Một năm sau cuộc chiến, nhiều
công ty không thể rút, hoặc sẽ không rút khỏi nước Nga
The New York Times
Cù Tuấn dịch
Tóm tắt: Không phải tất cả các
công ty phương Tây đều đóng gói tài sản và rời khỏi Nga sau khi Nga xâm lược
Ukraine. Một số công ty nói Matxcơva đã trói tay họ, trong khi những công ty
khác lựa chọn ở lại.
Khi Nga xâm chiếm Ukraine, một nhóm các công
ty phương Tây cam kết sẽ nhanh chóng rút khỏi nơi từng là một thị trường quan
trọng của họ. McDonald's đã dỡ bỏ những mái vòm vàng của mình sau 32 năm. Gã khổng
lồ dầu mỏ BP đã chuyển sang thoái vốn các khoản đầu tư khổng lồ của mình ở Nga.
Nhà sản xuất ô tô Pháp Renault đã bán các nhà máy của mình với số tiền tượng
trưng là một rúp.
Nhưng một năm sau cuộc chiến, hàng trăm doanh
nghiệp phương Tây vẫn ở lại Nga, bao gồm cả các công ty blue-chip và hạng trung
từ châu Âu và Hoa Kỳ. Họ đang kinh doanh bất chấp các lệnh trừng phạt của
phương Tây và các chiến dịch tẩy chay sôi nổi của các quan chức, người tiêu
dùng và các nhóm nhân quyền Ukraine.
Một số công ty, đối mặt với cáo buộc rằng họ
đang hỗ trợ tài chính cho sự xâm lược của Nga, nói rằng họ ở lại vì khách hàng
cần họ. Trong số đó có Auchan, một trong những chuỗi siêu thị lớn nhất của
Pháp, vẫn mở 230 cửa hàng ở Nga và cho biết họ có ý định ở lại. Nhà bán lẻ này
đã khiến tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nổi điên, và gần đây phải đối mặt
với những lời kêu gọi tẩy chay mới sau khi có báo cáo rằng công ty con của
Auchan tại Nga đã cung cấp thực phẩm quyên góp cho quân đội nước này.
Auchan đã phủ nhận những cáo buộc đó, nhưng tỏ
ra không hối lỗi về việc ở lại Nga và Ukraine, nơi nó cũng có các cửa hàng, để
“đáp ứng nhu cầu thực phẩm thiết yếu của dân thường”.
Các công ty khác đã tuyên bố thu hẹp quy mô hoạt
động tại Nga hoặc rút lui. Những tuyên bố này được công bố vào mùa xuân năm
ngoái nhưng hiện tại vẫn chưa có hiệu lực.
Công ty dược phẩm khổng lồ Pfizer đã ngừng đầu tư vào Nga
nhưng vẫn tiếp tục bán một số sản phẩm hạn chế, với lợi nhuận được gửi đến các
nhóm nhân đạo Ukraine. Carlsberg, nhà sản xuất bia lớn thứ ba thế giới, đang cố gắng tìm người mua lại
các nhà máy bia ở Nga của mình, những người sẽ chấp nhận các điều khoản cho
phép Carlsberg quay trở lại Nga khi chiến tranh kết thúc.
Đối với nhiều công ty, việc rút lui khỏi thị
trường Nga phức tạp hơn dự kiến. Họ nói rằng Matxcơva đã trói tay họ bằng cách
đe dọa quốc hữu hóa và những trở ngại khác. Các giám đốc công ty phương Tây thường
nói rằng họ có trách nhiệm với các cổ đông trong việc tìm kiếm những người mua
mang lại một số giá trị cho hàng tỷ tài sản, thay vì giao chúng cho Matxcơva.
Những lo ngại như vậy đã khiến gã khổng lồ thuốc lá Philip
Morris tuyên bố vào tháng trước rằng họ có thể sẽ
không bao giờ bán doanh nghiệp ở Nga, bất chấp những nỗ lực để bán từ trước đến
nay.
Những công ty khác không muốn mạo hiểm nhường
thị phần cho các công ty từ Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ hoặc Mỹ Latinh, những
quốc gia có chính phủ không nằm trong chế độ trừng phạt, và đang để mắt đến tài
sản và cổ phần do các công ty phương Tây để lại.
Olivier Attias, luật sư tại August Debouzy, một
công ty luật ở Paris chuyên tư vấn cho các công ty lớn của Pháp có hoạt động tại
Nga, cho biết: “Nga là một thị trường lớn đối với nhiều công ty. Đưa ra quyết định
ra đi thật khó khăn, và quá trình ra đi cũng khó khăn không kém.”
