Thanh Phương – RFI
Đăng ngày 21-09-2017
Bài
phát biểu đầu tiên của tổng thống Donald Trump tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc
ngày 19/09/2017 dĩ nhiên đã được báo chí Mỹ hôm qua đặc biệt chú ý, nhất là giọng
điệu rất cứng rắn của ông đối với những quốc gia « côn đồ » như Bắc Triều Tiên
và Iran, hai quốc gia đang và đã từng có tham vọng sở hữu vũ khí nguyên tử. Tùy
theo xu hướng, các báo Mỹ đánh giá khác nhau về phát biểu của ông Trump.
Tổng thống
Trump phát biểu tại Đại hội đồng LHQ ngày 19/09/2017. Reuters
Theo nhận định của tờ Washington Post, những
ai vẫn lo ngại rằng tổng thống Trump từ bỏ những giá trị truyền thống của Mỹ,
có thể thấy an tâm sau khi nghe bài phát biểu của tổng thống Hoa Kỳ ở LHQ.
Nhưng đồng thời bài phát biểu lại gây lo ngại cho những người khác.
Theo Washington Post, ông Trump đã kịch liệt
đả kích những chế độ tước hết quyền tự do của người dân như Bắc Triều Tiên hay
Venezuela, nhưng ông cũng lên án những chính quyền chuyên chế muốn phá bỏ những
giá trị, những hệ thống và những liên minh đã giúp tránh tái diễn xung đột và
đưa thế giới đến tự do kể từ sau Thế chiến Thứ Hai. Khi bảo vệ chủ quyền của
Ukraina và tự do hàng hải Biển Đông, ông Trump như vậy đã thách thức Trung Quốc
và Nga.
Nhưng tổng thống Mỹ làm cho mọi người ít an
tâm hơn khi đả kích « Rocket Man », biệt danh mà ông đặt cho lãnh đạo Bắc Triều
Tiên Kim Jong – Un và dọa « hủy diệt hoàn toàn » nước này. Lãnh đạo của một cường quốc tự
mình tỏ ra vừa yếu thế vừa hiếu chiếu qua những lời lẽ dữ dằn như vậy.
Và giữa hai thái cực đó, ông Trump lại liên tục nhấn mạnh đến chủ quyền và tỏ ý
thán phục « những quốc gia độc lập và hùng mạnh ».
Và theo ông, « quốc gia – Nhà nước vẫn là
phương tiện tốt nhất để nâng cao điều kiện sống của con người ». Chắc chắn là
chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc và tổng thống Vladimir Putin của Nga sẽ
hoan nghênh quan điểm này của ông Trump, vì hai lãnh đạo Nga Trung cũng đòi thế
giới phải tôn trọng « chủ quyền » của đất nước họ và yêu cầu những nước khác đừng
bảo họ tuân theo những giá trị phổ quát về nhân quyền và dân chủ.
Còn theo tờ The Atlantic, bài phát biểu đầu
tiên của ông Donald Trump lại là bài phát biểu kém hiệu quả nhất, yếu kém nhất
và do dự nhất của một vị tổng thống Mỹ tại diễn đàn LHQ. Tờ báo này đặc biệt
chú ý đến hai hồ sơ mà ông Trump nên lên, đó là Iran và Bắc Triều Tiên.
Theo tờ báo này, tổng thống Trump được cho là
sẽ từ chối chứng nhận Iran tuân thủ hiệp định hạt nhân năm 2015, trái với
lời khuyên từ nội các của ông. Lẽ ra trong bài phát biểu tại LHQ, tổng thống Mỹ
nên giải thích tại sao Iran bị xem là không tuân thủ hiệp định hạt nhân và
Teheran cần phải làm gì để được chứng nhận. Lẽ ra, ông nên đề ra chiến lược rõ
ràng trong trường hợp rút khỏi hiệp định hạt nhân với Iran. Đằng này, ông Trump
chỉ liệt kệ những hành động « khiêu khích » và « xâm lấn » của Iran ở Trung
Đông và tuyên bố hiệp định hạt nhân ký với Iran là « một trong những hiệp định
tệ hại nhất mà Hoa Kỳ tham gia cho tới nay ».
