Bình luận của Nguyễn Hải Bình
2022.04.09
https://www.rfa.org/vietnamese/news/blog/did-vietnam-choose-side-04092022171150.html
Hình minh hoạ: người
dân đọc báo có bài viết về cuộc chiến Nga - Ukraine tại một sạp báo ở Hà Nội
hôm 25/2/2022
Nga bị loại khỏi Hội
đồng nhân quyền
Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ) ngày 7/4 đã
đình chỉ Nga tham gia Hội đồng Nhân quyền LHQ vì các báo cáo về "những
hành vi vi phạm và lạm dụng nhân quyền trắng trợn và có hệ thống" ở
Ukraine. Động thái này đã thúc đẩy Moscow tuyên bố rút khỏi Hội đồng Nhân quyền.
Nghị quyết kêu gọi đình chỉ tư cách thành viên của Nga tại Hội đồng Nhân quyền
LHQ do Mỹ thúc đẩy nhận được 93 phiếu thuận, 24 phiếu chống và 58 phiếu trắng.
Cần có đa số 2/3 thành viên bỏ phiếu tại Đại hội đồng LHQ gồm 193 thành viên ở
New York - không tính phiếu trắng - để đình chỉ Nga tham gia Hội đồng Nhân quyền
(cơ quan này gồm 47 thành viên và có trụ sở tại Geneva). Phát biểu sau cuộc bỏ
phiếu, Phó Đại sứ Nga tại LHQ Gennady Kuzmin gọi động thái này là một "bước
đi bất hợp pháp và có động cơ chính trị", sau đó tuyên bố rằng Nga đã quyết
định rút hoàn toàn khỏi Hội đồng Nhân quyền. Đại sứ Ukraine tại LHQ Sergiy
Kyslytsya nói với các phóng viên: "Bạn không thể nộp đơn từ chức sau khi bị
sa thải". Nga hiện đang ở năm thứ hai trong nhiệm kỳ ba năm tại Hội đồng
Nhân quyền. Theo nghị quyết được đưa ra hôm 7/4, Đại hội đồng LHQ sau đó có thể
đồng ý chấm dứt việc đình chỉ. Tuy nhiên, hiện nay điều đó đã không thể xảy ra
vì Nga đã rút khỏi hội đồng này, cũng như Mỹ đã từng làm hồi năm 2018 vì nước
này cho rằng Hội đồng Nhân quyền có thành kiến "ăn sâu bám rễ" chống
lại Israel và thiếu cải cách. Năm 2021, Mỹ đã được bầu lại vào Hội đồng Nhân
quyền.
Các trường hợp bị đình chỉ tư cách thành viên
tại Hội đồng Nhân quyền là rất hiếm. Libya đã bị đình chỉ vào năm 2011 vì các lực
lượng trung thành với nhà lãnh đạo Libya khi đó là Muammar Gaddafi đã sử dụng bạo
lực để chống lại những người biểu tình. Đại sứ Mỹ tại LHQ Linda
Thomas-Greenfield nói rằng LHQ "đã gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng sự
đau khổ của các nạn nhân và những người sống sót sẽ không bị làm ngơ".
Trong một phát biểu được gửi tới Đại hội đồng, bà nói: "Chúng tôi đảm bảo
rằng một quốc gia vi phạm nhân quyền nghiêm trọng và liên tục sẽ không được
phép đảm nhiệm vị trí lãnh đạo về nhân quyền tại LHQ".
Hội đồng Nhân quyền không thể đưa ra các quyết
định ràng buộc về mặt pháp lý. Tuy nhiên, các quyết định của hội đồng này gửi
đi các thông điệp chính trị quan trọng và nó có thể dẫn tới các cuộc điều tra.
Tháng trước, hội đồng này đã mở một cuộc điều tra về các cáo buộc vi phạm nhân
quyền - bao gồm cả tội ác chiến tranh - ở Ukraine.
Bảng kết quả bỏ phiếu
đình chỉ Nga tham gia Hội đồng Nhân quyền LHQ tại Đại hội đồng LHQ hôm
7/4/2022. Reuters
Quyết định của Việt
Nam
Việt
Nam là một trong số 24 quốc gia bỏ phiếu chống lại Nghị quyết đình chỉ Nga khỏi
Hội đồng nhân quyền (1). Đây
là quyết định khá lạ lùng, bởi vì trong hai lần trước, khi Đại hội Đồng Liên Hợp
Quốc ra Nghị quyết lên án Nga, Việt Nam đã luôn bỏ phiếu trắng.
Nhận xét về quyết định này của Việt Nam, Thạc
sĩ Phạm Ngọc Minh Trang - một chuyên gia về luật quốc tế, hiện đang làm việc
tại Viện Max Planck (Đức) nhận xét:
“ Đọc phát biểu của Việt Nam tại Đại hội đồng
Liên hiệp quốc hôm qua, mình có một vài ý kiến như sau.
