Mai Loan
October 13, 2019
Trong bối cảnh phân hoá chính trị quá sâu đậm hiện
nay trên chính trường cũng như trong xã hội nước Mỹ ngày nay theo đúng nghĩa của
thành ngữ “Sư nói sư phải, Vãi nói vãi hay”, mọi cuộc tranh luận nghiêm túc dường
như khó lòng được chấp nhận vì phe nào cũng nghĩ rằng đối phương chỉ mong tìm đủ
cách để hạ gục mình, và do đó tất cả những luận cứ của họ, cho dù có kèm theo
những bằng chứng cụ thể khó thể chối cãi được, cũng gần như bị bỏ lơ, nói gì đến
chuyện mọi người có thể bình tâm để lắng nghe và suy xét.
Ngay cả giới truyền thông cũng trở thành nạn nhân
trong tình cảnh chia rẽ nặng nề này khi mà công việc điều tra và tìm hiểu sự thật
có thể sẽ khiến cho nhiều người phải mất vui vì những sự thật đầy bất lợi cho
những niềm tin của họ về một lãnh tụ mà họ đã lỡ và tiếp tục ca tụng từ bấy lâu
nay như trường hợp của đương kim TT Trump. Ông Trump chỉ cần gán cho nó cái mũ
“Fake News” để đánh phủ đầu tất cả những bài viết điều tra và chứng minh sự thật
cho mọi người cùng biết, và từ đó những người ủng hộ ông sẵn sàng vin vào đó để
tin theo.
Chính vì thế mà nhiều người cứ mở đầu câu chuyện hoặc
bài viết của mình bằng một nhận định tổng quát rằng TT Trump từ ngày lên cầm
quyền đến nay đã luôn bị phe đối lập và đảng Dân Chủ luôn tìm cách đánh phá với
đủ loại chiêu trò, dù rằng nước Mỹ dưới thời của ông đã đạt được nhiều thành quả
tốt đẹp v.v.
Nhưng cũng chính những người ủng hộ cuồng nhiệt này
cho TT Trump lại không bao giờ chịu bình tâm và kiên nhẫn để tìm hiểu xem việc
giới truyền thông đã chứng minh rõ ràng, và khó thể chối cãi được, chuyện TT
Trump cũng là người đã có những lời nói được đánh giá là sai trái, lật lọng,
nói trước rồi phủ nhận sau đó v.v. tổng cộng lên đến hơn 10,000 lần trong gần 3
năm qua, và con số này còn tiếp tục gia tăng nữa vì mỗi ngày ông tiếp tục phun
ra những lời phát biểu “văng mạng” một cách thản nhiên khi thấy rằng điều đó
chưa mang lại một hậu quả tai hại cụ thể nào.
Một chính trị gia tầm cỡ, một vị nguyên thủ quốc gia
chỉ cần có một lời nói sơ hở hoặc sai trái thường cũng đủ là đề tài khiến mọi
người có quyền bình phẩm và chỉ trích, huống gì là một vị tổng thống lại nói dối
đến cả chục ngàn lần, bảo sao giới truyền thông có thể im lặng đồng tình và do
đó họ đã bị chụp mũ cho là thiên vị chỉ vì phải đảm đương chức năng truyền
thông của mình. Cho dù là về sau này, người ta đã thấy là có rất nhiều những
nhà báo và phóng viên của các hệ thống truyền thông bảo thủ rõ rệt như tờ Wall
Street Journal hoặc đài Fox News cũng đã nhiều lần vạch ra rất nhiều điều sai
trái từ phía TT Trump và những người cố tình biện hộ hoặc bao che cho ông.
Thậm chí có nhiều người còn biện hộ một cách miễn cưỡng
rằng họ biết rõ ông Trump không phải là một người ăn nói lịch sự, hoặc có thể
thay đổi những lời nói và luận điệu vì đó là thói quen và sở trường của ông, vốn
là một doanh gia đã thành đạt trong ngành địa ốc nên nhiều khi phải sử dụng đến
những thủ đoạn đó trong việc làm ăn. Và họ sẵn sàng đi đến kết luận rằng miễn
là cuối cùng TT Trump đem lại quyền lợi cho nước Mỹ (dưới cái nhìn chủ quan của
họ) hoặc có những lời nói và quyết định hạp ý với mình là đủ để họ sẵn sàng tiếp
tục ủng hộ ông ta.
