THẾ GIỚI HÔM NAY : 21/03/2023 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY  : 21/03/2023

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

21/03/2023

https://nghiencuuquocte.org/2023/03/21/the-gioi-hom-nay-21-03-2023/

 

Chính phủ Pháp sống sót qua hai cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm, nhờ đó đảm bảo các cải cách lương hưu gây tranh cãi của tổng thống Emmanuel Macron sẽ trở thành luật. Động thái này được kích hoạt vì ông Macron bỏ qua quốc hội để nâng tuổi hưởng lương hưu từ 62 lên 64. Một số nhà lập pháp đối lập đang kêu gọi chính phủ từ chức hoặc mở trưng cầu dân ý về vấn đề lương hưu.

 

Giá cổ phiếu của First Republic, một ngân hàng cỡ trung của Mỹ, đã giảm khoảng một phần ba sau khi xếp hạng tín dụng của họ bị hạ lần thứ hai trong một tuần. Ngân hàng này được cho là đang cố gắng huy động vốn để khắc phục khoản thiếu hụt 13,5 tỷ đô la trên bảng cân đối kế toán. Ở bên kia bờ Đại Tây Dương, chỉ số Euro Stoxx 600 đóng cửa cao hơn vào thứ Hai nhờ tin Credit Suisse được UBS mua lại.

 

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đến Moscow hội đàm với Vladimir Putin, người đồng cấp Nga. Ông Tập cho biết ông hy vọng chuyến thăm của mình sẽ tạo ra “động lực mới” cho “sự phát triển ổn định” của quan hệ hai nước. Trong khi đó, phát ngôn viên của Ukraine nói chính phủ ông hy vọng Trung Quốc sẽ “sử dụng ảnh hưởng của mình đối với Moscow” để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.

 

Amazon thông báo cắt giảm 9.000 việc làm, tương đương 3% lực lượng lao động của công ty, sau đợt cắt giảm 18.000 người hồi tháng 1. Lần này mục tiêu cắt giảm chủ yếu là nhân viên mảng điện toán đám mây Amazon Web Services. CEO Andy Jassy nói “nền kinh tế bấp bênh” buộc công ty phải “tinh giản hơn” về chi phí và số lượng nhân viên.

 

Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc đã công bố báo cáo đánh giá lần thứ sáu, trong đó tuyên bố nhiệt độ toàn cầu “nhiều khả năng” sẽ tăng lên 1,5°C so với mức tiền công nghiệp. Nhưng báo cáo cũng nói các chính phủ vẫn có thể hành động để giảm thiểu thiệt hại của các dạng thời tiết cực đoan. Tổng thư ký António Guterres kêu gọi “hành động vì khí hậu trên mọi mặt trận.”

 

Công ty Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) Mỹ đã mở rộng thời hạn bán đấu giá Silicon Valley Bank, vốn sụp đổ hồi đầu tháng. FDIC cho biết nhận được “quan tâm đáng kể” nhưng cần “thêm thời gian” để cùng với các bên muốn tham gia đấu giá “khám phá tất cả các lựa chọn.” Họ sẽ cho phép các bên tham gia đấu giá đưa ra đề nghị riêng biệt cho các mảng khác nhau của SVB, cho thấy ngân hàng này sẽ bị chia tách.

 

Hàng trăm người xuống đường ở Nairobi, thủ đô Kenya, để kêu gọi phế truất tổng thống William Ruto trong một cuộc biểu tình do phe đối lập tổ chức. Raila Odinga, người bị ông Ruto đánh bại trong cuộc bầu cử năm ngoái, nói chiến thắng của ông Ruto là “vô hiệu” và đổ lỗi cho chính phủ khi giá sinh hoạt tăng. Ít nhất ba nhà lập pháp và một số người biểu tình đã bị bắt.

 

Con số trong ngày: 12,8%, là tỷ lệ tăng xuất khẩu của Trung Quốc sang Nga trong năm 2022.

 

TIÊU ĐIỂM

 

UBS chính thức mua lại Credit Suisse

Sau một tuần hỗn loạn trong ngành ngân hàng toàn cầu, hôm Chủ Nhật ngân hàng Thụy Sĩ UBS đã thông báo mua lại đối thủ Credit Suisse trong một thỏa thuận giải cứu trị giá khoảng 3 tỷ SFr3 tỷ (3,2 tỷ USD). Thỏa thuận này quy định các trái chủ “cấp 1 bổ sung” của Credit Suisse – một loại nợ được thiết kế để bù đắp tổn thất khi ngân hàng phá sản – sẽ bị xóa sổ. Động thái gây tranh cãi này đang khiến thị trường xem xét lại các khoản nợ tương tự, vốn có tổng trị giá 275 tỷ đô la.

