Trong
đầu Putin là tư tưởng gì? Các nhà bình luận Âu Mỹ thử tìm hiểu
BBC News Tiếng Việt
18 tháng 3
2022
https://www.bbc.com/vietnamese/world-60795151
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/2818/production/_123546201_hi074349370.jpg.webp
Tổng
thống Nga Putin trong cuộc gặp với các tiếp viên hàng không của hãng Aeroflot gần
Moscow
Thế giới
đang cố gắng đoán ý định của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong việc Nga xâm
lược Ukraine.
Nhưng thế
giới quan của Putin và tầm nhìn địa chính trị làm nền tảng cho chính sách của
ông trong những năm gần đây, bao gồm cả chiến dịch Ukraine, là gì?
Putin xâm lược Ukraine là
lỗi Hoa Kỳ? Ý kiến John Mearsheimer và Stephen Kotkin
Francis Fukuyama khen
Biden ở Ukraine, Niall Ferguson gọi Biden ‘gã khờ’
Huntington và Brzezinski
nói về Nga, Ukraine: Tiên tri hay nhầm lẫn?
Đây là câu
hỏi mà chắc chắn mỗi nhà quan sát có thể đưa ra nhận định tương đồng hay khác hẳn
nhau.
Viết
trên Foreign Policy ngày 13/3,
tác giả Paul Berman cho rằng Tổng thống
Vladimir Putin không thể nào hơn Khrushchev và Brezhnev để đạt được thành công
cuối cùng, đó là việc tạo ra một nhà nước Nga đủ vững chắc và kiên cường để
tránh bất kỳ sự sụp đổ nào nữa.
"Ông ta lo lắng về điều này. Rõ
ràng là ông ta hoảng sợ. Và những lo lắng đã đưa ông ta đến cùng một quan điểm
cơ bản mà lần lượt những người tiền nhiệm đã từng mắc phải trong quá khứ."
"Đây là nỗi lo sợ rằng các nguyên
tắc ấm áp của triết học tự do và hành xử cộng hòa từ phương Tây, đang trôi về
phía đông, sẽ va chạm với những đám mây băng giá của mùa đông Nga, và những cơn
bão dữ dội sẽ bùng phát, và không có gì sẽ tồn tại. Nói tóm lại, họ tin rằng mối
nguy hiểm đối với nhà nước Nga là từ bên ngoài và ý thức hệ, thay vì bên trong
và mang tính cấu trúc."
'Nhìn ngược, không nhìn tới'
Vậy Putin
đi theo triết học gì, tác giả Paul
Berman nhận định:
"Ông ta hầu như không rút ra được
gì từ chủ nghĩa cộng sản, ngoại trừ sự căm ghét chủ nghĩa Quốc xã còn sót lại từ
Thế chiến thứ hai. Ông cũng nhấn mạnh rất nhiều vào việc chống chủ nghĩa Quốc
xã, và sự nhấn mạnh của ông giải thích phần lớn cho sự ủng hộ mà ông đã khơi dậy
trong những người đồng hương Nga. Nhưng mặt khác, chủ nghĩa chống Quốc xã không
phải là thế mạnh của học thuyết của ông. Vai trò của những người theo chủ nghĩa
tân phát xít ở Ukraine trong những năm gần đây là rất rõ ràng, dù chỉ qua hình
thức vẽ bậy và biểu tình không thường xuyên trên đường phố. Nhưng nó chưa phải
là vai chính, thậm chí cũng chưa là vai phụ. Nó rất nhỏ, điều đó có nghĩa là việc
Putin nhấn mạnh vào chủ nghĩa tân Quốc xã ở Ukraine, vốn có ích cho sự nổi tiếng
của ông ở Nga, cũng tạo ra một sự méo mó lớn trong suy nghĩ của ông."
"Ngược lại, Putin rút ra nhiều từ
chủ nghĩa hoàng gia huyền bí của các sa hoàng. Ông ta đã rút ra cảm giác về
truyền thống cổ xưa, khiến ông nhắc lại vai trò của Kyiv trong việc thành lập
quốc gia Nga vào thế kỷ thứ chín, và các cuộc chiến tranh tôn giáo vào thế kỷ
17 giữa Nhà thờ Chính thống (những người tốt) và Công giáo La mã (kẻ xấu). Chủ
nghĩa bảo hoàng không phải là chủ nghĩa dân tộc, nhưng Putin xả cách diễn giải
dân tộc vào quá khứ tôn giáo và hoàng gia, theo đó, cuộc đấu tranh của Chính thống
giáo chống lại Công giáo nổi lên như một cuộc đấu tranh dân tộc của người Nga.
Và Putin nghĩ rằng người Nga bao gồm cả người Ukraine, cùng chống Ba Lan."
