Được đăng ngày Thứ tư, 28 Tháng 5 2014 22:58
Hôm nay một số cơ quan truyền thông trong và ngoài
nước loan tin con chốt giàn khoan HY-981 đã thực hiện xong bước đi thứ nhất của
nó và đã bắt đầu đi bước thứ hai, dời khỏi vị trí cũ 23 hải lý và xích lại gần
khu vực quần đảo Hoàng Sa hơn. Theo tuyên bố của Tổng Công Ty Dầu Khí Trung Quốc
thì nó đã khoan thăm dò xong mũi thứ nhất, giờ di chuyển để khoan mũi thứ hai.
Tôi cũng đồng ý trên góc độ chính trị, “mũi khoan thăm dò chính trị” thứ nhất
vào Việt Nam nói riêng, Mỹ và quốc tế nói chung, cũng đã xong và tất cả đang
bắt đầu vào nước đi thứ 2 trong vàn cờ Việt-Trung. Chúng ta cùng nhìn lại các
diễn biến của các bên xoay quanh bàn cờ trong nước đi thứ nhất và dự đoán các
khả năng sẽ xảy ra cho bước đi thứ hai và hơn nữa.
Tổng
kết bước đi thứ nhất
Sau khi con chốt giàn khoan qua sông thì phía Trung
Quốc nhận thấy mình sa lầy từ các phản ứng của phía Việt Nam, mà cụ thể là các
bước đi ứng phó của tay cầm cờ Ba Dũng và sự nhanh nhạy vào cuộc của Mỹ. Nếu
xét trong bối cảnh quan hệ Mỹ-Việt thì các phản ứng cấp thời và cần thiết của
tay cờ Mỹ trong giai đoạn một theo tôi nhận xét là nhanh hơn so với chiều sâu
quan hệ mà Mỹ-Việt có trước khi giàn khoan triển khai. Hàng loạt các động thái
ngoại giao như trợ lý ngoại trưởng Mỹ qua Việt Nam, rồi giao lưu của hạm đội 7
Mỹ, ngoại trưởng Việt Nam được mời qua Mỹ (nghe đâu Phạm Bình Minh đang “soạn
hành lý”), phái bộ nghị sĩ của Mỹ được mời qua Việt Nam để khảo sát về các bước
tiến triển sắp đến của Việt Nam về vấn đề nhân quyền (một tiêu chí quan trọng
trong việc Mỹ có cung cấp vũ khí sát thương cho Việt Nam hay không, điều mà
Việt Nam lúc này đang cần, ít nhất như một dấu hiệu tượng trưng trong quan hệ
Mỹ-Việt). Việc xuất hiện giàn khoan của Trung Quốc dường như đẩy nhanh hơn quá
trình gần Mỹ “thoát Trung” của nhóm Ba Dũng, và hai bên Việt-Mỹ đang thúc đẩy
các bước đi nhanh hơn theo chiều hướng này. Cùng lúc đó, các quốc gia đồng minh
với Mỹ như Nhật, Philipin, Hàn Quốc cũng chìa bàn tay mình ra với Việt Nam nhằm
mục đích hình thành một liên minh “kháng Trung”.
Song song với phía Mỹ, sau khi thấy Mỹ và các đồng
minh khu vực thực hiện các bước đi tích cực để hậu thuẫn cho tay cờ Ba Dũng có
“thế” vừa áp đảo vừa thuyết phục nhằm loại bỏ sự đối kháng bên trong đảng của
nhóm thân Trung Quốc, và có “lực” để đề kháng trên biển Đông (và cả trên đất
liền, nếu cần thiết). Sau khi đặt giàn khoan, Trung Quốc đã triển khai việc gây
hấn trở lại với Philipin, Nhật Bản. Cùng lúc đó là giật dây 1 đồng minh khác,
Bắc Triều Tiên, quốc gia lâu nay ai cũng biết “vừa là Chí Phèo vừa là đàn em”
của Trung Quốc trong khu vực Đông Á. Thế là “anh Chí Phèo” Bắc Triều Tiên nhảy
ra múa dao trong mấy ngày vừa qua nhằm “chia lửa” với ông anh Trung Quốc của
mình trong bàn cờ khu vực. “Chí Phèo Đông Á” tiếp tục gây hấn và mạnh mẽ hô hào
chống đối Mỹ và anh hàng xóm anh em Nam Hàn mấy ngày gần đây.
