Trọng
Thành -
RFI
Đăng
ngày: 04/07/2020 - 10:47
Trung Quốc
áp đặt Luật an ninh quốc gia tại Hồng Kông là chủ đề thời sự quốc tế nổi bật đầu
tháng 7/2020 này. Giới bảo vệ nhân quyền, các nước phương Tây lên án
nỗ lực bóp nghẹt hoàn toàn các quyền tự do căn bản ở đặc khu. Đúng vào ngày Bắc
Kinh ra Luật, ngày 07/01/2020, chính quyền Đài Loan chính thức mở văn phòng hỗ
trợ người tị nạn Hồng Kông.
Người ủng hộ phong
trào dân chủ Hồng Kông trên quảng trường Tự do (Liberty Square), Đài Bắc, ngày
13/06/2020. REUTERS/Ann Wang REUTERS - Ann Wang
Phong trào đòi cải tổ
ngành cảnh sát tại Mỹ lan rộng ; Hội nghị Công dân về Khí hậu của nước
Pháp chính thức trình 149 kiến nghị lên tổng thống, sau hơn nửa năm làm việc ;
ra mắt tài liệu Pháp bộ phim liên quan đến đại dịch Covid-19: "Tổ Chức Y Tế Thế Giới, nạn
nhân của xung đột Mỹ - Trung". Trên đây là các chủ đề chính của Tạp
chí Thế giới Đó đây của RFI tuần này.
.
Đài Loan : Cứ địa dân
chủ cho người Hồng Kông
Sáng mùng 1 tháng 7 năm
2020, đúng vào dịp kỉ niệm 23 năm Hồng Kông được trao lại cho Hoa lục, Bắc Kinh
ban bố Luật an ninh quốc gia, với những tội danh mơ hồ, cho phép chính quyền
Trung Quốc trực tiếp theo dõi, bắt bớ, xét xử công dân Hồng Kông. Bắc Kinh chọn
dịp này để tước đoạt hoàn toàn quyền tự trị của đặc khu, như thể để trả đũa
hàng loạt thất bại đau đớn trong hơn một năm vừa qua, trước phong trào dân chủ
Hồng Kông, từ luật dẫn độ sang Hoa lục bị hủy bỏ hồi tháng 9, sau hơn 3 tháng
biểu tình ròng rã, cho đến thảm bại chưa từng có của phe thân Bắc Kinh trong cuộc
bầu cử địa phương hồi tháng 11/2019.
Đối với những người
Hồng Kông yêu tự do, ngày 01/07/2020 là ngày báo tử của chế độ bán tự trị. Tuy
nhiên, ngày 01/07/2020 cũng chính là ngày mà chính quyền Đài Loan chính thức mở
cửa đón nhận người tị nạn chính trị Hồng Kông, chạy khỏi xứ sở
nay đang trên đường trở thành một "nhà tù lớn", nơi mọi công dân
đều là "các tù nhân dự bị".
Thông tín viên Adrien
Simorre của RFI từ Đài Bắc gửi về bài phóng sự nói về "bước ngoặt" mùng
1 tháng 7 năm 2020, khi chính quyền Đài Loan chính thức mở rộng vòng tay cho tất
cả những người tranh đấu Hồng Kông:
"Tại một địa điểm
ở phía nam thủ đô Đài Bắc, các bức tường của một quán cà phê nhỏ phủ kín áp
phích ủng hộ Hồng Kông. Một nhóm người Hồng Kông sống tại Đài Loan tổ chức cuộc
gặp mặt này.
Một sinh viên Hồng Kông trạc 20 tuổi, xin giấu tên,
với mũ trùm kín đầu, khẩu trang che mặt, cho biết anh tham gia vào sự kiện này,
bởi trong thời gian gần đây anh nhận thấy một số người dân Đài Loan lo ngại có
thêm nhiều người Hồng Kông đến Đài Loan. Anh nói : "Tôi muốn cho họ
thấy là những người đến từ Hồng Kông không chỉ muốn hội nhập vào xã hội Đài
Loan, mà còn muốn chia sẻ kinh nghiệm của mình với người Đài Loan. Chúng
ta có nhiều niềm tin chung, như vậy chúng ta cần giúp nhau".