Thí dụ điển hình là trường hợp những lãnh tụ tôn
giáo theo trường phái bảo thủ giáo điều (Evangelicals) chuyên chống đối các tệ
đoan xã hội như mãi dâm, ngoại tình v.v. Họ khó lòng biện hộ cho một ông Trump
đã ly dị hai lần để có bà vợ thứ ba, lại không ngần ngại giấu diếm chuyện ngoại
tình và đi chơi gái (và còn bỏ tiền ra để mong bịt miệng các nạn nhân), nhưng họ
lại chấp nhận chuyện phải bịt mũi để ủng hộ TT Trump chỉ vì ông đã bổ nhiệm những
vị thẩm phán bảo thủ cực hữu vào Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ để bảo đảm rằng ngành
tư pháp tại nước Mỹ sẽ tiếp tục con đường bảo thủ về xã hội trong một thời gian
dài sắp tới.
Câu chuyện bắt đầu nổ lớn và nghiêm trọng hơn khi TT
Trump đã tìm cách móc nối với chính quyền các nước khác để mong điều tra về các
đối thủ chính trị của mình vì quyền lợi riêng tư, dù rằng điều đó quả tình là
phi pháp, xuyên qua việc ông đã bí mật áp lực TT của Ukraine là hãy điều tra về
cựu PTT Joe Biden và người con trai Hunter Biden. Để rồi khi sự việc này bị
phát giác bởi một nhân viên tình báo tình cờ nghe được và đã “lên tiếng báo động”
với văn phòng Tổng Thanh Tra của ngành tình báo là ông Michael Atkinson khiến
cho ông Trump phải đành công khai một phần nội dung những cuộc điện đàm này cho
mọi người thấy rõ phần nào sự thật.
Tuy vậy, thay vì tỏ ra xấu hổ hoặc hối tiếc vì câu
chuyện không hay của mình bị tiết lộ, TT Trump còn trả đũa khi lên tiếng chỉ
trích người lên tiếng báo động này với những lời lẽ có tính cách hăm doạ, và
sau đó còn “tố mạnh” hơn nữa khi công khai kêu gọi nhà cầm quyền Trung Cộng là
hãy nên điều tra xem cha con ông Biden có làm điều gì sai quấy trong thời gian
qua hay không.
Những người ủng hộ mù quáng cho TT Trump đương nhiên
không thấy có điều gì sai quấy trong vấn đề này, và tiếp tục biện minh rằng đó
là chuyện bình thường nếu như quả thật cha con ông Biden có làm điều gì sai quấy
hoặc phạm pháp. Cho dù người ta cố tình không thấy một sự phi lý quá lộ liễu là
một quốc gia có hệ thống an ninh tình báo hàng đầu trên thế giới với những cơ
quan nổi tiếng như FBI, CIA từ nhiều năm qua, kể cả trong nhiệm kỳ của TT
Trump, tại sao đã không tìm ra những điều sai trái và phạm pháp đó trong thời
gian qua (về cha con ông Biden) nếu như nó đã xảy ra khiến cho một ông tổng thống
Mỹ phải đi cầu cứu các chính quyền của những nước kẻ thù như Trung Cộng, Nga Sô
để điều tra giúp mình?
Sự việc này khiến người ta nhớ lại chuyện đã gây xôn
xao hồi tháng 6 vừa qua khi TT Trump cũng đã thú nhận với xướng ngôn viên trụ cột
của đài ABC News là George Stephanopoulos rằng ông không ngần ngại đón nhận những
tin tức nói xấu về các đối thủ chính trị cho dù nó được cung cấp bởi các nước kẻ
thù như Trung Cộng, Nga Sô thay vì theo lẽ thường mọi người đều phải có nhiệm vụ
thông báo cho cơ quan FBI để giải quyết mỗi khi họ nhận được những tin tức từ
các nước ngoài như vậy. TT Trump lúc đó đã trả lời rằng: “Không có gì sai trái
cả khi tôi ngồi nghe họ cung cấp những tin tức như vậy. Điều đó không có nghĩa
là một vụ họ xen lấn (vào chuyện bầu cử nội bộ của Mỹ). Bọn họ có được những
tin tức. Thế thì tôi nghĩ là tôi sẽ sẵn sàng đón nhận nó. Nếu như tôi thấy có
điều gì đó sai trái, từ đó có thể tôi sẽ đi gặp cơ quan FBI.”
Lời xác nhận rõ ràng này đã gây sự căm phẫn từ nhiều
chính trị gia thuộc cả hai đảng Dân Chủ và Cộng Hoà, và đã khiến cho bà Ellen
Weintraub, Chủ tịch Uỷ Ban Bầu Cử Liên Bang, phải bắn ra một mẩu tin ngắn trên
mạng Twitter để xác nhận rằng việc một ứng cử viên hay một ban vận động tranh cử “thỉnh cầu, đồng ý
hay đón nhận bất cứ một thứ gì có giá trị từ một người nước khác liên quan đến
chuyện bầu cử tại Hoa Kỳ là một điều phi pháp.”
