Âm
thầm đồng lõa đã dẫn đến thảm sát ở Bucha
Andrei
Kolesnikov
Trà Mi dịch thuật
POSTED ON APRIL 10, 2022
https://dcvonline.net/2022/04/10/am-tham-dong-loa-da-dan-den-tham-sat-o-bucha/
Những người tán
thành hoặc im lặng, tối thiểu phải chịu trách nhiệm tập thể về những gì đang xảy
ra trên đất nước của họ và những gì nhà nước đang làm.
https://pbs.twimg.com/card_img/1511739248956919816/y8H29qtm?format=jpg&name=medium
Nguồn: Getty
“Hãy để những người khác thét lên trong tuyệt vọng,
Trong phẫn nộ, trong đau thương, trong đói khát!
Vì chúng ta biết rằng im lặng là có lợi,
Vì nghĩ cho cùng, im lặng là vàng!”
Alexander Galich, The Gold Pros Inspector’s Waltz,
1963
Kiến thức về những gì đã xảy ra tại Auschwitz
là một lời cảnh tỉnh cho công chúng Đức thời hậu chiến, vốn không muốn nghe bất
cứ điều gì về cuộc thảm sát này trong khi chiến tranh đang diễn ra. Kể từ ngày 24 tháng 2, công
chúng Nga cũng từ chối không muốn biết bất cứ điều gì, ngăn mình với thế giới đằng
sau chữ Z — mà ở Nga đã trở thành biểu tượng của chiến tranh — giống như
một cây thánh giá có thể xua đuổi ma quỷ.
https://i.natgeofe.com/n/0adb5779-42cb-4a12-ab9c-fdb6498bee50/Main_Guernica_BAT-10313_4x3.jpg
Nguồn cảm hứng khủng
khiếp đằng sau tác phẩm ‘Guernica’ tuyệt vời của Picasso. National
Geographic
Không có gì chắc rằng những hiểu biết về những
gì đang diễn ra ở các thành phố Mariupol và Bucha của Ukraine sẽ là lời cảnh tỉnh
cho người Nga để buộc họ phải suy nghĩ về hòa bình ở mặt ăn năn. Bất chấp lời
khẳng định của Theodor Adorno rằng sau Auschwitz, việc làm thơ đã trở nên bất
khả thi, sau cuộc thảm sát người Do Thái của Đức Quốc xã ở Auschwitz và Babi
Yar ở Ukraine, có rất nhiều bài thơ hay đã được viết. Sau vụ quân đoàn Thốc Ưng
của Đức Quốc xã oanh tạc phá tan Guernica năm 1937, Picasso đã cho ra đời bức
tranh mang tính biểu tượng cùng tên. Sau Mariupol, các chương trình trò chuyện
trên các kênh truyền hình nhà nước của Nga tiếp tục khơi dậy sự căm ghét toàn
thế giới.
Bi
kịch của một quốc gia đã có sự suy diễn chứng minh cho tư tưởng của chủ nghĩa
Putin là sẽ không có ai ở Nga sẽ hối hận vì Mariupol. Chủ nghĩa lịch sử của chủ nghĩa Putinin, chủ nghĩa tập trung tư tưởng
của nó vào quá khứ và tẩy trắng những trang đen tối nhất của lịch sử đất nước,
chỉ biết anh hùng chứ không biết nạn nhân. Kết quả là, sự sùng bái chiến thắng
của Nga trong Thế chiến thứ hai đã không trở thành bài học về việc tránh chiến
tranh, mà trở thành sự sùng bái chiến tranh. Những bài học của lịch sử đã bị
bóp méo, lộn ngược từ trong ra ngoài, bị lật tẩy, và trở thành một thứ tuyên
truyền cổ động.
Ý thức hệ của chủ nghĩa Putin hoàn toàn không
có bất kỳ nội dung tích cực nào. Nó không có mục tiêu tích cực hoặc hình ảnh về
tương lai mong đợi. Toàn bộ danh tính của những người theo chủ nghĩa Putin dựa
trên một cái gì đó tiêu cực, và vì vậy chủ nghĩa quân phiệt là một phần quan trọng
của nó. Theo ký thức hệ này, một anh hùng không phải là Yury Gagarin, người đầu
tiên vào không gian, mà là một tên côn đồ vô danh được gọi bằng biệt danh, chẳng
hạn như “Motorola”, những chiến binh Donbas của Nga. Ai đó, thay vì mở đường
cho một tương lai nhân bản, đã đưa chúng ta trở lại quá khứ cổ xưa, trọn vẹn với
chiến hào, máu, chấy rận và những vụ giết người.