Tất cả những động thái đó cho thấy Trung Quốc đang
tìm cách chia sẻ sức lực và sự tập trung của Mỹ và đồng minh. Việc này có mục
đích gì nếu không ngoài phân tán sức mạnh liên kết của liên minh “kháng Trung”
đang manh nha và sự tập trung của Mỹ vào môt khu vực (biển Đông) hầu chuẩn bị
“dứt điểm” phe thân Mỹ trong Việt Nam trong giai đoạn thứ hai này ?
Trong một động thái khác, giới quan sát chú ý đến
việc Trung Quốc mời Malaysia qua thăm. Phải chăng Trung Quốc đang chuẩn bị một
kế hoạch trung hạn sắp đến là tranh thủ vị trí chủ tịch Asean năm 2015 của nước
này. Có nhiều khả năng là nếu Malaysia đồng ý, Trung Quốc sẽ tiếp tục các nước
cờ chia rẽ Asean, và có một nguồn tin khác cho biết, Trung quốc còn thuyết phục
Malaysia hỗ trợ cho quá trình rút chạy khỏi Thái Lan của chính phủ Thái Lan
Yingluck Shiwanatra. Nguồn tin này còn cho biết, nhóm anh em nhà Shiwanatra dự
định nếu chạy được sẽ thành lập chính phủ lưu vong ? Nếu quả vậy thì một công
hai việc. Vừa thuyết phục Malaysia vừa thu xếp bàn cờ Thái Lan để còn “thế” mà
tranh giành tiếp dự án kênh đào Kra với Mỹ.
Song song với các hoạt động của Mỹ và Trung Quốc,
các phản ứng của chính phủ Việt Nam trong suốt giai đoạn một được đánh giá khá
phức tạp. Một luồng dư luận của các nhà quan sát chính trị có xu hướng thân Mỹ
(giới chuyên gia trí thức ngoài nước và những người vận động dân chủ trong
nước) thì đánh giá là “chậm chạp một cách chán nản tuy có khá hơn quá khứ một
chút”. Một luồng quan sát chính trị của trí thức trong nước thì đánh giá là
“tàm tạm nhưng cần bổ sung thêm”. Và một luồng đánh giá thứ ba của các quan
chức đương nhiệm lẫn cựu thần từ to đến nhỏ thuộc nội bộ đảng thì cho thấy thế
là ổn. Không kể một luồng nhỏ bé vẫn còn xu hướng nên giữ “16 vàng 4 tốt” mà
một nhà trí thức trong nước vừa cảnh báo “Ông Z hãy im đi”.
Nhưng bất kể như thế nào, có lẽ các luồng dư luận
cùng gặp nhau ở một quan điểm là các bước đi của tay cờ Ba Dũng có vẻ sốt sắng
ồn ào hơn các lãnh đạo tiền nhiệm và cả các lãnh đạo ngang hàng hiện nay. Các
bước đi này nếu chưa có hiệu quả nhiều trong thực tế thì cũng có giá trị vực
dậy “sĩ khí” qua những lời phát ngôn và các bước đi ngoại giao tương đối nhanh
nhẹn với “các đồng minh tiềm năng” là Mỹ, Philipin, Nhật. Trái ngược với hình
ảnh năng động của tay cầm cờ Ba Dũng dù sao cũng gây ra một chút hào hứng, thì
hình ành của tay cờ Nguyễn Phú Trọng gây ra một sự nghi ngờ khó hiểu. Cũng đã
gần một tháng nay chưa nghe có một phát ngôn chính thức hay hành lang nào của
tay cờ chủ chốt này, thậm chí trong báo cáo tổng kết hội nghị Trung Ương 9 vừa
rồi mà tay cờ này đọc cũng không hề có hai từ “Trung Quốc”. Điều này làm tôi
nhớ đến thời phong kiến, người ta rất sợ “phạm húy”. Hay là với tay cờ Nguyễn
Phú Trọng, hai tiếng “Trung Quốc” lúc này là “phạm húy” nên không thể nói ra.
