Dương Danh Huy và Lê Trung Tĩnh
Quỹ Nghiên cứu Biển
Đông
4 tháng 9 2017
Việc bộ sách Lịch sử Việt Nam không gọi chính
thể Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) bằng "Ngụy" và việc PGS-TS Trần Đức Cường,
nguyên viện trưởng Viện sử học, chủ tịch Hội khoa học lịch sử VN, tổng chủ biên
bộ sử này, trả lời phỏng vấn nhìn nhận, "Chính quyền Việt Nam Cộng hòa là
một thực thể ở miền Nam Việt Nam", đã nhận được nhiều sự quan tâm của báo
chí và dư luận.
Bộ sách Lịch sử Việt Nam do Viện sử học VN biên soạn
được công bố đầu tháng 8/2017. OTHER
Có ý kiến cho rằng
đó là một sự tiến bộ lớn trong lãnh vực hòa hợp hòa giải dân tộc và trong việc
đấu tranh cho chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.
Sự kiện này có tín
hiệu tích cực, nhưng có vài điều cần lưu ý. Thứ nhất, "thực thể" chỉ
có nghĩa một cái gì đó có hiện hữu, ở đây là đã từng hiện hữu. Tất nhiên VNCH
là một thực thể ở miền Nam, và không có gì đáng mừng việc nói lên điều đó.
Thứ nhì, việc gọi một
chính thể trong lịch sử bằng tên của nó, thay vì bằng tên đặt ra để miệt thị
nó, chỉ là tác phong bình thường của ngành sử. Điều quan trọng là bộ sử này viết
gì về VNCH.
Ảnh chụp Tổng thống Ngô Đình Diệm của chính quyền
Việt Nam Công Hòa tại một hội chợ gần Sài Gòn tháng 3/1957. KEYSTONE/GETTY
IMAGES
Theo PGS-TS Trần Đức Cường trả lời phỏng vấn
trên RFA, "Bản chất chính quyền Sài
Gòn và quân đội Sài Gòn theo chúng tôi không có gì thay đổi cả. Đấy là một
chính quyền được dựng lên từ đô la và vũ khí, thực hiện chiến lược toàn cầu của
Mỹ, ngăn chặn chủ nghĩa Cộng Sản lan xuống vùng Đông Nam Á, đồng thời chia cắt
đất nước Việt Nam một cách lâu dài, biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới và
căn cứ quân sự của Mỹ. Điều đó không có gì nghi ngờ cả."
Phát biểu này cho thấy sự hạn chế của sự tiến
bộ. Có thể tranh cãi về VNCH tốt hay xấu, hay hay dở, ở những điểm nào, nhưng
quan điểm cho rằng miền Nam là "thuộc địa kiểu mới", chính nó không
có gì mới so với tuyên truyền chúng ta đã nghe trong hơn 50 năm qua.
Nhưng, dù các sử gia, hay chính trị gia, hay
luân lý gia, có nói gì đi nữa thì dân tộc Việt Nam ngày nay và trong tương lai
vẫn rất cần một điều mà chính quyền VNCH đã làm, trong khi chính quyền Việt Nam
Dân Chủ Cộng Hòa (VNDCCH) đã không làm: khẳng định chủ quyền Việt trên hai quần
đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Đó là chưa nói đến những hành vi bất lợi của VNDCCH
liên quan đến hai quần đảo này.
Không những thế, chính quyền VNCH đã bảo vệ
quyền lợi Việt trong tranh chấp lãnh thổ với Campuchia, trong khi chính quyền
VNDCCH tuyên bố công nhận quan điểm của Sihanouk.
Chính quyền VNCH còn đưa ra các yêu sách về
thềm lục địa mà về sau Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (CHXHCNVN) đã vận dụng
trong tranh chấp với Thái Lan và Malaysia, trong khi chính quyền VNDCCH đã hoàn
toàn im lặng trước yêu sách của các nước này.
Tổng thống
Nguyễn Văn Thiệu tại lễ khai trương một bệnh viện mới ở Sài Gòn. Ảnh chụp
tháng 3/1973. KEYSTONE/GETTY IMAGES
Câu hỏi cho các sử gia Việt Nam
là tại sao một chính quyền với bản chất như PGS-TS Trần Đức Cường nói lại làm
những điều trên, tức là khẳng định chủ quyền lãnh thổ và quyền chủ quyền của một
quốc gia và cho người Việt? Câu hỏi đi đôi với câu hỏi này là nếu chính quyền
VNDCCH là chính quyền hợp pháp duy nhất cho vùng lãnh thổ từ Nam Quan đến Cà
Mau và là đại diện pháp lý cho toàn bộ dân tộc Việt, thì tại sao lại không làm
những điều đó?
Có biện luận cho rằng chính quyền
VNCH là chính quyền quản lý miền Nam, cho nên chính quyền đó phải khẳng định chủ
quyền, còn chính quyền VNDCCH là chính quyền quản lý miền Bắc, cho nên không cần
làm.
Nhưng, thí dụ, dù chính quyền
tiểu bang Alaska quản lý Alaska, chính quyền đó vẫn không có tư cách pháp nhân
trong luật quốc tế để khẳng định chủ quyền đối với một vùng lãnh thổ ở Alaska,
và Washington vẫn phải lên tiếng về chủ quyền. Nếu chính quyền VNDCCH là chính
quyền hợp pháp duy nhất cho vùng lãnh thổ từ Nam Quan đến Cà Mau, hay nếu chính
quyền đó tự cho mình là như thế, thì dù có một nhóm nào đó quản lý miền Nam,
chính quyền VNDCCH vẫn phải lên tiếng trên bình diện quốc tế để bảo vệ chủ quyền.