Và lần này, bà Weintraub cũng đã phải lại lên tiếng
lần nữa để nhắc lại cho mọi người biết về lời xác nhận của bà trước đây về tính
chất phi pháp của việc đón nhận sự giúp đỡ của một cá nhân hay chính quyền nước
ngoài liên quan đến chuyện bầu cử tại nước Mỹ.
Thật ra khi nói đến chuyện vận động tranh cử, người
ta có thể không từ bỏ mọi thủ đoạn nào miễn sao nó có lợi cho mình, hoặc bất lợi
cho đối phương, cho dù đó là những biện pháp hay chiến thuật sử dụng có tính
cách “ma giáo” (negative campaign) kiểu “đánh dưới thắt lưng quần” khiến người
đời khó nể phục nhưng đôi khi lại rất hiệu quả. Nhưng dẫu sao đi nữa, các ứng
viên tranh cử dù là theo Cộng Hoà hay Dân Chủ, từ trước tới nay vẫn đề ra một lằn
ranh không thể vượt qua: đó là họ không thể chấp nhận việc sử dụng những thông
tin được cung cấp bởi những người nước ngoài, dù là đồng minh hay kẻ thù, để
đánh bại đối phương, có lẽ do bởi tinh thần tự hào quốc gia của họ.
Hơn thế nữa, luật pháp cũng còn quy định rõ ràng điều
này là chuyện phi pháp và chắc chắn sẽ phải đón nhận hậu quả của cuộc điều tra
bởi chính quyền liên bang. Tuy nhiên với TT Trump, có lẽ vì quá quen với phản ứng
phải giành được phần thắng với bất cứ giá nào theo cung cách của một nhà buôn
hám lợi, ông không còn coi trọng cái lằn ranh không thể vượt qua đó mà sẵn sàng
chấp nhận miễn là nó có thể mang về lợi ích nhất thời cho ông.
Mới đây, một bài phân tích tổng hợp đăng trên tờ
Washington Post của bốn nhà báo là Greg Miller, Paul Sonne, Greg Jaffe và
Michael Birnbaum đã giúp cho người đọc hiểu rõ thêm phần nào về những diễn tiến
của vụ xì-căng-đan đang nổ lớn trên chính trường Hoa Kỳ khiến cho bà Nancy
Pelosi, Chủ tịch Hạ Viện, đã quyết định cho tiến hành thủ tục điều tra để luận
tội TT Trump trong vụ này, đặc biệt là để xác định xem TT Trump phải chăng đã
vi phạm vào nhiều sai phạm nghiêm trọng như lạm quyền chức vụ tổng thống, vi phạm
luật lệ bầu cử, phản bội quyền lợi quốc gia, hối lộ, hù doạ nhân chứng và cản
trở công lý.
Theo nhà báo Greg Walters phân tích trong một bài
báo trên diễn đàn Vice News, thật ra chính quyền liên bang có thể mở một cuộc
điều tra để tìm hiểu sự thật chỉ dựa vào một vài hành động mang tính cách ít
nghiêm trọng hơn những gì mà TT Trump và các phụ tá cao cấp của ông đã nhúng
tay vào. Do đó, cuộc điều tra lần này do Hạ Viện đứng ra chủ trì cũng là điều
bình thường, nếu không muốn nói đó là điều cần phải làm bởi những cơ quan điều
tra về an ninh của Hoa Kỳ. Hơn thế nữa, cuộc điều tra này của Hạ Viện cũng cần
thiết do bởi Bộ Tư Pháp dưới quyền của ông William Barr và Bộ Ngoại Giao dưới
quyền của ông Mike Pompeo đã không hành xử đúng chức năng của mình, để xét xem
liệu TT Trump đã phạm vào những sai lầm như sau:
Lạm
Quyền Tổng Thống – TT Trump tự ý ngưng khoản viện trợ 391 triệu Mỹ-kim
do Quốc Hội Hoa Kỳ đã chuẩn thuận để áp lực buộc Ukraine phải điều tra đối thủ
chính trị đáng ngại nhất của ông trong kỳ bầu cử năm 2020 là cựu TT Joe Biden, ứng
viên từ nhiều tháng qua vẫn luôn được đánh giá là luôn bỏ xa TT Trump trong tất
cả những cuộc thăm dò dân ý, kể cả những cuộc thăm dò trong nội bộ của đảng Cộng
Hoà.
Việc tự ý hoãn tiền viện trợ này không dựa trên những
lý do chính đáng nào mà chỉ vì những toan tính riêng tư của ông Trump muốn làm
hại đối thủ đáng ngại nhất của mình. Như vậy, TT Trump có thể bị luận tội là đã
lạm dụng chức vụ nguyên thủ quốc gia để mưu cầu cho lợi ích riêng tư của mình thay
vì cho quốc gia theo như lời thề khi nhậm chức.
