Phiếu
ủng hộ của Việt Nam cho Nga và cảnh báo hệ lụy mối quan hệ với Mỹ
18/04/2022
https://gdb.voanews.com/BFD970DF-1A35-4D12-A259-40CCF1D69C50_w650_r1_s.jpg
Tổng bí thư Nguyễn
Phú Trọng được Tổng thống Nga Vladimir Putin tiếp đón tại Khu nghỉ dưỡng Biển
Đen ở Sochi của Nga ngày 16/9/2018. Sau hai lần bỏ phiếu trắng, Việt Nam quyết
định chống lại việc đình chỉ Nga khỏi Hội đồng Nhân quyền LHQ trong cuộc bỏ phiếu
hôm 7/4 ở New York.
Việc Việt Nam bỏ phiếu chống lại nỗ lực do Mỹ dẫn đầu
nhằm đình chỉ Nga khỏi Hội đồng Nhân quyền LHQ được cảnh báo là có thể khiến mối
quan hệ của Hà Nội với phần còn lại của thế giới rơi vào lâm nguy
Ngay trước khi cuộc bỏ phiếu nhằm đình chỉ Nga
khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc vì những cáo buộc rằng binh lính Nga giết
hàng trăm thường dân ở Bucha của Ukraine, Moscow cảnh
báo các nước rằng một lá phiếu “đồng ý” hoặc “trắng” đối với sự thúc đẩy
của Mỹ để loại bỏ Nga sẽ được coi là một “cử chỉ không thân thiện” và sẽ gây hậu
quả cho quan hệ song phương.
Việt Nam, sau hai lần bỏ phiếu trắng vào tháng
trước khi Hội đồng Bảo an LHQ tìm sự đồng thuận để lên án Nga vì cuộc xâm lược ở
Ukraine, đã bỏ phiếu chống trong cuộc biểu quyết lần thứ 3, mà Đại sứ Mỹ tại
LHQ Linda Thomas-Greenfield gọi là “khoảnh khắc lịch sử.” Dù có 24 nước không ủng
hộ nghị quyết được Mỹ thúc đẩy hôm 7/4, trong đó có Việt Nam, nhưng có đến 93
quốc gia bỏ phiếu tán thành, vượt quá mức tối thiểu cần thiết 2/3 trong số 193
thành viên của Đại hội đồng LHQ ở New York – trong đó 58 phiếu trắng không được
tính – để đình chỉ Nga khỏi Hội đồng Nhân quyền của tổ chức liên chính phủ lớn
nhất thế giới. Nga trở
thành quốc gia thứ hai trong lịch sử, sau Libya, bị loại khỏi hội đồng này.
“Tôi không ngạc nhiên bởi vì Việt Nam có một mối
quan hệ lâu dài với Nga kể từ thời chiến tranh (chống Mỹ),” Giáo sư Zachary Abuza của Đại học Chiến tranh Quốc gia Hoa Kỳ chuyên về
chính trị và an ninh Đông Nam Á, nói. “(Việt Nam) có quan hệ ngoại giao với
Nga ở mức cao nhất (tức đối tác chiến lược toàn diện) và rõ ràng Nga đóng vai
trò quan trọng đối với (Việt Nam) trong việc hiện đại hóa quân sự.”
Ngoài Nga, chỉ có Trung Quốc và Ấn Độ là hai đối
tác chiến lược toàn diện còn lại của Việt Nam, và Moscow cung
cấp phần lớn vũ khí cho Hà Nội trong nhiều thập kỷ qua.
Giải thích về quan điểm của Hà Nội ngay trước
cuộc bỏ phiếu hôm 7/4, Đại sứ Việt Nam tại LHQ Đặng Hoàng Giang nói rằng các
quyết định của các cơ quan tổ chức quốc tế cần tuân thủ đúng quy trình, thủ tục
hoạt động và mọi quyết định của Đại hội đồng LHQ “cần dựa trên thông tin được
kiểm chứng.”
Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi vụ thảm sát ở
Bucha là giả tạo trong khi chính phủ Đức nói có bằng chứng cho thấy quân Nga
gây ra vụ thảm sát này. Tổng thống Mỹ Joe Biden gọi ông Putin là “tội phạm chiến
tranh” và kêu gọi xét xử người đứng đầu nước Nga.
Dù khẳng định rằng Việt Nam phản đối mọi hành
vi tấn công dân thường, vi phạm luật nhân đạo và nhân quyền quốc tế, nhưng ông
Giang, người đứng đầu Phái đoàn thường trực Việt Nam tại LHQ, cho rằng “cần xác
minh, kiểm chứng các thông tin gần đây một cách công khai, minh bạch, khách
quan, với sự hợp tác của các bên liên quan.”
Quyết định của Việt Nam bỏ phiếu chống lại việc
đình chỉ Nga khỏi Hội đồng Nhân quyền LHQ được cảnh báo là có thể khiến mối
quan hệ của Hà Nội với phần còn lại của thế giới rơi vào thế lâm nguy.
“Việt Nam, bằng
cách không chỉ bỏ phiếu trắng mà là bỏ phiếu cho quan điểm của Nga, sẽ gây tổn
hại tới các mối quan hệ với Liên minh châu Âu, Úc, Nhật Bản và Mỹ,” GS Abuza, nhà phân tích hàng đầu về chính trị và an ninh Đông Nam Á,
nói. “Và điều này có thể
khiến cho Việt Nam mất đi một trong những cuộc gặp mặt bên lề với Tổng thống
Biden trong cuộc họp thượng đỉnh Hoa Kỳ-ASEAN đã được lên kế hoạch và nó sẽ
không giúp ích gì cho mối quan hệ song phương giữa hai nước.”
Thượng đỉnh Hoa Kỳ-ASEAN, ban đầu được dự kiến
diễn ra vào cuối tháng 3 nhưng sau đó bị hoãn lại vì thời điểm không phù hợp
cho lãnh đạo của khối 10 nước Đông Nam Á cùng tới Washington tham dự, đã được
lên kế hoạch lại vào 12-13 tháng sau. Việt Nam chưa cho biết ai sẽ tham dự hội
nghị tại Nhà Trắng vào tháng sau nhưng thủ tướng của các nước ASEAN dự kiến sẽ
là người đại diện tham dự. Các lãnh đạo của khối sẽ gặp mặt trực tiếp Tổng thống
Joe Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris tại thượng đỉnh mà giới quan sát xem
là nhằm tăng cường mối quan hệ với khối ASEAN để chống lại sự thống trị của
Trung Quốc trong khu vực.
Tuy nhiên, theo ông Vũ Khang, ứng viên tiến sỹ
tại Khoa Chính trị học của Trường Đại học Boston, việc Việt Nam bỏ phiếu chống
lại việc đình chỉ Nga khỏi Hội đồng Nhân quyền LHQ dường như sẽ
không làm tổn hại đến mối quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam một cách công khai.
Theo ông Khang, Mỹ hạ thấp tác động của quyết định bỏ phiếu “chống” của Việt
Nam với sự thấu hiểu rằng Việt Nam đang ở trong một tình thế khó khăn.
Ông Khang đưa ra nhận định này sau khi cố vấn
Ngoại trưởng Mỹ Derek Chollet, người vừa có chuyến thăm tới Việt Nam và
Philippines trong chuyến công du Đông Nam Á, cho biết rằng Mỹ sẽ không đánh đồng
các nước như nhau, nếu có quốc gia bỏ phiếu trắng, vì cuối cùng thì Nga đã bị
loại khỏi Hội đồng Nhân quyền.
“Rõ ràng Việt Nam là một nước có một mối quan hệ lâu
dài với Liên bang Xô viết và Nga. Quân đội của họ rất khăng khít với quân đội
Nga,” ông Chollet nói trong một cuộc phỏng vấn với The
Diplomat. “Đồng thời, (Việt Nam) đang phải vật lộn với điều này. Họ có
thể liên hệ nhiều mặt với hoàn cảnh của người dân Ukraine cũng như sự kiên cường
dũng cảm của người dân Ukraine trước sự tấn công dữ dội của một nước láng giềng
lớn hơn rất nhiều lần.”
