Như quý vị đã biết, xăng RON 92 đã bị cấm bán, xăng
RON 95 tăng giá chóng mặt. Cả hai việc này đều nhằm mục đích: Hoặc phải móc
thêm nhiều tiền cống nạp để đổ RON 95 an toàn; hoặc đổ xăng E5 (chưa kiểm chứng
về an toàn) nhằm cứu các nhà máy ethanol nghìn tỷ công nghệ Tàu đang đắp chiếu,
bù lỗ.
Nhân chuyện này tôi viết về xăng và xăng E5 đồng thời
cũng muốn cung cấp thêm các thông tin lung tung khác mà tôi biết hoặc cóp nhặt
trên sách báo, internet.
Trước hết, vấn đề thế nào là xăng RON 92, RON 95?
RON là viết tắt của cụm từ Research Octane Number có nghĩa là “Trị số octan tìm
thấy”.
Nôm na thế này ạ, người ta quy ước lấy isooctan
(C8H18) là chất có chỉ số chống kích nổ 100, còn n-heptan (n-heptane, C7H16) có
khả năng chống kích nổ bằng 0. Xăng có chỉ số chống kích nổ (chỉ số octan) càng
cao thì càng khó cháy, càng thấp càng dễ cháy. (Tất nhiên là cháy trong động
cơ).
Tôi lấy ví dụ: xăng RON 95 có nghĩa là trong xăng có
95% là isooctan 5% là n-hetan (cái này không chính xác tuyệt đối, chỉ là nôm na
thôi ạ), hay khả năng chống cháy nổ của RON 95 = 95% của Isooctan. Tương tự như
vậy cho RON 92, 90, 83…
Ngoài RON, chúng ta còn nhìn thấy một số cây xăng có
các chữ như Mogas 95 hay A 95. Cả Mogas hay A đều hàm ý tương tự như RON.
(Mogas = Motor Gasoline; Còn A= ASTM- American Society for Testing and
Materials, là một tiêu chuẩn của Mỹ). Về bản chất, ý nghĩa thì RON= A=Mogas về
giá trị.
Một lưu ý nhỏ là không phải cứ RON “to” là tốt, ví dụ
tôi đi xe Loncin Tàu thì RON 90 hoặc 92 là tốt nhất, còn mấy anh chị đi SH,
Liberty LX thì RON 95 lại phù hợp hơn. Cái này do cấu tạo, khả năng vận hành của
bộ chế hóa khí và buồng đốt của xe.
Làm cách nào để tăng chỉ số RON của xăng? Trước đây,
người ta dùng tetraetyl chì (Pb(C2H5)4) để tăng khả năng chống kích nổ của
xăng. Nhưng chất độn này có quá nhiều tai hại cho môi trường nên đã bị cấm.
Ngày nay người ta dùng các phụ gia khác (nhiều loại) để tăng RON. Ngoài ra,
trong quá trình lọc hóa dầu các phương pháp như Cracking (bẻ gãy) hay Reforming
(kết nối, khâu mạch) cũng được áp dụng để tăng chỉ số RON cho xăng.
Nhà máy lọc dầu
Dung Quất của Việt Nam sản xuất chủ yếu là xăng RON 92. Nay xăng đó bị cấm nên
nhiều chuyện vui sẽ xảy ra. Gọi là xăng E5 nhưng thực chất loại xăng này chứa
95% là xăng RON 92 + 5% ethanol (C2H5OH). Như vậy bài toán bỏ RON 92 để bán E5
thực tế là vừa cứu Dung Quất vừa cứu các nhà máy ethanol đang đắp chiếu, lỗ và
hầu hết chờ bán đồng nát.
Nhà máy lọc dầu Dung Quất trước đây được đưa vào các
bài học trong sách địa lý, lịch sử như một biểu tượng của “Thời kỳ đổi mới”
nhưng khi hoàn thành thì hóa ra lại là cái cục nợ.
