giới dân chủ là quyết định đúng duy nhất trong suốt quá trình hiện hữu
của Đảng cộng sản. Vậy tại sao nó lại khiến Đảng cộng sản chao đảo ? Như vậy phải
hiểu rằng Đảng cộng sản tự nó đã là một sai trái và do đó mâu thuẫn với tất cả
những gì đúng. Cuộc chuyển hóa này là một cơ may vô cùng lớn cho đất nước, tại
sao nó lại khiến Đảng cộng sản lâm nguy ? Như vậy phải hiểu rằng Đảng cộng sản
đối nghịch với đất nước Việt Nam. Một chính đảng như vậy không có lý do để tồn
tại, chưa nói để cầm quyền.
Trong nước Việt Nam dân chủ tương lai chắc chắn sẽ
phải có chỗ cho những người cộng sản nhưng không thể có chỗ cho đảng cộng sản,
không phải vì nó sẽ bị trừng trị hay đàn áp mà chỉ giản dị là nó sẽ tự nhanh
chóng bốc hơi như các đảng cộng sản Đông Âu trước đây. Nó không phù hợp với dân
chủ và lẽ phải, như con đỉa không sống được trong vôi.
Dầu vậy, nó đã cầm quyền trên cả nước trong gần một
nửa thế kỷ mà không phải đương đầu với một lực lượng đối lập có tầm vóc nào dù
đã thất bại trong tất cả mọi địa hạt, trên tất cả mọi phương diện và theo tất cả
mọi tiêu chuẩn. Tại sao ?
Câu trả lời không khó nếu chúng ta chịu nghe. Đó là
dân tộc nào cũng phải do trí thức hướng dẫn, cuộc cách mạng nào cũng phải do
trí thức khởi động và lãnh đạo nhưng trí thức Việt Nam quá kém. Chúng ta chỉ có
những người khoa bảng chứ không có những trí thức đúng nghĩa. Trí thức là một
khái niệm chính trị trong khi tuyệt đại đa số những người Việt Nam được coi hay
tự coi là trí thức không hiểu và cũng không chịu học hỏi để hiểu chính trị. Và
đặc điểm của người ít hiểu biết là họ có thể tin chắc nịch vào những điều mà thực
ra họ chẳng có lý do xác đáng nào để tin, và tin đến độ muốn ăn thua đủ với những
người nghĩ ngược lại, như những người "cuồng Trump" hiện nay. Chúng
ta bế tắc vì thế.
Điều đáng mừng là cơ may lớn hiện nay của đất nước đến
vào lúc thế hệ của các trí thức nhân sĩ, thế hệ của chính kẻ viết bài này, gần
như đã qua đi và một loại người mà đất nước chưa từng có đang dần dần xuất hiện
: những trí thức chính trị. Họ sẽ là những anh hùng của một truyện thuyết Việt
Nam mới, biến giấc mơ Việt Nam thành sự thực.
Họ cần hiểu thật rõ rằng trình độ văn minh của một
dân tộc thể hiện qua văn hóa tổ chức và khả năng kết hợp, đức tính đáng tôn
vinh nhất của một con người là khả năng sinh hoạt trong một tổ chức.
Họ cũng cần hiểu rằng không thể xây dựng tương lai
mà bất chấp thực tại dù là một thực tại đáng buồn. Thực tại của đất nước ngày
nay là, một mặt, Đảng cộng sản không còn tư cách nào để tiếp tục cầm quyền
nhưng, mặt khác, nó đã cầm quyền một cách tuyệt đối trong gần hai thế hệ trên cả
nước và ba thế hệ trên nửa nước phía Bắc cho nên những người cộng sản cũng là
những người duy nhất có điều kiện để tiếp xúc với những vấn đề chính trị, nghĩa
là có kinh nghiêm quản lý những việc chung của đất nước.
Những người dân chủ phần lớn ở ngoài cuộc và vì thế
dù có tài năng và thiện chí đến đâu cũng thiếu kinh nghiệm và thiếu nhiều hiểu
biết hiện trường cần thiết. Họ cần khiêm tốn hiểu rằng có rất nhiều người tốt
đã chỉ gia nhập Đảng cộng sản vì hoàn cảnh xã hội và cũng nhờ gia nhập Đảng cộng
sản mà họ có được kiến thức và khả năng hiện nay. Vả lại sự chuyển hướng tốt đẹp
mà chúng ta đang chứng kiến, dù tự nhiên và bắt buộc tới đâu, đã chỉ có được vì
đã có những người cộng sản lương thiện và sáng suốt ở mọi cấp. Ngược lại những
người này cũng cần khiêm tốn nhìn nhận rằng trong khi luồn lách để tiến lên họ
cũng đã tiếp tay kéo dài thảm họa của dân tộc. Quan trọng hơn trong lúc này họ
phải vất bỏ cái khẩu hiệu hù dọa "còn đảng còn mình". Ở
một thời điểm không còn xa nữa Đảng cộng sản sẽ bốc hơi và tan biến nhưng họ vẫn
còn và không những thế vẫn còn trong vinh quang để đóng vai trò chủ động đưa đất
nước vào kỷ nguyên dân chủ và phồn vinh. Như vậy, để tận dụng cơ hội lịch sử
này, chúng ta cần một tập hợp dân chủ qui tụ mọi người yêu nước thuộc mọi quá
khứ chính trị. Hòa giải và hòa hợp dân tộc là điều kiện bắt buộc.
Quên đi những thảm kịch trong quá khứ để nhìn nhau
là anh em và cùng bắt tay nhau làm lại đất nước sẽ dễ hơn nếu chúng ta hiểu rằng
đất nước đã sa vào tai họa cộng sản không phải chỉ vì tham vọng tội lỗi của một
vài cá nhân. Có những người đã thực tình say mê chủ nghĩa cộng sản vì tưởng nó
là một lý tưởng cao đẹp. Lý do thực sự là chúng ta đã thiếu những trí thức
chính trị và do đó đã không có tư tưởng chính trị. Một dân tộc như thế không
khác một con tầu đi biển không có la bàn, không đụng phải đá ngầm này cũng đâm
vào băng đảo khác, tai họa là điều chắc chắn. Thảm kịch cộng sản và sự kéo của
nó phải được nhìn như hậu quả của sự mê muội của dân tộc ta sau một lịch sử dài
tôn thờ Khổng giáo, một sự mê muội mà chúng ta phải thoát ra bằng lòng quảng đại
thay vì chìm sâu vào bằng sự hận thù. Dù sao cuồng Marx năm 1920 như Hồ Chí
Minh cũng còn dễ hiểu hơn cuồng Trump năm 2020 như khá nhiều trí thức hiện nay.
Nguyễn
Gia Kiểng
(10/01/2020)
No comments:
Post a Comment