Đứng giữa hai thái cực của hai tay cờ có ảnh hưởng
nhất trong bàn cờ Việt Nam hiện nay, hai vị trí còn lại là Chủ Tịch Quốc Hội
Nguyễn Sinh Hùng và Chủ Tịch Nước Trương Tấn Sang có vẻ trung dung chi đạo, mỗi
tay nói ra một ít mà dường như tôi nhận thấy những phát biểu này mang tính
“không mất lòng ai”, từ lòng dân, lòng Mỹ cho đến…lòng Trung Quốc, dù ông
Trương Tấn Sang có vẻ hơn một chút trong khẩu khí khi đi gặp bà con cử tri giữa
tháng 5 vừa qua
Dự
kiến các bước đi giai đoạn hai
Về phía Mỹ, nếu tính từ mốc ngày hôm nay là giai
đoạn hai, đang có vài bước đi ngoại giao mở ra cho Việt Nam, cùng với việc bật
đèn xanh cho Tư Lệnh Hạm Đội Thái Bình Dương “hé ra” cho phía Việt Nam thấy khả
năng “đối tác chiến lược”. Qua sự “sốt sắng có động cơ” đó, tôi tin rằng Mỹ sẽ
tiếp tục ủng hộ Ba Dũng mạnh hơn để kế hoạch “thoát Trung” của Việt Nam thành
công. Bất kể chiến thuật thế nào, tôi tin rằng Mỹ luôn hiểu cái khó của tay cờ
Ba Dũng để giữ tinh thần hợp tác và ủng hộ ông ta. Tay cờ này đang xoay trở
trong một hệ thống lâu nay bị Trung Quốc chi phối sâu sắc. Việc thực hiện các
bước đi cải cách không phải dễ dàng như mong muốn chủ quan. Việc thành công hay
thất bại trong vấn đề Việt Nam và trong chính sách “xoay trục” của Mỹ chính là
ở lúc này. Trung quốc vừa gây biến động vùa tạo cơ hội cho Mỹ –cũng như cho
Việt Nam. Mỹ không thắt chặt được quan hệ với Việt Nam lúc này thì khó có cơ
hội khác. Còn Việt Nam không dứt khoát thoát Trung lúc này thì chỉ còn đợi khi
Trung quốc rối loạn và tan vỡ như Liên Xô trước đây –mà lúc đó thì không biết
chính Việt Nam sẽ ở trong tình trạng nào. Cả Mỹ và Việt Nam đều đang có chung
một nguy cơ và một cơ hội. Nhưng quả banh nằm trong chân Việt Nam, đá hay không
là ở ban lãnh đạo Hà Nội. Câu hỏi then chốt là Ba Dũng có thoát được “gọng
kìm” của phe thân Tàu trong ban lãnh đạo của chính đảng CS của ông ta, và “gọng
kìm” giàn khoan của Trung quốc hay không. Nhất là trước kế hoạch bỏ phiếu
tín nhiệm vào Hội Nghị TW 10 cuối năm nay của phe NP Trọng. Và ông phải dựa vào
đâu để thoát khi mà quan hệ với Mỹ chưa có bược đột phá rõ rệt?
Về phía Trung Quốc, bên cạnh các hành động gây hấn
ngoài biển đông và “khẩu chiến” trên mặt trận ngoại giao, đã lẳng lặng chuyển
quân bộ vào khu vực biên giới trên đất liền khiến Việt Nam cũng phải chuyển
quân. Việt Nam chuyển quân để phòng thủ thì có thể hiểu được, nhưng Trung Quốc
chuyển quân để làm gì? Tôi nghĩ đến các kịch bản có thể xảy ra trong giai đoạn
hai này.