Cũng như hầu hết các công trình,công ty của nhà nước,
Dung Quất sản xuất xăng đắt hơn giá trung bình của thế giới và làm đến đâu lỗ đến
đó, càng làm càng lỗ. Và do đó nhân dân Việt Nam anh hùng lại phải đổ mồ hôi
háng để bù lỗ cho cái đống của nợ này. Với việc dân hầu như bắt buộc phải dùng
E5 (thực tế là RON 92 pha) thì bài toán Dung Quất phần nào được giải quyết, tất
nhiên cũng là móc từ nhân dân.
(Tạm kết thúc đã, bài sau sẽ nói đến chuyện ethanol
và các vấn đề xung quanh các nhà máy cục nợ, quả đấm nghìn tỷ vào mặt nhân
dân).
P.s: À quên, gọi ethanol cho nó sang mồm thôi, thực
tế đó là cồn, như cồn chúng ta hay nướng mực, rửa vết thương thôi ạ. Phần lớn
đàn ông Việt chúng ta nạp ethanol hàng ngày qua việc uống rượu, bia…
_____
Như đã nói, xăng E5 = 95%RON 92 + 5% cồn. Tất nhiên
đây là cồn gần tuyệt đối chứ không phải loại cồn 70 hay 90 độ dùng nướng mực
hay rửa vết thương khi…ngã xe máy. Theo lý thuyết thì sử dụng E5 sẽ giúp bảo vệ
môi trường (cái này chưa được chúng minh thuyết phục), giảm được việc đào bới
nhiên liệu hóa thạch.
Tuy nhiên, vấn đề xăng E5 của Việt Nam lại quá mạo
hiểm với người dân. Tại sao lại như vậy? Có mấy lý do chính như sau:
– Cồn (ethanol) pha xăng ở Việt Nam chủ yếu được sản
xuất với công nghệ Trung Quốc, điều này gây ra quá nhiều sự nghi ngờ về chất lượng
cồn. Nếu cồn lẫn quá nhiều nước hay methanol (CH3OH),các anđehit, hay axit hữu
cơ thì động cơ xe có nguy cơ vứt đi rất nhanh.
– Cồn là chất ưu nước và hòa tan rất tốt trong nước,
do đó nguy cơ xăng E5 hút nước từ không khí, khi lụt lội, rửa xe là dễ xảy ra.
Nếu có nước trong xăng thì động cơ cũng nhanh vứt lắm.
– Điều gây khó chịu nhất chính là việc các nhóm lợi
ích trục lợi trên vấn đề bảo vệ môi trường này. Theo các tính toán thì chi phí
sản xuất 1lit cồn vào khoảng 14.000 đồng, nếu không trộn cồn mà chỉ bán A92 thì
ngân sách quốc gia sẽ có 9000 đồng/lit xăng, nhưng nếu dùng E5 thì ngân sách hụt
đi 250đ/lit E5.
Do việc dùng xăng E5 có chất lượng chưa được kiểm chứng
cùng với việc người dân phải bỏ tiền ra nhiều tương tự A92 để cứu các nhà máy
ethanol sắp vỡ nợ là điều quá vô lý. Khi dùng E5 cả đất nước sẽ phải chịu thiệt
đơn thiệt kép. Người dân vẫn bỏ tiền như mua A92 nhưng thực tế là ngân sách lại
không thu về được số tiền chênh lệch này mà nó chảy thẳng vào các ông chủ đứng
sau các nhà máy ethanol sắp vỡ nợ.
Nhân đây cũng xin nói sơ qua về công nghệ sản xuất
ethanol: Có hai cách chính được dùng trong công nghiệp.
Cách 1: Dùng etilen (C2H4) cho hợp nước có xúc tác
trong các tháp trao đổi- hấp phụ. Etilen là sản phẩm của ngành lọc dầu, có lẽ
đây là cách mà nhà máy ethanol Dung Quất sản xuất.