Trong thời gian gần đây, kể từ các cuộc biểu tình đầu
tiên chống dự luật dẫn độ, số lượng giấy cư trú cấp cho người Hồng Kông tăng vọt.
Việc Bắc Kinh áp đặt Luật an ninh quốc gia tại Hồng Kông càng thúc đẩy xu thế
di cư sang Đài Loan.
Xã hội dân sự và Đài Bắc đã giúp hàng trăm người biểu
tình Hồng Kông tị nạn. Tuy nhiên, trước đây Đài Loan tỏ ra dè dặt, vì lo ngại các
trả đũa từ phía chế độ cộng sản láng giềng. Ông Lin Jun-hong, phát ngôn viên của
một nhóm trợ giúp pháp lý, gồm khoảng 30 luật sư tình nguyện, cho biết nhóm hỗ
trợ những người Hồng Kông trực tiếp tham gia biểu tình chống luật dẫn độ sang
Trung Quốc năm 2019, giúp họ định cư và bắt đầu một cuộc sống mới tại Đài Loan.
Theo ông, cho đến nay, chính phủ quyết định cấp visa cho từng trường hợp một,
và chưa có một quy chế thống nhất.
Chính phủ Đài Loan rút cục đã quyết định có chính
sách rõ ràng. Hôm thứ Hai (29/01) vừa qua, Đài Loan chính thức mở cửa cho người
Hồng Kông xin tị nạn vì lý do chính trị. Và kể từ thứ Tư này (01/07), chính quyền
khai trương một văn phòng hỗ trợ người tị nạn Hồng Kông. Đối với dân biểu Đài
Loan Freddy Lim, một nghệ sĩ rock nổi tiếng có mặt tại đây, và là người đứng đầu
một nhóm nghị sĩ ủng hộ người Hồng Kông, thì luật mới về an ninh quốc gia của
Trung Quốc đã thực sự là "một bước ngoặt", thúc đẩy các lực lượng
chính trị tại Đài Loan đoàn kết lại, ủng hộ người tranh đấu Hồng Kông.
Bắc Kinh ngay lập tức lên án âm mưu của các phần tử
đòi độc lập cho Hồng Kông và Đài Loan. Tổng thống Đài Loan cũng ngay tức khắc
phản hồi. Bà Thái Anh Văn khẳng định, qua động thái vừa qua, "chính quyền
Bắc Kinh đã chứng minh là công thức "một quốc gia, hai chế độ" không
thể áp dụng cho Đài Loan".
.
Cuộc kháng cự pháp
lý của giới luật sư Hồng Kông
Về tình hình tại Hồng
Kông, Luật an ninh quốc gia Bắc Kinh ban hành không tiêu diệt nền tư pháp có
truyền thống tự trị của đặc khu ngay lập tức. Đây ít nhất cũng là hy vọng của một
bộ phận giới luật sư. Hiện tại giới luật sư Hồng Kông tiếp tục cuộc kháng chiến
pháp lý. Tối ngày 01/07/2020, tức gần một ngày sau khi Trung Quốc công bố Luật,
Liên đoàn Luật sư Hồng Kông công bố bản phân tích sơ bộ.
Bản phân tích chỉ ra tính
mâu thuẫn của bản thân Luật an ninh quốc gia Bắc Kinh vừa ban hành: vừa tuyên bố
dựa vào "Luật cơ bản", tức Hiến pháp của Hồng Kông, lại vừa chống lại
nhiều nguyên tắc của chính Hiến pháp Hồng Kông. Các luật sư kêu gọi lãnh đạo đặc
khu cam kết thực thi Luật an ninh quốc gia mới phù hợp với Hiến pháp.
.