 

UBS mới giờ đây sẽ bắt đầu quá trình sáp nhập phức tạp với Credit Suisse. Siêu ngân hàng mới sẽ nắm giữ gần một phần ba thị trường Thụy Sĩ và quản lý tới 3,4 nghìn tỷ đô la trong bộ phận quản lý tài sản. Mảng ngân hàng đầu tư mới sẽ bị cắt giảm chi phí nghiêm trọng trong những tháng tới, mà phần lớn áp dụng cho bộ phận của Credit Suisse. Các nhà hoạch định chính sách tài chính toàn cầu đang hết sức hy vọng vụ sáp nhập sẽ thành công.

 

Liệu cựu tổng thống Trump có bị bắt?

Sau nhiều năm bê bối, scandal trả tiền cho một nữ diễn viên khiêu dâm có thể khiến Donald Trump đối mặt cáo buộc hình sự đầu tiên của ông. Trong nhiều tuần qua, một đại bồi thẩm đoàn ở Manhattan đã nghe bằng chứng cho thấy cựu tổng thống Mỹ cố tình làm giả hồ sơ kinh doanh để che giấu khoản tiền bịt miệng trả cho Stormy Daniels (tên thật Stephanie Clifford), người mà ông bị cáo buộc ngủ cùng vào năm 2006. Nếu họ đồng ý truy tố, ông Trump sẽ phải chịu sự sỉ nhục của việc bị bắt giữ: chụp ảnh, in dấu vân tay, và tuyên bố không nhận tội.

 

Nhưng vụ việc này không hề đơn giản. Để có thể xem hành vi làm giả hồ sơ là trọng tội, chứ không phải tội nhẹ, các công tố viên phải chứng minh được hành vi đó tạo điều kiện cho tội danh thứ hai: làm giả chi phí vận động tranh cử. Nhưng Ủy ban Bầu cử Liên bang đã bỏ điều tra dân sự về vấn đề đó vì bế tắc đảng phái giữa các ủy viên. Và bản thân nhân chứng chính — Michael Cohen, cựu luật sư của ông Trump — lại là một tội phạm bị kết án. Dù kết quả có ra sao, vụ việc chắc chắn cũng sẽ đi vào sử sách.

 

Lĩnh vực xây dựng của châu Âu vẫn hoạt động tốt

Có rất nhiều ngành bị ảnh hưởng nặng bởi lạm phát và lãi suất cao. Ngoài các ngân hàng đang bị thiệt hại nặng còn có các công ty xây dựng. Đối với họ, lãi suất cao khiến nhu cầu mua nhà giảm đi, trong khi giá vật liệu xây dựng và năng lượng cao làm thu hẹp biên độ lợi nhuận.

 

Dù vậy, cho đến nay lĩnh vực xây dựng của châu Âu vẫn ổn định. Các số liệu công bố vào thứ Ba sẽ cho thấy phục hồi trong tháng 1 so với tháng 12 rất yếu, khi sản xuất ở khu vực đồng euro giảm 2,5% so với tháng 11 sau khi đã điều chỉnh theo mùa. Và khảo sát các nhà quản lý xây dựng cũng cho thấy niềm tin chung trong ngành, dù đang giảm, vẫn cao hơn mức trung bình của khoảng 20 năm qua.

 

Song số lượng giấy phép xây dựng mới ban hành là đáng lo ngại. Ví dụ, ở Đức, giấy phép xây dựng cấp cho nhà ở gia đình đã giảm 26% trong tháng 1 so với năm trước. Các công ty xây dựng châu Âu sẽ không muốn đi vào vết xe đổ của ngành ngân hàng.

 

Wisconsin bầu thẩm phán cho Toà Tối cao

Vào thứ Ba, hai ứng viên cho chiếc ghế trống của Tòa án Tối cao bang Wisconsin sẽ tranh luận tại thủ phủ Madison của bang. Cuộc bầu cử đang được theo dõi sát sao, vì nó sẽ quyết định thế đa số trong cơ quan tư pháp cao nhất ở một trong những bang chiến trường bầu cử của Mỹ. Thống đốc bang Wisconsin và một trong hai thượng nghị sĩ của bang này là đảng viên Dân chủ. Nhưng đảng Cộng hòa chiếm ưu thế trong các cuộc đua cấp thấp hơn và chỉ thiếu một ghế để có thế siêu đa số trong thượng viện bang.

 

Cuộc tranh cử tại Tòa Tối cao bang có thể làm thay đổi cán cân chính trị của Wisconsin. Nếu Janet Protasiewicz, một thẩm phán theo chủ nghĩa tự do, thắng, tòa có thể hủy bỏ luật cấm phá thai lâu đời của bang. Và nó cũng có thể buộc bang phải hủy bỏ các biện pháp vẽ lại bản đồ cử tri (gerrymanding) của đảng Cộng hòa. Còn chiến thắng của Daniel Kelly sẽ giúp duy trì thế đa số bảo thủ ở tòa án, vốn có từ năm 2008.