21/07/2020
Chính sách quyết đoán khẳng
định quyền lực và chủ quyền của Trung Quốc trong những ngày gần đây dường như
đang tạo thêm nhiều đối thủ cho Bắc Kinh, nhưng với quốc gia láng giềng có chủ
quyền tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông là Việt Nam, một số chuyên gia nhận
định với VOA rằng Hà Nội khó có thể ở trong thế đối đầu với Bắc Kinh, dù rằng
có vẻ như đang “ngả” về phía Mỹ với tiếng nói mạnh mẽ hơn ủng hộ lập trường của
Hoa Kỳ.
Với vai trò là chủ tịch
ASEAN năm nay, Việt Nam vừa cho biết đã dẫn đầu các nước ASEAN lên tiếng “cảm
ơn và đánh gía cao” sự ủng hộ của Mỹ sau khi Uỷ ban Quốc hội Hoa Kỳ bác bỏ yêu
sách chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông, một động thái mà theo TS. Tạ Văn
Tài, giáo sư Luật của Đại học Harvard, là thúc đẩy bày tỏ mạnh hơn quan điểm của
khối các quốc gia Đông Nam Á sau hàng loạt các tuyên bố chính thức của Mỹ.
“Việt Nam, với tư cách chủ tịch ASEAN năm nay, cũng
theo tiếng nói của ASEAN nói chung và dâng cao quan điểm của ASEAN, nghĩa là lần
đầu tiên Việt Nam dám nói mạnh hơn với Trung Quốc”, GS. Tạ Văn Tài nhận xét với VOA.
Theo Giáo sư của Đại học
Harvard, đây là điểm mạnh duy nhất mà Việt Nam thể hiện cho tới nay đối với
Trung Quốc, nhưng vẫn chưa đi đến hành động quyết đoán hơn nữa là khởi kiện Bắc
Kinh về tuyên bố chủ quyền đối với Hoàng Sa.
Trong khi đó, Trung Quốc,
thông qua tờ Hoàn Cầu Thời Báo, tiếp tục đưa ra “cảnh báo” Hà Nội về việc “chọn
phe” nhằm chống lại Bắc Kinh.
“Nếu sự can dự của Mỹ vào
Biển Đông làm gia tăng căng thẳng khu vực hoặc phá vỡ cân bằng trong mối quan hệ
giữa Trung Quốc, Việt Nam và Mỹ, thì sự phát triển của Việt Nam sẽ bị gián đoạn.
Tổn thất của Việt Nam sẽ lớn hơn nhiều so với lợi ích nhận được”, tờ báo của Đảng
Cộng sản Trung Quốc nói trong bài viết phân tích về mối quan hệ Mỹ - Trung sau
khi Hoa Kỳ đưa ra tuyên bố gọi yêu sách của Bắc Kinh ở Biển Đông là “phi pháp”.
Nhận định về vấn đề này,
TS. Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu cao cấp khách mời của Viện Nghiên cứu Đông Nam
Á (ISEAS) ở Singapore nói với VOA rằng: “Trung Quốc từ khi trỗi dậy thì
đã đặt ra vấn đề là cảnh báo các nước nhỏ xung quanh là đừng có ngả theo một nước
nào đó chống lại Trung Quốc”.
Tuy nhiên, theo ông,“Một
khi lợi ích quốc gia của một nước bị xâm hại trong khi nó nhỏ quá, chưa có cách
nào để chống lại được thì buộc lòng nó phải đi nhờ sự giúp đỡ của những nước
khác, đặc biệt là các nước lớn”.
Vì vậy, TS. Hà Hoàng Hợp
nói kể cả khi Việt Nam với chính sách quốc phòng “4 không” hiện nay, trong đó
có nguyên tắc “không tham gia liên minh quân sự, không liên kết với nước này để
chống nước kia”, thì trong trường hợp xảy ra những tình huống nguy hại đến lợi
ích quốc gia, Việt Nam chắc chắn sẽ bỏ các chính sách trên để tìm sự trợ giúp
hay “đồng minh” để chống lại.
“Cho nên, nếu Trung Quốc nói rằng Việt Nam ngả theo
Mỹ hay Mỹ bỏ vai trò trung gian đi thì không phải. Mỹ vẫn đứng ở giữa. Cho nên
Mỹ không nói gì đến chuyện ở chỗ khác, không nói đến Hoàng Sa, mà Mỹ dựa vào
đúng một chuyện là Công ước Luật biển và vấn đề thềm lục địa”, TS. Hà Hoàng Hợp nói và cho rằng đây chính là
điểm chung khiến cho Việt Nam và Mỹ thoạt nhìn có vẻ như đang “phe” với nhau.
Còn GS. Tạ Văn Tài nhận định
rằng lập trường của Hoa Kỳ vẫn không thay đổi từ trước tới nay. Mỹ vẫn không
can thiệp vào vấn đề quốc gia nào nắm chủ quyền ở đảo, đá nào trong những khu vực
tranh chấp. Tuy nhiên, tuyên bố “cụ thể hơn” lần này của Bộ Ngoại giao, Quốc hội
và các quan chức Mỹ có lợi cho Việt Nam về nhiều mặt, theo cả hai nhà nghiên cứu.
“Mỹ đã lên tiếng ủng hộ một cách cụ thể, đó là lợi
ích chính trị”, TS. Hà Hoàng Hợp
nói. “Còn lợi ích chiến lược là có một sự cam kết ngay trong tuyên bố của
Mỹ, là họ đảm bảo rằng thế kỷ 21 này chính sách bành trướng, bá quyền theo lối
‘săn mồi ăn thịt’ (predatory) là không có chỗ đứng. Người Mỹ sẽ không để người
Trung Quốc tiếp tục đi theo con đường này”.
Về mặt ngoại giao, TS. Hà
Hoàng Hợp cho rằng tuyên bố của Mỹ thể hiện một “bước tiến lớn” của Hoa Kỳ
trong việc đưa ra hành động cụ thể ủng hộ tiến trình giải quyết các tranh chấp
để duy trì hoà bình và quyền tự do đi lại trên Biển Đông.
Trong khi đó, GS. Tạ Văn
Tài nói rằng về mặt quân sự, Việt Nam không bao giờ có thể trở thành đối thủ của
Trung Quốc, nhưng điều đó không có nghĩa là không thể “đấu” với Trung Quốc
trong vấn đề chủ quyền trên Biển Đông.
“Tuy Việt Nam có hải quân mạnh thứ ba, sau Mỹ và
Trung Quốc, tại Biển Đông, nhưng không bao giờ là đối thủ của Trung Quốc khi đứng
một mình được, chỉ có thể có can đảm hơn là vì Mỹ đã có lập trường như vậy, Việt
Nam có khả năng quân sự như vậy và tinh thần chống Trung Quốc của dân chúng như
vậy thì Việt Nam ‘đừng sợ’”.
Theo ông, Hà Nội “không
việc gì phải do dự để nói những tiếng nói mạnh mẽ nhất” vào lúc tất cả các nước
ASEAN (trừ Campuchia và Lào) đang đồng loạt chống Trung Quốc, với sự ủng hộ của
cả hành pháp lẫn lưỡng đảng ở Quốc hội Mỹ.
“Thành ra Việt Nam nên nói mạnh hơn nữa”, GS. Tạ Văn Tài nói và thêm rằng dù Việt Nam
có hành động mạnh hơn nữa thì cũng khó có khả năng xảy ra chiến tranh nên
“không việc gì phải sợ”.
No comments:
Post a Comment