Giết chóc và bạo lực đang được anh hùng hóa.
Các thể chế chính của lòng tin đang trở thành các tổ chức bạo lực: quân đội và
công an chìm FSB. Và tất cả những điều này đều được Giáo hội Chính thống Nga
ban phước. Nếu ở thời Liên Xô, việc phá hủy vì những mục tiêu cao cả được ban
tuyên giáo của Trung ương Đảng Cộng sản cho phép, thì bây giờ nó được chính
Giáo hội thực hiện.
Một ý thức hệ có ý tưởng về một quốc gia Nga
thống nhất gồm cả người Ukraine đã giết chết ý tưởng đó, tạo ra một căn cước
tiêu cực cho người Ukraine. Sau Bucha và Mariupol, không bao giờ có thể có một
quốc gia thống nhất. Và người Nga sẽ phải chịu điều sỉ nhục của những người
đã cho phép chủ nghĩa Putin phát triển, và những người đã ủng hộ nó.
YÊN LẶNG NHƯ SỰ ĐỒNG
LÕA
Như thế, câu hỏi đặt ra về tội lỗi và trách
nhiệm, gồm cả tội lỗi và trách nhiệm tập thể về những gì đã xảy ra giữa Ukraine
và Nga. Thực tế là Nga đã trở lại tình trạng đạo đức như trong những năm hoang
tưởng và khủng bố nhất của chế độ Stalin khi tố cáo người khác được coi là một
đức tính và nghĩa vụ, khi đen là trắng. Vì thực tế là Nga đang trải qua một thảm
họa nhân chủng.
Cảm xúc bình thường đối với một công dân bình
thường của Liên bang Nga — không phải là đối tượng của Vladimir Putin — là một
nội tâm khủng khiếp của nỗi kinh hoàng và xấu hổ. Xấu hổ vì những gì Putin đã
làm, và vì sự khuất tất trong đầu mà rất nhiều đồng bào của chúng ta ủng hộ ông
ta, đã làm cho khái niệm yêu nước của chính ông ta bị ô uế. Đa số, dẫn đầu là đội
nữ sát thủ do phát ngôn viên của những cái loa của nhà nước, Olga Skabeyeva và
Margarita Simonyan và phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Maria Zakharova và các đồng
chí, đứng đầu, không hề xấu hổ. Ngược lại, họ hân hoan vui sướng. Nhóm thiểu số
xấu hổ, cho cả bản thân họ và cho những người cổ vũ cái chết này.
Những cảm xúc tương tự đã được những người vẫn
giữ được khả năng suy nghĩ, nghi ngờ và cảm thương, cảm nhận được như năm 1968,
khi xe tăng Liên Xô lăn xích vào Praha trong cuộc xâm lăng Tiệp Khắc. Hồi đó,
cũng giống như bây giờ, người ta cũng bị giam giữ và bị kết án đơn giản chỉ vì
cầm biểu ngữ. Tuy nhiên, nước Nga của Putin đã bỏ xa kỷ nguyên Brezhnev về số nạn
nhân và những vụ bắt giữ.
Trở lại năm 1968, người bất đồng chính kiến
Larisa Bogoraz đã tham gia một cuộc biểu tình trên Quảng trường Đỏ của Moscow
chống lại cuộc xâm lăng Tiệp Khắc. Trong tuyên bố cuối cùng tại phiên tòa xét xử
vào tháng 10 năm đó, bà đã nói một điều rất quan trọng vẫn còn thích đáng trong
nhiều năm sau đó và một lần nữa lại quan trọng cho ngày hôm nay.
“Đối với tôi, chưa đủ để biết rằng họ không có tiếng
nói của tôi ủng hộ họ. Đối với tôi, điều quan trọng là họ sẽ không nghe thấy tiếng
nói của tôi chống lại điều đó… Nếu tôi không làm việc đó [biểu tình vào ngày 25
tháng 8 năm 1968], tôi sẽ coi mình phải chịu trách nhiệm về những hành động đó
của chính phủ, cũng như tất cả những công dân trưởng thành của đất nước chúng
ta phải chịu trách nhiệm về tất cả các hành động của chính phủ chúng ta.”