Hơn nữa, nếu nhóm đó chỉ là bù nhìn và tay sai của nước khác, và sự quản lý đó
là biến miền Nam thành một loại thuộc địa, thì chính quyền VNDCCH càng phải lên
tiếng. Do đó, từ "quản lý" trong biện luận trên thiếu tính thuyết phục.
Tổng thống
Mỹ Lyndon Johnson và Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Văn Thiệu tại một
hội nghị Mỹ - VNCH hôm 20/7/1968 ở Honolulu. AFP/GETTY IMAGES
Trên thực tế, cho đến năm 1976, chính quyền
VNCH (trước) và chính quyền CHMNVN (sau) đã hành xử như đại diện pháp lý cho
vùng lãnh thổ phía nam vĩ tuyến 17 trong lãnh vực quyền lợi và nghĩa vụ trên
bình diện quốc tế. Đối lại, nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế đã ứng xử với
chính quyền VNCH (trước 30/4/1975) và chính quyền CHMNVN (sau 30/4/1975) như họ
là đại diện đó.
Tới năm 1966, VNCH đã được 60 quốc gia công
nhận. Đáng chú ý, năm 1957 Liên Xô đã đề nghị cả VNCH và VNDCCH được chấp nhận
là thành viên khác nhau của LHQ, và năm 1974 Ngoại trưởng Úc tuyên bố, "Úc
đã công nhận sự hiện hữu của cả hai quốc gia từ lâu và bây giờ chính thức công
nhận và có quan hệ với cả hai chính phủ, chính phủ của Việt Nam Dân Chủ Cộng
Hòa và chính phủ của Việt Nam Cộng Hòa".
Với chính quyền và quan hệ ngoại giao với nhiều
quốc gia khác, với phía nam vĩ tuyến 17 là lãnh thổ de facto và với dân cư,
theo Công ước Montevideo 1933, chính thể với tên "VNCH" trước
30/4/1975 và "CHMNVN" sau 30/4/1975 đã là một quốc gia de facto với
lãnh thổ phía nam vĩ tuyến 17 cho đến năm 1976. Trong quyển sách kinh điển
"The creation of States in international law" ("Sự hình thành của
quốc gia trong luật quốc tế") của mình, GS James Crawford, người đã từng
làm luật sư cho 23 phiên tòa của Tòa án Công lý Quốc tế và khoảng 10 phiên tòa
quốc tế khác, bao gồm Tòa án Luật biển (ITLOS), Tòa Trọng tài UNCLOS, cho rằng
VNCH đã từng là một quốc gia.
Tướng
Dương Văn Minh, tổng thống cuối cùng của Việt Nam Cộng Hòa. Ảnh chụp năm 1971.
AFP/GETTY IMAGES
Việc chính quyền VNCH đại diện pháp lý cho
vùng lãnh thổ phía nam vĩ tuyến 17 trong lãnh vực quyền lợi và nghĩa vụ trên
bình diện quốc tế có nghĩa sự khẳng định chủ quyền đối với Hoàng Sa, Trường Sa
của chính quyền VNCH hoàn toàn có giá trị pháp lý.
Song song với điều đó, việc chính quyền
VNDCCH không phải là đại diện pháp lý đó có nghĩa sự im lặng và những hành vi bất
lợi của chính quyền VNDCCH sẽ ít có giá trị pháp lý đối với chủ quyền trên hai
quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.
Hai điều trên là tối cần thiết trong cuộc
tranh biện về chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa. Trong lãnh vực
tranh chấp lãnh thổ, chính quyền CHXHCNVN đã, đang và sẽ phải vận dụng chúng.
Tuy nhiên, có lẽ có thành phần vẫn không muốn người ta nói thẳng rằng chính quyền
VNCH đã từng là đại diện pháp lý cho miền Nam trên bình diện quốc tế. Đó là điều
đáng tiếc, vì nhìn nhận thẳng thắn như thế về quá khứ không phải là muốn tái lập
chính quyền đó và chia đôi đất nước lần nữa.
Dù đã có thay đổi, ngành sử Việt Nam cần tiến
bộ xa hơn việc chỉ ngưng dùng từ "Ngụy" để gọi VNCH, cần chú trọng
hơn về khía cạnh chính quyền VNCH đã từng là đại diện pháp lý cho miền Nam trên
bình diện quốc tế, và cần trân trọng hơn về việc chính quyền VNCH đã từng khẳng
định chủ quyền và quyền chủ quyền Việt trong tranh chấp lãnh thổ và tranh chấp
biển.
Ngành
sử Việt Nam cũng cần nhìn nhận rằng "thuộc địa kiểu mới" chỉ là biện
ngôn để tuyên truyền trong chiến tranh, nó vô nghĩa trên thực tế, trong khi việc khẳng định chủ quyền lãnh thổ
là điều có ý nghĩa mãi mãi cho dân tộc.
*Bài viết thể hiện quan điểm và cách hành
văn riêng của các tác giả từ Quỹ Nghiên cứu Biển Đông.
---------------------------------------
Tin liên quan
·
·
·
·
------------------
Hiện
Hữu
Tác
giả gửi tới Dân Luận
05/09/2017
https://www.danluan.org/tin-tuc/20170904/mien-nam-viet-nam-truoc-1975-dang-le-phai-nen-xem-la-di-san
No comments:
Post a Comment