Không
phải trò lòe đâu : dọa dùng vũ khí nguyên tử, huy động quân dự bị…tại sao
Putin lại phiêu lưu
Đức Tâm - RFI
Đăng ngày: 23/09/2022 - 16:22
Ngày 21/09/2022, tổng thống Nga thông báo huy động
hàng trăm lính dự bị đi chiến đấu ở Ukraina, đồng thời dọa nạt phương Tây về vũ
khí nguyên tử. Với vẻ mặt nghiêm trọng, nguyên thủ Nga dằn giọng : « Đây
không phải là trò lòe bịp đâu ». Báo Pháp Le Parisien ngày 21/09/2022 giải
mã các động thái này.
Tổng thống Nga Vladimir Putin nói về lệnh động viên lính dự bị, Matxcơva,
Nga, ngày 21/09/2022. AP
Ngày 24/02/2022,
Vladimir Putin thông báo trên truyền hình việc phát động « chiến dịch quân
sự đặc biệt » tại Ukraina. Thế giới theo dõi từng câu nói của Putin còn
người dân Ukraina thì cảm thấy như trời sụp. Rồi phải đợi thêm 7 tháng nữa và
việc quân đội Nga tháo chạy toán loạn thì mới lại thấy ông chủ điện Kremlin ngồi
sau bàn làm việc, sẵn sàng chứng tỏ cho toàn thế giới thấy là ông ta không từ bỏ
cuộc chiến.
Mười phút phát biểu, đó
là mười phút dọa nạt và tuyên truyền chống phương Tây bao gồm một thông báo gây
sốc : huy động một phần người dân vào cuộc chiến tranh nhưng ông vẫn tránh
không nói thẳng ra là chiến tranh. Tình trạng leo thang được công bố ngày 20/09
đi kèm với thông báo trưng cầu dân ý, được tổ chức từ ngày 23 đến 27/09 để sáp
nhập vào Nga bốn vùng lãnh thổ của Ukraina nhưng bị Matxcơva kiểm soát một phần.
Tìm cách hù dọa phương Tây
Với thái độ hận thù, ông
Putin đã hằn học chỉ trích, tố cáo phương Tây muốn « làm suy yếu, chia rẽ
nhằm phá hủy » nước Nga. Theo Adrien Nonjon, đang làm tiến sĩ tại
Viện Ngôn ngữ và Văn minh phương Đông (Inalco) thì đây là giọng điệu của kẻ
thua. Putin là nạn nhân của chính vụ việc mà ông ta gây ra : ông không hiểu
nổi làm thế nào mà quân đội Nga lại bị vấp cản trong cuộc chinh phục lãnh thổ
Ukraina. Đối với ông ta, chính các thế lực phương Tây đã trực tiếp can dự và là
nguyên nhân dẫn đến việc huy động bán phần lực lượng dự bị Nga.
Phương Tây đương nhiên
không có cái nhìn tương tự. Chiều ngày 21/09, tổng thống Mỹ Joe Biden,
trên diễn đàn Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, đã lên án Nga phải chịu trách nhiệm
trong việc muốn dùng vũ lực để chiếm lãnh thổ của nước láng giềng và ông kêu gọi
tất cả các quốc gia hãy đoàn kết ủng hộ Ukraina. Cũng theo hướng này, tổng
thống Pháp Emmanuel Macron đã kêu gọi cộng đồng quốc tế « gây áp lực tối
đa » với tổng thống Nga.
Trong vidéo truyền tải
thông điệp, ông Putin nêu ra việc phương Tây bắt bí dọa nạt dùng vũ khí nguyên
tử, nhưng chính bản thân ông cũng dọa nạt : « Nếu sự toàn vẹn
lãnh thổ của chúng ta bị đe dọa, chúng ta chắn chắn sẽ sử dụng tất các phương
tiện có trong tay để bảo vệ đất nước và người dân Nga. Tôi nói rõ là tất cả
phương tiện… Và đây không phải là trò lòe bịp ».
Có đáng tin vào mối đe dọa hạt nhân hay không ?
Nói đến « toàn vẹn
lãnh thổ » thật là thâm hiểm, bởi vì Nga dự tính sáp nhập bốn vùng lãnh thổ
Ukraina trong những ngày tới, trong khi quân đội Nga không hề kiểm soát được
toàn bộ các vùng này. Thông điệp của Nga rất rõ ràng : ngay sau khi sáp nhập,
chiến sự diễn ra tại những nơi này, trên thực tế, sẽ được coi là một cuộc xâm
nhập vào lãnh thổ Nga.