Dĩ nhiên Trung Quốc không bao giờ điên rồ mà xua
quân tràn qua biên giới Việt Nam như năm 1979. Tình hình quốc tế bây giờ đã
khác, nếu lặp lại lịch sử thì dù cho mục đích xâm lược Việt Nam bằng quân sự
chính quy có đạt được, thì cũng gây ra sự đề phòng và bất mãn thật sự của 200
quốc gia còn lại trên thế giới. Do đó tôi thiên về khả năng Trung Quốc dùng
quân đội gây áp lực để 4 tay cầm cờ “Sang Trọng Hùng Dũng” của Việt Nam “chùn
tay và cản phá nhau” trên con đường thóat Trung ngả về phía Mỹ. Va chạm vũ
trang cao nhất nếu có cũng chỉ đến mức va chạm cục bộ, phá hoại một vài mục
tiêu chiến thuật để “khủng bố tinh thần Việt Nam” rồi lui binh. Khả năng thứ
hai là dự phòng trong trường hợp “nội bộ Việt Nam có biến động” thì đội quân
sát vùng biên này có thể hỗ trợ một phần trong việc đảm bảo chiến thắng toàn
cục cho phe thân Trung Quốc tại Hà Nội. Khả năng nào đi nữa thì mục tiêu trung
hạn sau cùng vẫn là cản phá kế hoạch “thoát Trung” mà Ba Dũng đang đi. Bằng
cách này hay cách khác đội quân Trung Quốc này, với thế “ỷ giốc” mà nó đang
đóng quân sẽ “can thiệp trong một mức độ nhất định” khi cuộc bỏ phiếu lấy tín
nhiệm Ủy Viên Bộ Chính Trị của phía Việt Nam ở HNTW 10 vào cuối năm nay không
đạt được mục đích là loại bỏ tay cờ Ba Dũng ra khỏi cuộc chơi.
Mỹ thật sự không muốn lùi bước khi thấy một tiền đồn
quan trọng bảo vệ kênh đào Kra cho chiến lược “xoay trục” có thể mất. Còn Trung
Quốc thì đã bày binh bố trận dàn hàng ngang từ đất liền đến trên biển nhằm cản
phá Việt Nam, cho thấy họ cũng kiên quyết không lùi. Hay là người dân Việt Nam
có thể nghĩ đến việc “fasten seatbelt” trong giai đoạn hai và ba của nước cờ
giàn khoan này nếu cuộc đấu đá nội bộ giữa 2 phe trong đảng cầm quyền Việt Nam
đi đến bước xấu nhất ?
Nghe đâu hôm nay cửa khẩu Tân Thanh ở Lạng Sơn đã
đóng cửa vì quân đội Việt-Trung xúc phạm ném đá thóa mạ nhau mà phía chủ động
gây hấn là Trung Quốc. Suốt từ lúc hai bên căng thẳng đến nay Trung Quốc chưa
đóng cửa khẩu để gây áp lực kinh tế cho phía Việt Nam vì họ dùng công hàm 1958
như một bằng chứng khi tuyên bố Hoàng Sa là của họ. Họ chưa muốn quốc tế chỉ
trích nhiều hơn nữa khi biết mình còn cầm cái bằng chứng pháp lý “nặng ký”
trong tay về vấn đề Hoàng Sa. Trong giai đoạn hai này một sự khiêu khích quân
đội Việt Nam nổ súng trước sẽ có lợi cho hình ảnh của Trung Quốc hơn trước dư
luận quốc tế rồi sau đó mới đóng cửa khẩu là logic. Nhưng Việt Nam cần dự trù
một khả năng nữa là dù bộ đội Việt Nam tránh va chạm nhưng vụ lúa hè thu sắp
đến, nguồn sống chính của hàng triệu hộ nông dân cả nước, lúa gạo, sẽ bán đi
đâu nếu một tháng sau thu hoạch xong thì TQ đóng cửa biên giới. Coi chừng TQ
dồn sức lại để đánh một đòn nặng về thu mua lúa gạo vào thời điểm đó thì nông
dân Việt Nam ăn cơm không thịt cá bên cạnh một đống lúa mốc meo trong kho.
Trái ngược với các bước đi mạnh mẽ của Mỹ và Trung
Quốc như trên, ngược lại phía Việt Nam đã gây không ít sự thất vọng ức chế cho
dân chúng và sự hoài nghi của giới quan sát quốc tế về việc thực thi một kịch
bản “thoát Trung” đến tận cùng. Tới nay dường như vẫn chỉ là một vở diễn nữa
mùa của tay cờ Ba Dũng. Sự lần chần chậm trễ loanh quanh biện giải xung quanh
kế hoạch kiện Trung Quốc ra Tòa Quốc Tế đã làm quần chúng thất vọng, cùng với
động thái ngăn cản các cuộc “mít tinh-biểu tình-tuần hành” đã làm nguội đi lòng
yêu nước và gia tăng…lòng chán nản. Sau những phát ngôn táo bạo bên ngoài thì
tay cờ Ba Dũng lại có vẻ lùi về và xa cách với nhân dân, trong khi ai cũng hiểu
là chỉ có quần chúng nhân dân mới là lực lượng duy nhất có thể bảo vệ ông ta
lúc này trước những đòn dưới thắt lưng của các tay cờ thân Trung Quốc. Trước
các hành động đầy thiện chí của Mỹ và sự gia tăng áp lực của Trung Quốc thì các
động thái gần đây của tay cờ Ba Dũng làm quần chúng thấy ông “có vẻ chưa xứng
tầm trong các ván cờ mang tính quyết định bước ngoặt tình thế”.
