THẾ GIỚI HÔM NAY : 17/03/2022 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 17/03/2022

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

17/03/2022

https://nghiencuuquocte.org/2022/03/17/the-gioi-hom-nay-17-03-2022/

 

Có dấu hiệu cho thấy Ukraine và Nga đang đạt tiến triển hướng tới một thỏa thuận hòa bình. Trích lời ba nhân vật tham gia đàm phán, Financial Times đưa tin về một thỏa thuận 15 điểm bao gồm ngừng bắn và Nga rút quân, đổi lại Ukraine tuyên bố trung lập và chấp nhận giới hạn lực lượng vũ trang. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Psekov nói với hãng thông tấn Nga RIA là còn quá sớm để tiết lộ bất kỳ chi tiết cụ thể nào.

 

Trong một bài phát biểu qua video, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã kêu gọi Quốc hội Mỹ hỗ trợ bảo vệ bầu trời Ukraine, cụ thể bằng việc tuyên bố vùng cấm bay hoặc viện trợ hệ thống phòng không. “Chúng tôi cần các bạn ngay bây giờ,” ông nói. Đoạn video này được phát trực tiếp trên mạng và chiếu các hình ảnh về Ukraine trước và trong chiến tranh. Chính quyền Biden cho biết sẽ gửi thêm 800 triệu USD vũ khí cho Ukraine.

 

Quân Nga ném bom một nhà hát ở Mariupol, nơi đang có thường dân trú ẩn, theo hội đồng thành phố. Hiện chưa rõ con số thương vong. Giới chức Ukraine cho biết thị trưởng Melitopol, người bị quân Nga giam giữ từ tuần trước, đã được trả tự do. Ngoài ra đại sứ quán Mỹ tại Ukraine nói quân Nga đã bắn chết 10 người xếp hàng mua bánh mì ở thành phố Chernihiv, miền Bắc nước này.

 

Tòa án Công lý Quốc tế bỏ phiếu với tỉ lệ 13-2 ủng hộ Ukraine, kết luận rằng những cáo buộc của Nga về việc Ukraine phạm tội diệt chủng với người nói tiếng Nga ở Donetsk và Luhansk là sai sự thật. Phán quyết này phủ nhận cái cớ được Tổng thống Nga Vladimir Putin đưa ra để tiến hành xâm lược. Không ngạc nhiên khi hai thẩm phán bỏ phiếu chống đến từ Trung Quốc và Nga.

 

Sau một thế kỷ, Nga đang lần đầu tiên đối mặt rủi ro vỡ nợ công khi sắp đến hạn thanh toán 117 triệu đô la cho các nhà đầu tư mua hai loại trái phiếu đô la phát hành năm 2013. Các lệnh trừng phạt của phương Tây khiến nước này không thể trả nợ bằng đô la hay thậm chí là trả tiền cho người nước ngoài. Hãng xếp hạng Fitch cũng cảnh báo vỡ nợ nếu Nga thanh toán hai trái phiếu này bằng đồng rúp. Nga có thể tận dụng điều khoản ân hạn 30 ngày để tạm hoãn thanh toán.

 

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết xuất khẩu dầu của Nga sẽ giảm 1,5 triệu thùng/ngày kể từ tháng 4, trong khi các sản phẩm liên quan giảm 1 triệu thùng/ngày. IEA cũng cho rằng giá hàng hóa tăng sẽ làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Tổ chức này cũng giảm dự báo nhu cầu dầu toàn cầu của họ. Na Uy sẽ xuất khẩu nhiều khí đốt tự nhiên hơn trong những tháng tới, nhằm làm dịu tác động của cuộc khủng hoảng năng lượng ở châu Âu.

 

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất chuẩn thêm một phần tư điểm phần trăm lên phạm vi từ 0,25% đến 0,5%, đồng thời báo hiệu thêm sáu lần tăng lãi suất nữa trong năm 2022 • hai công dân mang quốc tịch Anh-Iran Nazanin Zaghari-Ratcliffe và Anoosheh Ashouri được cho là đã đến sân bay Tehran để rời khỏi Iran, sau khi bị nước này giam giữ suốt nhiều năm qua vì cáo buộc gián điệp.

 

Con số trong ngày: 350 triệu tấn, là lượng thực phẩm bị lãng phí mỗi năm ở Trung Quốc.

 

TIÊU ĐIỂM

 

Đàm phán giữa Nga và Ukraine có tiến triển tốt

Một tia hy vọng bỗng lóe lên chỉ hai ngày sau khi tên lửa Nga bắt đầu tấn công Kyiv. Đàm phán hòa bình Nga-Ukraine được cho là đang đạt tiến triển tốt khi hai bên hướng đến các chi tiết cụ thể của một thỏa thuận đình chiến. Tin này đến đúng lúc các cư dân của thủ đô căng thẳng đón đợt oanh tạc tồi tệ nhất.

