Lộ
diện ‘giáo sư ngoại’ mà trường ĐH Việt Nam từng mời làm giảng viên cơ hữu
Dương Tú -
Thanh Niên Online
13:26 - 25/03/2022
“Giáo sư ngoại” trường ĐH ở Việt Nam bị tố giả mạo trong hoạt động khoa học mà báo Thanh
Niên đã phản ánh là người cùng anh trai đã từng gây ra một vụ lừa đảo
khoa học gây chấn động ở Đài Loan năm 2014.
Đầu tháng 3, báo Thanh Niên đã
đăng 2 bài viết phản ánh sự việc một giáo sư ngoại của Trường ĐH Tôn Đức Thắng
bị tố giả mạo trong hoạt động khoa học, bài Một "giáo sư ngoại" trường ĐH Việt Nam bị tố giả mạo
trong hoạt động khoa học đăng ngày 3.3 và bài Góc khuất công bố khoa học quốc tế đăng ngày 4.3.
Trong các bài viết, chúng tôi đã phân tích trường
hợp “giáo sư ngoại” Tim
Chen ở Trường ĐH Tôn Đức Thắng bị Viện nghiên cứu Quốc gia về Khoa học
Biển của Pháp (IFREMER) tố cáo nhiều hành vi gian lận và sai phạm nghiêm trọng
về đạo đức xuất bản - bao gồm mạo danh, ngụy tạo tác giả, khai man địa chỉ và đạo
văn - trong một loạt bài báo mà người này giả mạo tên tuổi các nhà nghiên cứu
làm việc tại IFREMER và Đại học Melbourne, Úc.
https://image.thanhnien.vn/w2048/Uploaded/2022/xbfoplu/2022_03_25/tim-chen-8850.png
Hình ảnh Tim Chen
trên website Khoa CNTT của Trường ĐH Tôn Đức Thắng trong bản tin về một sinh hoạt
học thuật của khoa do Tim Chen chủ trì ngày 29.10.2018. QUÝ HIÊN
Chúng tôi cũng phản ánh, “…thông tin về lai lịch,
hồ sơ học thuật của Tim Chen hoàn toàn trống trơn, vì thế không ai có thể xác định
người này đã được đào tạo ở đâu hay từng làm việc cho đơn vị nào trước khi đầu quân
cho Trường ĐH Tôn Đức Thắng”.
Trả lời báo Thanh Niên, đại diện
Ban truyền thông và quan hệ công chúng của Trường ĐH Tôn Đức Thắng chỉ thông
tin ngắn gọn “ông Tim Chen có hợp đồng làm việc với trường từ tháng 8.2018” và
“nhà trường đã kết thúc hợp đồng làm việc với ông Tim Chen từ tháng 7.2021”, mà
không hề cho biết Tim Chen là ai, từ đâu đến.
Anh em họ
Chen
Tuy nhiên, mới đây, Retraction Watch, trang
tin khoa học quen thuộc với giới nghiên cứu, đã đưa ra những thông tin bất ngờ
liên quan tới trường hợp Tim Chen. Từ thông tin này, chúng tôi tiếp tục tìm hiểu
trên báo chí Mỹ và Đài Loan thì phát hiện ra một sự thật gây choáng váng: trước
khi về Trường ĐH Tôn Đức Thắng làm việc, Tim Chen đã cùng anh trai tham gia vào
một vụ gian lận và lừa đảo học thuật quy mô cực lớn gây chấn động Đài Loan, khiến
người đứng đầu ngành Giáo dục vùng lãnh thổ này phải từ chức
vào tháng 7.2014.
Báo Taipei Times
đăng tin ông Chiang (trái), người đứng đầu cơ quan phụ trách Giáo dục của Đài
Loan, từ chối trách nhiệm liên quan tới các bài báo của nhóm Peter Chen dù mình
có đứng tên đồng tác giả. Ngồi canh ông Chiang là CW Chen (Tim Chen), học trò của
ông Chiang. QUÝ HIÊN
Theo trang tin Retraction Watch, bà Marianne
Alunno-Bruscia, chuyên gia về liêm chính nghiên cứu của IFREMER, là người phát
hiện một nhà nghiên cứu của đơn vị mình (ông Bertrand Chapron) và một nhà
nghiên cứu ở ĐH Melbourne, Úc (ông Alexander Babanin) bị Tim Chen bịa đặt là đồng
tác giả của ông ta trong hàng loạt bài báo khoa học. Sau khi tiếp tục tìm hiểu
về Tim Chen, bà Alunno-Bruscia mới biết hóa ra Tim Chen và C.Y.J. Chen (một đồng
tác giả của Tim Chen trong hàng loạt bài báo mà trong đó Tim Chen mạo danh nhiều
đồng tác giả là nhà khoa học ở đơn vị danh tiếng) chính là 2 anh em sinh đôi.