"Sa hoàng tin rằng chỉ cần họ có
thể đánh bại những kẻ lật đổ và những người vô thần, họ có thể mang lại đức tin
chân chính cho nhân loại. Những người cộng sản tin rằng sau khi đánh bại bọn tư
bản và công cụ của chủ nghĩa tư bản, bọn phát xít, việc giải phóng thế giới sẽ
nằm trong tầm tay. Nhưng sự oán giận của Putin không chỉ ra một tương lai tươi
sáng. Đó là một sự oán hận nhìn ngược mà không hướng về phía trước."
https://ichef.bbci.co.uk/news/768/cpsprodpb/97C7/production/_123755883_tv074686233.jpg.webp
Tổng
thống Nga Vladimir Putin xuất hiện trên màn hình khi ông có bài phát biểu trong
buổi hòa nhạc đánh dấu kỷ niệm tám năm ngày Nga sáp nhập Crimea ngày 18 tháng 3
năm 2022
Paul Berman nói tiếp: "Vậy thì đây là một chủ nghĩa dân tộc Nga mà không thu hút sự ủng
hộ từ bất kỳ ai khác. Tôi biết rằng ở đây và ở khắp nơi trên thế giới, quả thực
có nhiều người ủng hộ Putin trong cuộc chiến hiện nay. Họ làm như vậy bởi vì họ
nuôi dưỡng sự bất bình của riêng họ đối với Hoa Kỳ và các quốc gia giàu có. Hoặc
họ làm như vậy vì họ biết ơn sự giúp đỡ trong Chiến tranh Lạnh từ Liên Xô. Có
những người Serb cảm thấy có sự kết nối anh em. Nhưng dường như hiếm ai chia sẻ
ý tưởng của Putin. Không có gì để chia sẻ. Cũng không ai trên thế giới cho rằng
sự hủy diệt của Ukraine sẽ mở ra một kỷ nguyên mới và tốt đẹp hơn."
Một
con phố Mariupol trước và sau khi bị bắn phá
"Tuy nhiên, ông ấy vẫn bám vào ý
tưởng của mình. Nó phù hợp với ông ta. Ông ta tự cho mình là một người có văn
hóa, người luôn suy nghĩ theo cách cao cả nhất - một người không thể xâm lược đất
nước khác nếu không có khả năng đưa ra một triết lý tuyệt vời. Ông ấy dường như
khao khát được trấn an về điểm này, đó là lý do tại sao, tôi tưởng tượng, Putin
đã dành rất nhiều giờ nói chuyện điện thoại với Emmanuel Macron, tổng thống của
đất nước có uy tín về trí tuệ, luôn luôn là Pháp."
Tác giả cho rằng rốt cuộc Putin xâm lược
Ukraine vì lo sợ cách mạng có thể xảy ra tại Nga.
"Ông
kết luận rằng cuộc cách mạng Maidan dự định sẽ lan đến Moscow và St.Petersburg, nếu không
phải là năm nay, thì sang năm sau. Vì vậy, ông đã tham khảo ý kiến của
các hồn ma Brezhnev, Khrushchev và Stalin, những người đã giới thiệu ông với
nhà tư tưởng bậc thầy, Nicholas I. Và Nicholas I đã nói với Putin rằng nếu ông
không xâm lược Ukraine, nhà nước Nga sẽ sụp đổ. Đó là sự sống hay cái chết."
"Putin có thể đã đáp lại lời
khuyên này bằng cách đưa ra một dự án nhằm đưa nước Nga theo hướng dân chủ và đồng
thời duy trì sự ổn định của nước Nga. Ông ta có thể đã chọn xem Ukraine là bằng
chứng rằng người Nga trên thực tế có khả năng tạo ra một nước cộng hòa tự do -
vì ông ta tin rằng người Ukraine là một tập hợp của người dân Nga. Ông ấy có thể
lấy Ukraine làm hình mẫu, thay vì kẻ thù — một hình mẫu cho cách xây dựng một
nhà nước kiên cường mà Nga luôn cần."
"Nhưng ông ta thiếu các phân tích
có thể cho phép suy nghĩ như vậy. Học thuyết dân tộc chủ nghĩa của ông không
nhìn vào tương lai, ngoại trừ việc nhìn thấy những thảm họa đang rình rập. Học thuyết của ông nhìn vào quá khứ," tác giả nói.
Putin xem phương Tây 'đạo đức giả'
Nhà
khoa học chính trị người Bulgaria Ivan
Krastev hôm 17/3 trả
lời báo Đức Der Spiegel.
"Sự đạo đức giả của phương Tây đã
trở thành nỗi ám ảnh của Putin, và nó được phản ánh trong tất cả những gì chính
phủ Nga làm. Bạn có biết rằng trong các phần của tuyên bố về việc sáp nhập
Crimea, ông ta đã lấy những đoạn gần như nguyên văn từ tuyên bố độc lập của
Kosovo, vốn được phương Tây ủng hộ? Hay cuộc tấn công vào Kyiv bắt đầu bằng việc
phá hủy tháp truyền hình giống như NATO tấn công tháp truyền hình ở Belgrade
năm 1999?"