Bản báo cáo dài 9 trang của nhân viên ẩn danh “thổi
còi báo động” cho biết là TT Trump đã yêu cầu TT Zelensky của Ukraine tổng cộng
đến 8 lần để mở cuộc điều tra về bố con ông Biden. Không những vậy, ông còn áp
lực bằng cách ra lệnh cho PTT Mike Pence hủy chuyến đi đến thủ đô Kiev dự lễ nhậm
chức của ông Zelensky như dự định lúc ban đầu, và thay thế bằng một viên chức cấp
thấp hơn là Tổng Trưởng Năng Lượng Rick Perry.
Vi
Phạm Luật Lệ Bầu Cử – Luật lệ ghi rất rõ rằng bất cứ một người Mỹ nào yêu
cầu một người nước ngoài giúp đỡ mình để thắng cử tại Mỹ là đã phạm pháp.
Việc TT Trump áp lực TT Zelensky của Ukraine phải mở
cuộc điều tra kiểu “bới lông tìm vết” xem có điều gì sai trái từ cha con ông
Biden cho mục đích tấn công trong cuộc bầu cử sắp tới quả tình là việc vi phạm
luật lệ bầu cử của Hoa Kỳ. Bằng chứng về cuộc điện đàm giữa hai vị tổng thống
ngày 25/7 vừa rồi, đầu tiên do một nhân viên tình báo “lên tiếng báo động” và
sau đó được TT Trump công bố cho mọi người nghe, là bằng chứng rõ ràng. Không
những thế, TT Trump còn cử luật sư riêng của mình là Rudy Giuliani và Tổng trưởng
Tư Pháp William Barr can thiệp với các viên chức của Ukraine nhiều lần về cùng
vấn đề này. Vì thế nên nhân viên ẩn danh này đã báo động rằng “chiếu theo nhiệm vụ chính thức của mình, tôi
đã nhận được tin tức từ nhiều viên chức chính quyền cho biết rằng TT Mỹ đã sử dụng
quyền hành để nài nỉ sự can thiệp từ một chính phủ nước ngoài vào cuộc bầu cử
năm 2020.”
Hối
Lộ – Theo các cựu công tố viên liên bang, hành động của
TT Trump áp lực TT Zelensky trong vụ này có thể được truy tố như là một hành động
hối lộ. Luật lệ tại Hoa Kỳ quy định rằng việc hối lộ cũng như đòi hối lộ đều được
coi là phạm tội.
TT Trump tự ý ngưng cấp khoản viện trợ 391 triệu Mỹ-kim
mà Quốc Hội Mỹ đã đồng ý cho Ukraine để tự bảo vệ trước áp lực đe doạ của Nga,
với hậu ý là sẽ tháo khoán số tiền này nếu như TT Zelensky chịu mở cuộc điều
tra bố con ông Biden. Điều này có nghĩa là TT Trump đã sử dụng số tiền này, vốn
là tiền thuế của người dân Mỹ để hối lộ chính phủ Ukraine làm một việc có lợi
riêng cho ông trong chiến dịch tranh cử vào năm tới.
Phản
Bội Quyền Lợi Quốc Gia – Quốc Hội Hoa Kỳ, với sự đồng
ý của đa số các vị dân cử thuộc cả hai đảng Cộng Hoà và Dân Chủ, đã đồng ý biểu
quyết việc cấp viện trợ 391 triệu Mỹ-kim cho Ukraine vì biết rằng quốc gia này
đang cần số tiền đó để tăng cường ngân sách quốc phòng trước hiểm hoạ xâm lăng
của lân bang Nga. Như vậy, việc ngưng khoản viện trợ này, mà không có lý do
chính đáng, không những làm tăng rủi ro cho Ukraine mà còn gây hại đến quyền lợi
và an ninh của Hoa Kỳ, vì vô tình làm lợi cho Nga vốn là kẻ thù rất đáng ngại
cho quyền lợi lâu dài của Hoa Kỳ. Mà tất cả những hành động tai hại đó được thực
hiện chỉ vì quyền lợi nhất thời cho riêng cá nhân TT Trump.
Hù
Doạ Nhân Chứng – Sau khi nội vụ được tiết lộ bởi một viên chức ẩn
danh đã chịu “thổi còi báo động”, TT Trump bèn áp dụng biện pháp hù doạ cổ điển
là chỉ trích người này là gián điệp và muốn tìm hiểu tung tích người đó là ai để
đem ra trù dập hay xét xử, dù rằng luật pháp đã có quy định bảo vệ sự an toàn
cho người này. Vì thế nên các vị dân biểu chủ tịch các uỷ ban tiến hành thủ tục
điều tra luận tội đã đưa ra một bản nhận định chung để cho rằng “lời nhận định của TT Trump là một hành động
hăm doạ nhân chứng đáng khiển trách và là một mưu toan cản trở cuộc điều tra của
Quốc Hội. Những đe doạ bạo lực từ một vị nguyên thủ quốc gia có ảnh hưởng làm
nhụt khí trên toàn bộ tiến trình điều tra, với những hậu quả nghiêm trọng đối với
nền dân chủ và an ninh quốc gia.”