Mỹ : Phong
trào đòi chính quyền địa phương cắt giảm ngân sách cảnh sát
Tại Mỹ, phong trào tuần
hành chống bạo lực cảnh sát, kỳ thị sắc tộc trong những ngày gần đây ít thu hút
người tham gia hơn. Những người phản kháng tìm kiếm các phương tiện khác. Tại
New York, người biểu tình cắm trại trước Tòa thị chính thành phố hơn một tuần,
vào đúng dịp chính quyền địa phương thảo luận về ngân sách mới để yêu cầu chuyển
một phần ngân sách cảnh sát cho giáo dục, hay các hoạt động hỗ trợ cộng đồng.
Phóng sự của thông tín viên Loubna Anaki, gửi về từ
New York :
"Trên quảng trường
lớn trải rộng trước cửa Tòa thị chính New York, hàng trăm người cắm trại ở đây
24 giờ trên 24 giờ, từ một tuần nay. Một tấm biểu ngữ khổng lồ mang dòng chữ
"Chiếm lĩnh City Hall / Chiếm lĩnh Tòa thị chính".
Brandon West là một thành viên ban tổ chức. Anh nói
: "Ở đây là khu vực chung của chúng tôi, với một cửa hàng thực phẩm. Ở chỗ
kia là nơi ăn uống, và mọi người cắm trại trên các bãi cỏ".
Lấy cảm hứng từ phong trào Chiếm lĩnh phố Wall
/ Occupy Wall Street, hoạt động cắm trại mới này có mục tiêu gây áp lực đối
với các lãnh đạo New York, nhằm tiến hành một cuộc cải cách lớn trong ngành cảnh
sát của thành phố. Tòa thị chính sẽ phải bỏ phiếu vào hôm nay ngân sách mới. Những
người biểu tình yêu cầu chi phí cho cảnh sát giảm đến mức tối đa, và tiền phải
được đầu tư cho giáo dục và các cộng đồng.
Anh Brandon West nói : "Chúng tôi cố gắng mở ra
nhiều mặt trận, để có thể đạt được nhiều thay đổi nhất có thể được, bởi các cuộc
cải cách nhỏ và tiến hành chậm sẽ không có ý nghĩa gì".
Những người biểu tình cũng muốn đưa ra một thông điệp.
Đó là nếu như các cuộc tập hợp trên đường phố thu hút ít người hơn, thì phong
trào vẫn tiếp tục. Một thành viên nam cho biết thêm : ‘"Phong trào này là
rất quan trọng bởi vì chúng tôi cố gắng kiểm soát thành phố để trao lại cho các
công dân". Một phụ nữ bày tỏ: ‘"Thực sự là phấn chấn khi thấy tất cả
mọi người đang tập hợp ở đây. Thật tuyệt vời là họ đã cắm trụ được ở đây lâu đến
như vậy. Tôi hy vọng sẽ phong trào sẽ tiếp tục".
Trong hiện tại, việc chiếm lĩnh quảng trường ở New
York sẽ diễn ra cho đến khi Tòa thị chính thông qua ngân sách mới. Phong trào
cũng có thể sẽ tiếp tục tại nhiều thành phố khác tại Mỹ".
Theo AFP, thành phố New
York, đêm thứ Ba 30/06 qua sáng ngày 01/07 đã bỏ phiếu cắt giảm hơn một tỉ đô
la cho ngành cảnh sát, trên tổng số 6 tỉ, để chuyển số tiền chênh lệch cho hoạt
động vì cộng đồng. Thị trưởng New York cũng tuyên bố ngừng tuyển mộ hơn 1.100 cảnh
sát, dự kiến vào tháng 7.
Trước phong trào phản
kháng bùng lên sau cái chết của người đàn ông da đen George Floyd, dưới tay cảnh
sát, hồi cuối tháng 5, bản thân tổng thống Donald Trump thoạt tiên tỏ ra coi nhẹ,
đã phải có một số biện pháp cải tổ ngành cảnh sát, để xoa dịu công luận. Cái chết
của George Floyd dấy lên một phong trào xã hội, ngay trong mùa đại dịch, rộng lớn
chưa từng thấy kể từ phong trào vì các quyền dân sự những năm 1960 tại Hoa Kỳ.
