Phạm Thị
Hoài
Tháng 5 19, 2014
Những năm cuối đời, các chuyến đi chữa bệnh của Hồ
Chủ tịch tại Trung Quốc mỗi đợt một dài hơn.
Năm
1966: một tháng, từ 16/5 đến 16/6. Năm 1967: 3
tháng 13 ngày, từ 10/9 đến 23/12. Chỉ một tuần sau ông lại đi Bắc Kinh, lần này
3 tháng 20 ngày, từ 1/1 đến 21/4/1968, trùng với lịch tiến hành giai đoạn 1 của
vụ Tổng Tiến công và Nổi dậy Tết Mậu Thân [1].
Vấn đề vai trò mờ nhạt của Chủ tịch Hồ Chí Minh và
sự vô hiệu hóa Bộ trưởng Quốc phòng Võ Nguyên Giáp, người cũng trong thời gian
này ngẫu nhiên đi dưỡng bệnh ở nước ngoài, trong vụ Tết Mậu Thân đã được một số nhà nghiên cứu đặt ra.
Ở thời điểm này, thực quyền và sự minh mẫn của của ông Hồ còn lại bao nhiêu để
có được một vai trò dù mờ nhạt, có thể thấy rõ qua bức thư ông viết từ Bắc Kinh
gửi người cầm quyền thực sự ở Hà Nội, ông Lê Duẩn. Toàn văn bức thư như sau:
Thư
gửi đồng chí Lê Duẩn
Chú Duẩn thân mến,
Nhớ lại hồi Nôen năm ngoái, Chú có ý khuyên B. đi
thăm miền Nam sau ngày ta thắng lợi hoàn toàn, B. rất tán thành.
Nhưng nay chỉ đổi chữ “sau” thành chữ “trước” ngày
thắng lợi hoàn toàn, tức là đi thăm khi anh em trỏng đang chuẩn bị mở màn thứ
ba. Đi thăm đúng lúc đó mới có tác dụng khuyến khích thêm anh em.
Cách đi, B. sẽ làm công trên một chiếc tàu thuỷ.
Cùng đi sẽ có hai chú Bảo và Kỳ. Việc này B. tự thu xếp, dễ thôi.
Lúc đến anh em trỏng chỉ phụ trách đón khi tàu cặp
bến Miên và đưa B. đến nhà anh Sáu, anh Bảy.
Ở lại. Tuỳ điều kiện mà quyết định: ít là mấy ngày,
nhiều nhất cũng chỉ trong một tháng. Hoạt động thế nào, sẽ cùng anh em trỏng
bàn định.
Có lẽ Chú và đồng chí khác e rằng sức khoẻ của B.
không cho phép B. đi chơi xa. Nhưng, thay đổi không khí, hô hấp gió biển và
sinh hoạt với quần chúng trong hoàn cảnh chiến đấu sẽ giúp sức khoẻ tiến bộ mau
hơn.
Lịch trình đi thăm – cần mươi ngày để chuẩn bị.
Vượt biển độ 6 ngày.
Từ bến tàu đến địa điểm độ dăm hôm.
Vậy nhờ Chú tính ngày cho khớp, một mặt cho B. biết
trước để chuẩn bị, một mặt cho anh em trỏng biết để chờ đón.
Để đảm bảo thật bí mật, Chú chỉ nên bàn việc này với
một số ít đồng chí trong B.C.T.
Mong chờ Chú trả lời.
*
Trước khi đi Rumani, hai đồng chí Côn và Lành có ghé
thăm Bắc Kinh và ở lại chơi mấy hôm, rất vui vẻ.
Sức khoẻ của B. không ngừng tiến bộ, càng gần ngày
ấm, càng tiến bộ hơn. Chúc Chú và tất cả anh em mạnh khoẻ.
Chào thân ái và quyết thắng
B.
Viết ngày 10-3-1968
Bản chụp bút tích bức thư lưu tại Viện Hồ Chí Minh.