Cũng theo The Atlantic, những tuyên bố của tổng
thống Trump về Bắc Triều Tiên thì còn tệ hại hơn. Lẽ ra, ông nên tranh thủ dịp
này để giải thích cho cả thế giới tại sao chương trình tên lửa đạn đạo là một mối
đe dọa cho hòa bình trên toàn cầu. Rằng chế độ họ Kim đã liên tục vi phạm những
hiệp định trước đây và Kim Jong Un nay không chỉ tìm cách phát triển vũ khí hạt
nhân để tự vệ, mà còn muốn phá vỡ liên minh giữa Mỹ với Hàn Quốc và dùng vũ lực
để thống nhất bán đảo Triều Tiên. Thế mà ông Trump lại chủ yếu nói về sự đàn áp
của chế độ Bình Nhưỡng với người dân trong nước, trong khi đây không phải
nguyên nhân chính gây ra khủng hoảng hiện nay.
Cũng theo The Atlantic, lẽ ra tổng thống
Trump phải nói rằng nếu Bắc Triều Tiên tấn công Hoa Kỳ hay các đồng minh của Mỹ,
Washington sẽ tiêu diệt chế độ họ Kim. Đằng này, ông Trump lại dọa sẽ « hủy diệt
hoàn toàn » cả đất nước và người dân Bắc Triều Tiên, một điều hoàn toàn trái với
chủ thuyết của Mỹ từ bao thập niên qua.
Như vậy thì người ta chỉ có thể kết luận rằng,
tổng thống Trump chẳng biết phải đối phó như thế nào trước hiểm họa tên lửa đạn
đạo Bắc Triều Tiên. Rõ ràng ông vẫn ấm ức về chuyện quân đội và bộ trưởng Quốc
Phòng khuyên ông không nên mở tấn công ngăn ngừa vào Bắc Triều Tiên.
The Atlantic cũng lưu ý rằng trong bài phát
biểu trước LHQ, ông Trump đã không đả động đến những tham vọng địa chính trị của
Trung Quốc và Nga, có nhắc qua vấn đề Ukraina và Biển Đông, nhưng lại không nêu
đích danh Nga và Trung Quốc.
Còn tờ Los Angeles Times thì đặt câu hỏi
trong hàng tựa: « Liệu bài phát biểu về « Rocket Man » của Trump có sẽ dẫn
chúng ta đến chiến tranh » ?
Theo tờ báo này, vấn đề đối với lời đe dọa của
Trump không chỉ là ngôn từ trẻ con ( Rocket Man ) mà ông sử dụng, hoặc là nó
làm cho người ta không còn chú ý đến những nội dung còn lại trong bài phát biểu,
mà là lời đe dọa đó rất có thể sẽ phản tác dụng.
Tờ báo dẫn lời ông Richard Haass, Hội đồng
Quan hệ Đối ngoại, cho rằng cười nhạo Kim Jong –Un « rất có thể sẽ càng
khiến Bắc Triều Tiên thêm quyết tâm phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa hơn
là buộc họ hạn chế hoặc từ bỏ những vũ khí đó ».
Tờ báo nhắc lại trong thương lượng ngoại
giao, muốn thành công thì bao giờ cũng phải dùng chính sách cây gậy và củ cà rốt.
Trong khi đó, Trump lại không làm như vậy. Ông chỉ bảo rằng con đường duy nhất
để Bắc Triều Tiên giải tỏa khủng hoảng là từ bỏ toàn bộ chương trình hạt nhân,
nhưng lại không đưa ra một bảo đảm nào cho chế độ Bình Nhưỡng nếu họ chấp nhận
giải pháp đó.
Theo Los Angeles Times, cách làm như thế thì
có thể đạt kết quả trong chuyện buôn bán địa ốc ở New York, nhưng không thể nào
thành công với một quốc gia có chủ quyền, đang nắm vũ khí hạt nhân trong tay,
mà lại rất đa nghi.
Tổng thống Trump nay cũng dọa rút khỏi hiệp định
hạt nhân Iran, mà người tiền nhiệm Obama đã ký kết và cũng nói thêm là nếu thay
đổi được chế độ ở Teharan thì càng tốt. Los Angeles Times đặt câu hỏi : Vậy thì
Bắc Triều Tiên làm sao mà hy vọng sẽ được đối xử tốt hơn. Những thông điệp trái
ngược nhau đó sẽ không thúc đẩy Kim Jong Un ngồi vào bàn đàm phán.