Trước khi mang tên C.Y.J. Chen, người anh họ
Chen này lấy tên là Peter Chen; còn Tim Chen vốn tên là CW Chen.
https://image.thanhnien.vn/w2048/Uploaded/2022/xbfoplu/2022_03_25/tim-chen-please-stand-up-3352.png
Bài viết vạch mặt
Tim Chen được đăng trên trang tin Retraction Watch mới đây, ngày 22.3.
QUÝ HIÊN
Peter Chen là cựu phó giáo sư Trường ĐH Sư phạm
Quốc gia Bình Đông, Đài Loan. Tim Chen (CW Chen) là cựu giảng viên Trường ĐH Hàng hải Quốc gia Cao Hùng. Có
lẽ vì làm việc ở một trường đại học hàng hải nên Tim
Chen biết đến và mạo danh các nhà nghiên cứu về khoa học biển của IFREMER và ĐH
Melbourne.
Sau khi bị phát hiện gian lận và lừa đảo học
thuật năm 2014, Peter Chen đã đổi tên thành C.Y.J. Chen, còn CW Chen sử dụng
tên Tim Chen, để tiếp tục tham gia vào hệ thống xuất bản bài báo khoa học.
Trong bài viết trên trang tin Retraction Watch, bà Alunno-Bruscia cho biết rằng
bà đã liệt kê các địa chỉ giả mạo mà anh em họ Chen sử dụng khi công bố bài báo
với các tên gọi C.Y.J. Chen và Tim Chen. Con số bà thu được là “không thể tin
được”: 29 trường ĐH, viện nghiên cứu! 2 ví dụ được Alunno-Bruscia nêu ra trong
danh sách 29 trường, viện là ĐH Cankaya ở Ankara của Thổ Nhĩ Kỳ và Trường ĐH
Tôn Đức Thắng ở TP.HCM của VN.
Trên trang Retraction Watch, bà Alunno-Bruscia
cũng cho biết, sau khi phát hiện anh em nhà Chen bịa tên đồng tác giả là nhà
khoa học ở các đơn vị danh tiếng, các nhà khoa học bị mạo danh đã liên lạc để
yêu cầu anh em nhà Chen bỏ tên của họ ra khỏi các bài báo. Nhưng cặp song sinh
này đã không hề biết xấu hổ hay nhận lỗi. Ngược lại, C.Y.J. Chen còn dọa nạt
hai nhà nghiên cứu bị mạo danh rằng anh ta sẽ sử dụng mọi nguồn lực để tấn công
và trả đũa họ.
Bị tạp chí JVC rút
60 bài vì gian lận bình duyệt và trích dẫn
Theo các thông báo đăng trên tạp chí Journal
of Vibration and Control (JVC) thuộc Nhà xuất bản SAGE (một NXB có trụ
sở tại Mỹ, thuộc nhóm NXB lớn nhất thế giới về xuất bản thông tin khoa học),
và của chính NXB SAGE, từ năm 2013, Tổng biên tập tạp chí JVC bắt đầu phát hiện
một băng nhóm bình duyệt và trích dẫn (peer review and citation ring).
Đây là hiện tượng một nhóm người cấu kết với
nhau nhằm thao túng và gian lận quá trình bình duyệt bằng cách bình duyệt bài
báo cho nhau hoặc tự bình duyệt bài của chính mình; sau đó trích dẫn lẫn nhau để
tăng lượt trích dẫn ảo.
https://image.thanhnien.vn/w2048/Uploaded/2022/xbfoplu/2022_03_25/sage-thong-bao-ve-chen-4873.png
Thông báo của NXB
SAGE về việc gỡ 60 bài của nhóm Peter Chen trên tạp chí JVC
Băng nhóm bình duyệt và trích dẫn này xoay
quanh một nhân vật mang tên Peter Chen, lúc đó là phó giáo sư ngành khoa học
máy tính tại ĐH Sư phạm Quốc gia Bình Đông (National Pingtung University of
Education - NPUE), Đài Loan.
Nhà xuất bản SAGE và tạp chí JVC đã tiến hành
điều tra băng nhóm này trong suốt 14 tháng (2013 - 2014) và phát hiện Peter
Chen cùng đồng bọn đã dùng nhiều địa chỉ email để mở hàng loạt tài khoản khác
nhau trên hệ thống bình duyệt, ngụy tạo khoảng 130 danh tính nhằm lũng đoạn quá
trình bình duyệt và bơm thổi trích dẫn ảo.
Washington Post
đăng tải vụ việc tạp chí JVC gỡ 60 bài của nhóm Peter Chen. QUÝ HIÊN
Sau khi Peter Chen và những người liên quan
nhiều lần giải trình không thỏa đáng, tháng 9.2013, SAGE và JVC đã thông báo
hành vi lừa đảo của nhóm tới NPUE, đồng thời rút bỏ cùng lúc 60 bài báo mà nhóm
này đã công bố trên JVC. Tháng 5.2014, NPUE thông báo cho SAGE và JVC biết rằng
Peter Chen đã thôi việc vào ngày 2.2.2014. Trước đó, NPUE đã phối hợp chặt chẽ
với SAGE và JVC để điều tra gian lận của Peter Chen cùng đồng bọn.