Dữ liệu do Yale tổng hợp
cho thấy trong số gần 1.600 công ty ở Nga trước chiến tranh, hơn một phần tư vẫn
tiếp tục hoạt động hoàn toàn ở đó, với một số chỉ hoãn các khoản đầu tư đã lên
kế hoạch. Trong một cuộc khảo sát với số lượng công ty nhiều gấp đôi, của Trường
Kinh tế Kiev, tỷ lệ đó là gần 50%.
Nhưng một nghiên cứu khác xem xét có bao nhiêu
công ty đã cắt đứt quan hệ hoàn toàn vưới Nga, phát hiện ra rằng dưới 9% trong
số khoảng 1.400 công ty từ Châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Anh và Canada đã thoái vốn
khỏi một công ty con của Nga kể từ sau chiến tranh. Những công ty này chỉ chiếm
một phần nhỏ trong dấu ấn kinh doanh của phương Tây, mà báo cáo cho biết đã đặt
ra câu hỏi về sự sẵn sàng rời bỏ Nga của các công ty phương Tây.
Dimitri
Lavrov, một đối tác cấp cao tại Nexlaw, một công ty
luật ở Geneva chuyên tư vấn cho các công ty đa quốc gia ở Nga, cho biết bất chấp
những lời đe dọa của họ, chính quyền Nga lo ngại về việc hạn chế tác động kinh tế
từ các lệnh trừng phạt và đã giữ hàng trăm nghìn việc làm, và không muốn thấy
các nhà đầu tư phương Tây rời đi.
Ông Lavrov cho biết thêm,
một dự thảo luật đang được lưu hành tại Duma Nga sẽ cho phép các nhà đầu tư nước
ngoài “bảo toàn cả tài sản và sự hiện diện thực sự của hoạt động kinh doanh tại
quốc gia này, đồng thời có khả năng quay trở lại Nga trong trường hợp công ty
buộc phải rút đi”.
Auchan cho chúng ta thấy một góc nhìn vào những
phức tạp mà các công ty phương Tây nói rằng họ phải đối mặt. Kể từ sau chiến
tranh, công ty tư nhân này, một phần của đế chế bán lẻ châu Âu thuộc sở hữu của
gia đình Mulliez ở Pháp, đã nhấn mạnh rằng việc duy trì các cửa hàng của mình ở
Nga là cần thiết để cung cấp thực phẩm cho khách hàng dân sự và duy trì việc
làm cho 29.000 công nhân.
Auchan cho biết họ đã tạm dừng đầu tư vào Nga
ngay sau chiến tranh, để lại công ty con ở Nga thành một thực thể riêng biệt, tự
duy trì. Việc đóng cửa hoạt động kinh doanh, mà đã từng tạo ra doanh thu 3,2 tỷ
euro (3,4 tỷ USD) vào năm 2021, tương đương 10% doanh thu của Auchan, sẽ bị các
quan chức Nga coi là việc phá sản, theo công ty cho biết. Từ đó dẫn đến khả
năng truy tố các nhà quản lý các chi nhánh địa phương và việc tịch thu hàng
trăm siêu thị mà Auchan đã đầu tư hơn 20 năm.
Điều đó đã không làm hài lòng các quan chức
Ukraine, những người nói rằng Auchan và các công ty khác giúp tài trợ cho cuộc
chiến của Nga bằng cách tiếp tục hoạt động ở quốc gia này. Dmytro Kuleba, Bộ
trưởng Ngoại giao Ukraine, gần đây đã cáo buộc Auchan trên Twitter là đã “phát
triển thành vũ khí chính thức trong cuộc xâm lược của Nga,” sau khi một cuộc điều
tra của nhật báo Pháp Le Monde tiết lộ rằng một số nhân viên Auchan ở Nga đã
thu thập hàng hóa được tặng rồi gửi đi cho quân đội Nga đang chiến đấu với
Ukraine.
Auchan nói rằng họ đã tiến hành một cuộc điều
tra nội bộ và chi tiết của những phát hiện này là sai lệch. Công ty cho biết sự
hiện diện của họ ở Nga không giúp duy trì cuộc xâm lược.
Antoine
Pernod, phát ngôn viên Auchan cho biết: “Công việc
kinh doanh của chúng tôi là cung cấp thức ăn cho người dân và gần gũi với người
dân. Bởi vì một ngày nào đó, hòa bình sẽ đến, và điều quan trọng là chúng tôi vẫn
ở bên cạnh họ.”
Các công ty đã cam kết rời đi nói rằng việc
thay đổi các quy định của Nga đã gây ra khó khăn.