Đối với tờ The National Interest, bài phát biểu
của ông Trump tại LHQ thể hiện một thay đổi lớn, nhưng đây không phải là một sự
thay đổi mà các nhà quan sát chờ đợi.
Theo The National Interest, sau hơn sáu tháng
nhà tỷ phú New York ở Nhà Trắng, người ta vẫn chưa biết nhiều về « hai
ông Trump ». Một « Trump Trình Diễn », chuyên viết tin nhắn
Twitter và đưa ra những bình luận vừa phẫn nộ từ những người chống đối ông,
nhưng lại gây hào hứng cho những người ủng hộ ông. Và một « Trump
Nghiêm Chỉnh », một người ra quyết định với quyết tâm và suy nghĩ chín chắn.
Chính ông « Trump Nghiêm Chỉnh » đã
đưa ra quyết định về chính sách Afghanistan và loan báo một hành động mới trong
một bài phát biểu chừng mực. Nhưng ông « Trump Nghiêm Chỉnh » lại
không được thể hiện trong những bài diễn văn về chính sách đối ngoại và an ninh
quốc gia của Mỹ. Bài diễn văn tại thượng đỉnh NATO đầu tiên của tân tổng thống
Mỹ lại vô cùng thảm hại, vì trong đó ông lại dùng những ngôn từ như vào lúc còn
tranh cử và có những phát biểu thiếu chín chắn.
Nhưng theo The National Interest, tại LHQ,
ông Donald Trump đã thể hiện là một nhà lãnh đạo tầm cỡ thế giới. Theo nhãn
quan của ông Trump, nền tảng của trật tự thế giới chính là những quốc gia hùng
mạnh. Các định chế đa quốc gia và định chế quốc tế chỉ là những « siêu
cấu trúc » nằm bên trên. Và nếu những định chế đó không phục vụ đúng
nhu cầu của các quốc gia, thì ông không cần đến họ.
Theo The National Interest, nhãn quan này đối
lập với nhãn quan cho rằng chính các tổ chức quốc tế phải áp đặt trật tự thế giới
thông qua một cơ chế lãnh đạo toàn cầu. Và để được như thế, các quốc gia phải
trao thêm quyền cho các tổ chức đó. Nhưng cũng có một nhãn quan khác của những
nước như Nga và Trung Quốc. Hai nước này không muốn thế giới bị áp đặt toàn bộ
các chuẩn mực mà chỉ lấy những gì họ muốn và sửa đổi lại theo đứng yêu cầu của
họ.
The National Interest khẳng định, tuy trong
bài diễn văn tại LHQ tổng thống Trump đã không chỉ đích danh Matxcơva và Bắc
Kinh trong danh sách những « bad boy » phá hoại trật tự thế giới
như Kim Jong Un, nhưng chắc chắn là chính quyền Trump vẫn xem Nga và Trung Quốc
là hai chế độ đối nghịch.
Khi gia tăng ủng hộ Ukraina và tiến hành các
chiến dịch bảo đảm tự do hàng hải ở Biển Đông, tổng thống Trump muốn cảnh báo
Matxcơva và Bắc Kinh rằng nếu họ đụng đến Mỹ thì Mỹ sẽ không để yên.
--------------------------------
Thanh Phương – RFI
Đăng ngày 20-09-2017
Ai cũng
biết rằng ông Donald Trump không phải là một nhân vật ôn hòa, nhưng hôm qua cả
thế giới đã sững sờ khi nghe tổng thống Hoa Kỳ lên tiếng đe dọa « hủy diệt
hoàn toàn » Bắc Triều Tiên. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một vị tổng
thống Mỹ đưa ra lời đe dọa tiêu diệt một quốc gia thành viên của Liên Hiệp Quốc.
Cho tới nay, người ta chỉ nghe những lời đe dọa như vậy từ chế độ như Bình Nhưỡng.
Quang cảnh
phiên họp Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc lần thứ 72 tại New York ngày 19/09/2017.
