Trịnh Bình An
Posted
on March 10, 2018 by editor
“Torna
a Surriento” (“Hãy
Trở Lại Surriento”) là một bài hát tiếng Napoli(1) được sáng tác năm 1902. Người
anh Giovanni Battista (còn gọi tắt là Giambattista) De Curtis đặt lời và người
em Ernesto De Curtis đặt nhạc.
Bờ
biển Amalfi và Sorrento, Nguồn: Sorrento Insider.
Lời
hát trong Torna a Surriento là lời trách móc một chàng trai
đang bỏ Sorrento ra đi, bỏ lại biển xanh với những cổ vật dưới đáy, và trên mặt
nước những nàng nhân ngư đang đắm đuối nhìn theo, bỏ lại những khu vườn thân
thương vương thoảng mùi hoa cam dịu dàng…, cùng với lời nhắn nhủ “Hãy trở lại
Sorrento!”
Như
những ca khúc nổi tiếng có phần âm nhạc tuyệt đẹp, Torna a Surriento được
chuyển thành nhạc không lời cho violon, piano, nhạc thính phòng và cả cho dàn đại
hòa tấu.
Hãy nhìn mảnh vườn với
mùi hương cam,
Mùi hương thơm ngát thấm vào trái tim.
Bạn nói “Ta đi! Tạm biệt.”
Lìa xa tấm lòng này, xa mảnh đất tình ái.
Bạn đành lòng không quay lại?
Nhưng xin đừng rời xa, đừng làm tôi đau buồn.
Hãy trở lại Sorrento. Để tôi được hồi sinh…
Mùi hương thơm ngát thấm vào trái tim.
Bạn nói “Ta đi! Tạm biệt.”
Lìa xa tấm lòng này, xa mảnh đất tình ái.
Bạn đành lòng không quay lại?
Nhưng xin đừng rời xa, đừng làm tôi đau buồn.
Hãy trở lại Sorrento. Để tôi được hồi sinh…
Nhạc
sĩ Mạnh Phát và Phạm Duy, mỗi người đặt lời tiếng Việt riêng nhưng đều lấy cùng
tựa “Trở Về Mái Nhà Xưa”. Giai điệu mềm mại, buồn nhưng không thê thiết của ca
khúc có thể diễn tả những tâm trạng khác nhau nhưng đều chung nỗi thiết tha.
Ngay
những nốt nhạc đầu tiên đã hút hồn người! Lãng đãng, buồn như lòng khách tha
hương mơ về quê nhà yêu dấu. “Về đâu khi mái tóc còn xanh xanh. Về đâu
với màu gió ngày lang thang…” (“Lời trong bài “Trở Về Mái Nhà Xưa” của
Phạm Duy.)
Điệp
khúc, nhạc chuyển qua ngọt ngào, êm ái “Mái
tóc nhà lưu luyến vạt trăng thanh. Nếu mưa về yêu lấy hạt long lanh…” . Kỷ
niệm, chợt ùa về, khiến lòng bồi hồi xao xuyến . Nhưng … lữ khách như bừng tỉnh.
Bàng hoàng, xót xa. Nhạc đột ngột chuyển từ âm giai Trưởng sang Thứ. “Và nghe thấy kiếp xưa bước nhẹ về . Đang
khóc than trên đường não nề …” Ôi ! Quê nhà thật đã ngàn trùng xa …
https://youtu.be/wuGF_uLuzYI “Torna a Surriento” (Ernesto De Curtis) –
Piano
“Trở
Về Mái Nhà Xưa” cũng là tâm tưởng của hàng triệu người Việt tha hương – trong
đó có Lê Văn Khoa. Và người Nhạc Sĩ đã hướng trái tim về mái nhà xưa qua tác phẩm
viết cho đàn piano “On The Way Home” (Đường Về Quê).
Nhưng,
trái ngược với âm điệu trầm buồn của khúc hát từ vùng đất Naples, nhạc phẩm của
Lê Văn Khoa bắt đầu ngay bằng chuỗi nhạc linh hoạt. Tiếng đàn piano tung tăng
như vó ngựa đang rong ruổi trên đường về quê. Những nốt nhạc dồn dập, có khi
như quấn vào nhau, như tâm trạng lữ khách với chập chùng cảm xúc.
Đột
nhiên, nhạc chậm lại. Những nốt nhạc rời rạc như tâm hồn lãng đãng hồi tưởng về
những ngày xưa yêu dấu. Mà, sao nghe như có chút gì đó nghi ngại, có chút gì đó
xót xa…
Nhạc
bỗng chuyển hẳn qua một cung điệu khác. Những nốt nhạc tách rời, khi mạnh mẽ,
khi nhẹ nhàng, khi như ngưng hẳn lại … Những nốt nhạc thật mong manh như ai đó
đang rón rén từng bước, từng bước. Ai đó đang đứng lặng trước thềm nhà, buồn buồn,
tủi tủi, dường có, dường không, như tỉnh, như mơ…
Và,
nhạc đột ngột bùng lên như tình cảm vỡ òa. Những nốt nhạc nối nhau liên tiếp, dồn
dập như những vòng tay ôm chặt bờ vai. Cảnh trùng phùng đầy nước mắt nhưng sao
ngọt ngào đầm ấm, thương yêu.
https://youtu.be/O7TTSGbub10 “On The Way Home” (Lê Văn Khoa) – Song tấu
piano
Không
hiểu tại sao mắt tôi luôn đẫm lệ mỗi khi nghe nhạc khúc này, dù On The Way Home
không buồn xa vắng như Trở Về Mái Nhà Xưa, không não nề như Đêm Đông, cũng
không bàng bạc như Bên Cầu Biên Giới. Phải chăng những nốt nhạc tuy không lời
nhưng soi rõ tâm tình kẻ xa quê?
Và,
người nhạc sĩ, phải chăng, đã chất nhung nhớ trọn vẹn vào từng nốt nhạc, khiến
vó câu nhẹ nhõm reo vui mà lòng người lại nặng chĩu cảm thương.
“Come
back to Sorento” – lời tiếng Anh. Nguồn: G. Ricordi & Co/ (London) Ltd.
Cuối
Đông 2018
Nếu
đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại
bài từ DCVOnline.net
Nguồn: Bài – đã đăng ở
nơi khác – do tác giả gởi. DCVOnline biên tập, phụ chú và minh họa.
(1) Neapolitan là một
nhóm phương ngữ vùng miền nam nước Ý kể cả những vùng như Naples và Campania.
Năm 1902 Guglielmo Tramontano, thị trưởng Sorrento yêu cầu bạn của ông, nhà thơ
và họa sĩ Giambattista De Curtis (1860-1926), viết một bài hát để tặng Thủ tướng
Giuseppe Zanardelli, đang nghỉ mát tại khách sạn Imperial Hotel Tramontano ở bờ
biển Sorrento bên vịnh Naples. Giambattista De Curtis viết lời cho “Torna a
Surriento”, nhạc do em của ông Ernesto De Curtis (1875-1937) soạn. Bản nhạc này
có bản quyền từ 1905 – Lời nhạc Torna a Surriento lyrics © Italian Book
Corporation.
Anh
em tác giả bài hát “Torna a Surriento”. Nguồn: OntheNet/DCVOnline
No comments:
Post a Comment