Cản
Trở Công Lý – Theo báo cáo của người ẩn danh “thổi còi báo động”,
sau khi nội vụ có dấu hiệu bị tiết lộ và cảm thấy có điều gì đó bất thường, các
phụ tá ở Toà Bạch Ốc đã tìm cách ém nhẹm bằng cách chuyển tất cả hồ sơ ghi âm
các cuộc điện đàm này vào một hệ thống máy điện toán đặc biệt dành cho những
tài liệu thuộc loại “tối mật” về quốc phòng, với mục đích là không muốn cho nhiều
người biết đến.
Hơn nữa, khi văn phòng Tổng Thanh Tra trình báo sự
việc lên Tổng trưởng Tư Pháp William Barr để xin mở cuộc điều tra, ông này lại
tìm cách ém nhẹm và còn khuyến cáo là không nên chuyển hồ sơ báo động này lên
cho Quốc Hội. Như vậy, phụ tá cao cấp của TT Trump là ông tổng trưởng Barr cũng
có thể bị cáo buộc tội can dự vào việc cản trở công lý.
Trở về với bài báo phân tích trên tờ Washington
Post, các nhà báo điều tra đã phỏng vấn khoảng hơn hai chục viên chức cao cấp
đã hoặc đang phục vụ trong chính quyền nhưng muốn giữ kín danh tính để tránh bị
các biện pháp trả đũa. Cùng lúc đó, họ cũng đã tìm hiểu tất cả các tài liệu mới
vừa được cung cấp bởi các uỷ ban điều tra ở Hạ Viện.
Một trong những nhân vật chủ chốt gây ra vụ
xì-căng-đan hiện nay chính là ông Gordon Sondland, hiện là Đại sứ Hoa Kỳ
tại Liên Hiệp Âu Châu, và nguyên nhân chính dẫn đến vụ này cũng bắt nguồn từ việc
ông Sondland, cũng như nhiều viên chức thuộc hạ của TT Trump, đều sẵn sàng làm
tất cả những hành động gì mà không cần để ý đến tính chất nghiêm túc và hợp
pháp của nó, miễn sao nó có thể chứng minh sự trung thành tuyệt đối của họ với
sếp trên vì mọi người đều đã rõ về bản tính của TT Trump là chỉ thích mọi người
phải trung thành và nịnh bợ mình.
Ông Sondland trước đây không có thành tích gì sáng
chói, cũng như không có chút kinh nghiệm nào trong lãnh vực ngoại giao. Nhưng
ông có công đóng góp đáng kể là đã bỏ ra số tiền 1 triệu Mỹ-kim vào quỹ thực hiện
lễ nhậm chức TT Trump vào đầu năm 2017. Và nhờ thế nên ông đã được ban tặng chức
vụ đại sứ, một viên chức cao cấp được bổ nhiệm vì nhu cầu chính trị (political
appointee) mà bất cứ tân chính quyền nào cũng thường áp dụng.
Trong những tháng gần đây, ông Sondland đã dần dần
lún sâu vào các hoạt động ngoại giao tại Ukraine và có lúc còn qua mặt một viên
chức cao cấp hơn là Cố Vấn An Ninh Quốc Gia John Bolton do bởi một lý do duy nhất:
đó là ông đã được sự cho phép bởi TT Trump. Ông đã làm việc tích cực với ông
Kurt Volker, Đặc Sứ của Hoa Kỳ tại Ukraine, để lèo lái chính sách ngoại
giao sau hậu trường giữa hai nước sau khi TT Trump đã không hài lòng và cách chức
một viên chức kỳ cựu trong ngành ngoại giao là bà Đại sứ Marie Yovanovich.
Kể từ giữa tháng Năm vừa qua, mối giao
hảo giữa Hoa Kỳ và Ukraine có dấu hiệu rạn nứt sau việc bà đại sứ Mỹ bị triệu hồi
mà không có lý do chính đáng. Trong khi đó, vị tân tổng thống đang mong mỏi nhận
được sự trợ giúp tích cực từ phía Hoa Kỳ. Nhưng những thông tin trao đổi qua lại
giữa các viên chức cao cấp trong thời gian qua cho thấy là hai ông Sondland và
Volker đã cùng bàn bạc với nhau và với những viên chức khác của Ukraine để chuyển
thông điệp cho vị tân tổng thống Zelensky rằng ông ta sẽ không nhận được viện
trợ của Hoa Kỳ, cũng như không được lời mời đến viếng thăm tại Toà Bạch Ốc trừ
khi chính quyền của ông cam kết sẽ mở một cuộc điều tra “bới lông tìm vết” về
cha con ông Joe Biden mà TT Trump mong rằng sẽ phanh phui được những chi tiết
nào đó bất lợi cho ông Biden trong kỳ bầu cử sắp tới. Thay vì những lời trao đổi
dưới hình thức điện thư trong nội bộ của Bộ Ngoại Giao, những nhà ngoại giao
này lại liên lạc với nhau bằng tin nhắn qua mạng WhatsApp trên các điện thoại
di động.
