Bill
Hayton
Phóng viên BBC, nhà nghiên cứu Biển Đông
15 tháng 7 2020, 20:02
+07
Người viết bài này được cho hay rằng Việt Nam đã đồng ý trả khoảng một
tỷ đô la cho hai công ty dầu khí quốc tế sau khi hủy các dự án của họ trên Biển
Đông vì áp lực từ Trung Quốc.
Một nguồn thạo tin trong
ngành dầu khí nói với BBC rằng Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam) đã đồng
ý trả tiền cho Repsol
của Tây Ban Nha và
Mubadala của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cho các thỏa thuận
'chấm dứt' và 'bồi thường'.
Trong một tuyên bố, một
phát ngôn viên của Repsol nói ông "không muốn xác nhận hay phủ nhận về số
tiền" nhưng việc đọc phân tích báo cáo tài chính của công ty cho thấy có một
khoản tiền rất lớn có liên quan.
Tin này được đưa ra trong
bối cảnh có đợt đối đầu mới ở Biển Đông. Rosneft, công ty năng lượng Nga, đã bị buộc phải tạm
dừng kế hoạch khoan ngoài khơi, dường như cũng vì áp lực của Trung Quốc.
Các tàu tuần duyên Trung
Quốc đã hoạt động trong khu vực nơi đáng ra có hoạt động này.
Đầu tháng này, hải quân của
Hoa Kỳ và Trung Quốc đồng thời tiến hành tập trận quy mô lớn trong khu vực, động
thái lại cho thấy sự cạnh tranh chiến lược rộng lớn hơn giữa hai cường quốc ở
trong khu vực.
Một chuyên viên dầu khí
phương Tây có bề dày kinh nghiệm trong khu vực nói với BBC rằng ông "chưa
bao giờ từng thấy có sự can thiệp chính trị nhiều như vậy vào ngành dầu khí
ngoài khơi Biển Đông".
Đối đầu giữa tàu cảnh
sát biển Việt Nam và tàu tuần duyên Trung Quốc trên Biển Đông năm 2014. GETTY
IMAGES
Repsol đã từng là một
trong các tập đoàn lớn nhất tham gia khai thác ngoài khơi Việt Nam, sở hữu 13
lô ở thềm lục địa. Với lợi ích tối thiểu ở Trung Quốc, Repsol dường như sẵn
sàng chống lại áp lực chính trị từ Bắc Kinh.
Hai trong số những dự án
phát triển đặc biệt táo bạo của hãng này là nằm ở rìa xa của vùng đặc quyền
kinh tế (EEZ) mà Việt Nam tuyên bố và cũng nằm lọt hẳn trong đường 9 đoạn hay
chữ U mà Trung Quốc vẽ trên bản đồ kể từ năm 1948.
Tuy nhiên, vào tháng Bảy
năm 2017, đối tác của Repsol, PetroVietnam, đã ra lệnh hủy khoan thăm dò đã
lên kế hoạch ở Lô 135-136/03. Sau đó, vào ngày 22/3/2018 Repsol đã được lệnh dừng
khoan riêng rẽ khác khi đã bắt đầu tiến hành ở Lô 07/03 gần đó (một dự
án trong khu vực được gọi là Cá Rồng Đỏ).
Các chuyên viên Repsol được
thông báo rằng đây là một quyết định chính trị, theo lệnh của lãnh đạo cấp cao
nhất của Việt Nam, sau áp lực rất dữ dội của Trung Quốc.
Nhà giàn của Việt
Nam ở Trường Sa. KIEN PHAM
Trung Quốc trước đó đã điều một
đội tàu gồm 40 tàu hải quân ngoài khơi Đảo Hải Nam, khoảng hai ngày đi
thuyền từ địa điểm khoan và Trung Quốc dường như đã sẵn sàng để đối đầu.
Điều đó [lệnh của lãnh đạo
Việt Nam] nay dường như là một quyết định mà Hà Nội phải trả giá quá đắt.