Thứ nhất, theo mình được biết
trigger cho cuộc họp đặc biệt về vấn đề loại Nga ra khỏi Hội đồng nhân quyền là
các cáo buộc về thảm sát ở Bucha. Theo phát biểu của Việt Nam, có thể ngầm hiểu
hiện giờ chưa có các bằng chứng cụ thể, và cần các điều tra khách quan mới có
thể quyết định được. Như vậy, ở đây giống với tình huống “the cat of
Schrödinger”, tức là có thể có thảm sát hoặc có thể không. Một phiếu trắng sẽ
thể hiện được quan điểm này, hiện giờ chưa có điều tra độc lập, chưa có bằng chứng
thuyết phục được tôi, nên tôi chọn không đánh giá chủ quan hay dựa trên cảm
xúc. Lý lẽ cho phiếu chống là gì? Là chọn không có thảm sát luôn ư? Sau này lỡ
có điều tra độc lập kết luận có thảm sát thì thế nào? Tại sao lại dồn mình vào
tình thế bấp bênh này? Cây tre trồng ở đâu để có thể dẫn đến có khả năng bị
bung gốc thế này?
Thứ 2, hai lần trước bỏ phiếu
trắng, mình đọc thấy có đại sứ cho rằng cần phải đọc nội dung của Nghị quyết rồi
hãy nhận xét về lá phiếu của Việt Nam. Mình hoàn toàn đồng ý. Mình đọc nghị quyết
lần này, không một chữ nhắc đến thảm sát Bucha, nghị quyết lên án các hành vi vị
phạm nhân quyền một cách liên tục của Nga ở Ukraine. Trong phát biểu của Việt
Nam, Việt Nam có đề cập:
“Chúng tôi theo dõi sát sao và quan ngại sâu sắc về ảnh
hưởng của chiến sự tại Ukraine gây ảnh hưởng nặng nề đối với người dân. Chúng
tôi hết sức quan ngại trước thông tin về việc nhiều dân thường bị thiệt mạng
trong những ngày qua.
Việt Nam phản đối và lên án mọi hành vi tấn công dân
thường, vi phạm luật pháp quốc tế, luật nhân đạo và nhân quyền quốc tế.”
Vậy tại sao bỏ phiếu chống một nghị quyết lên
án hành vi vi phạm nhân quyền của Nga ở Ukraine?
Thứ 3, ở trên bài phát biểu Việt
Nam có nói về việc tuân thủ luật quốc tế để giải quyết tranh chấp, ở dưới bảo
“Đàm phán và đối thoại là cách khả thi nhất để tìm ra giải pháp hòa bình, toàn
diện”.
Giải quyết tranh chấp theo luật quốc tế không
chỉ có đàm phán và đối thoại. Các quốc gia còn có các biện pháp khác như toà án
quốc tế, các tổ chức quốc tế, hay các trung gian hoà giải, điều tra độc lập.
Ukraine đang thực hiện các hành vi này. Vừa tự vệ, vừa kiện Nga ra Toà án quốc
tế, vừa mang vấn đề ra các tổ chức quốc tế để tranh thủ sự ủng hộ của dư luận
quốc tế. “Vừa đánh vừa đàm, vừa tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế”, những cụm
từ này không phải quá quen thuộc với Việt Nam sao?
Cuối cùng, câu hỏi này mình luôn thắc
mắc: Việt Nam đối thoại với Trung Quốc như thế
nào mà Trung Quốc vẫn nhiều lần tập trận ở vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam? Nếu đàm phán và đối thoại, không có cách nào khác, để giải
quyết tranh chấp hiệu quả, Việt Nam hãy chứng minh đi, chứng minh rằng bằng đối
thoại đàm phán, Trung Quốc sẽ không ngăn cản tàu cá Việt Nam đánh bắt cá trên
vùng biển Việt Nam, Trung Quốc sẽ không tập trận trên vùng biển của Việt Nam,
và Trung Quốc sẽ không quân sự hoá các “đảo” mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền.
Hãy chứng minh bằng thực tế, vì nói thì ai cũng nói được.” (2)
Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn đã sử dụng công cụ thống kê để đánh giá lại các quyết định của Việt Nam
trước LHQ và đã rút ra kết luận:
“Hôm qua, Việt Nam và Tàu đã bỏ phiếu chống lại
Nghị quyết loại bỏ Nga khỏi Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc. Thế nhưng Nga vẫn
bị loại khỏi Hội đồng vì đa số các nước thành viên ok với Nghị quyết. Câu hỏi đặt
ra là Việt Nam đã bao nhiêu lần bỏ phiếu theo hay trùng hợp với Tàu? Trả lời:
~90%!