Ông Volker nói với một viên chức phụ tá cao cấp ở
Ukraine rằng TT Zelensky có thể thuyết phục được TT Trump rằng ông sẽ tìm hiểu
rõ ràng về những gì đã xảy ra trong kỳ bầu cử năm 2016 thì sau đó ông sẽ có cơ
hội được gặp gỡ TT Trump tại Toà Bạch Ốc. Điều này bắt nguồn từ việc ông Trump
vẫn luôn bị ám ảnh rằng phía Ukraine đã tìm cách phá hoại ông trong kỳ bầu cử vừa
qua.
Về mặt ngoại giao chính thức, hai ông Sondland và
Volker đã áp lực phía Ukraine về một số những yêu cầu của TT Trump. Mặt khác,
TT Trump cũng ra lệnh cho luật sư riêng của ông là Rudy Giuliani cũng bắn
tiếng qua những phương tiện khác để chuyển đi cùng một thông điệp. Và nội dung
chính của nó được phơi bày trong một cuộc điện đàm vào ngày 25/7 giữa hai vị tổng
thống do một lời tố cáo của một nhân viên ẩn danh gửi đến văn phòng Tổng Thanh
Tra và sau đó mới được tiết lộ lên cho Quốc Hội biết, và phía Toà Bạch Ốc cũng
đành phải công nhận là chuyện có thật.
Phía Ukraine quả tình là một nước đang lâm vào tình
trạng khó khăn và cần sự giúp đỡ của Hoa Kỳ. Tuy nhiên ông Zelensky cũng đủ
khôn ngoan để biết rằng ông không thể mù quáng chấp nhận những lời yêu cầu của
TT Trump để can thiệp sâu vào nội tình chính trường Hoa Kỳ (qua việc “bới lông
tìm vết” về cha con ông Biden) vì có thể sẽ làm phật lòng cho các viên chức phe
Dân Chủ sau này. Nhưng đồng thời ông Zelensky cũng không thể làm phật lòng TT
Trump nếu như không thoả mãn những đòi hỏi nhất thời.
Các viên chức kỳ cựu trong ngành ngoại giao và tình
báo của Hoa Kỳ cũng ý thức được điều khó khăn và tế nhị này vì từ trước tới
nay, họ chưa bao giờ đứng trước một tình huống như vậy với một vị tổng thống Mỹ
đã có những lời nói và quyết định bất thường và khác lạ nhất so với tất cả các
vị tổng thống tiền nhiệm. Nhưng những phụ tá trung thành với TT Trump như ông
Sondland thì không ngần ngại dấn thân vào những việc này, miễn sao nó làm cho sếp
lớn hài lòng để họ vẫn còn được TT Trump tiếp tục tin dùng thay vì cách chức
như đã xảy ra với rất nhiều các phụ tá cao cấp khác.
Những mẩu tin trao đổi giữa hai ông Sondland và
Volker cho thấy họ càng ngày càng lún sâu vào một thoả thuận chính trị giữa hai
vị nguyên thủ Trump và Zelensky. Theo đó, Ukraine sẽ nhận được viện trợ quân sự
từ Hoa Kỳ và ông Zelensky sẽ được mời đến viếng thăm Toà Bạch Ốc sau khi đã cam
kết sẽ mở lại một cuộc điều tra về công ty năng lượng Burisma mà chủ nhân đã
thuê mướn con trai của ông Joe Biden vào hội đồng quản trị với đồng lương khoảng
$50,000 mỗi tháng.
Vào ngày 19/7, ông Sondland bắn tiếng cho ông Volker
rằng ông ta đã nói chuyện trực tiếp với TT Zelensky để trình bày đầy đủ chi tiết.
Còn ông Volker thì trả lời rằng ông cũng đã trình bày mọi chuyện với luật sư
riêng của TT Trump là ông Giuliani. Ông Volker kết luận rằng điều quan trọng nhất
mà ông Zelensky cần phải làm là lên tiếng rằng ông sẽ tích cực can thiệp vào cuộc
điều tra này.
