VOA
Tiếng Việt
21/07/2020
Bất chấp đàn áp của chính
quyền trong nước và chia rẽ nội bộ, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất ‘vẫn
sẽ tìm mọi cách để duy trì hoạt động âm thầm’ để chờ đợi khi điều kiện chín muồi
sẽ phục hưng hoạt động, các vị lãnh đạo của Giáo hội ở hải ngoại nói VOA.
Giáo hội Phật giáo Việt
Nam Thống nhất ra đời ở miền Nam vào năm 1964 với mục đích thống nhất các hệ
phái Phật giáo ở Việt Nam. Sau khi Việt Nam Cộng hòa sụp đổ, Giáo hội bị tịch
thu các cơ sở và không được chính quyền mới chiếu cố. Sau khi Giáo hội Phật
giáo Việt Nam do chính quyền của Đảng Cộng sản bảo trợ ra đời vào năm 1981,
Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất càng bị chính quyền tìm mọi cách đàn áp
và triệt tiêu.
Kể từ khi ra đời, Giáo hội
Phật giáo Việt Nam Thống nhất đã trải qua năm đời Tăng thống là các vị Hòa thượng:
Thích Tịnh Khiết, Thích Giác Nhiên, Thích Đôn Hậu, Thích Huyền Quang và Thích
Quảng Độ. Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ, Đệ ngũ Tăng thống của Giáo hội, đã
viên tịch hồi tháng 2 năm nay, để trống vị trí Tăng thống cho đến nay.
Trong hoàn cảnh không còn
lãnh đạo tinh thần và tiếp tục bị đàn áp, tương lai của Giáo hội có lịch sử hơn
50 năm này sẽ ra sao?
‘Vẫn tồn tại dưới
mọi hình thức’
Trao đổi với VOA, Hòa thượng
Thích Huyền Việt ở Houston, bang Texas, chủ tịch Văn phòng 2 Viện Hóa đạo đồng
thời là chủ tịch văn phòng điều hành Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất tại
Hoa Kỳ, cho biết Giáo hội hiện giờ vẫn ‘duy trì hoạt động trong nước’ và ‘vẫn tồn
tại theo hiến chương’.
Hiến chương quy định Giáo
hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất hoạt động theo mô hình lưỡng viện là Viện
Tăng thống và Viện Hóa đạo.
“Cách nay không lâu, Viện
Hóa đạo đã cung thỉnh 10 vị tôn túc gồm 7 vị trong nước, 3 vị hải ngoại vào Hội
đồng Giáo phẩm Trung ương thuộc Viện Tăng thống,” Hòa thượng Thích Huyền Việt
cho biết.
Theo lời ông, cố Đại lão
Hòa thượng Thích Quảng Độ có ủy quyền cho Hòa thượng Thích Tâm Liên, Viện trưởng
Viện Hóa đạo đương nhiệm và là trụ trì chùa Long Quang, Huế, quyền xử lý mọi sự
vụ của Viện Tăng Thống sau khi Ngài viên tịch.
Do đó, Giáo hội trong nước
hiện nay vẫn có người lãnh đạo và xử lý sự vụ của lưỡng viện trong khi ở hải
ngoại vẫn còn Văn phòng 2 Viện Hóa đạo, Hòa thượng Thích Huyền Việt giải thích.
Về ngôi vị Đệ Lục Tăng thống,
ông nói rằng ‘phải tuân theo Hiến chương của Giáo hội’, tức là chư tăng, các vị
tôn túc, hội đồng lưỡng viện, các vị cư sĩ, các vị huynh trưởng ‘có trách nhiệm
chọn và cung thỉnh trong một kỳ đại hội’.
Sau khi Đức Đệ Tứ Tăng thống
Thích Huyền Quang viên tịch hồi năm 2008, Hòa thượng Quảng Độ đã xử lý thường vụ
Viện Tăng thống cho đến kỳ đại hội vào năm 2011 thì chính thức được suy tôn làm
Đệ ngũ Tăng thống.
“Giáo hội gặp rất nhiều
khó khăn trong hoạt động nhưng cho dù có bao nhiêu sự khó khăn, bao nhiêu sự
trù dập thì chúng tôi vẫn tồn tại dưới mọi hình thức,” Hòa thượng Thích Huyền
Việt khẳng định.
