“Không tốt nghiệp cấp 3 vẫn có thể làm ứng viên Phó chủ tịch Tài
chính VFF” – Đây là dòng tít trên một tờ báo điện tử có uy tín.
Tôi xin không bình luận
gì về thông tin ở bài báo này, bởi lẽ từ nhiều năm nay, tôi là thằng chưa bao
giờ coi trọng bằng cấp. Và tôi không tin là những người có “lắm bằng cấp” lại
là người thực tài.
Xin kể lại câu chuyện
cũ. Năm 1998, anh Hữu Ước, giao cho tôi tuyển 3 phóng viên về báo An ninh
Thế giới. Tôi cho đăng quảng cáo tuyển dụng. Cũng ghi rõ phải tốt nghiệp Đại học,
phải biết tiếng Anh bằng B…
Có 70 người xin đăng ký dự
tuyển. Đọc hồ sơ, thấy ai cũng “tài cao, học rộng”, có người còn trên cả Đại học,
có người 2 bằng đại học.
Anh Ước thì bảo: “Mày
tổ chức thi tuyển thế nào, kệ mày. Sau này nó không biết viết, tao kỷ luật mày…”
Tôi nghĩ ra trò thi tuyển
không giống ai.
Hôm đầu tiên, tôi phát
cho mối người 2 tờ giấy A4 và bảo: “Mỗi người viết một đơn xin việc ở báo
ANTG”. Kết quả là: 40 người không biết viết đơn. Họ còn không biết gọi cho đúng
chức danh một lãnh đạo cơ quan báo chí. Tổng biên tập báo thì gọi là “Kinh gửi
ông Giám đốc báo An ninh thế giới”.
Còn lại 30 người… Tôi lại
phát cho mỗi người 4 tờ giấy A4 và ngồi viết tại chỗ, nội dung là: “Thích viết
gì thì viết. Cứ bịa ra mà viết một bài báo”…
Kết quả: 20 người để giấy
trắng, hoặc chuồn luôn…
Và sau khi thi vòng thứ 3
thì lấy được 3 người.
Từ thực tế đó, sau này,
khi tuyển dụng phóng viên, không bao giờ tôi hỏi bằng cấp và tôi chỉ quan tâm đến
“Viết được hay không”…
Anh Hữu Ước cũng rất hay
là không bao giờ hỏi “thằng này tốt nghiệp trường nào”. Và khi tôi đưa hồ sơ
tuyển dụng để anh ký duyệt, anh cũng chả thèm xem kỹ. Chỉ hỏi đọc một câu: “Nó
viết được không”? “Dạ, được anh ạ…”. “Tao ký, mày chịu nhé. Nó ngu thì mày chết!”
Rồi anh ký ngay.
Có những phóng viên loại
“CCCCC” (Con cháu các cụ cả), tốt nghiệp trường báo chí, khi đưa về tòa soạn, đều
phải dạy lại từ đầu… dạy từng ly, từng tý, thậm chí dạy cả cách chừa lề trang
giấy khi viết…
Và tôi nghiệm ra rằng, kiến
thức về nghề của các trường báo chí, dạy cho sinh viên chả có giá trị gì … Cơ bản
là sinh viên học cho có, học lấy bằng, và hoàn toàn họ không có năng khiếu. Nghề
viết báo là nghề đòi hỏi năng khiếu… Không có khiếu thì muôn đời chỉ là loại
phóng viên “Có cũng được, mà thiếu chả sao”.
Xã hội chúng ta đang
không tìm ra được người tài bởi chính vì chủ nghĩa bằng cấp, và chủ nghĩa lý lịch…
Đặc biệt là ở các cơ quan Nhà nước.
Phát hiện và trọng dụng
được người Tài, có lẽ chỉ có được ở các doanh nghiệp Tư nhân… Và tôi tin là với
Doanh nghiệp tư nhân, họ cần thực chất hơn là cần cái bằng “đểu”.
Và chúng ta cũng đang sống
trong một xã hội giả dối vì chủ nghĩa bằng cấp. Chính cái thứ “chủ nghĩa bằng cấp”
này làm nảy sinh ra bao nhiêu tiêu cực, và nguy hiểm hơn nữa là nó tạo ra những
loại người bất tài, vô dung, nhưng tiến thân nhờ bằng cấp (dù ai cũng biết bằng
“đểu”), và dĩ nhiên là nhờ luồn lọt, cơ hội…
No comments:
Post a Comment