THẾ GIỚI HÔM NAY : 07/07/2020 (The Economist)

Thế giới hôm nay: 07/07/2020

The Economist

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

http://nghiencuuquocte.org/2020/07/07/the-gioi-hom-nay-07-07-2020/

Rạn nứt ngoại giao giữa Trung Quốc và Anh thêm sâu sắc. Đại sứ Trung Quốc cáo buộc Anh “can thiệp thô bạo” vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc sau khi nước này đề nghị cấp quyền công dân Anh cho 3 triệu người Hồng Kông. Liu Xiaoming cũng cảnh báo Anh không được đảo ngược cam kết cho phép Huawei xây dựng mạng 5G của nước này; trong khi các bộ trưởng ngày càng phản đối sự tham gia của Huawei.

Đơn đặt hàng sản xuất của Đức đã tăng 10,4% trong tháng 5 so với tháng trước. Nhu cầu tăng khi các bang của Đức dỡ bỏ phong tỏa coronavirus nghiêm ngặt, đồng thời đến sau những con số tồi tệ của tháng 4, bao gồm lần sụt giảm lớn nhất kể từ khi dữ liệu bắt đầu được ghi nhận vào năm 1991. Dù vậy, phục hồi sẽ chậm chạp. Hoạt động của ngành này trong tháng 5 vẫn giảm 29,3% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tòa án Tối cao Mỹ phán quyết rằng các bang có thể trừng phạt các “đại cử tri bất tín”. Trong hệ thống lâu đời của nước này, các cử tri sẽ bầu 538 thành viên của Đại Cử tri Đoàn, sau đó những người này sẽ chọn tổng thống. Hầu hết các đại cử tri đều có cam kết trước với một ứng cử viên, nhưng trong những năm gần đây nhiều người đã phá vỡ những cam kết đó. Tòa án đồng thuận với tỷ lệ 9-0 rằng các bang có thể ràng buộc cam kết của họ bằng pháp lý.

Uber đã đồng ý mua Postmate, một dịch vụ giao đồ ăn cạnh tranh với Uber Eats ở Mỹ, với giá 2,65 tỷ đô la. Thỏa thuận này sẽ cho phép Uber vượt ra ngoài mảng giao đồ ăn  và lấn sân vào các lĩnh vực thương mại khác, theo công ty. Tháng trước Uber đã vuột mất Grubhub, một nhà cung cấp dịch vụ giao thức ăn khác, vào tay Just Eat, một đối thủ đến từ châu Âu.

Một giám đốc điều hành một công ty con ở Dubai của hãng xử lý thanh toán Wirecard đã bị bắt tại Munich. Các công tố viên nói Oliver Bellenhaus vẫn sẽ bị cảnh sát giam giữ vì người này có thể bỏ trốn. Wirecard đã nộp đơn phá sản vào tháng trước sau khi tiết lộ lỗ hổng 1,9 tỷ euro (2,1 tỷ đô la) trong tài khoản. Các kiểm toán viên của họ nói đây là kết quả của một vụ lừa đảo toàn cầu tinh vi.

Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda đề nghị thay đổi hiến pháp để ngăn các cặp vợ chồng LGBT nhận con nuôi. Lời kêu gọi nhắm vào những người Ba Lan bảo thủ về mặt xã hội ngay trước vòng thứ hai của cuộc bầu cử tổng thống cuối tuần này, trong đó ông Duda đang chạm trán sít sao với đối thủ có khuynh hướng tự do hơn, ông Rafal Trzaskowski. Tháng trước, ông Duda đã mô tả “hệ tư tưởng” LGBT là tồi tệ hơn cả chủ nghĩa cộng sản.

Ít nhất 44 người đã thiệt mạng sau nhiều ngày lở đất và lũ lụt trên đảo Kyushu phía tây nam Nhật Bản. Khoảng 40.000 thành viên của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (tức quân đội nước này) tham gia vào các nhiệm vụ giải cứu, và 500.000 cư dân đã được yêu cầu sơ tán. Mười bốn người chết khi một viện dưỡng lão bị ngập nước.

TIÊU ĐIỂM

Học sinh Trung Quốc thi đại học

Hôm nay, mười triệu học sinh sẽ bước vào kỳ thi tuyển sinh đại học quốc gia, được gọi là “cao khảo”. Lịch thi được dời muộn hơn một tháng so với bình thường vì đại dịch. Điểm trong bài thi này là thước đo duy nhất hầu hết các trường đại học Trung Quốc sử dụng để quyết định ai được nhập học. Nhưng năm cuối cấp của nhiều thí sinh ở trường đã bị virus làm rối loạn. Một số người sẽ phải đeo khẩu trang trong lúc thi, và các hội đồng thi có sẵn không gian cách ly cho những học sinh có dấu hiệu bệnh.

Các quan chức cũng hứa hẹn những nỗ lực mới để ngăn chặn gian lận. Người Trung Quốc đang nổi giận vì những tiết lộ gần đây cho thấy những đứa trẻ có quan hệ rộng với điểm kém đã ngầm liên hệ với các giáo viên để giành lấy suất vào đại học mà đáng lẽ ra phải thuộc về các em học tốt hơn. Thiệt hại do đại dịch gây ra cho nền kinh tế Trung Quốc sẽ chỉ làm cho việc đạt điểm cao trong kỳ thi này trở nên quan trọng hơn, nhằm đảm bảo một công việc tốt. Song cũng đáng để gian lận hơn.