“Như Đức Đệ ngũ Tăng thống
đã nói là phải giữ cái nền của Giáo hội Thống nhất để chờ đến sau khi Việt Nam
chuyển đổi sang dân chủ rồi thì ai đó sẽ xây lên ngôi nhà,” ông nói thêm. “Cho
nên tăng ni, tín đồ, cư sĩ của Giáo hội vẫn kiên trì hoạt động của Giáo hội.”
Văn phòng 2 Viện Hóa đạo ở
hải ngoại được thành lập theo lệnh của Đức Đệ Tứ Tăng thống Thích Huyền Quang
‘là để phòng trường hợp Hội đồng Lưỡng viện trong nước không hoạt động được thì
Giáo hội vẫn có thể duy trì hoạt động trong bất cứ hoàn cảnh nào’.
‘Nội bộ khó khăn’
Vị lãnh đạo Giáo hội ở hải
ngoại này nói rằng ông ‘mong tổ chức được một đại hội đúng nghĩa nhưng Đảng Cộng
sản hoàn toàn không cho chúng tôi làm việc đó’.
Về điều kiện tổ chức đại
hội, ông nói ‘tổ chức trong nước thì không được, còn ra hải ngoại thì dễ dàng’.
Tuy nhiên ông nói rằng ‘bây giờ không ai dám nghĩ là vị nào sẽ kế tục chức Tăng
thống, thời gian trôi qua thì mọi việc mới rõ dần’.
Về tình hình của Giáo hội,
ông thừa nhận ‘đã nguy ngập từ lâu’. “Ngay cả khi còn sự hiện diện của các Đức
Đệ Tứ, Đệ Ngũ Tăng thống mà tình cảnh đã đi từ khó khăn này sang khó khăn
khác,” ông nói.
Ông cho biết Giáo hội
đang gặp ‘nội ma và ngoại chướng’. Ngoại chướng là thách thức từ chính quyền
trong nước, còn ‘nội ma’ là những chia rẽ trong nội bộ Giáo hội, ông giải
thích.
“Trước đây có những thành
phần trong Giáo hội muốn đồng hành với Giáo hội nhà nước để phục vụ, nhưng Đức
Tăng thống không chấp nhận nên có sự bất hòa trong nội bộ,” ông giải thích.
“Nội bộ đang gặp khó khăn
vì sự hăm dọa, dụ dỗ, gây áp lực với những người xung quanh của chính quyền. Vì
lẽ đó mà nội bộ chúng tôi gặp phải sự thoái hóa,” ông nói thêm.
Ông khẳng định Giáo hội
Phật giáo Việt Nam Thống nhất là Giáo hội dân lập nên ‘sẽ không trở thành công
cụ của chính quyền cộng sản’ và cho rằng Giáo hội Phật giáo Việt Nam ‘không có
tính chính danh đại diện cho cộng đồng Phật tử Việt Nam mà chỉ là công cụ để
chính quyền gìn giữ quyền cai trị của họ’.
Ông nhấn mạnh Giáo hội Thống
nhất vẫn trung thành với tôn chỉ ‘Hộ Pháp, Hộ Dân, Hộ Quốc’ và mặc dù hàng giáo
phẩm chính thức ‘chỉ còn số ít’ nhưng ‘từ tăng ni cho đến Phật tử vẫn còn hàng
hàng lớp lớp’.
‘Không phát huy được
sức mạnh’
Ông Đoàn Viết Hoạt,
nguyên giáo sư Viện Đại học Vạn Hạnh ở Sài Gòn trước năm 1975 và là nhà hoạt động
dân chủ nổi bật ở hải ngoại, nói với VOA rằng tình cảnh mà Giáo hội Phật giáo
Việt Nam Thống nhất đang gánh chịu cũng là ‘cuộc khủng hoảng chung của tất cả mọi
người Việt dưới chế độ cộng sản’.
“Dưới một chế độ mà tất cả
những quyền tự do căn bản của con người đều không có thì nói chi đến tự do tôn
giáo,” ông phân tích. “Dù là Giáo hội có còn hay không cũng không thể hoạt động
dưới chế độ cộng sản.”
Vị giáo sư từng có giao
tình với cố Hòa thượng Thích Quảng Độ khi cả hai cùng giảng dạy ở Viện Đại học
Vạn Hạnh nói rằng Giáo hội hiện tại ở trong nước ‘không có điều kiện đào tạo, bồi
dưỡng thế hệ tăng ni đủ tâm trí để sau này gánh vác những việc lớn trong bối cảnh
bị đàn áp suốt hơn 40 năm nay’.