Larisa Bogoraz
https://gdb.rferl.org/197FC9E0-BFD6-41AF-9CAB-CC24079F24A2_w250_r0_s.jpg
Ở một nước Nga tự do và dân chủ, học sinh đáng
lẽ phải học thuộc lòng những con chữ này, và ngày 25 tháng 8 lẽ ra phải được tổ
chức như một ngày kỷ niệm đánh thức lương tâm dân tộc. Nhưng thay vào đó, học
sinh sống ở một nước Nga khác: một nước Nga sự thật bị coi là giả, và nơi những
đứa trẻ đó được dạy để tố cáo “những kẻ phản bội quốc gia”.
Sau khi bị thẩm phán ngắt lời một cách thô lỗ,
Bogoraz tiếp tục:
“Tôi có một cân nhắc khác là không nên tham gia cuộc
biểu tình… Đó là sự vô ích thực tế của cuộc biểu tình, rằng nó sẽ không thay đổi
tiến trình của những việc đang xảy ra. Nhưng cuối cùng, tôi quyết định rằng đối
với tôi, vấn đề không phải là nó sẽ làm được gì tốt mà là trách nhiệm của cá
nhân tôi.” (Larisa
Bogoraz)
Tương tự, nhạc sĩ bất đồng chính kiến Xô Viết Alexander
Galich đã hát “Đã bao lần chúng ta im lặng theo nhiều cách khác nhau — tất
nhiên không phải là ‘chống lại’, mà là ‘đồng tình’ với hành động của chế độ.
NGƯỜI MÙ DẪN NGƯỜI
MÙ
Do đó, theo logic của Larisa Bogoraz, những
người tán thành hoặc im lặng, ít nhất phải chịu trách nhiệm tập thể về những gì
đang xảy ra ở đất nước của họ và những gì nhà nước đang làm. Và đây, rất có thể,
là sự khác biệt giữa cảm giác tội lỗi tập thể và trách nhiệm tập thể: điều mà
triết gia Hannah Arendt đã viết rất nhiều trong tác phẩm của bà về trách nhiệm
của người Đức sau Thế chiến thứ hai.
“Ở nước Đức thời hậu chiến, tiếng thét ‘Tất cả chúng
ta đều có tội’ mà thoạt nghe có vẻ rất cao quý và đầy cám dỗ thực ra chỉ nhằm
xoa dịu, ở một mức độ đáng kể, những người thực sự có tội. Ở đâu tất cả đều có
tội, không ai ở đó có tội cả.” (Hannah Arendt)
Arendt viết trong bài báo “Trách nhiệm
tập thể”, vạch ra ranh giới giữa trách nhiệm chính trị (tập thể) và tội lỗi
đạo đức và/hoặc pháp lý. Đó không phải là để miễn trừ trách nhiệm cho người dân
Đức về những gì đã xảy ra.
Tất cả những điều này vẫn chưa xảy ra đối với
người dân Nga, những người vốn đã bị đánh đồng với người Đức những năm 1930-40
trong mắt công luận ở hầu hết trên thế giới (không chỉ ở phương Tây). Trong nhiệm
vụ “denazification” (phi phát xít hóa), họ đã mang tiếng là “những phần
tử phát xít hóa”.
Trong những tình trạng khắc nghiệt, chẳng hạn
như cuộc “hành quân đặc biệt” của Putin, bất kỳ sự im lặng nào là tán thành chứ
không phải chống lại. Đây là trường hợp quy trách nhiệm tập thể. Đây là lý do tại
sao phần lớn — cái gọi là dư luận — không muốn tin vào “hàng giả” (tức là sự thật)
và biện minh cho hành động của Putin.
Sự tuân theo thụ động không kém phần khủng khiếp
so với sự tuân theo tích cực và hùng hổ. Thiếu trách nhiệm tập thể (“không
liên quan gì đến tôi”) phát sinh trách nhiệm tập thể. Đó là sự mù quáng tự
nguyện tập thể. Cả nước đi theo Putin như người mù dẫn đường cho người mù. Khi
một quốc gia trở nên mù, điếc và câm, thảm sát ở Mariupol và Bucha trở thành việc
khả thi.
SỰ SẮP ĐẶT ĐỒNG
HÀNG
Đây là điều mà trong thời Đức Quốc xã được gọi
là Gleichschaltung: sự thích nghi một cách hèn nhát của những người
bình thường với chế độ chính trị mà họ đang sống. Triết gia người Đức Jürgen
Habermas mô tả nó là “sự tự nguyện chuyển sang ý thức hệ đang thịnh hành.” Khái
niệm này đặc trưng cho ý thức đại chúng của cả nước từ năm 1933, khi Hitler trở
thành thủ tướng. Một hiện tượng tương tự đã thấy dưới thời Stalin, và trong những
năm tranh tối tranh sáng của Liên Xô.