Tờ báo Đức
hỏi vì sao Putin làm vậy, và Ivan
Krastev nói:
"Bởi vì ông ấy muốn dạy cho chúng
ta một bài học. Bởi vì muốn nói với chúng ta rằng: Tôi đã học được từ quý vị.
Ngay cả khi điều đó có nghĩa là làm chính xác điều mà ông ta ghét."
Ivan
Krastev cho rằng ông Putin rất nhấn mạnh vào 'sự phản bội'.
"Cũng cần phải nhắc lại rằng, các
phương tiện truyền thông phương Tây đã góp phần tạo ra hình ảnh sai lệch về
Putin. Đầu tiên, họ nói rằng Putin tham nhũng. Điều đó đúng. Nhưng nó có giải
thích được chính trị của ông ta không? Putin đã là nhà lãnh đạo của cường quốc
hạt nhân trong 20 năm. Ông ta nghĩ về mặt lịch sử, phản bội và ác ý. Đối với một
người như vậy, tham nhũng chỉ đơn thuần là một công cụ quyền lực. Tiền có thể
quan trọng đối với Putin khi ông còn trẻ, nhưng giờ không còn nữa."
"Thứ hai, họ nói rằng Putin là một
con bạc xảo quyệt, một kẻ thủ đoạn. Năm 2011, Putin nói rằng các cuộc biểu tình
chống lại ông đã được tổ chức bởi Đại sứ quán Mỹ. Các nhà phân tích phương Tây
cho rằng đó là lời tuyên truyền, bởi vì ông biết điều đó không đúng."
Nhưng
Putin thực sự tin vào điều đó, theo Ivan Krastev.
"Theo sự hiểu biết của Putin về lịch
sử, mọi thứ không bao giờ xảy ra một cách tự phát. Nếu mọi người biểu tình, Putin
sẽ không hỏi: Tại sao họ lại ra đường? Ông ta hỏi: Ai đã gửi chúng?"
Ivan
Krastev cho rằng những cách hiểu "sai lầm" của Putin về thế giới khiến
ông ta trở nên giận dữ.
"Sự hiểu lầm này về cách thức vận
hành của thế giới tạo ra sự bất hạnh cho Putin. Ông ta thực sự tin rằng đó
không phải là một cuộc chiến, mà là một cuộc hành quân đặc biệt, bởi vì không
thể có chiến tranh giữa một dân tộc."
Ivan Krastev dự đoán cuộc chiến ở
Ukraine hiện nay sẽ chỉ chấm dứt khi các bên kiệt sức.
"Cuối cùng, cả hai bên đều kiệt sức.
Thật không may, không bên nào hiện có lợi vì một giải pháp nào. Nếu Putin nhượng
bộ, mọi chuyện sẽ kết thúc đối với ông ta. Vì vậy, ông ta phải leo thang để buộc
người Ukraine phải đầu hàng. Đối với người Ukraine, trung lập và từ bỏ tư cách
thành viên Nato là một khả năng. Nhưng vấn đề là, người duy nhất có khả năng ký
một thỏa thuận như vậy là Zelensky, bởi vì ông là nhà lãnh đạo hợp pháp duy nhất
của Ukraine, người duy nhất đã chiến đấu chống lại Putin. Nhưng Zelensky sẽ
không bao giờ ký một thỏa thuận như vậy. Và ngay cả khi người Ukraine chấp nhận
các điều kiện của Moscow, các lệnh trừng phạt của phương Tây cũng sẽ phải được
dỡ bỏ, và điều đó có thể sẽ khó khăn."
Ngoài ra, nhiều người cũng
từng nhắc về vai
trò tư tưởng của Alexander Dugin, cha đẻ của lý thuyết Á- Âu (Eurasianism), tác
giả của quyển sách "Eurasian Mission: An introdution to
Neo-Eurasianism" (Sứ mệnh của chủ nghĩa Tân Âu-Á, 2014), với trọng tâm là
Đại Nga.
Alexander
Dugin không lên kế hoạch chiến tranh cụ thể, không ra các mệnh lệnh trút bom đạn
vào các dân tộc khác, nhưng ông ta định hình suy nghĩ một cách có hệ thống về
thuyết Đại Nga cho những người Nga đang cầm quyền.
Theo truyền
thông phương Tây thì ông Putin xem lý thuyết của Dugin là cẩm nang gối đầu, đưa
ông lên tầm lý thuyết gia/chiến lược gia của người đứng đầu nhà nước Nga hiện
nay.
-----------------------------------
LIÊN
QUAN
Nga-Ukraine: Alexander
Dugin, thầy của Putin nói gì về tư tưởng Đại Nga?
14 tháng 3
năm 2022
Huntington và Brzezinski
nói về Nga, Ukraine: Tiên tri hay nhầm lẫn?
8 tháng 3
năm 2022
Niall Ferguson và Francis
Fukuyama tranh luận ai có lỗi với Ukraine
8 tháng 3
năm 2022
Nước
Nga có định mệnh đi con đường Á-Âu?
2 tháng 9
năm 2020
No comments:
Post a Comment