Do đó, ông cho rằng Giáo
hội Thống nhất chỉ có thể phục hoạt cùng với ‘sự phục hưng của đất nước Việt
Nam, tức là sự hồi sinh sau chế độ cộng sản’ mặc dù hiện nay ‘các thành viên,
Phật tử của Giáo hội vẫn tiếp tục hoạt động để mà tồn tại kể cả trong nước lẫn
hải ngoại’.
“Nếu Giáo hội không thể
hoạt động một cách tự do, độc lập thì không thể phát huy hết sức mạnh của Phật
giáo nói chung và Phật giáo Việt Nam nói riêng,” ông phân tích thêm. “Thời cộng
sản, thời Pháp thuộc cũng như thời kỳ chia đôi đất nước đều không phải là thời
kỳ phát huy hết sức mạnh của Phật giáo, của dân tộc như thời kỳ nhà Lý, nhà Trần.”
Mặc dù không gặp lại Hòa
thượng Thích Quảng Độ kể từ tháng 10 năm 1976, Giáo sư Hoạt cho rằng ước nguyện
của cố Đại lão Hòa thượng là ‘phục hưng Giáo hội Thống nhất’.
“Ngài lãnh đạo Giáo hội dựa
trên đức độ, sự hy sinh của Ngài, nó làm cho tất cả mọi người đều hướng về chứ
mọi sinh hoạt bình thường của một Giáo hội khó mà có được,” ông nói.
Về tương lai của Giáo hội,
vị giáo sư này bày tỏ mong muốn giống như Hòa thượng Thích Huyền Việt là ‘tổ chức
được một đại hội suy cử ra một vị Tăng thống tiếp nối’.
Ông cho rằng nguyên nhân
dẫn đến tranh cãi nội bộ của Giáo hội là vì ‘hoàn cảnh không gặp nhau thường
xuyên, không gặp nhau bình thường’. “Trong tình trạng bất bình thường thì rất dễ
hiểu lầm nhau. Có khi việc rất nhỏ mà thành ra việc rất lớn,” ông giải thích.
“Ngay cả Thầy Quảng Độ
khi còn sống cũng đâu có đi đâu được (vì bị quản thúc). Ngay cả muốn triệu tập
một buổi họp với Viện trưởng Viện Hóa đạo cũng đâu có làm được.”
Ông nói ông ‘buồn trước
thực trạng của Giáo hội trong cái buồn chung của người Việt vì Phật giáo với
dân tộc không thể tách rời vì đã song hành cùng nhau suốt mấy ngàn năm’.
Ông cho rằng hàng giáo phẩm
của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất ở trong nước ‘điều kiện không cho
phép phát triển’ còn ở hải ngoại ‘dù có những vị tăng rất tốt, rất giỏi, giữ được
phẩm chất Việt Nam nhưng vẫn phải hòa vào đời sống sở tại’.
‘Hoạt động như thường’
Về phần mình, Phật tử-Bác
sỹ Trần Quốc Hưng, pháp danh Minh Phúc, hiện sinh sống ở Dallas, Texas, nói với
VOA rằng ông vẫn tiếp tục công việc của mình từ trước đến nay trong Giáo hội.
Ông Hưng hiện là tổng thư
ký Hội đồng điều hành Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất tại Hoa Kỳ.
“Từ trước đến nay hoạt động
của chúng tôi vẫn được duy trì trong hai lĩnh vực: Quý thầy làm việc hoằng pháp
độ sinh, còn những hàng Phật tử chúng tôi giúp vận động cho tự do tôn giáo ở
trong nước,” bác sĩ Hưng nói với VOA.
Theo lời ông thì sau khi
Đức Tăng thống Thích Quảng Độ viên tịch vẫn còn Hòa thượng Thích Tâm Liên, Viện
trưởng Viện Hóa đạo, lãnh đạo mọi hoạt động của Giáo hội và Giáo hội ‘vẫn phải
sinh hoạt như trước vì chính quyền cộng sản không một ngày nào ngưng đàn áp.’
“Chúng tôi vẫn tiếp tục vận
động cho tư cách pháp lý của Giáo hội ở trong nước,” ông nói và cho rằng khó
khăn lớn nhất hiện nay của Giáo hội là ‘chính sách đàn áp của chính quyền’.
No comments:
Post a Comment