Ngay sau các biện pháp trừng phạt của phương
Tây, Nga đã thắt chặt các quy định quốc hữu hóa để bao gồm cả khả năng mất khả
năng thanh toán như một yếu tố kích hoạt việc này. Các công ty nước ngoài chỉ
có thể bán tài sản khi có sự chấp thuận của Bộ Tài chính Nga, quá trình này có
thể mất từ 6 đến 12 tháng. Các tập đoàn từ các lĩnh vực “chiến lược”, bao gồm dầu
mỏ và ngân hàng, cần Tổng thống Vladimir V. Putin phê duyệt.
Heineken cho biết những rào cản như vậy đã làm
trì hoãn nỗ lực thoái vốn của họ. Ngay sau khi thông báo vào tháng 3 năm ngoái
rằng họ sẽ ngừng bán bia Heineken ở Nga, công ty cho biết họ “đã nhận được cảnh
báo chính thức từ các công tố viên Nga” rằng quyết định đình chỉ hoặc đóng cửa
công ty con ở Nga sẽ bị coi là phá sản có chủ ý – một hành vi phạm tội có thể dẫn
đến việc quốc hữu hóa.
Nhà sản xuất bia này, đối mặt với sự tẩy chay
sau khi báo chí đưa tin rằng công ty con ở Nga của họ tiếp tục bán bia Amstel
và giới thiệu hơn 60 sản phẩm mới vào năm ngoái, cho biết các nhân viên ở Nga của
họ buộc phải duy trì doanh số bán hàng để tránh mất khả năng thanh toán và “mối
đe dọa thực sự” của quốc hữu hóa. Heineken cho biết họ dự kiến sẽ chịu lỗ tài chính khoảng 300 triệu euro nếu
rời khỏi Nga.
Những lời giải thích đã khiến các nhà phê bình
tức giận, những người đã mô tả lon bia Heineken như những viên đạn trên Twitter
và gán cho công ty này là “người tự hào ủng hộ tội ác diệt chủng của Nga”.
BP đã gây chú ý ba ngày sau cuộc xâm lược của
Nga bằng cách cam kết rút gần 20% cổ phần của mình trong Rosneft, công ty dầu mỏ
do nhà nước Nga kiểm soát, một quyết định dẫn đến khoản chi phí 24 tỷ đô la
trên sổ sách. Nhưng một năm sau, công ty này vẫn chưa từ bỏ cổ phần của mình.
BP đổ lỗi cho một "quy trình rút ra", bị hạn chế bởi các biện pháp trừng
phạt quốc tế và chính phủ Nga, cơ quan có quyền phê duyệt hiệu quả đối với bất
kỳ người mua nào chịu mua số cổ phần trên.
Các công ty khác đang cố gắng để ngỏ khả năng
quay trở lại. Carlsberg đang đặt mục tiêu bán các hoạt động tại Nga vào giữa
năm 2023. Nhưng giám đốc điều hành của nhà sản xuất bia, Cees ‘t Hart, cho biết
Carlsberg đang tìm kiếm một điều khoản mua lại để tạo cơ hội mua lại tài sản
công ty tại Nga sau này.
Đối với Renault, việc bán các nhà máy của họ
vào mùa hè năm ngoái cho một thực thể nhà nước của Nga bao gồm một điều khoản
quan trọng cho phép nhà sản xuất ô tô xem xét việc quay trở lại dây chuyền lắp
ráp hiện đại của mình sau sáu năm. Công ty cho biết họ sẽ phải chịu thiệt hại
tài chính 2,2 tỷ euro nếu rời khỏi Nga.
Trong khi đó, chủ sở hữu mới người Nga của nhà
máy Renault đang sản xuất ô tô Nga - được làm chủ yếu từ các bộ phận nhập khẩu
từ Trung Quốc.
-----
Hình ảnh:
1: https://www.facebook.com/photo/?fbid=6230987956939832&set=pcb.6230988986939729
Một cửa hàng
Auchan ở Matxcơva. Chuỗi siêu thị này của Pháp vẫn duy trì 230 cửa hàng ở Nga.
2: https://www.facebook.com/photo?fbid=6230987953606499&set=pcb.6230988986939729
Dây chuyền sản
xuất tại nhà máy do Carlsberg điều hành ở St. Petersburg, Nga. Nhà sản xuất bia
này đang đặt mục tiêu bán các tài sản tại Nga vào giữa năm 2023.
3: https://www.facebook.com/photo?fbid=6230987943606500&set=pcb.6230988986939729
Một cửa hàng
McDonald trước đây ở St. Petersburg.
4: https://www.facebook.com/photo?fbid=6230988080273153&set=pcb.6230988986939729
Một dây chuyền
lắp ráp tại một nhà máy cũ của Renault ở Matxcơva. Nhà sản xuất ô tô này đã bán
các nhà máy của mình ở Nga với điều khoản có thể mua lại sau đó.
No comments:
Post a Comment