Cách 2 là đi từ các nguyên liệu nhóm cacbonhiđrat
(Khoai, sắn bã mía, lõi ngô, rơm rạ, mùn cưa…). Các nguyên liệu được rửa sạch
dùng men hoặc axit để thủy phân tạo thành đường glucozo rồi sau đó lên men
thành cồn, sau đó tách nước; tách tạp chất để thu cồn. Đây có lẽ là công nghệ của
các nhà máy ethanol ở Đồng Nai, Bình Phước, Quảng Nam với nguyên liệu là sắn
(khoai mì)…
Cả hai con đường trên đều vường vấn đề tách nước để
thu cồn gần tuyệt đối 99,5%, vì chỉ loại cồn có hàm lượng lớn hơn bằng 99,5% mới
trộn được với xăng để tạo thành E5. Tách nước đã khó, tách các tạp chất trong
ethanol cũng khá phiền phức. Quá trình lên men tạo ethanol luôn sinh ra
methanol, các anđehit hay axit hữu cơ.
Với các nhà máy sản xuất cồn công nghệ Trung Quốc,
liệu chất lượng của cồn có đảm bảo tinh khiết hay lẫn lung tung các loại tạp và
do đó xăng cũng dính tạp chất? Điều đó đành chờ vì thú thực tôi không tin vào
các hệ thống kiểm định, kiểm tra hay thông số mà các cơ quan quản lý đưa ra về
chất lượng ethanol.
Chờ ở đây là chờ dân bị hỏng xe kêu ca phản đối chứ
không thể chờ các chuyên gia đầu ngành hay các cơ quan chức năng.
Xin nói thêm một chút, “trào lưu” xăng sinh học bắt
nguồn từ thời giá dầu 100 USD/thùng, nếu đầu tư vào xăng ethanol thì sẽ rẻ hơn
xăng thông thường.Khi đó thế giới mới lao vào sản xuất E5. Nhưng bây giờ, giá dầu
tụt đến nỗi Nga, Venezuela còn chết đói thì đầu tư vào E5 lại là chuyện hơi ngu
vì chi phí cao hơn xăng thường, và thế giới đã bỏ phần lớn rồi (Báo chí VN viết
về trào lưu E5 trên thế giới có vẻ rầm rộ lắm, thực ra là nó đang khá teo tóp).
Cơ sở vững chắc nhất của lựa chọn đầu tư vào E5 đó
là thắp lên hy vọng làm giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính (khí cacbonic,
CO2). Nhưng xét trên bình diện hóa học cả xăng và ethanol khi cháy đều sinh ra
CO2 (tất nhiên ethanol sinh ra ít hơn khoảng 4 lần). Nhưng để làm ra ethanol
thì CO2 cũng sinh ra rất nhiều khi lên men. Do đó việc tính toán về lượng CO2
sinh ra chưa đủ sức chắc chắn và thuyết phục.
Một điểm cần lưu ý nữa đó là công nghệ dầu đá phiến
mới được đưa vào sản xuất sẽ làm giá dầu giảm thêm, và nguy cơ thiếu dầu giảm
xuống. Các cảnh báo về thiếu lương thực quy mô toàn cầu cũng khiến nhiều người
e ngại khi nói đến sản xuất xăng E5. Muốn làm được cồn phải trồng ngô, cao
lương, sắn để lên men, do đó diện tích đất để trồng các loại cây này là rất lớn,
nguy cơ thiếu lương thực sẽ tăng lên. Đó là chưa kể một lượng lớn thuốc trừ sâu
và phân bón cũng tàn phá môi trường không ít. Ở một số quốc gia như Brazil, người
ta còn phá hàng trăm ngàn hecta rừng rậm Amazon để trồng ngô nhằm sản xuất xăng
sinh học để “bảo vệ môi trường” chống biến đổi khí hậu. Kinh chưa?