Một nguồn trong ngành dầu khí của khu vực nắm bắt rất chắc về thỏa thuận
nói rằng Việt Nam trả cho Repsol và Mubadala 800 triệu USD cho quyền của họ
trong các lô kể trên và thêm 200 triệu USD bồi thường cho tất cả các khoản đầu
tư họ đã thực hiện trong quá trình thăm dò và phát triển.
Đây là một tỷ đô la mà
PetroVietnam đáng ra sẽ chuyển vào ngân sách của chính phủ Việt Nam.
Trong báo
cáo tài chính năm 2019, Repsol lưu ý rằng họ đã trích lập dự phòng cho các
khoản thua lỗ gộp lại là 786 triệu Euro cho các dự án tại Việt Nam, Algeria và
Papua New Guinea.
Khoản lỗ ở Việt Nam không
được tách ra chi tiết. Trong cùng một tuyên bố, Repsol cũng báo cáo tổng giá trị
ghi sổ là 586 triệu Euro cho ba công ty con làm việc tại các lô bị ảnh hưởng ở
Việt Nam.
Trong một tuyên bố ngày
12/6/2020 thông
báo ngưng khai thác Lô 07/03 và 135-136/03, công ty nói "Giao dịch
[với PetroVietnam] sẽ không có tác động đáng kể đến báo cáo tài chính của
Repsol".
Điều này dường như cho thấy
rằng công ty sẽ thu lại chi phí và tổn thất của hãng. Mặc dù tuyên bố đó không
nêu chi tiết tài chính nào, tổng giá trị của những chi phí và tổn thất đó có thể
dễ dàng lên tới hàng trăm triệu đô la.
Nỗ lực của Trung Quốc
ngăn chặn các công ty đặt tại Việt Nam phát triển tài nguyên dầu khí ở Biển
Đông đang được tiếp tục.
Lô 07/03 nằm cạnh
Lô 136-03 mà VN phải ngưng khai thác hồi 7/2017
Một giàn khoan nằm ở cảng
Vũng Tàu của Việt Nam được hai tháng đã ngừng hoạt động. Chủ giàn khoan, Tập
đoàn Noble, nói rằng hợp đồng "đã
bao gồm một khoản thanh toán ngừng hoạt động". Nhiều khả năng vụ này
khiến Việt Nam tốn thêm nhiều triệu đô la.
Giàn khoan này là để
khoan thăm dò cho công ty Rosneft của Nga ở Lô 06-01, khu vực ngay phía bắc của
lô cũ của Repsol là Lô 07/03, và cũng nằm trong đường chữ U của Trung Quốc.
Giếng mới đáng ra được khoan
ở gần ngay chính chỗ hiện thời- nhưng với độ khoan sâu hơn. Đây là một mỏ đã được
khai thác thương mại trong 18 năm như là một phần của dự án khí đốt Nam Côn Sơn
nhưng Trung Quốc hiện cảm thấy có thể ngăn chặn được sự phát triển ở đó.
Vào đầu tháng Bảy, một
tàu tuần duyên Trung Quốc, Hải Dương 5402, đã xuất hiện kiểu đi lại 'khiêu
khích' trong khu vực được đề xuất để khoan.
Dữ liệu AIS được theo dõi
bởi người dùng twitter có tên
'Tin tức Biển Đông" cho thấy con tàu di chuyển với tốc độ 15 hải lý/giờ
chỉ cách mỏ khí đốt Lan Tây hiện đang khai thác 1,5 hải lý.
Cho đến nay hầu hết nhà
phân tích giả định rằng Trung Quốc sẽ không muốn đối chọi với Moscow bằng cách
chặn các hoạt động của Nga tại Việt Nam. Nay có vẻ như Bắc Kinh cảm thấy thoải
mái làm công ty Nga sợ đến mức phải bỏ cũng như họ đã làm với Tây Âu.
