Điều
không thể lý giải về…Tư bản - TIẾP theo và HẾT
Phim ảnh và văn hóa
Thời đó, chả hiểu sao Ba Lan cho phép chiếu
phim tư bản thoải mái. Từ Romeo Juliet đến Spartacus, rồi Cao bồi tìm vàng, Bố
già Mafia, Động đất, rạp chật kín người, dù ít cảnh hở hang, nhưng xem thì hồi
hộp từ đầu đến cuối.
Trong khi ấy phim Ba Lan ế ẩm dù phim nào cũng
có vài pha trần truồng, làm tình trên màn ảnh rộng. Sứ quán cấm sinh viên đi
xem phim tư bản nhưng không cấm xem phim Ba Lan.
Bọn sinh viên thì thầm, cũng cảnh làm tình,
nhưng phim tư bản có nội dung đưa đến việc trên giường, trong khi phim Ba Lan
thì sống sượng, vừa đi làm về là nhảy vào quấn lấy nhau, trườn như lươn trên
sofa, hùng hục cả trong thang máy.
Mỗi lần lên sứ quán họp, phổ biến chính sách,
các bác dặn kỹ, các em phải nhớ trung thành với CNXH, vì tư bản bóc lột người,
thực dụng, toàn đi xâm lược các nước, mang của cải về nên mới giầu có như thế.
Có lần mấy thằng rủ nhau đi xem trộm phim Mỹ.
Chọn một rạp cách xa trung tâm Warsaw tới 30 km, tin rằng khó có người Việt nào
tới đây. Chỉ là phim “Samuraj và Cao bồi”, kể về cuộc phiêu lưu của samuraj đi
khắp nước Mỹ, dùng kiếm đấu với cao bồi có súng lục, khi nào cũng thắng. Có vài
phút cảnh diễn viên nữ cởi truồng bên suối là lãng mạn chút.
Mấy đứa chọn lúc đèn trong rạp tắt mới vào để
không ai nhìn thấy, phim gần hết thì ra trước, sẽ không gặp ai. Nhưng lần đó lại
gặp mấy bác sứ cũng chiến thuật như mình. Cả hai cùng ngượng và cười trừ. Các
bác còn nói, nghe nói tư bản bậy bạ, mà chẳng thấy bậy như phim Ba Lan.
Hàng hóa tư bản lấn át XHCN sau 1975
Nhớ lần về phép (1973), đất nước còn chiến
tranh, sinh viên về nước được đón như những người giầu có. Tôi mang về cái xe đạp
Wilga (Ba Lan), cái đài National bán dẫn cũ của Nhật, một ít vải vóc của Ba
Lan, sữa ong chúa mua bên Nga, vài củ sâm Trung Quốc. Thế mà cả huyện đã cho
nhà tôi giầu nhất.
Cụ già thích nhất cái đài, tối nào cả xóm cũng
tập trung nghe tin thời sự, ca nhạc, ngâm thơ. Đôi khi ông anh mang ra bụi tre,
dò được cả đài BBC và VOA, mấy anh em trong xóm nghe trộm. Có lẽ tôi đã có lỗi
tuyên truyền hàng tư bản về làng quê hồi đó.
Tốt nghiệp đại học (1977), chúng tôi về nước
đúng vào thời kỳ sau 1975, hàng hóa khuân từ Ba Lan thành vô duyên. Xe máy
Honda Nhật, tivi National, đầu Akai và loa thùng, quạt Nhật…tràn từ Nam ra Bắc.
Xe máy con muỗi (Komar), Jawa phè phè của Tiệp,
ngay cả Simson Đức cũng không thể địch nổi. Tại ga Hàng Cỏ, xe lửa chở sinh
viên từ nước ngoài về không được đón long trọng như cán bộ miền Nam ra.
Sau vài năm, quan hệ Việt Nam dễ dàng hơn với
Pháp, các đoàn công tác đi Tây Âu bắt đầu lục tục.
Chuyện đi tư bản hay XHCN là câu chuyện nhà lầu
xe hơi hay đi xe đạp và nhà cấp 4. Đi tư bản ba tháng bằng đi Liên Xô hay các
nước XHCN ba năm. Chỉ cần một con xe DD (xe máy Nhật) đời mới có thể mua được một
căn hộ Thành Công, hơn đứt một container bàn là, xe cuốc và vải vóc nhập từ
Liên Xô.