Gleichschaltung giải
thích các cuộc thăm dò mới nhất cho thấy 80% người Nga ủng hộ “cuộc hành quân đặc
biệt” của đất nước họ. Tất nhiên, không phải tất cả những người nói rằng họ ủng
hộ nó đều thực sự ủng hộ việc tham chiến, tàn phá và giết chóc. Nhưng khi nói rằng
họ ủng hộ, họ đã tham gia vào sự im lặng “tán thành”, vì vậy chúng ta phải xem
xét những con số này một cách nghiêm túc.
Larisa Bogoraz cũng nói về điều này trong
tuyên bố cuối cùng của bà trước tòa.
“Công tố viên đã kết thúc bài phát biểu của ông ấy bằng
cách gợi ý rằng bản án mà ông ta xin với tòa sẽ được công luận chấp thuận… Tôi
không nghi ngờ rằng dư luận sẽ chấp thuận bản án này, giống như trước đây họ đã
phê chuẩn các bản án tương tự, cũng như sẽ chấp thuận bất kỳ bản án nào. … Dư
luận sẽ chấp thuận một bản án kết tội, trước hết vì chúng ta sẽ bị coi là kẻ ăn
bám, kẻ dị giáo, và kẻ truyền bá ý thức hệ của kẻ thù. Và thứ hai, nếu bất cứ
ai có ý kiến khác với quan điểm của ‘công chúng’ và có can đảm để bày tỏ nó, họ
sẽ sớm thấy mình đang đứng ở vị trí của tôi.”
Larisa Bogoraz
Nếu một quốc gia dừng lại để suy nghĩ về những
gì đã xảy ra với họ và những gì đã được thực hiện với sự đồng ý của đất nước
đó, thì họ sẽ tìm ra hàng ngàn cách để biện minh cho điều đó. Arendt viết về
cái mà bà ấy gọi là “người đàn ông tàn bạo”, bà ấy viết trong bài báo “Tội lỗi có
tổ chức và trách nhiệm chung”,
“Khi nghề của hắn buộc hắn phải giết người, hắn
không coi mình là kẻ sát nhân bởi vì hắn không làm điều đó do thiên hướng mà vì
năng lực chuyên môn của mình. Vì niềm đam mê tuyệt đối, hắn sẽ không bao giờ
làm hại một con ruồi.”
Hannah Arendt
Điều này giải thích cho cả cuộc biểu tình tại
sân vận động Luzhniki ở Moscow để ủng hộ chiến tranh và nhũng hình ảnh ở Bucha,
cũng như 80% những người ủng hộ chiến tranh hoặc im lặng. “Không liên quan gì đến
chúng tôi.” “Đó chỉ là cách mà mọi thứ đã diễn ra.” “Chúng tôi được thông báo rằng
có Đức Quốc xã ở đó.” “Chúng tôi chỉ làm theo lời yêu cầu.” “Chúng tôi sợ mất
việc làm.” “Chúng tôi có nợ nhà phải trả.”
Và quả thực, họ không thể làm gì được. Bởi vì
họ đã tự nguyện từ bỏ bầu cử tự do và dân chủ: một công cụ để duy trì lương tâm
của quốc gia và bảo đảm hiệu quả của chính quyền. Bởi vì họ đã ngừng suy nghĩ,
và thỏa hiệp bất tận. Và những thỏa hiệp đó đã kết thúc trong thảm họa của một
Gleichschaltung chung.
https://pbs.twimg.com/profile_images/966023666143174658/a_cL90v4_400x400.jpg
Tác giả | Andrei Kolesnikov
là một thành viên cao cấp và là chủ tịch của Chương trình Chính trị Nội địa và
Thể chế Chính trị của Nga tại Trung tâm Carnegie Moscow.
Một phiên bản tiếng Nga của bài báo này đã được
đăng lần đầu tiên trên tờ The New Times.
Carnegie không có quan điểm về các vấn đề
chính sách công; quan điểm trình bày ở đây là của (những) tác giả và không nhất
thiết phản ánh quan điểm của Carnegie, nhân viên hoặc những người được ủy thác.
© 2022 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng
lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn:
How Silent
Assent Made Bucha Possible | Andrei Kolesnikov |
Carnegie Endowment doe International Peace | APRIL 06, 2022.
No comments:
Post a Comment