BBC
Cập
nhật: 15:21 GMT - chủ nhật, 11 tháng 5, 2014
Vụ giàn khoan HD-981
triển khai ở khu vực Hoàng Sa và các cuộc biểu tình tự phát của người dân Việt
Nam ở ba miền phản đối Trung Quốc đang đặt lãnh đạo Việt Nam trước một lựa chọn
mới về đối sách với Bắc Kinh, theo ý kiến của nhà quan sát quốc tế.
Lần
đầu tiên trong nhiều năm trở lại, dường như đã có sự 'phối hợp' giữa chính
quyền và nhân dân trong một hành động chung được phối hợp nhằm phản đối các
hành động mà Việt Nam cáo buộc là Trung Quốc 'gây hấn' và 'bành trướng', 'xâm
lăng', theo nhận định của nhà nghiên cứu
Jonathan London từ Đại học Thành thị Hong Kong.
Hôm
11/5/2014, Tiến sỹ London nói với BBC: "Đây
là thời điểm lớn mà lãnh đạo Việt Nam phải xem lại chính sách của mình đối với
Trung Quốc, nhất là khi Bắc Kinh có thể sẽ lặp đi lặp lại lối ứng xử sử dụng sức
mạnh, đe dọa sử dụng sức mạnh và lấy sức mạnh đặt điều kiện quan hệ.
"Nếu Trung Quốc
không thay đổi chính sách này mà lại ngày một lấn tới, thì tôi nghĩ, lãnh đạo
Việt Nam khó mà có thể tiếp tục quá mềm dẻo mà sẽ phải xem lại chính sách một
cách dứt khoát hơn."
Theo
nhà nghiên cứu, Trung Quốc đã bộc lộ rõ 'tham vọng' và ý đồ của mình.
Ông
London nói: "Nếu như tại Diễn đàn
Shangri-La ở khu vực tại Singapore hai năm trước, Thủ tướng Việt Nam, ông
Nguyễn Tấn Dũng đề cao và nhấn mạnh tới một 'lòng tin chiến lược'.
"Thì qua các
diễn biến và động thái của Trung Quốc ở Biển Đông, Biển Hoa Đông mà nay là vụ
giàn khoan HD-981, người ta càng thấy rõ dường như Trung Quốc đang tiến hành
một sách lược khác, đó là sự 'bất trắc chiến lược'."
"Vụ giàn khoan
là một thử nghiệm chiến lược bất trắc này và chưa biết bao giờ Trung Quốc sẽ
rút giàn khoan này ra. Hiện nay, không ai có thể trả lời rõ ràng về thời điểm
nào Bắc Kinh sẽ rút giàn khoan này,
"Hay là sẽ rút
từ chỗ này, đưa sang chỗ khác và gây tranh chấp, xung đột tương tự, hoặc rút
đi, rồi lại trở lại, không ai có thể trả lời rõ được."
Về
các cuộc biểu tình tự phát phản đối giàn khoan Trung Quốc của người dân hôm Chủ
Nhật ở cả ba miền của Việt Nam, ông Jonathan London bình luận.
"Chính quyền
Việt Nam đang cần một khối đoàn kết và hậu thuẫn của người dân để làm áp lực
với Trung Quốc.
"Thế nhưng tôi
cũng lưu ý rằng sử dụng dân như một công cụ theo lối khi nào cần thì cho phép
người ta biểu tình, bật đèn xanh, nhưng khi không cần thì lại đàn áp người ta
là không nhất quán, không ổn.
"Nếu Việt Nam
muốn đối phó với thách thức, mà là thách thức lâu dài, thì nhà nước phải tìm
một phương cách mới, và phương cách ấy không có cách nào khác là phải dựa vào
dân."
'Từ
bỏ tư duy cũ'
Nhà
nghiên cứu cho rằng Việt Nam cần phải xem lại chính sách của mình, nhất là
trong đối phó với Trung Quốc, trong bối cảnh Trung Quốc ngày một có xu thế 'lấn
lướt', 'hung hăng' và 'khó lường' hơn trong khu vực.
"Việt Nam phải
độc lập hơn với Trung Quốc, mà muốn có quan hệ hiệu quả, phải từ bỏ tư duy anh là
nước lớn, nước mạnh, tôi là nước nhỏ, nước yếu, đã quan hệ thì phải bình đẳng.
"Việt Nam hiện
theo chính sách nhiều bạn, nhưng lại chưa có bạn thân, bạn thân là Trung Quốc
thì như thế là không được rồi.
"Bạn Nga thì để
mua vũ khí, bạn Mỹ để tiếp cận thị trường, bạn Asean thì nói nhiều, làm
ít."
Theo nhà quan sát
này, khối Asean là một khối còn chứa đựng nhiều khác biệt giữa các thành viên
với nhau.
"Asean không
phải là một tổ chức hứa hẹn đối với Việt Nam, vì Asean không đồng nhất, lại
cũng chịu nhiều ảnh hưởng của Trung Quốc, trong đó Campuchia dường như chịu
nhiều ảnh hưởng hơn từ Bắc Kinh.