Theo GS Abuza, Mỹ hiểu được rằng Việt Nam có mối
quan hệ lịch sử với Nga nhưng Hoa Kỳ có thể thất vọng nếu Việt Nam tiếp tục ủng
hộ Nga khi Mỹ đang trở thành đối tác thương mại và an ninh hàng đầu của Việt
Nam.
“Mỹ hiểu rằng
(Việt Nam) là một nước độc tài và sẽ bỏ phiếu theo những quốc gia độc tài
khác,” GS Abuza, tác giả cuốn sách “Đổi mới Chính
trị ở Việt Nam Đương đại” (Renovating Politics in Contemporary Vietnam),
nói.
Ba lần bỏ phiếu của Việt
Nam tại Đại hội đồng LHQ kể từ khi Nga phát động cuộc chiến tranh ở Ukraine
cách đây gần 2 tháng, đều trùng khớp với quyết định của Trung Quốc. Sau hai lần bỏ phiếu trắng, Trung Quốc, nước phản đối các chế tài của Mỹ
và phương Tây áp lên Moscow vì cuộc khủng hoảng Ukraine, hôm 7/4 cũng bỏ phiếu
chống lại việc loại Nga ra khỏi Hội đồng Nhân quyền LHQ.
“Chúng tôi không phải là không biết điều đó nhưng
chúng tôi muốn nhắc nhở Việt Nam rằng tương lai và sự thịnh vượng kinh tế của
(Việt Nam) gắn liền hơn với Mỹ, Liên minh châu Âu và Nhật Bản,” GS Abazu nhận định và cho rằng ngoài vũ khí ra, Nga “không có ý
nghĩa gì với Việt Nam về mặt kinh tế” trong khi Mỹ đóng vai trò quan trọng cho
sự phát triển và thịnh vượng của Việt Nam.
Trong khi thương mại hai chiều giữa Mỹ và Việt
Nam đạt hơn 110 tỷ USD vào năm ngoái thì con số này giữa Việt Nam và Nga là 7,1
tỷ USD. Mối quan hệ giữa Hà Nội và Washington trở nên gắn bó hơn trong những
năm gần đây khi có những mối quan ngại song trùng trước sức ảnh hưởng ngày càng
tăng của Trung Quốc. Việt Nam cũng trở thành một trong những đối tác chiến lược
quan trọng nhất của Mỹ trong khu vực để kiềm tỏa sức mạnh của Bắc Kinh trên Biển
Đông.
Vì tầm quan trọng chiến lược của Hà Nội trong
chính sách của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nên mặc dù Việt Nam vẫn đang tiếp
tục mua vũ khí của Nga, nhưng chính quyền Tổng thống Trump và Biden đã không
đưa Hà Nội vào danh sách bị trừng phạt theo Đạo luật Chống lại kẻ thù của nước
Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA).
Chính quyền Biden kêu gọi các quốc gia “đứng về
phía lẽ phải của lịch sử” khi chọn cách ủng hộ hay chống đối cuộc xâm lược của
Nga ở Ukraine, và theo GS Abuza, Mỹ có nhiều đòn bẩy để trừng phạt Việt Nam nếu
muốn trong khi Nga không thể làm được điều này.
LIÊN QUAN
Từ ‘trắng’ sang ‘chống’, Việt
Nam muốn gửi thông điệp rõ ràng cho phương Tây?
Giới
quan sát: Việt Nam ‘chọn phe’ Nga trong cuộc bỏ phiếu tại LHQ
Việt
Nam bỏ phiếu trắng cho Nghị quyết LHQ lên án Nga gây thảm hoạ nhân đạo ở
Ukraine
Chiến
tranh Ukraine, chế tài và vũ khí Nga: Việt Nam trong thế kẹt?
Châu
Âu kêu gọi Việt Nam quay lưng với Nga và sát cánh cùng Ukraine
TQ
trấn an VN ‘thảm kịch Ukraine’ sẽ không tái diễn trong khu vực | Truyền hình
VOA 16/4/22
No comments:
Post a Comment