Vụ việc này gây sốc cộng đồng khoa học khắp thế
giới và đã được phản ánh trên nhiều tờ báo lớn ở Mỹ như New York Times,
Washington Post hay tại Đài Loan như Taipei Times, trên trang Tin tức Đại
học (một trang thông tin chuyên về hoạt động trong lĩnh vực giáo dục đại học có
phạm vi toàn cầu).
Người đứng đầu
ngành Giáo dục Đài Loan phải từ chức
Theo báo chí Đài Loan, trong số 60 bài báo của
nhóm Peter Chen bị tạp chí JVC gỡ bỏ đồng loạt, có 5 bài báo có đồng tác giả là
Wei-ling Chiang, người mà vào thời điểm đầu năm 2014 là người đứng đầu cơ quan
phụ trách Giáo dục Đài Loan. Những bài báo bị tạp chí JVC gỡ bỏ mà Wei-ling
Chiang đứng tên đồng tác giả với nhóm Peter Chen là những bài được thực hiện
khi Wei-ling Chiang còn là giáo sư ĐH Quốc lập Trung ương Đài Loan (National
Central University - NCU). Ngoài 5 bài này, ông Chiang còn đứng tên chung với
anh em nhà Chen trong 12 bài báo khác.
Báo Taipei Times
đăng tin lãnh đạo Chiang xin từ chức vì bê bối học thuật liên quan tới anh em họ
Chen. QUÝ HIÊN
Ông Yi-bing Lin, một lãnh đạo cơ quan phụ
trách Khoa học và Công nghệ Đài Loan thời điểm đó, cho
biết cơ quan này có thể đã tài trợ tiền nghiên cứu cho 40 bài báo của Peter
Chen bị tạp chí JVC rút bỏ, với tổng số tiền khoảng hơn 5 triệu Đài tệ (tức gần
170 ngàn đô-la Mỹ).
Theo lời Peter Chen, 5 bài báo liên quan tới
lãnh đạo Chiang là do CW Chen (Tim Chen), em trai song sinh của ông ta, viết.
Tim Chen đã đưa tên của anh trai (Peter Chen) và Chiang vào danh sách tác giả.
GS Chiang là người hướng dẫn luận án tiến sĩ cho Tim Chen tại NCU, và 5 bài báo
bị gỡ bỏ được viết trong thời gian Tim Chen làm việc trong nhóm nghiên cứu của
Chiang ở NCU.
Hình ảnh anh em nhà
Chen và ông Chiang trên báo Taipei Enews (Tim Chen là người ngoài cùng bên tay
trái).. QUÝ HIÊN
Còn lãnh đạo Chiang thì chối bỏ mọi trách nhiệm
liên quan đến hành vi lừa đảo của anh em nhà Chen. Tuy nhiên, dư luận Đài Loan
đã phê phán ông Chiang về việc ông đứng tên trong các bài báo với học trò nhưng
khi xảy ra sự cố thì lại đổ hết tội lỗi lên đầu sinh viên.
Trước sức ép của báo chí, dư luận, các quan chức
trong nội các và đồng nghiệp, nhất là sau khi lãnh đạo Đài Loan chỉ đạo cơ quan
phụ trách Khoa học và Công nghệ lãnh thổ này tiến hành điều tra vụ gian lận
cũng như yêu cầu ngành Giáo dục công khai mọi thông tin, lãnh đạo Chiang đã từ
chức vào ngày 14.7.2014.
Điều đáng ngạc nhiên là với tiểu sử lừa đảo học thuật
chấn động Đài Loan như vậy mà từ tháng 8.2018 Tim Chen vẫn trở thành giáo sư tại
Trường ĐH Tôn Đức Thắng (theo trả lời của đại diện trường này với báo Thanh
Niên)!
Cho đến nay, Trường ĐH Tôn Đức Thắng vẫn không có một
thông báo nào để giải thích về trường hợp Tim Chen sau khi báo Thanh Niên đăng
tải 2 bài báo vạch trần một giáo sư ngoại của trường bị tố giả mạo trong hoạt động
khoa học.
Việc duy nhất trường đã làm cho đến nay là xóa bỏ
thông tin về buổi “Sinh hoạt học thuật chủ đề "The Supervisor" của
GS Tim Chen” ngày 29.10.2018 trên website của trường (mà slide bài trình
bày của GS Tim Chen cũng là sản phẩm đạo văn).
Dương Tú (ĐH Purdue, Mỹ)
(Bài viết là của cá nhân tác giả, không phản ánh
quan điểm của nơi tác giả làm việc).
------------------
TIN LIÊN QUAN
§ Thành
tích ảo trong nghiên cứu khoa học: Dấu hỏi về những tác giả ‘ma’
§ Thủ
thuật khai man nhiệm sở để thăng hạng đại học: Hiện tượng các trường Việt Nam
§ Thành
tích ảo trong nghiên cứu khoa học: Các trường đại học Việt Nam có thể đang bị
'ăn thịt'
No comments:
Post a Comment