Cũng có một số bí ẩn về
hoạt động của Nhật Bản ngoài khơi Việt Nam. Hai công ty Nhật Bản, Idemitsu và
Teikoku/Inpex, hợp tác với PetroVietnam đang hoạt động tại hai mỏ: Sao Vàng và
Đại Nguyệt nằm mấp mé đường Chín đoạn tại Lô 05-01b và Lô 05-01c.
Họ đã hoàn tất khoan phát
triển và công việc chuẩn bị nhưng chưa cài đặt thiết bị bơm hút chính. Idemitsu
nói rằng họ mong đợi 'bắt đầu sản xuất khí và dầu nhẹ trong quý Ba năm
2020' nhưng họ đang giữ im lặng về những tiến độ họ đang thực hiện.
Có thêm khúc mắc nữa là
Teikoku hiện đang phải đối mặt với một
vụ kiện từ một công ty niêm yết ở London, Jadestone. Jadestone nói rằng
họ đã đồng ý mua cổ phần Teikoku ở lô này bốn năm trước nhưng Teikoku, một công
ty con của tập đoàn năng lượng khổng lồ Nhật Bản Inpex đã hủy bỏ thỏa thuận.
Một số người suy đoán rằng
tập đoàn, theo lệnh của Chính phủ Nhật Bản, muốn giữ lô như một sự sắp xếp chỉ
có toàn Nhật để đối phó bất kể sự đe dọa từ Trung Quốc vốn có thể ngăn chặn sự
phát triển tại các mỏ này trong tương lai.
Những sự cố như thế này
là một lý do chính tại sao chính phủ Hoa Kỳ đưa ra một tuyên bố về Biển Đông
trong tuần này. Trong
tuyên bố đó, Ngoại trưởng Mike Pompeo đã mô tả "chiến dịch bắt nạt"
của Trung Quốc nhằm kiểm soát hầu hết các nguồn tài nguyên ngoài khơi trên Biển
Đông là hành vi "hoàn toàn bất hợp pháp".
Tuyên bố cho thấy Hoa Kỳ
sẵn lòng giúp đỡ các nước như Việt Nam bảo vệ ngành dầu khí ngoài khơi của họ
chống lại sự can thiệp của Trung Quốc. Đại sứ quán Trung Quốc tại
Washington mô
tả lời cáo buộc là "hoàn toàn vô lối". Tuy nhiên, dường như
cuộc chiến về tài nguyên của Biển Đông sắp trở nên nóng hơn.
------------------------
Bill Hayton, đang làm việc tại kênh truyền hình BBC
World News, là tác giả hai cuốn sách về Đông Nam Á. Cuốn Vietnam: Rising Dragon
(2010) dựa trên các tư liệu thu thập trong một năm ông thường trú ở Việt Nam.
Năm 2014, ông ra mắt cuốn South China Sea: The struggle for power in Asia, viết
về tranh chấp Biển Đông. Hiện ông cũng là thành viên Viện nghiên cứu Chatham
House tại London.
----------------------
Tin liên quan
GS Carl Thayer nhận định
rằng động thái mới đây của tập đoàn dầu khí Repsol sẽ chồng chất thêm khó khăn
lên nền kinh tế VN sau dịch Covid-19.
20 tháng 6 năm 2020
Tiến sĩ Ketian Vivian
Zhang phân tích chính phủ Mỹ hiện nay phát biểu mạnh mẽ chưa từng có về Biển
Đông nhưng vẫn mơ hồ về hành động cụ thể.
14 tháng 7 năm 2020
Hai nhà quan sát từ Việt
Nam cho rằng có chiều hướng ‘căng thẳng leo thang’ giữa Trung Quốc với Mỹ và
bình luận về điều gì mà Việt Nam cần làm.
3 tháng 7 năm 2020
Ngoài việc phải đền bù,
chính phủ Việt Nam cũng đang đứng trước thách thức đáp ứng nhu cầu năng lượng
ngày càng tăng trong nước và sự e dè của các đối tác năng lượng nước ngoài.
25 tháng 6 năm 2020
No comments:
Post a Comment