.
Phim tài liệu: WHO
trong cuộc chiến Mỹ - Trung
Thế giới trong thời gian
dịch bệnh Covid-19 hiện nay gần như không tuần nào, thậm chí ít ngày mà không
nghe thấy cảnh báo của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) về nguy cơ đại dịch vượt tầm
kiểm soát, cùng với lời hô hào các nước nỗ lực gấp bội. Tuy nhiên, những phát
biểu dồn dập trên truyền thông dường như che phủ sự bất lực, lúng túng của một
định chế quốc tế, mà nhiều người cho rằng đã bị Trung Quốc thao túng hoàn toàn
này.
Cuối tháng 6/2020, truyền
hình Pháp công bố bộ phim tài liệu "Chine-USA, la bataille de
l'OMS" (Trung – Mỹ, trận chiến WHO) của đạo diễn Pierre Haski, tìm cách lý
giải các cội rễ của cuộc khủng hoảng, phức tạp hơn nhiều so với cách suy luận
thông thường, quy trách nhiệm nhất loạt cho hẳn một bên.
Bộ phim "Chine-USA,
bataille de l’OMS" - giới thiệu nhiều tiếng nói của các chuyên gia y
tế, giới chức Liên Hiệp Quốc, nhà chính trị - duyệt xét lại lịch sử từ khi WHO
ra đời năm 1948, vai trò và những điểm yếu của WHO. Một trong những điểm khiến
định chế y tế quốc tế này “bị mắc kẹt là do thế đối đầu giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc”
hiện nay, theo nhận định của tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Những bất lực của WHO không có
gì lạ. Định chế này bị suy yếu một phần do mức ảnh hưởng lớn của Trung Quốc
trong nội bộ ban điều hành của WHO. Nguyên tắc đồng thuận khiến WHO bị tê liệt
đúng vào lúc cần phải có những phản ứng kịp thời trước đại dịch Covid-19 đáng sợ,
khủng hoảng hiếm có mà WHO phải đương đầu trong lịch sử.
Tuy nhiên, điều quan trọng
mà bộ phim chỉ ra là : cuộc khủng hoảng của WHO là “biểu hiện của chính tình trạng
hỗn loạn của thế giới hiện nay, hơn là nguyên nhân của nó”. Tình trạng hỗn loạn
diễn ra vào lúc mà cơ chế hợp tác đa phương, giúp cho thế giới ổn định trong một
thời gian dài, "đang lâm nguy". Thế giới đang ngày càng bị kẹt trong thế đối đầu giữa một
bên là chế độ toàn trị dân tộc chủ nghĩa Trung Quốc, và bên kia là chủ nghĩa
dân tộc “nước Mỹ trên hết” của Donald Trump, cùng những người đồng tư tưởng.
Nhà Trung Quốc học
François Godement cảnh báo: tình cảnh của WHO hiện nay cho thấy "sự chấm dứt
của sự thống trị phương Tây đối với một định chế kỹ thuật quan trọng của Liên
Hiệp Quốc". Thách thức số một hiện nay là, theo như tổng thống Pháp,
"việc Trung Quốc - khi tham gia vào trật tự quốc tế này – sẽ tự thay đổi để
thích ứng với các giá trị phổ quát, hay Bắc Kinh sẽ làm biến đổi chính cái trật
tự này". Châu Âu có vai trò gì trong cuộc chuyển biến lớn này?
Phim, đã chiếu trên kênh
Arte ngày 30/06, có thể truy cập trên mạng trên trang nhà của Arte.
.