Quá trình lên men sinh khối (ngô, sắn) thì cứ khoảng
2kg sắn sẽ sinh ra 1 lít cồn (nặng khoảng 800gam) phần 1,2kg còn lại là CO2 và
các loại phụ phẩm, chất thải. Các loại chất thải này nếu không được xử lý đàng
hoàng thì môi trường cũng sẽ lãnh đủ. Tất nhiên,mô hình vận hành kiểu XHCN cộng
với công nghệ Trung Quốc, tôi có niềm tin vững chắc rằng các nhà máy ethanol ở
Việt Nam hiện nay xử lý môi trường “rất tốt” như Formosa năm 2016 vậy.
Với việc ép buộc dùng E5, ngân sách sẽ thủng một lượng
lớn thu được từ thuế nhập xăng. Điều đó buộc ông nhà nước phải tìm nguồn khác để
thu bù, có lẽ chuyện đầu năm 2018 tăng hàng loạt sắc thuế cũng có công sức của
E5 đóng góp.
Lợi nhất vẫn là các công ty sản xuất ethanol, vừa
bán được và thu lãi từ vụ E5 (nếu nhập khẩu thì cồn cũng rẻ hơn cồn các nhà máy
nghìn tỷ đang đấm vào mặt dân), vừa không lo bị chửi là lỗ,mất vốn, dắp chiếu.
Lợi nữa là Dung Quất, giảm nhập khẩu xăng A 92 thì xăng của họ sẽ được bao thầu
hết, bất chấp càng làm càng lỗ. Và các nhà “chiến lược” đứng sau hay liên quan
đến Dung Quất, đến các nhà máy ethanol đắp chiếu sẽ nhếch mép cười vì mọi thứ lại
đúng quy trình.
Kết luận: Việc dùng xăng E5 ở Việt Nam hay không là
do “cảm xúc” của mỗi cá nhân. Ai “yêu nước” muốn góp công sức để cứu các dự án
ethanol nghìn tỷ thua lỗ sấp mặt, muốn cứu các công ty nhà nước làm đến đâu lỗ
đến đó thì dùng thoải mái nhằm giúp đất nước tiến mạnh lên CNXH, bất chấp chất
lượng ra sao. Những người ghét bọn tàn phá đất nước, ghét bọn phe nhóm làm dự
án ethanol đã ăn dày vì làm láo nay lại được E5 cứu thì không dùng cũng chả
sao, tẩy chay cũng được. Tùy tâm, tùy cảm hứng và cảm xúc của quý vị vậy.
(Tút biên cố gắng ngắn nhất và không đi vào chi tiết,
do đó quý vị nào phản biện xin đừng xoáy vào chuyện tôi viết chưa kỹ ạ. Nếu kỹ,
nguyên cái quy trình lên men sản xuất ethanol đã tốn ít nhất vài chục trang).
P.s: Xin ý kiến chút thế này quý vị ạ: Nếu quý vị muốn
share xin hãy cóp nguyên bài dán lên tường ạ. Share nhiều quá sợ bị 10.000 LL47
report lắm. Quý vị có thể dẫn nguồn hoặc ghi là cóp nhặt trên mạng cũng chả
sao. Xin cảm ơn
-----------------------------------
Minh chứng rõ nhất cho 2 bài chém lung tung về xăng
đây ạ. https://news.zing.vn/xang-a92-bi-khai-tu-nha-may-ethanol-dung-quat-thoat-canh-dap-chieu-post809678.html
NEWS.ZING.VN
*
THESAIGONTIMES.VN
*
Thuan Van
Bui Chuyện Dung Quất sấp mặt và cú đấm vào mặt nhân dân anh
hùng http://trithucvn.net/.../nha-may-loc-dau-dung-quat-thua...
TRITHUCVN.NET
*
Dung Quất "quất" vào dân: https://kinhdoanh.vnexpress.net/.../loc-dau-dung-quat-lo...
KINHDOANH.VNEXPRESS.NET
*
NLD.COM.VN
No comments:
Post a Comment