"Tuy nhiên, nếu
có được một số tiếng nói ủng hộ của các quốc gia trong khu vực như là Indonesia
hay Singapore, cũng sẽ là điều quan trọng đối với Việt Nam."
'Vẫn
sợ dân nổi loạn?'
Cũng
hôm thứ Bảy, một nhà nghiên cứu quốc tế khác, Giáo sư Carl Thayer từ Úc, đưa ra bình luận về các diễn biến xung
quanh vụ giàn khoan HD-981 và các cuộc xuống đường của người dân.
"Từ trước,
chính quyền có những quan ngại các vụ biểu tình xuống đường của người dân có
thể kết nối các nội dung khác nhau, tức là có thể từ tinh thần dân tộc kết nối
sang các đòi hỏi, yêu sách cải tổ, thậm chí chống chính phủ.
"Thế nhưng việc
Việt Nam gửi tàu ra đối đầu với Trung Quốc ở khu vực giàn khoan và cho phép
truyền thông công khai lên tiếng về vụ việc cho thấy đã có sự thay đổi.
"Nhiều cuộc
mít-tinh, biểu tình ủng hộ chính phủ đã được tổ chức, cũng là cách để đảm bảo
cho các cuộc phản đối chính phủ không thể diễn ra tại thời điểm này."
Trước
câu hỏi vì sao lãnh đạo cao cấp của Việt Nam có vẻ chưa sẵn sàng trực tiếp lên
tiếng với Trung Quốc và trước người dân để bày tỏ thái độ về vụ việc, nhà
nghiên cứu nói:
"Hội nghị Trung
ương 9 của Đảng Cộng sản đang diễn ra và đúng là vụ việc đã che phủ bóng tối
lên nghị trình của Hội nghị, có thể nói là một chủ đề không được lên kế hoạch
từ trước để bàn thảo.
"Thế nhưng các
lãnh đạo vẫn còn gần một tháng để bàn bạc các phương án ứng phó, và Việt Nam
đang cân nhắc việc cử đặc sứ qua Trung Quốc để đàm phán.
"Trong lúc chờ
đợi, lãnh đạo phải im lặng, vì họ không muốn sử dụng lời lẽ với lập trường cứng
rắn quá, mà lại ở cấp cao nhất, nên sau này sẽ khó ăn khó nói hơn với lãnh đạo
cao nhất của Trung Quốc.
"Nhưng Việt Nam
đưa các lực lượng và đặc biệt là các cuộc biểu tình của người dân có một vai
trò nhất định, có thể nói là thách thức, đương đầu như vậy là đúng đắn, nếu
không muốn tiếp tục bị Trung Quốc ép."
Theo
Giáo sư Thayer vì việc đưa giàn khoan vào khu vực tranh chấp ở Hoàng Sa là một
phép thử của Trung Quốc với các quốc gia trong khu vực và cả với các đối thủ
cường quốc của Trung Quốc, nên khi nào mục đích này đạt được xong, Trung Quốc
sẽ có thể thay đổi.
Ông
nói: "Động thái này như được phỏng
đoán là để đối đầu lại với chuyến đi của ông Obama tới bốn nước ở châu Á, và
Trung Quốc đã lựa chọn một quốc gia không là đồng minh của Mỹ là Việt Nam để
thử thái độ của Mỹ.
"Do Việt Nam
không là đồng minh của Mỹ như trường hợp của Nhật Bản và Philippines, người Mỹ
chỉ có thể bày tỏ sự quan ngại và phát biểu rằng đây là hành động có tính
'khiêu khích' của Trung Quốc, mà khó có thể làm được gì hơn."
Riêng
đối với Nga, nhà nghiên cứu cho rằng quan hệ Nga - Việt cũng bị đặt trong một
thách thức, ông nói:
"Ngay vào thời
điểm này mà diễn ra diễn tập chung về hải quân Nga - Trung, thì cũng là một
toan tính của Trung Quốc.
"Bởi vì Trung
Quốc có thể biết rằng, sau các diễn biến ở Ukraine, ông Putin sẽ muốn làm bất
cứ điều gì để đối đầu lại với Mỹ và Nato.
"Do đó, Nga có
thể sẽ vẫn tiến hành cuộc diễn tập, mặc dù Nga biết rằng Việt Nam đã mua của
Nga tới 6 tàu ngầm Kilo."
Giáo
sư Carl Thayer cũng cho rằng Việt Nam hiện đang ở trong một thế ứng xử khá khó
khăn.
Ông
nói: "Việt Nam không có nhiều lựa
chọn lắm, Trung Quốc thì luôn luôn nghi ngờ Việt Nam.
"Việt Nam cũng
đang tìm cách cân đối lại, đối trọng lại với Trung Quốc bằng việc tăng quan hệ
với Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản..."
"Thế nhưng như
vụ việc HD-981 đang diễn ra, chúng ta thấy rằng Việt Nam đang chật vật trong
chính sách đối ngoại và hợp tác quốc tế của mình," nhà nghiên cứu nói
với BBC từ Úc.
Các
bài liên quan
Asean ‘không phê phán Trung Quốc’ 11.05.14
Ba miền VN biểu tình lớn chống TQ 11.05.14
Mối nguy TQ và cơ hội cho VN 11.05.14
No comments:
Post a Comment