Đức Tâm - RFI
Chủ nhật 25 Tháng Năm 2014
Hôm
nay, 25/05/2014, 36 triệu cử tri Ukraina được kêu gọi đi bỏ phiếu bầu Tổng
thống, trong bối cảnh nước này đang trải qua khủng hoảng chính trị trầm trọng,
phe ly khai ở miền đông tìm mọi cách ngăn cản cuộc bỏ phiếu.
Ứng cử viên có nhiều triển vọng thắng cử tổng thống Ukraina, ông Petro
Poroshenko, đi bỏ phiếu tại Kiev ngày 25/5/2014. REUTERS/Gleb Garanich
Tại thủ đô Kiev, nơi diễn ra phong trào phản đối
Maidan, chống lại chính phủ của cựu Tổng thống Viktor Ianoukovich, các cử tri
đã xếp hàng dài, kiên nhẫn chờ đến lượt bỏ phiếu, với hy vọng là tân Tổng thống
sẽ đưa đất nước thoát ra khỏi khủng hoảng và bình thường hóa quan hệ với Nga.
Ngược với Kiev, tại Donetsk, ở phía đông Ukraina,
thành trì của phe nổi dậy ly khai, theo quan sát của AFP, đường phố rất vắng.
Các địa điểm vốn vẫn thường được sử dụng làm nơi bỏ phiếu, không mở cửa. Từ
nhiều ngày qua, phe ly khai đã tuyên bố làm mọi cách để ngăn cản cuộc bỏ phiếu.
Theo chính quyền ly khai vùng Donetsk, không đầy 18% số phòng phiếu mở
cửa. Còn tại vùng ly khai Lougansk, Ủy ban bầu cử dự báo chỉ có khoảng 17%
số cử tri có thể bỏ phiếu.
Trong số các ứng viên Tổng thống, theo các cuộc thăm
dò dư luận, nhà tỷ phú thân phương Tây, ông Petro Porochenko, chủ nhân
một tập đoàn chế biến Chocolat, có rất nhiều khả năng về đầu, với khoảng 44% số
phiếu. Hai ứng viên khác, bà Ioulia Timochenko, cựu Thủ tướng và ông
Serguii Tiguipko, thân Nga, hy vọng lọt được vào vòng hai cuộc bỏ phiếu sẽ
được tổ chức vào ngày 15/06.
Hôm thứ Sáu, 23/05, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã
có một động thái nhằm làm dịu tình hình, khi tuyên bố là Matxcơva tôn trọng sự
lựa chọn của người dân Ukraina và sẽ làm việc với tân Tổng thống do dân bầu
ra. Các phòng phiếu tại Ukraina sẽ đóng cửa vào lúc 17h, giờ quốc tế và
kết quả sơ bộ chính thức sẽ được công bố lúc 21 giờ, giờ quốc tế, hôm nay.
Cuộc bầu cử Tổng thống Ukraina diễn ra trong bối
cảnh bạo động vẫn diễn ra liên tục ở miền đông ly khai. Nhiều cử tri lo sợ
không dám đi bỏ phiếu hoặc các phòng phiếu không thể mở cửa hoặc không có phiếu
bầu. Hôm qua, chính quyền Kiev cho biết đang dự tính dùng xe bọc thép và trực
thăng chở phiếu bầu đến các vùng phía đông.
Tối qua, một nhà báo Ý đã thiệt mạng tại Slaviansk,
thành phố ly khai, thân Nga. Nạn nhân là phóng viên nhiếp ảnh Andrea
Rocchelli, 30 tuổi. Theo báo chí Ý, ông Rocchelli và một phiên dịch người Nga
bị trúng đạn pháo. Cũng trong khu vực này, một phóng viên nhiếp ảnh Pháp,
ông William Roguelon và phiên dịch cũng bị trúng đạn pháo, nhưng ông chỉ bị
thương ở hai chân.
------------------------------------
02:12:pm 24/05/14
Nếu những cuộc thăm dò được các trường đại học và
những cơ sở truyền truyền thông Ukraine thực hiện hồi đầu tuần là đúng, tối mai
người dân quốc gia Đông Âu này sẽ có tân tổng thống. Người được chọn là ông
Petro Poroshenko, một chính trị gia quen thuộc của chính trường quốc gia, từng
giữ nhiều vi trí quan trọng như ngoại trưởng, điều khiển bộ thương mại, giữ vị
trí chủ tịch hội đồng ngân hàng quốc gia, đồng thời cũng là một trong những nhà
kinh doanh thành công -ông làm chủ cơ xưởng sản xuất bành kẹo lớn nhất nước,
mang biệt danh “ông vua chocolat (Chocolat King)-, và nhiều người còn đặt tên
cho ông là “ông ngọt ngào” (Mr. Sweet).
