THẾ GIỚI HÔM NAY : 23/03/2023 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 23/03/2023

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

23/03/2023

https://nghiencuuquocte.org/2023/03/23/the-gioi-hom-nay-23-03-2023/

 

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất chuẩn thêm 0,25 điểm phần trăm để đạt mức 4,75% -5%. Fed cũng cho biết sẽ tăng thêm 0,25 điểm nữa trước cuối năm nay. S&P 500 giảm gần 1,7% sau khi chủ tịch Jerome Powell cho biết giảm lãi suất không nằm trong “kỳ vọng cơ bản” của ông cho năm nay.

 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đến thăm các vị trí tiền tuyến gần Bakhmut, một thị trấn miền đông Ukraine bị tàn phá bởi giao tranh dữ dội trong những tháng gần đây. Ông Zelensky cảm ơn những người lính “vì đã bảo vệ chủ quyền tổ quốc.” Trong khi đó, Nga tiến hành tấn công hàng loạt bằng máy bay không người lái vào một số thành phố của Ukraine, khiến ít nhất 4 người thiệt mạng.

 

Một ủy ban hạ viện đã tiến hành cuộc điều trần kéo dài 4 giờ đối với cựu thủ tướng Anh Boris Johnson về bê bối tiệc tùng. Ông Johnson đang tự bào chữa cho bản thân trước những cáo buộc nói dối Hạ viện về một số bữa tiệc rượu ở Phố Downing trong gian đoạn phong tỏa covid. Nếu bị tuyên có tội, các nghị sĩ có thể sẽ bỏ phiếu loại ông khỏi Nghị viện.

 

PacWest, một ngân hàng cỡ trung của Mỹ, thông báo huy động được 1,4 tỷ đô la tiền mặt sau khi thừa nhận bị khách hàng rút tới 20% tiền gửi kể từ đầu năm. Cổ phiếu của công ty mẹ PacWest Bancorp giảm sau tin này. PacWest là một trong số các ngân hàng Bờ Tây bị ảnh hưởng bởi sự sụp đổ của Silicon Valley Bank.

 

Hàng trăm người biểu tình đã xuống đường ở Beirut, thủ đô Lebanon, để phản đối các điều kiện kinh tế ngày càng tồi tệ. Cảnh sát chống bạo động đã bắn hơi cay để giải tán đám đông, phần lớn gồm các cựu quân nhân đòi trả lương cao hơn. Đồng bảng Lebanon gần đây giảm xuống mức thấp kỷ lục 100.000 đổi một đô la. Các ngân hàng đã hạn chế quyền truy cập của người gửi tiền vào tài khoản tiết kiệm, dù vài người đã tìm cách dùng vũ lực để rút tiền ra.

 

Trả lời phỏng vấn trên truyền hình, tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói các kế hoạch cải cách lương hưu gây tranh cãi nhưng rất cần thiết của ông sẽ được ban hành vào cuối năm nay, trong khi chờ Hội đồng Hiến pháp phê duyệt. Việc ông bỏ qua quốc hội để thông qua luật đã gây phẫn nộ trên khắp cả nước, khiến hàng ngàn người xuống đường phản đối.

 

Pervin Buldan, đồng chủ tịch Đảng Dân chủ Nhân dân người Kurd, đảng lớn thứ ba trong quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ, nói đảng của bà sẽ không đề cử ứng viên tổng thống trong cuộc bầu cử tới. Dù không công khai ủng hộ Kemal Kilicdaroglu, ứng viên phe đối lập, nhưng động thái của bà sẽ giúp ông có cơ hội đánh bại tổng thống Recep Tayyip Erdogan trong cuộc bỏ phiếu, dự kiến diễn ra vào ngày 14/5.

 

Con số trong ngày: 42%, là tỷ lệ người dân Triều Tiên bị suy dinh dưỡng từ năm 2019 đến 2021, theo Liên Hợp Quốc.

 

TIÊU ĐIỂM

 

CEO TikTok trả lời chất vấn trước Quốc hội Mỹ

Thứ Năm này CEO TikTok Shou Zi Chew sẽ ra điều trần trước Hạ viện Hoa Kỳ. Các câu hỏi sẽ chủ yếu tập trung vào an ninh quốc gia. TikTok thuộc sở hữu của ByteDance, một công ty Trung Quốc có trụ sở tại Bắc Kinh và do đó chịu ảnh hưởng của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Người ta tin rằng đảng có thể dùng ứng dụng chia sẻ video này để tuyên truyền hoặc lấy quyền truy cập vào dữ liệu người dùng. (TikTok phủ nhận các cáo buộc.)