Dĩ nhiên, các viên chức kỳ cựu trong ngành ngoại
giao và tình báo thuộc cả hai nước Hoa Kỳ và Ukraine đều bắt đầu cảm thấy lo ngại
trước những chuyển biến quan trọng như vậy bắt đầu được hé lộ ra ngoài, nhất là
xuyên qua những lời tuyên bố mạnh miệng và vung vít của ông Giuliani trên nhiều
diễn đàn truyền thông. Và điều này sau đó đã dẫn đến việc một nhân viên ẩn danh
đã quyết định “lên tiếng báo động” bằng cách báo cáo lên văn phòng tổng thanh
tra.
Một trong những viên chức cao cấp và kỳ cựu bầy tỏ sự
lo ngại của mình là ông William Taylor, trước đó đã từng là Đại sứ Mỹ tại
Ukraine từ năm 2006 đến 2009 dưới thời hai vị tổng thống Bush Con và Obama. Ông
Taylor chỉ chấp nhận lời thỉnh cầu của ông Volker để trở lại chức vụ đại sứ này
trong thời gian tạm thời sau khi bà Đại sứ Yovanovich bị TT Trump cách chức.
Trong một đoạn trao đổi giữa hai người, ông Volker than phiền rằng ông đang cố
gắng bơi lội trong cái thế giới mới đầy nghiêng ngửa này, và ông Taylor đã phúc
đáp trở lại rằng “Tôi cũng không biết chắc rằng đó là cái thế giới mà tôi muốn
đặt chân đến.”
Vào ngày 21/7, ông Taylor nhắc lại sự lo ngại rằng
việc Ukraine đang bị sử dụng như là “con cờ trong những đấu đá chính trị của
Hoa Kỳ”. Nhưng ông Sondland đã lập tức bác bỏ sự lo ngại này, và nói rằng ông
Taylor không nhìn thấy rằng điều quan trọng nhất để cải thiện mối quan hệ giữa
hai nước là chỉ cần làm theo ý muốn của TT Trump.
Qua ngày hôm sau, phụ tá cao cấp của TT Zelensky là ông Andrey Yermak
đã có cuộc điện đàm với ông Giuliani. Vì đã được hướng dẫn từ trước bởi hai ông
Sondland và Volker, ông Yermak dường như đã bảo đảm với ông Giuliani rằng TT
Zelensky sẽ đồng ý những yêu cầu đó trong một cuộc điện đàm sắp tới với TT
Trump.
Đến ngày 25/7 khi cuộc điện đàm giữa hai lãnh tụ diễn
ra, nhiều viên chức cao cấp ở Toà Bạch Ốc trước đó có nghe loáng thoáng nhưng
không nắm rõ chi tiết bắt đầu cảm thấy hốt hoảng trước nội dung những lời đòi hỏi
của TT Trump khi yêu cầu một cách lộ liễu như vậy, nên họ bèn phản ứng bằng
cách đem giấu toàn bộ nội dung những lời đối thoại vào một hệ thống máy điện
toán dành riêng cho những tài liệu “tối mật” về an ninh quốc phòng.
Tuy nhiên, đối với những viên chức ngoại giao can dự
vào vụ này, cuộc điện đàm giữa hai vị tổng thống được xem như là một bước ngoặt
đáng kể. Ông Yermak kể lại với ông Volker rằng cuộc điện đàm diễn ra tốt đẹp,
và ông Zelensky nhận được lời hứa là sẽ được mời đến viếng thăm Toà Bạch Ốc, dù
rằng ngày giờ chưa được xác định. Và ông Volker đã trả lời rằng ông sẽ sắp xếp
một cuộc gặp gỡ tại thủ đô Madrid giữa hai ông Yermak và Giuliani để giàn xếp
chuyến viếng thăm ngoại giao này.
Theo lời kể của ông Volker, ông Giuliani nói rằng TT
Ukraine cần phải đưa ra lời tuyên bố công khai rằng ông sẽ mở cuộc điều tra. Cả
hai ông Sondland và Volker liền soạn thảo bản văn mà phía Ukraine sẽ công bố
sau khi đặt chân đến Hoa Kỳ. Sau khi họ trình bày bản văn dự thảo này, ông
Giuliani tỏ ra không hài lòng, vì nó không nói rõ ràng và chi tiết, và vì thế
nên ông ta đòi hỏi phía Ukraine phải nói chi tiết về vụ bầu cử năm 2016 và công
ty Burisma, cơ quan năng lượng có thuê mướn con trai ông Biden vào hội đồng quản
trị.
Đến ngày 10 tháng 8, ông Volker gửi tin nhắn cho ông
Yermak để nói rằng một khi bản văn này được soạn thảo lại cho đầy đủ và ưng ý,
họ có thể dùng nó để có được ngày chính thức đến viếng thăm TT Trump tại Toà Bạch
Ốc.