***
Dĩ nhiên kế hoạch “Bác lại xuống tàu” lần này không
được phê chuẩn. Ở những người đã gần đất xa trời, mơ mộng tuổi trẻ thường trỗi
dậy, đôi khi mãnh liệt tới mức điên rồ, song đề nghị “vô trỏng”, Nam tiến bằng
cách vi hành vượt biển, “xuống làm công trên một chiếc tàu thủy”, có thể vẫn
nghề phụ bếp, như chàng thanh niên Nguyễn Tất Thành ở Bến Nhà Rồng năm nào của vị
Chủ tịch 78 tuổi, bệnh tình trầm trọng, hàng ngày phải tiêm kháng sinh, chườm
gừng, châm cứu, chạy điện tim phổi… quả là vượt quá sự lẫn trí thông thường của
tuổi già. Nó trình bày một cảm giác bất lực của một con người thấy mình đã thừa
ra, vô dụng. Cách đất nước mấy ngàn cây số, tầm quan trọng của vị nguyên thủ
quốc gia bây giờ đóng khung trong những hoạt động dưỡng lão: nghe tin thắng
trận ở miền Nam, nghe ngâm thơ, xem liên hoan văn nghệ, gửi thư khen chiến sĩ
bắn rơi máy bay Mỹ, phụ lão trồng cây giỏi, nông dân có thành tích nuôi trâu bò
và thâm canh tăng năng suất lúa, và làm thơ chữ Hán cảm thán về việc bị bác sĩ
Trung Quốc cấm hút thuốc và uống rượu. Cuộc viếng thăm 3 ngày cuối tháng Một
của tướng Võ Nguyên Giáp, trên đường từ nơi dưỡng bệnh ở Hungary về Hà Nội qua
Bắc Kinh, có vẻ mang lại cho những tháng ngày nhàn tản ấy một mầu sắc chính trị
tầm thượng đỉnh quốc gia nhất định, song theo tác giả Huy Đức trong bộ sách Bên
thắng cuộc, trong khi “cả ‘Cha già Dân tộc’ và ‘Anh cả của Quân đội’ vẫn
đang ‘an trí’ ở Bắc Kinh thì những binh đoàn chủ lực miền Bắc bí mật áp sát các
đô thị miền Nam. ‘Ngày 29 tháng Chạp ta’, vào lúc sáu giờ chiều, Hồ Chí Minh
‘nhận được điện của Bộ Chính trị và Trung ương chúc mừng Bác Hồ năm mới’”. Hai
con người lừng danh ấy được nhấc êm khỏi thời cuộc, trong giai đoạn quyết định
của cuộc cách mạng dân tộc mà họ là những người khai sinh. Lá thư từ Bắc Kinh
của Hồ Chí Minh rụt rè như một lời nài xin, lẩm cẩm, tội nghiệp.
Dù những nghi vấn khổng lồ về thân thế ông Hồ còn
treo đó, càng ngày nhiều khoảng tối về sự nghiệp của ông càng sáng tỏ, một phần
không nhỏ bằng chính những tư liệu chính thống. Nhưng câu hỏi sau đây có lẽ sẽ
không sớm được giải đáp: Hóa đơn khám chữa bệnh cho Hồ Chủ tịch có bị phía
Trung Quốc tính vào tổng số trên 800 tỉ (Dollar hay Nhân dân tệ?) – theo tuyên
truyền hạch tội “Việt Nam vô ơn” của nhà cầm quyền Trung Quốc – mà Hà Nội bị
coi là nợ Bắc Kinh cho chiến dịch Điện Biên Phủ và cuộc chiến tranh chống Mỹ
không?
_________
Ảnh: Mít-tinh
ủng hộ Hồ Chủ tịch tại Bắc Kinh 1965. Ảnh của Marc Riboud.
© 2014 pro&contra
[1] Hồ Chí Minh biên niên tiểu sử, tập 10. Viện Nghiên cứu
Chủ nghĩa Mác-Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh biên soạn, Nhà xuất bản Chính trị
Quốc gia ấn hành, 1996.
No comments:
Post a Comment