REUTERS/Brendan McDermid
Khi phát biểu như trên, ông Donald Trump có lẽ
muốn thể hiện quyết tâm của Washington bằng mọi giá ngăn chận Bắc Triều Tiên
trang bị vũ khí hủy diệt hàng loạt, cho dù chính quyền Hoa Kỳ hiện nay biết rằng
họ không thể chọn ngay giải pháp quân sự với chế độ Bình Nhưỡng. Bởi vì, mọi
can thiệp quân sự nhằm tiêu diệt kho vũ khí tên lửa và hạt nhân của Bắc Triều
Tiên đều chứa đựng nhiều nguy cơ đối với các đồng minh của Mỹ trong khu vực, đặc
biệt là Hàn Quốc và Nhật Bản, những nơi hoàn toàn nằm trong tầm bắn của tên lửa
Bắc Triều Tiên.
Bộ trưởng Quốc Phòng Jim Mattis, khi được hỏi
về bài phát biểu của tổng thống Trump hôm qua, đã tuyên bố rằng chính quyền Hoa
Kỳ vẫn muốn giải quyết vấn đề Bắc Triều Tiên « thông qua các phương tiện ngoại
giao ».
Các biện pháp trừng phạt ngày càng nặng nề của
Liên Hiệp Quốc nhắm vào chế độ Bình Nhưỡng cho tới nay hầu như không có tác dụng,
trong khi mà chính quyền Mỹ vẫn chưa vạch ra được chiến lược nào khác một cách
rõ ràng. Nga và Trung Quốc, tuy bỏ phiếu thông qua các biện pháp trừng phạt mới
của Liên Hiệp Quốc, vẫn thúc giục Hoa Kỳ tìm cách đối thoại với Bắc Triều Tiên.
Nhưng phía Mỹ cho rằng hiện chưa phải là lúc mở lại đàm phán chính thức với chế
độ Kim Jong-Un.
Trong khi đó, tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc,
bài phát biểu của tổng thống Trump có giọng điệu ngày càng hiếu chiến với Bắc
Triều Tiên. Tệ hại hơn, tổng thống Mỹ còn đặt hai chế độ Bình Nhưỡng và Teheran
vào chung một rọ mang tên là « quốc gia côn đồ ». Bất chấp việc Iran đã
chấp nhận ký với các cường quốc một hiệp định về ngưng chương trình hạt nhân của
nước này cách đây hai năm, nhưng tổng thống Trump lại dọa sẽ rút khỏi hoặc sửa
đổi hiệp định này.
Theo nhận định của chuyên gia Mark
Fitzpatrick, thuộc Viện Quốc tế Nghiên Cứu Chiến Lược, IISS, việc ông Trump so
sánh Bình Nhưỡng với Teheran có thể khiến cho Kim Jong-Un càng thấy cần phải
trang bị vũ khí nguyên tử và tên lửa đạn đạo để đối đầu với Hoa Kỳ, và không thể
nào thương lượng một hiệp định tương tự với Mỹ để rồi cũng sẽ có chung số phận
như Iran.
Khi thương lượng hiệp định hạt nhân Iran năm
2015, chính quyền Obama vẫn luôn nhấn mạnh rằng thỏa thuận này nhằm chứng tỏ
Washington sẵn sàng thương lượng với bất cứ đối thủ nào có thiện chí, ám chỉ đến
những quốc gia như Bắc Triều Tiên.
Với những vụ bắn tên lửa và thử hạt nhân
khiêu khích cộng đồng quốc tế, Bình Nhưỡng coi như đã loại trừ khả năng đạt
thương lượng ngoại giao. Nhưng các đồng minh của Mỹ vẫn không muốn tổng thống
Trump từ bỏ hẳn giải pháp hòa bình cho cuộc khủng hoảng Bắc Triều Tiên.
Hôm qua, phát biểu trước ông Trump, tổng thư
ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres đã kêu gọi chọn con đường ngoại giao. Một sự
mong đợi không được đáp trả. Vài phút sau, tổng thống Mỹ đã dọa « hủy diệt
hoàn toàn » Bắc Triều Tiên và như vậy ông đã khép chặt hơn nữa cánh cửa đối
thoại với Bình Nhưỡng.
Nếu
Kim Jong Un tiếp tục cho bắn tên lửa và thử hạt nhân mà chính quyền Trump vẫn
không có hành động quân sự nào để « hủy diệt hoàn toàn », thì lúc đó còn
gì là uy tín của Hoa Kỳ ?
-------------------------
LIÊN
QUAN :
No comments:
Post a Comment