Phía ông Yermak cũng phúc đáp rõ ràng về sự thoả thuận
giữa đôi bên: “Một khi chúng tôi có được ngày giờ chính thức, chúng tôi sẽ mở một
cuộc họp báo để báo tin về chuyến viếng thăm ngoại giao này để đẩy mạnh lại
quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Ukraine, trong đó có cả việc liên quan đến
công ty Burisma và những cuộc điều tra về sự xen lấn vào chuyện bầu cử.”
Nhưng rồi sau đó, bản văn dự thảo đã được dẹp bỏ sau
khi phía Ukraine cảm thấy không thoải mái khi lên tiếng công khai và chi tiết về
công ty Burisma và chuyện điều tra về việc xen lấn vào chuyện bầu cử tại Hoa Kỳ.
Đến lúc này, cả hai ông Sondland và Volker mới thấy
rằng mình đã lún sâu quá nhiều vào những biến chuyển nổ ra tại thủ đô
Washington đang bị phanh phui dần về những mưu toan của họ và từ đó dẫn đến cuộc
điều tra để luận tội tổng thống Trump.
Vào ngày 12 tháng 8, một ngày trước khi hai ông
Volker và Sondland trao đổi cho nhau những mẩu tin đắc thắng về chuyện họ đã đạt
được một bản văn mà TT Zelensky sẽ đọc như họ mong muốn, một nhân viên ẩn danh
của cơ quan tình báo CIA đã nộp một bản tường trình dài 9 trang để “lên tiếng
báo động” về những điều được xem là bất thường lên văn phòng Tổng Thanh Tra. Những
diễn biến dồn dập xảy ra trong những ngày sau đó đã dẫn đến việc mọi sự bắt đầu
được phanh phui trong các buổi điều trần kín tại Uỷ Ban Tình Báo của Hạ Viện.
Vào ngày 1 tháng 9, Đại sứ Taylor lại lên tiếng bầy
tỏ sự lo ngại của mình với ông Sondland: “Phải chăng chúng ta đang nói với phía
Ukraine rằng việc viện trợ để bảo đảm an ninh và được tiếp kiến tại Toà Bạch Ốc
phải tuỳ thuộc vào việc họ phải mở những cuộc điều tra?” Cùng ngày hôm đó,
trong một cuộc gặp gỡ tại thủ đô Warsaw, các viên chức của Ukraine cũng nhận được
một thông điệp tương tự từ phía PTT Mike Pence khi ông nói với TT Zelensky rằng
Hoa Kỳ vẫn còn quan tâm đến việc chính quyền Ukraine vẫn chưa làm hết sức về vấn
đề tham nhũng (ngụ ý là muốn Ukraine nên mở lại các cuộc điều tra).
Tuy nhiên đến lúc này, ông Sondland không chịu trao
đổi với ông Taylor bằng những mẩu tin nhắn, mà chỉ nói rằng “Anh hãy gọi cho
tôi.”
Đúng một tuần sau đó, vào ngày 8 tháng 9, Đại sứ Taylor
bắn ra một lời cảnh cáo nghiêm trọng hơn để nói rằng ông ta sẽ không tham dự
vào một hành động nào có tính cách ép buộc TT Zelensky phải có một cam kết công
khai theo ý của Hoa Kỳ cũng như việc tự ý cúp ngân khoản viện trợ quân sự cho
Ukraine mà họ đang rất cần có: “Điều ác mộng
sẽ xảy ra nếu như họ đồng ý cuộc phỏng vấn nhưng rồi sau đó cũng không được viện
trợ. Nếu như điều này xảy ra, phía Nga sẽ là người hoan nghênh nhất. (Và cá
nhân tôi sẽ xin từ chức.)”
Qua ngày hôm sau, Đại sứ Taylor quyết định liên lạc
với ông Sondland một lần chót khi bắn ra mẩu tin nhắn: “Tôi nghĩ
rằng việc cúp viện trợ quân sự để đòi hỏi một sự giúp đỡ trong chiến dịch tranh
cử là một điều điên rồ.”
Đến lúc này, ông Sondland có lẽ cũng bắt đầy cảm thấy
rằng những lời lẽ trao đổi kiểu này sẽ dẫn đến những hậu quả bất lợi ra sao trước
công luận một khi các điều tra viên tìm hiểu được sự thật, nên ông đã trả lời với
một giọng văn thay đổi và nghiêm túc hơn: “Anh Bill, tôi tin rằng anh đã sai lầm
khi nhận định về những ý định của TT Trump. Tổng thống Trump đã nói rất rõ:
không hề có việc trao đổi qua lại (quid pro quo) dưới bất cứ hình thức nào
trong vụ này.”
Sau đó không lâu, ông Volker cũng đã quyết định xin
từ chức Đặc Sứ về Ukraine của Toà Bạch Ốc.
MAI
LOAN
Houston, Texas, ngày 12 tháng 10/2019
No comments:
Post a Comment