Nhưng cũng nếu những cuộc thăm dò vừa được thực hiện
ít giờ đồng hồ trước đây là đúng, cuộc bầu cử diễn ra vào ngày Chủ Nhật tới đây
ở Ukarine sẽ kết thúc mà không có ứng viên nào có được trên 50% tổng số phiếu
của cử tri để trở thành người lãnh đạo quốc gia. Chiều thứ Sáu, thông cáo của
nhóm Nghiên Cứu Bầu Cử Quốc Gia Ukraine cho biết số phiếu cử tri dành cho ông
Poroshenko hiện chỉ còn 43.4%, về nhì là bà Cựu Thủ Tướng Yulia Tymoshenko
với 13.9%, đứng thứ 3 là ông Serhyi Tihipko, người từng bỏ nhiều năm
trời chỉ để vận động cho ghế tổng thống và chưa hề có cơ hội thành công. Ông
này từng ra tranh cử tổng thống hồi 2010, trước đó cũng giữ những chức vụ quan
trọng như phó thủ tướng đặc trách xã hội, làm thống đốc ngân hàng quốc gia và
điều khiển bộ kinh tế.
Tổng cộng có 21 ứng cử viên ghi danh dự cuộc tranh
cử lần này, con số “không ít nhưng cũng chẳng phải là nhiều”, theo nhà báo
Katya Gorchinskaya chuyên viết tin chính trị cho tờ KyivPost. Nhà báo nổi tiếng
này cho biết Ukraine là một quốc gia có rất nhiều đảng phái, thành thử “mỗi kỳ
tranh cử là mỗi lần các đảng phái chính trị nắm bắt cơ hội để giới thiệu với cử
tri”, vì thế điểm đặc biệt của cuộc tranh cử tổng thống 2014 “không phải là
chuyện có nhiều ứng cử viên” mà “nên chú ý trong 21 người ghi danh, có tới 10
người ra tranh cử với tư cách độc lập hoặc tự đề cử”, tức không lệ thuộc vào
bất kỳ một đảng phái chính trị nào của quốc gia. Điều đó cũng có nghĩa là đảng
phái không phải là yếu tố dẫn đến thắng bại, vì người dân Ukarine đang chú ý
đến “cá nhân của từng ứng cử viên”.
“Với tôi, chuyện thắng ai bại vẫn là điều thật khó
đoán”, cô Oleksandra, nhân viên của một ngân hàng ở
trung tâm thủ đô Kiev đưa ra nhận xét của mình. “Có 21 ứng cử viên, nhưng chỉ
có vài ba người được chú ý đến thôi. Chuyện đảng phái hay tranh cử với tư cách
cá nhân, độc lập, chẳng phải là chuyện quan trọng, điều chúng tôi đang cần là
một nhà lãnh đạo biết cách đưa quốc gia ra khỏi sóng gió, biết trách nhiệm,
biết cách vượt qua thử thách”. Những đòi hỏi nặng nề này “khiến tôi từng có lúc
nói với bạn bè rằng chẳng hiểu vì sao vẫn có người muốn ra tranh cử, được thì
chẳng thấy được gì cả, chỉ thấy toàn những chuyện nhức đầu cần phải giải quyết
thôi”.
Với anh sinh viên luật Viktor Rozhchenko, Ukraine là
quốc gia được thế giới biết đến qua những cuộc cách mạng, gần nhất là cuộc cách
mạng mầu cam 2004 và mới đây là cuộc cách mạng đòi chính quyền phải đi theo con
đường thân Tây Phương, nhưng bên cạnh những điểm son cả nước Ukarine hãnh diện
đó “thất bại của quốc gia này chính là tham nhũng”. Anh bạn trẻ nhìn nhận “ước
mơ có ngày trở thành chính trị gia” lắc đầu, nói với giọng chán nản “chúng tôi
rất cần người lãnh đạo trong sạch, biết nghe tiếng nói của người dân, tìm đâu
ra người đó là cả một vấn đề”, nhắc lại ông Cựu Tổng Thống Viktor Yanukovych
“nói đến điều này cả trăm ngàn lần, nhưng cuối cùng ông ta bị lật đổ chỉ vì
tham nhũng, thối nát và coi thường nguyện vọng của dân chúng”.