Làm
sao để thoát Trung?
Để thoát Trung không thể chỉ bằng lời nói hay kêu
gọi suông. Phải có hành động để tạo sự cảm thông và ủng hộ từ mọi phía, để
thoát khỏi “gọng kìm” của chính những tay cờ thân TQ trước hết, rồi để có thế,
có lực mà thoát khỏi vòng “kim cô” 16 vàng 4 tốt, đã thòng vào cổ từ sau Thành
Đô. Hành động gì đây? Cũng không khó biết lắm, chỉ cần nhận rõ ai là bạn ai là
thù trong cuộc cờ gay go hiện nay.
Thù thì dễ thấy rồi, nhưng bạn thì có khi ở rất gần
dễ thấy lại chưa muốn thấy hay không dám thấy. Bạn xa có khi dễ thấy và dễ muốn
có hơn bạn gần sát bên mình. Nói kiểu bình dân miền Tây thì bởi xưa nay không
muốn bạn gần vì ở gần dễ thấy dễ biết tẩy nhau, tốt xấu gì cũng thấy cả. Tới
nay đối xử với người gần không tốt vì người gần thật lòng thấy xấu chê xấu, kể
cả với dồng chí, anh em, hễ không khen ta, nghe theo ta đều là “phản động” cả,
đều là “thế lực thù địch” cả, đều âm mưu “diễn biến hòa bình”. Đàn áp, bắt bớ,
giam cầm cả những người muốn cùng mình thoát Trung. Nay muốn thoát Trung mà vẫn
chưa buông tha họ, chưa chấp nhận họ, dù nghe có nghịch nhĩ, thì lấy sức nào,
thế nào để thoát Trung. Đấy là việc đầu tiên cần làm.
Rồi quần chúng, thanh niên, tri thức muốn biểu tình
để chống bành trướng, tỏ lòng yêu nước, lại ngăn cản, đàn áp, thậm chí đánh
đập. Luật biểu tình mấy kỳ họp QH đều chưa đưa ra được tới kỳ này nhiều giới
vận động mạnh mà tới nay vẫn chưa dứt khoát và nhanh chóng đưa vào chương trình
làm luật. Thiệt là không hiểu nổi, tự chặt tay chân mình để kẻ thù bành trướng
thong dong tự do đi lại trên vùng biển của mình mà nhân dân mình không thể phản
đối được. Đó là việc thứ hai phải nhanh chóng chấm dứt để có thể thoát Trung.
Một nửa đất nước còn chịu dư âm của chế độ cộng hòa
đã một thời quyết chết theo với biển đảo. Một nửa dân số đó sẽ không thể hết
lòng ủng hộ thoát Trung nếu bao oan trái chưa được giải tỏa, nếu những chiến sĩ
chết cho tổ quốc chưa được vinh danh như Ngụy Văn Thà…, và nghĩa trang của họ
chưa được chính thức công nhận. Nếu nền kinh tế thị trường tự do của miền Nam
trước đây nay đã trở thành mẫu mực cho phát triển kinh tế cả nước thì tại sao
không dám công nhận các lý tưởng tự do dân chủ của nền cộng hòa là lý tường
chung của mọi người Việt yêu nước chống bành trướng Bắc kinh? Không có dân chủ
tự do thì sao có lòng dân, thì lấy thế và lực nào để thoát Trung thật sự được.
Đó là những việc phải làm ngay nếu tay cờ Ba Dũng và
nhóm của ông muốn thật sự thoát Trung. Chỉ có thể thoát Trung nếu các ông công
khai công bố và thực hiện một lộ trình dân chủ và hòa giải dân tộc chân chính
và thực tiễn. Trái banh đã ở trong chân của các ông. Thời gian của các ông
không còn nhiều nữa, ván cờ đã đến lúc “được ăn cả ngã về không” rồi.
Nguyễn
An Dân
27/5/2014
27/5/2014
Nguồn: facebook.com/john.nguyencao
No comments:
Post a Comment