Pháp : Hội
nghị Công dân vì Khí hậu trình 149 "đề xuất" lên tổng thống
Vẫn tại Pháp, Hội nghị
Công dân vì Khí hậu, gồm 150 công dân, sau 8 tháng làm việc, vừa trình toàn bộ
các kiến nghị lên tổng thống Emmanuel Macron vào cuối tháng 6. Điểm đặc biệt được
công luận chú ý là tổng thống Pháp đã chọn ngày thứ Hai, 29/06, làm ngày công bố
quan điểm của tổng thống về 149 đề xuất của Hội nghị. 29/06 là hôm sau ngày bỏ
phiếu vòng hai bầu cử địa phương, với kết quả là đảng cầm quyền đại bại, đảng
Xanh thắng thế tại nhiều thành phố lớn. Xu thế ủng hộ các giá trị môi trường dường
như đang gia tăng trong xã hội, trong bối cảnh đại dịch Covid và nước Pháp hơn hai
tháng sống trong phong tỏa.
Ông Hugues Oliviers, một nhà nhiếp ảnh, từ Touraine, giải thích về
Hội nghị Công dân vì Khí hậu : "Chúng tôi không phải là các giáo chủ về
môi trường hay biến đổi khí hậu. Hoàn toàn không phải như vậy ! Chúng tôi
chỉ là những công dân Pháp bình thường, qua rút thăm ngẫu nhiên mà tham gia vào
Hội nghị Công dân này. Chúng tôi đã làm việc, bây giờ, chúng tôi công bố kết quả
công việc. Chúng tôi đã được soi sáng bởi nhiều chuyên gia, các nhà hoạt động
kinh tế, tài chính, hay các nhà khoa học. Sau khi đã hiểu rõ vấn đề, chúng tôi
thảo luận với nhau, và quyết định chọn ra những việc cần làm để giảm lượng khí
thải 40%, trước năm 2030".
Ông Oliviers giải thích
thêm về ý nghĩa của các đề xuất : "Trên thực tế, toàn bộ
xã hội sẽ chịu sự tác động của các đề xuất của chúng tôi. Điều cần có là từ thượng
đỉnh của bộ máy Nhà nước, mục tiêu chuyển sang xã hội tôn trọng môi trường phải
trở thành động lực của chính trị, trở thành động lực của hành động. Bởi nếu
không, xã hội chúng ta sẽ đi vào ngõ cụt. Nền kinh tế phải phục vụ cho công cuộc
chuyển đổi năng lượng, thoát khỏi các năng lượng hóa thạch".
Về tính khả thi của các đề
xuất về mặt kinh tế, ông Benoît Leguet, chủ tịch Viện nghiên cứu kinh tế về Khí
hậu, cho biết : "Chúng tôi đã thử tính toán chi phí thực hiện các
biện pháp do hội nghị các công dân đề xuất. Tổng cộng, các biện pháp này đòi hỏi
6 tỉ euro chi phí công hàng năm. Bỏ ra 6 tỉ euro, nhưng thu lại được rất nhiều
lợi ích, do việc giảm được lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính, ô nhiễm không
khí v.v., cũng như tạo thêm được nhiều chỗ làm mới. Tóm lại những cái giá phải
trả là rất thấp. Đây không phải là một dự án khổng lồ, như kiểu kế hoạch
Marshall tái thiết châu Âu, mà một dự án can thiệp rất cụ thể, mang tính trọng
điểm rất rõ ràng. Bây giờ đến lúc cần bắt tay vào việc thực thi thôi''.
Cho dù tổng thống chấp nhận
146 trên 149 đề xuất, để chuyển qua chính phủ, Quốc Hội hoặc tổ chức trưng cầu
dân ý, 150 thành viên Hội nghị Công dân vì Khí hậu chưa cảm thấy hoàn thành phận
sự. Họ đã lập ra một hiệp hội mang tên ''les 150'', để theo dõi các diễn biến
tiếp theo, cũng như tiếp tục vận động để các đề xuất được thực thi.
***
CÁC NỘI DUNG LIÊN QUAN
No comments:
Post a Comment