Không chỉ trong sạch không thôi, “nhà lãnh đạo mới
của Ukraine phải là người của quốc gia, không thể là người có lập trường thân
Nga được”, cô sinh viên Alina vừa đi học vừa đi làm full-time nhấn mạnh ở câu
chữ “không được thân Nga” trước khi đưa ra quan điểm cá nhân về người có triển
vọng nhất ở cuộc bầu cử vào ngày Chủ Nhật tới đây. “Tôi nói chuyện với bạn bè,
ai ai cũng tin ông Poroshenko sẽ thắng cử, nhưng không biết lập trường của ông
ta như thế nào”. Lý do cô đưa ra: “ông ta là một nhà tỷ phú, ông ta có liên hệ
làm ăn chặt chẽ với Nga, có rất nhiều cơ xưởng, công ty ở Crimea, đó cũng là
điều khiến tôi phải cân nhắc”. “Cho đến bây giờ”, cô sinh viên này nói vẫn chưa
quyết định bỏ phiếu cho ai cả, có lẽ cuối cùng cô sẽ chọn một người “mà tôi
nghĩ là ít tệ nhất”, vì trong số những người ra tranh cử lần này “chưa có ai
thật sự xứng đáng để nhận lá phiếu của tôi”, cho dù “chắc chắn tôi sẽ đi bầu”
dù chỉ để “chọn người ít tệ nhất” trong số những người được cô xem là “quá tệ”.
Crimea cũng là một trong những vấn đề được cử tri
Ukraine cân nhắc đắn đo trước khi đi bầu. Tất cả các ứng cử viên đều nói vẫn
còn cơ hội để lấy Crimea về lại cho Ukraine, nhưng cũng theo lời những người
đang dốc hết sức lực vận động kiếm phiếu cua cứ tri, điều quan trọng nhất phải
làm ngay là “tạo dựng đoàn kết, xây dựng một quốc gia thật vững mạnh trước khi
tính đến chuyện lấy lại phần đất đã mất về tay Nga”. Trong những cuộc thảo luận
dân chủ diễn ra trên đường phố của thủ đô Kiev, những cử tri Ukraine tham gia
đưa ra những ý kiến khác nhau, có người cho rằng “một quốc gia Ukraine giầu có
sẽ là cái mồi để câu Crimea trở về với mình”, một vài người khác tin rằng
chuyện sẽ xày ra “nếu Ukraine có đời sống sung túc hơn Crimea”, và cũng có
người tự tin hơn, nói “sớm muộn gì cũng sẽ có lại Crimea” nhưng với điều
kiện “ông Putin không còn làm Tổng Thống Nga”.
Một chuyện bên lề khá thú vị liên quan đến cảm tình
người dân Ukraine dành cho bà Cựu Thủ Tướng Yulia Tymoshenko. Trên chuyến bay
đến Kiev và sau 2 ngày có mặt tại thành phố này, cánh nhà báo ngoại quốc đến
đây đưa tin về bầu cử có dịp tiếp xúc với rất nhiều người người để hỏi câu liệu
bà có hy vọng trở thành tổng thống hay không. Ít nhất 90% những người được hỏi
đều nói “bà ta đã có cơ hội điều khiển chính phủ và không làm được điều gì hay
ho cả”, số người nói bà Cựu Thủ Tướng của họ “xinh đẹp, mái tóc thắt bím đã trở
thành biểu tượng đặc biệt của quốc gia” nhưng “bà ta có cái đẹp của một tài tử
xi-nê, chứ không có cái thông minh và tài ba của một nhà lãnh đạo”.
Một chuyện thú vị khác: báo chí Nga và Ukraine đều
đưa tin nói những cư dân miền Tây Ukraine là lực lượng chủ động, quyết định kết
quả cuộc bầu cử tổng thống, nhưng cả ông Petro Poroshenko lẫn bà Yulia
Tymoshenko đều là người sinh trưởng ở miền Đông Nam, nơi một số đông dân cư chủ
trương thân Nga. Đã thế, theo những nhà báo ở Kiev, cả ông Petro lẫn bà Yulia
đều sử dụng tiếng Nga ở nhà cũng như khi nói chuyện với người thân, chỉ nói
tiếng Ukraine khi tiếp xúc với cử tri để kiếm phiếu hay khi thảo luận trước
công chúng về những vấn đề mang tính chính trị của quốc gia.
Về chuyện ngôn ngữ, hỏi thăm các đồng nghiệp Ukraine
mới biết tất cả 21 ứng cử viên đều ủng hộ chuyện tiếng Ukraine “bắt buộc” phải
là tiếng nói chính thức của quốc gia, nhưng ở những khu vực có đông người gốc
Nga cư ngụ, tiếng Nga sẽ được dùng “như một ngôn ngữ” trên giấy tờ giao dịch ở
các công sở. Nhưng nghe đâu ngày mai khi các phòng phiếu mở cửa, lá phiếu cử
tri cầm trong tay chỉ được in bằng tiếng Ukarine chứ không có tiếng Nga.
© Đàn Chim Việt
No comments:
Post a Comment