Thỏa thuận “giai đoạn một” Mỹ-Trung chưa đạt được nhiều kết quả

Khi Tổng thống Donald Trump và Lưu Hạc, phó thủ tướng Trung Quốc, tuyên bố một thỏa thuận thương mại “giai đoạn một” hồi tháng 1, nó bao gồm các cam kết mua hàng hóa Mỹ trị giá hàng trăm tỷ đô la của Trung Quốc. Dù vậy, lưu lượng thương mại là chưa bằng một nửa so với dự tính, nếu giả định rằng xuất khẩu sẽ đều đặn trong cả năm, theo Chad Bown thuộc Viện Kinh tế Quốc tế Peterson.

Các nhà nhập khẩu Trung Quốc mới mua chưa tới 1 tỷ đô la các sản phẩm năng lượng, so với 25 tỷ đô la hứa hẹn trong một năm. Chỉ 8 tỷ đô la trong số 37 tỷ đô la cam kết mua nông sản là đã thành hiện thực. Trung Quốc phải đối mặt với một đại dịch, do đó nhập khẩu chưa thể tăng. Nhưng vào thời điểm các số liệu đầy đủ trở nên rõ ràng, ông Trump có thể không còn ở Nhà Trắng. Trung Quốc có thể cho rằng Tổng thống Biden sẽ ít quan tâm hơn đến việc xoa dịu các nông dân.

Tình hình kinh tế Malaysia

Cổ phiếu của công ty nào tăng gần 243% trong nửa đầu năm nay? Nếu được hỏi, nhiều người sẽ gọi tên một công ty dược phẩm hoặc công ty hội nghị trực tuyến. Nhưng câu trả lời đúng là Top Glove, một nhà sản xuất găng tay phẫu thuật ở Malaysia. Nước này, vốn chiếm hơn một nửa nguồn cung [găng tay phẫu thuật] của thế giới, đang kỳ vọng bùng nổ trong xuất khẩu găng tay sẽ giúp thúc đẩy nền kinh tế.

Họ cũng muốn chào mời các nhà máy sản xuất đang rút khỏi Trung Quốc vì mối quan hệ với Mỹ xấu đi. Nhưng điều đó sẽ không ngăn cản GDP giảm mạnh trong năm nay. Và cũng không thể ngăn được giá tiêu dùng giảm 2,9% trong năm tính đến tháng 5. Do đó, có thể kỳ vọng Bank Negara Malaysia, ngân hàng trung ương, sẽ cắt giảm lãi suất một lần nữa vào hôm nay, nhằm bổ sung cho các nỗ lực trợ cấp tiền lương của chính phủ, chuyển tiền mặt cho các hộ gia đình và cho phép trì hoãn trả nợ.

Lebanon trượt dài trong khủng hoảng kinh tế

Thậm chí cả chính phủ cũng phải họp bằng nến. Các bộ trưởng Lebanon hôm nay sẽ thảo luận về tình trạng thiếu nhiên liệu đã khiến đất nước chìm trong bóng tối. Chính quyền không thể cung cấp điện tròn 24 giờ. Nhưng khi Lebanon trượt sâu hơn vào khủng hoảng kinh tế, việc cắt điện ở Beirut đã lên tới 20 giờ một ngày vào tuần trước, so với chỉ ba giờ như mọi khi. Bệnh viện chính chữa covid-19 cũng phải tắt một số máy điều hòa và hoãn các cuộc phẫu thuật.

Những con đường tối tăm càng làm tăng thêm cảm giác tuyệt vọng. Đồng tiền đã mất 80% giá trị kể từ tháng 10. Thất nghiệp là trên 30%. Ngay cả những người có việc làm cũng phải vật lộn để nuôi gia đình: lạm phát lương thực hàng năm là 190% vào cuối tháng 5. Quân đội cũng ngừng phục vụ thịt cho binh lính để giảm chi phí. Lebanon đã yêu cầu IMF giúp đỡ, nhưng sau 16 vòng đàm phán hai bên vẫn không thể đạt được thỏa thuận: các chính trị gia khét tiếng là tham nhũng của nước này vẫn đang đấu đá nhau.

Doanh số xe đạp ở Anh tăng cao vì đại dịch

Hầu hết các nhà bán lẻ Anh thiệt hại lớn trong thời gian phong tỏa. Cửa hàng xe đạp là một ngoại lệ. Được xếp là “dịch vụ thiết yếu” bởi chính phủ, họ vẫn mở cửa. Mọi người nhanh chóng từ bỏ những chuyến tàu và xe buýt đông đúc, tiềm tàng nguy hiểm để đi xe đạp. Các số liệu mới nhất cho thấy doanh số bán xe đạp trong tháng 4 tăng 60% so với cùng kỳ năm trước và tăng hơn gấp đôi ở phân khúc giá rẻ.

Hôm nay Halfords, nhà bán lẻ xe đạp lớn nhất nước, sẽ công bố kết quả sơ bộ hàng năm. Hãng này có 446 cửa hàng xe đạp ở Anh (cũng như kinh doanh phụ tùng ô tô). Với giá cổ phiếu công ty tăng lên đáng kể từ tháng 3, các nhà đầu tư đang kỳ vọng Halfords sẽ kiếm được tiền nhờ sự bùng nổ. Tuy nhiên, ngay cả vào giữa tháng 5, nhiều nhà bán lẻ cũng phải vật lộn để cung cấp đủ xe đạp, mặt hàng được sản xuất chủ yếu ở Trung Quốc và Đài Loan. Halfords vẫn sẽ có báo cáo tốt về dự báo lợi nhuận của mình, nhưng đó không phải là toàn bộ câu chuyện.