Theo một phân tích dữ liệu Liên Hiệp Quốc
(LHQ), tính từ 1971 đến 2017, tỉ lệ mà Việt Nam bỏ phiếu 'trùng' với Tàu cộng
là 89.2%. Tuy nhiên, khi phân tích theo những nghị quyết quan trọng, thì tỉ lệ
phiếu VN 'theo Tàu' lên đến 91.6% (xem bảng số liệu), chỉ sau Bắc Hàn (92.6%)
và Cuba (91.8%).
Nếu tính từ lúc Việt Nam 'mở cửa' (1986) đến
2019 và chỉ tính các lần bỏ phiếu cho các nghị quyết quan trọng thì Việt Nam bỏ
phiếu trùng hợp với Cuba là nhiều nhứt (88.7%), theo sau là Lào (87.5%), Miến
Điện (86.3%), Turkmenistan (86.2%) và Tàu cộng (85.6%). Nói chung, xu hướng bỏ phiếu của Việt Nam trùng hợp
với các nước 'bất hảo' như Bắc Hàn (82.7%), Libya (84%), Zimbabwe (83.6%).
Tóm lại, đối với các nghị quyết quan trọng
(như ngày hôm qua - 7/4/2022), thì Việt Nam, Lào, Cuba và Tàu thường bỏ phiếu
giống nhau. Dĩ nhiên, về mặt khoa học, ở đây chúng ta chỉ có thể nói mối tương
quan về xu hướng bỏ phiếu giữa mấy nước này thôi, chứ không chứng minh ai bỏ
phiếu theo ai. Nhưng về mặt chánh trị thì quá dễ hiểu ai lệ thuộc ai.
Những số liệu này có khơi dậy ý tưởng 'Thoát
Trung' hay không thì còn tuỳ thuộc vào những người đang 'đại diện' Việt Nam ở
LHQ.” (3)
VIDEO:
Việt Nam phản
đối giết hại dân thường ở Ukraine, kêu gọi điều tra minh bạch #shorts
https://www.youtube.com/watch?v=9Ar0w8gnC9Y
Việt Nam chọn phe
nào?
Câu chuyện chọn phe nào đang là vấn đề tranh
luận sôi nổi ở Việt Nam hiện nay. Các quan chức và các nhà nghiên cứu “thân
Chính phủ” thì luôn khẳng định Việt Nam không chọn phe, dù trong bất cứ trường
hợp nào. Trong một phát biểu mới đây, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính khẳng
định: “Tinh thần là chúng ta không 'chọn bên' mà chọn lẽ phải lớn của thời đại
là hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.” (4)
Phân tích quyết sách này của người đứng đầu
chính phủ Việt Nam, một vị Tiến sĩ còn quả quyết: “Chúng ta luôn khẳng định lập
trường không thay đổi đó là Việt Nam không đứng về bên này để chống bên kia mà
luôn đứng về lẽ phải, về công lý. Việt Nam lựa chọn lẽ phải và đứng về chính
nghĩa.” (5)
Thế nhưng nếu việc Việt Nam bỏ phiếu trắng
trong hai lần Đại hội đồng LHQ ra Nghị quyết lên án Nga thì còn hiểu được là do
Việt Nam có nhiều lợi ích với Nga. Thế nhưng, với việc bỏ phiếu chống lại Nghị
quyết đình chỉ Nga khỏi Hội đồng nhân quyền lần này của Việt Nam đã cho thấy
hành động của quốc gia này không giống với những gì họ nói.
Có lẽ, với hành động này, Việt Nam đã chính thức
chọn phe, nhưng là phe của những kẻ tội đồ mà đang bị cả thế giới lên án và xa
lánh, vì đã vi phạm Hiến chương LHQ khi đã mang chiến tranh để xâm lược một quốc
gia độc lập, có chủ quyền và đang là thành viên của LHQ.
_____________
Tham khảo:
1. https://news.un.org/en/story/2022/04/1115782
2. https://www.facebook.com/minhtrang.pn
3. https://www.facebook.com/t.nguyen.2016
5. https://canhco.net/viet-nam-lua-chon-le-phai-va-dung-ve-chinh-nghia-p597357.html
-----------------------------------------------------------------
* Bài viết không thể
hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do
Tin, bài liên quan
·
Cuộc
chiến xâm lược Ukraine của Nga đặt ra vấn đề về thay đổi trong ý thức hệ
·
Toạ
đàm học thuật về Ukraine bị “bức tử”
·
Thấy
gì đằng sau thánh lễ cầu nguyện cho hòa bình ở Ukraine?
·
Xung
đột Nga - Ukraine, thêm một chia rẽ trong khối ASEAN
·
Lính
tình nguyện Mỹ gốc Việt trở về từ Ukraine: “Quá khủng khiếp”
No comments:
Post a Comment