Nếu như tổng thống
Ukraina Volodymyr Zelensky nói rằng ông không tin Matxcơva sẽ sử dụng vũ khí
nguyên tử, thì Washington lại xem xét đe dọa này một cách nghiêm túc. Bà
Tatiana Kastouéva-Jean, thuộc Viện Quan hệ Quốc tế Pháp (Ifri) nhận định :
« Putin tìm kiếm lợi thế, cố duy trì tình hình có lợi cho ông ta, ngăn chặn
được cuộc tấn công của Ukraina và sự ủng hộ của phương Tây ».
Việc biến các vùng chiếm
được thành những « cứ địa » là nhằm đối phó với tình trạng sa lầy chiến
tranh mà ông Putin không làm chủ được nữa. Chuyên gia quân sự Thibault Fouillet
cho rằng « tình trạng bất khả xâm phạm lãnh thổ Nga cũng chỉ là lý thuyết.
Các vụ oanh kích vào Crimée đã không dẫn đến leo thang đáp trả. Đây chỉ là một
tính toán chiến lược và chính trị để dẫn đến đàm phán. Vả lại việc đàm phán
luôn luôn được nhắc đến trong các tuyên bố ».
Tại sao lại bây giờ ?
Diễn văn của Putin lẽ ra
được phát vào tối thứ Ba, 20/09. Cuối cùng, các nhà báo được mời ra về đi ngủ
và không có lời giải thích nào. Và để thức dậy vào khoảng « 8 giờ
sáng ». Việc hoãn lại như vậy rất hiếm khi xẩy ra ở điện Kremlin đã bị
phía Ukraina chế giễu và các chuyên gia đưa ra nhiều diễn giải. Thương lượng, vấn
đề kỹ thuật ? Tướng Dominique Trinquand nêu giả thuyết : « Puntin lẽ ra phát biểu vào tối thứ Ba (20/09), với sự hiện
diện của bộ trưởng Quốc Phòng. Thế nhưng ông ta chỉ phát biểu hôm thứ Tư
(21/09). Khi làm như vậy, do lệch giờ, lúc đó nước Mỹ đang ngủ và phía đông của
nước Nga thì nhận được thông điệp. Như vậy, Putin muốn nói chuyện trước hết là
với người dân Nga »
Trên chiến trường, quân đội
của Putin hứng chịu nhiều thất bại. Cuộc phản công gần đây của Ukraina đã cho
phép Kiev giành lại được những thành phố chiến lược và hàng ngàn cây số vuông
và thậm chí làm thay đổi các phát biểu chính thức trên các phương tiện truyền
thông. Cựu đại sứ Pháp tại Matxcơva, Jean de Gliniasty nhấn mạnh :
« Tổng thống Nga đang trong vị thế khó khăn và ông ta phải đưa các bảo đảm
cho cánh cực hữu. Thời điểm được lựa chọn cũng mang tính biểu tượng, ngay trước
khi có diễn văn của Joe Biden và Volodymyr Zelensky hôm thứ Tư tại Liên Hiệp Quốc ».
Trấn an người Nga bằng mọi giá
Để duy trì trật tự tại
các vùng mà ông ta hy vọng sáp nhập, Vladimir Putin đã thông báo lệnh động viên
bán phần lực lượng dự bị, ngay hôm thứ Tư 21/09, một cách rất thận trọng. Ông
ta nhấn mạnh : « Chúng ta chỉ nói đến việc động viên bán phần »
trong lúc tin đồn về tổng động viên đã làm dấy lên mối lo ngại của nhiều người
Nga. Mối lo này đã dẫn đến tình trạng nhiều người ngay lập tức đổ xô truy cập
vào các website của các hãng hàng không : tất cả các vé máy bay trong ngày
trên các tuyến bay đến những nơi gần nước Nga nhất đã được bán hết.
Chuyên gia Thibault Fouillet giải thích : « Putin đang trong tình thế mạo hiểm, khó khăn.
Đa số dân Nga ủng hộ chính sách của ông ta… Chừng nào điều này không liên quan
đến họ ». Thận trọng cũng không đủ : tối thứ Tư 21/09 tại Matxcơva và
ở nhiều thành phố lớn khác trên nước Nga, hàng trăm người đã biểu tình, hô vang
khẩu hiệu « không tiến hành chiến tranh ». Theo các tổ chức phi chính
phủ, hàng trăm người đã bị bắt giữ.
No comments:
Post a Comment