 

Hồi đầu tháng, tổng thống Joe Biden đã cảnh báo ByteDance rằng họ phải bán TikTok hoặc bị cấm ở Mỹ. Ứng dụng này vốn dĩ đã bị cấm trên nhiều thiết bị chính phủ. Donald Trump từng tìm cách ban hành lệnh cấm hoàn toàn TikTok vào năm 2020, nhưng bị tòa bác bỏ. Cả hai đảng đều quan ngại về TikTok khi ứng dụng này ngày càng phổ biến. Trong một video đăng hôm thứ Ba, ông Chew cho biết “rất vui mừng” thông báo TikTok đạt 150 triệu người dùng ở Mỹ.

 

Pakistan chưa có dấu hiệu vượt qua khủng hoảng

Vào thứ Năm Pakistan sẽ kỷ niệm Nghị quyết Lahore năm 1940, vốn mở đường cho sự khai sinh của Pakistan bảy năm sau đó. Song sự kiện năm nay bị ảnh hưởng bởi nhiều cuộc khủng hoảng. Bầu cử cấp tỉnh ở Punjab, trung tâm chính trị của Pakistan, được lên kế hoạch diễn ra vào ngày 30 tháng 4. Tuy nhiên, chính phủ liên bang do Shehbaz Sharif lãnh đạo muốn trì hoãn bỏ phiếu. Họ muốn bắt cho được Imran Khan, người đã bị phế truất khỏi chức vụ thủ tướng vào tháng 4 — có thể là để cắt hết tư cách tranh cử của ông.

 

Trong khi đó, Pakistan dường như không thể rũ bỏ bóng ma vỡ nợ. Nước này đang hy vọng dàn xếp được 1,1 tỷ đô la cứu trợ với IMF, vốn được đồng ý từ năm 2019. Một trục trặc gần đây là việc chính phủ không thể truyền đạt cho bên cho vay về kế hoạch trợ cấp nhiên liệu. Bên cạnh đó là sự trỗi dậy của Taliban ở Pakistan. Hôm thứ Ba, nhóm chiến binh này đã giết chết một sĩ quan tình báo cấp cao của Pakistan trong một cuộc đọ súng dọc biên giới Afghanistan.

 

EU họp thượng đỉnh

Vào thứ Năm, 27 nhà lãnh đạo quốc gia của Liên minh Châu Âu sẽ bắt đầu hai ngày họp để thảo luận về các thỏa hiệp an ninh, kinh tế và quy tắc môi trường. Ukraine là một chủ đề quan trọng khi tổng thống Volodymyr Zelensky tham dự online. Các lãnh đạo sẽ thảo luận về cách tăng cường hỗ trợ cho nước ông, chẳng hạn bằng cách viện trợ thêm vũ khí hay đẩy nhanh tiến trình gia nhập EU.

 

Nhưng còn đó những cơn đau đầu khác. Một là cách đối phó với các khoản trợ cấp xanh của Mỹ, mà một số người lo ngại sẽ chuyển hướng đầu tư ra khỏi châu Âu. Một vấn đề khác là tranh cãi về động cơ đốt trong: EU đã đồng ý chấm dứt sản xuất loại động cơ này vào năm 2035, nhưng đột nhiên Đức, nền kinh tế lớn nhất của khối, lại phản đối vào phút cuối. Còn các nước Nam Âu muốn nêu vấn đề xử lý dòng người di cư gần đây. Và vào thứ Sáu, các lãnh đạo của 20 nước thuộc khu vực đồng euro sẽ họp riêng để bàn về tình trạng hỗn loạn ngân hàng thường đem lại nhiều vấn đề cho châu lục này.

 

Lạm phát dai dẳng ở Anh

Lạm phát ở Anh bất ngờ tăng trong tháng 2, theo số liệu công bố hôm thứ Tư. Các nhà kinh tế đã dự báo tỷ lệ năm giảm xuống dưới hai con số, lần đầu tiên kể từ tháng 8 năm 2022. Nhưng rồi giá lương thực tăng vọt khiến lạm phát đạt 10,4%, tăng từ mức 10,1% của tháng 1.

 

Điều này sẽ giúp cho quyết định chính sách của Ngân hàng Anh vào thứ Năm được dễ dàng hơn. Giống như các ngân hàng trung ương khác, cuộc chiến chống lạm phát của BoE bị phức tạp hoá do tình trạng hỗn loạn tài chính sau vụ phá sản của Silicon Valley Bank ở Mỹ. Sự việc này cho thấy tăng lãi suất để chống lạm phát có thể gây hỗn loạn trong lĩnh vực ngân hàng.

 

Trước khi dữ liệu lạm phát mới được công bố, thị trường cho rằng ngân hàng sẽ giữ nguyên lãi suất hoặc tăng lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm. Giờ đây 0,25 sẽ là quan điểm thống nhất chung.