 

Trong 18 ngày đầu của cuộc chiến, tên lửa và bom của Nga gần như hoàn toàn không động đến Kyiv, phần lớn nhờ vào hệ thống phòng không nhiều lớp bao quanh thành phố. Ngoài ra còn vì có thông tin tình báo tốt. Nhưng từ ngày 14 tháng 3 Nga bắt đầu oanh tạc các mục tiêu dân sự ở Kyiv. Quân Ukraine hiện đang nỗ lực chống trả, trong khi các thị trấn ngoại ô và thành phố lân cận đều đã bị san bằng. Nếu đàm phán hòa bình đình trệ và quân Nga phá vỡ phòng tuyến của Kyiv, cuộc chiến chắc chắn sẽ kéo dài và đẫm máu.

 

Syria gửi quân đến Ukraine

Tổng thống Syria Bashar al-Assad đến giờ vẫn nắm quyền là nhờ có Vladimir Putin, sau khi Nga gửi quân can thiệp trong cuộc nội chiến Syria hồi năm 2015. Do vậy không quá ngạc nhiên khi xuất hiện các tin đồn cho thấy ông Assad sẽ trả ơn. Những ngày gần đây có tin cho thấy các chiến binh Syria đã đăng ký tham gia cuộc chiến ở Ukraine. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu nói 16.000 tình nguyện viên từ Trung Đông đã sẵn sàng nhập ngũ.

 

Không rõ họ đã đến chiến trường chưa. Nhưng nỗ lực gọi quân dường như là có thật. Cuộc xung đột ở Ukraine có thể là một lời đề nghị hấp dẫn cho những người lính đánh thuê của ông Assad, đặc biệt khi binh sĩ nước này có khi chỉ kiếm được 20 đô la một tháng. Hơn sáu năm sau khi Nga can thiệp để cứu ông Assad, công việc béo bở nhất mà ông có thể mang lại cho công dân của mình là tham gia vào một cuộc chiến tranh ngoại bang khốc liệt.

 

Xe tăng Nga chật vật đối phó vũ khí của Ukraine

Giới quan sát đã ghi nhận nhiều xe tăng Nga gắn lồng trên nóc ở chiến trường Ukraine. Chúng là chi tiết không có sẵn, mà chỉ được thêm vào sau khi xe đi vào hoạt động. Thoạt nhìn chúng có vẻ giúp tăng khả năng tự vệ. Nhưng các nhà phân tích nói chúng chỉ làm nặng xe, gây chú ý không mong muốn và một cảm giác an toàn không có thật cho lính ở bên trong.

 

https://www.economist.com/img/b/1000/563/90/sites/default/files/images/2022/03/articles/main/20220319_stp501.jpg

 

Một trong những mối đe dọa chính đối với xe bọc thép là các loại vũ khí chống tăng có chất nổ cao. Những quả lựu đạn phóng bằng tên lửa này dễ dàng xuyên thủng lớp thép dày, với RPG-7 (B41) do Nga sản xuất (nhưng được sử dụng rộng rãi) có thể xuyên sâu tới 30cm. Ngoài ra Ukraine còn có các loại vũ khí hạng nặng hơn, bao gồm súng chống tăng Javelin và tên lửa MAM-L bắn từ máy bay không người lái.

 

Gắn thêm giáp là một cách rẻ tiền và nhẹ để chống lại vũ khí diệt tăng. Song những chiếc lồng này khó có thể mang đến sự bảo vệ nào. Có lẽ chúng chỉ nhằm tăng tinh thần chiến đấu. Hình ảnh những chiếc tăng bị phá hủy dường như ủng hộ giả thuyết này.

 

Tổng thống Pháp sắp công bố tuyên ngôn tranh cử

 

Vào thứ Năm này tổng thống Pháp sẽ mang chiến dịch tái tranh cử của mình tới Seine-Saint-Denis ở Paris. Tại đây, Emmanuel Macron sẽ công bố tuyên ngôn tranh cử. Hiện công luận đã được biết trước một số chi tiết, bao gồm lời hứa tăng tuổi hưu từ 62 lên 65 tuổi để giảm bớt áp lực cho nhà nước phúc lợi. Đây sẽ là động thái mạnh hơn cả kế hoạch trước đây của ông Macron, vốn đã bị gác lại trong đại dịch. Hiện một số đối thủ của ông hứa hạ tuổi nghỉ hưu, do đó đây hứa hẹn là một chủ đề gây tranh cãi.

 

Macron tiết lộ kế hoạch của mình vào phút chót, tương tự như cách ông đợi đến giây cuối cùng để ra tuyên bố tranh cử. Song cơ hội của ông không hề bị ảnh hưởng. Phe đối lập đang hoàn toàn bị chia rẽ với 12 ứng viên tranh cử. Lo lắng về chiến tranh, cũng như tâm lý mong muốn ổn định, giúp ông thể hiện tốt trong các cuộc thăm dò. Mô hình dự báo của The Economist hiện đặt xác suất tái đắc cử vào tháng 4 của ông lên tới 97%. Ông Macron ngày càng trông có vẻ không thể bị đánh bại.