Giáo dục cũng không miễn dịch
Thời tôi du học phải xét lý lịch ba đời, có cống
hiến cho cách mạng, có anh em tham gia chiến trường. Tất nhiên phải học rất giỏi.
Nhưng khó mà nghĩ đến chuyện đi tư bản.
Thời toàn cầu hóa có thể gặp sinh viên Việt
Nam ở London, Paris, Rome, Tokyo. Họ du học khắp thế giới mà không bị trở ngại
gì.
Khi Việt Nam bình thường hóa với Mỹ thì việc lựa
chọn giữa Mỹ và Pháp lại được đặt ra. Tiếng Anh thay dần tiếng Pháp. Khoa Nga
chẳng còn ai muốn xin vào học. Khoa Pháp cũng ít dần đi.
Sau 40 năm quan hệ Mỹ Việt bình thường, hiện
đã có 30 ngàn sinh viên vào Mỹ du học so với 7-8 ngàn sinh viên thời cao điểm
nhất trong những năm 1970-1980 tại Liên Xô và các nước Đông Âu. Chưa tính hàng
chục ngàn sinh viên đi Anh, Pháp, Đức, Úc và nhiều nước khác.
Con số đó nói lên, giáo dục tư bản cũng hấp dẫn
không kém mấy món hàng xa xỉ.
Vĩ thanh
Hôm nay đi trên đường Hà Nội, Sài Gòn hay bất
kỳ thành phố nào ở Việt Nam, thử tìm ra một chiếc xe hơi nào do XHCN sản xuất.
Hàng rẻ tiền do Trung Quốc nhái của phương
Tây. Cửa hàng sang trọng tràn ngập đồ tư bản. Có những cái túi giá mấy chục
ngàn đô la nhưng không phải Made in Russia or China.
Nhân vụ Ukraine, thấy trên mạng nhiều bạn lên
án chủ nghĩa tư bản, xâm lược, bóc lột, xấu xa. Chẳng hiểu sao dân vẫn tranh
nhau đi tư bản, mua hàng tư bản, gửi con học tư bản.
Hồi công tác ở HN những năm 1980, tôi quen một
cô bé có bố là đại tá. Tới nhà chơi, bà mẹ đuổi khéo “Nhà này con gái lấy chồng
phải duyệt lý lịch thông gia”.
Ngày nay, con cái các vị lãnh đạo cao cấp cưới
tây là chuyện thường, không ai tìm nguồn gốc. Con gái một vị rất cao còn lấy
người Mỹ hẳn hoi, và anh còn giúp đưa McDonald vào xứ Việt.
Sau gần 40 năm kể từ hồi du học,
tôi vẫn không thể lý giải nổi sự lạ lùng của Tư bản, từ hàng hóa, phim ảnh,
giáo dục hay văn hóa.
Nước ta có một phần nhỏ có thể thay đổi được.
Theo CNXH thì cứ theo thôi, phải độc lập là đúng rồi, nhưng hàng hóa sản xuất
phải có qui trình và chất lượng tư bản mới mong tồn tại trong thế giới phẳng.
Rất mong VN sản xuất được nhiều hàng chất lượng
quốc tế.
Hình : https://www.facebook.com/photo/?fbid=743973720740750&set=a.114016540403141
.
--------------------------------------------
Điều không thể lý giải về…Tư bản
Nhân chuyện Chủ tịch nước mình sang dự lễ đăng
quang Vua Charles III bên London, mình băn khoăn từ thời xưa, Marx, Engel,
Lenin từng lên án bọn vua quan bóc lột, rồi tư bản thối tha. Thế rồi mọi thứ
thay đổi, dân ta đi khắp nơi, kể cả sang tư bản.
Cách mạng tháng 10 (1917), chủ nghĩa cộng sản
đã lan truyền, kéo theo hơn một nửa nhân loại mơ ước về một trái đất không còn
cảnh người bóc lột người, thế giới đại đồng. Nhưng từ giấc mơ đến hiện t…
Xem thêm
No comments:
Post a Comment