TRỪNG PHẠT CPI : HOA KỲ COI THƯỜNG TƯ PHÁP QUỐC TẾ? (Minh Anh - RFI)

Trừng phạt CPI : Hoa Kỳ coi thường tư pháp quốc tế ?

Minh Anh  -       RFI

Đăng ngày: 12/06/2020 - 14:25

http://www.rfi.fr/vi/ph%C3%A2n-t%C3%ADch/20200612-hoa-k%E1%BB%B3-tr%E1%BB%ABng-ph%E1%BA%A1t-cpi-t%C6%B0-ph%C3%A1p

Ngày 11/06/2020, tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh cho phép trừng phạt nhiều quan chức của Tòa Án Hình Sự Quốc Tế và những viên chức có tham gia điều tra hai hồ sơ Afghanistan và Palestin. Đây là một đòn giáng mạnh vào công lý quốc tế.

Sau Tổ Chức Y Tế Thế Giới – WHO, UNESCO, Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc, giờ đến lượt Tòa Án Hình Sự Quốc Tế La Haye trở thành mục tiêu tấn công mới của chính quyền Donald Trump. Sau hai năm dọa dẫm không thành, chủ nhân Nhà Trắng ngày hôm qua quyết định tăng tốc « cuộc chiến tiêu hao » được tiến hành từ hai năm qua : dọa khai tử CPI vào tháng 9/2018, rút giấy phép nhập cảnh đối với chưởng lý Fatou Bensouda, tấn công chỉ trích hai viên chức trong văn phòng của bà chưởng lý ngay giữa mùa dịch bệnh ...

Theo nhà báo Stephanie Maupas tại La Haye, hai hồ sơ Afghanistan và Palestine chính là tâm điểm của đọ sức giữa chính quyền Trump và CPI. Từ tháng Giêng năm 2020, chưởng lý Fatou Bensouda bắt đầu điều tra về những tội ác mà quân đội Mỹ bị nghi ngờ phạm phải ở Afghanistan. Một trong những điểm cốt lõi của cuộc điều tra chính là những nhà tù bí mật mà CIA lập ra tại một số nước châu Âu để tra khảo các tù nhân Afghnistan sau khi bắt cóc họ.

Hành động trừng phạt mà Mỹ đưa ra vào lúc CPI sắp ra một quyết định mới liên quan đến các khu định cư Do Thái trên vùng lãnh thổ Palestine bị Israel chiếm đóng. Dù được thông báo mở điều tra từ tháng 12/2019, nhưng bà Fatou Bensouda vẫn chờ các thẩm phán xác nhận thẩm quyền hợp pháp để điều tra về vùng Cisjordani, kể cả thành phố Jerusalem và dải Gaza.

Hoa Kỳ chưa bao giờ phê chuẩn Quy Chế Roma, một hiệp ước quốc tế thành lập CPI và Tòa Án này đã đi vào hoạt động từ năm 2002, hiện có 120 quốc gia phê chuẩn, trong đó có Afghanistan. Chính quyền Washington cho rằng các hành động của CPI là một « tấn công chống lại các quyền của nhân dân Mỹ và có nguy cơ giẫm đạp lên chủ quyền quốc gia Mỹ », lên án CPI đã bị nhiều « thế lực bên ngoài như Nga » thao túng.

Thái độ này của Nhà Trắng đã bị CPI, nhiều tổ chức nhân quyền, các chính phủ và tổ chức quốc tế phản đối mạnh mẽ, cáo buộc Hoa Kỳ « xâm phạm tính độc lập của tư pháp quốc tế », « bác bỏ công lý cho các nạn nhân của tội ác chiến tranh nghiêm trọng tại Afghanistan, Israel hay Palestine » như phát biểu của Andrea Prasow, tổ chức Human Rights Watch với AFP.

Lo sợ trước hiện tượng điều tra tội ác chiến tranh sẽ trở nên phổ biến, Hoa Kỳ sẽ làm mọi cách để cản trở và sẽ tiếp tục gia tăng áp lực đối với CPI. Bộ trưởng Tư Pháp Mỹ, William Barr, thông báo phản công, mở một cuộc điều tra nhắm vào CPI khi nhắc đến « nạn tham nhũng tài chính và biển thủ ở cấp độ cao tại văn phòng của chưởng lý ».

Liệu CPI có trụ được trong cuộc đọ sức này hay không ? Bởi vì từ nhiều năm qua định chế tư pháp quốc tế này cũng là tâm điểm của nhiều lời chỉ trích cho rằng CPI dùng châu Phi như là một sân chơi để tập luyện. Các thủ tục tố tụng chủ yếu nhắm vào các nước châu Phi nghèo, tư pháp yếu kém… Độ tin cậy vào CPI cũng vì thế mà bị suy giảm mạnh, đòi hỏi phải có một sự cải tổ sâu rộng.

------------------------------------

NỘI DUNG LIÊN QUAN

Tổng thống Mỹ thông báo trừng phạt các thẩm phán Tòa Án Hình Sự Quốc Tế

Minh  Anh  -  RFI

Đăng ngày: 12/06/2020 - 11:36

http://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20200612-t%E1%BB%95ng-th%E1%BB%91ng-m%E1%BB%B9-th%C3%B4ng-b%C3%A1o-tr%E1%BB%ABng-ph%E1%BA%A1t-c%C3%A1c-th%E1%BA%A9m-ph%C3%A1n-t%C3%B2a-%C3%A1n-h%C3%ACnh-s%E1%BB%B1-qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 11/06/2020 ký sắc lệnh trừng phạt kinh tế và cấm nhập cảnh Mỹ nhắm các lãnh đạo của Tòa Án Hình Sự Quốc Tế (CPI) cũng như các quan chức của định chế có tham gia điều tra hồ sơ Afghanistan và Palestine.

Hoa Kỳ có phản ứng như trên sau khi bà chưởng lý Fatou Bensouda của CPI, bất chấp các đe dọa của Mỹ, ngày 05/03/2020  thông báo mở một điều tra về các vụ hành quyết tại Afghanistan, nghi ngờ lính Mỹ vi phạm tội ác chiến tranh và tội ác chống nhân loại.

Từ La Haye, thông tín viên Stéphanie Maupas cho biết cụ thể :

« Đó là một cú bắn chụm, tập trung hỏa lực vào Tòa Án Hình Sự Quốc Tế CPI, vào các lãnh đạo, quan chức và cả những người thân. Tổng thống Mỹ muốn gây áp lực trong hai hồ sơ được mở ra ở La Haye : Afghnistan và mở rộng khu định cư Do Thái ở Palestine.

Những lời dọa dẫm của chính quyền Trump nhắm vào Tòa Án có từ mùa thu năm 2018 nhưng vẫn không ngăn cản được việc mở một cuộc điều tra về những tội ác do quân đội Mỹ và CIA phạm phải ở Afghanistan.

Mối lo một cuộc điều tra sắp tới về việc chiếm đóng lãnh thổ Palestine gây rắc rối nghiêm trọng cho Israel, đồng minh của Washington tại Trung Đông. Đây là một trong những rào cản cho dự án sáp nhập những vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng mà chính quyền Trump đã bật đèn xanh.

Cuối tháng 5/2020, thủ tướng Israel, Benjamin Netanyahou xem Tòa Án Hình Sự Quốc Tế là "mối đe dọa chiến lược" đối với Nhà nước Israel. Kể từ giờ, Donald Trump đã nâng vấn đề CPI lên mức "khẩn cấp quốc gia".

Nhiều tổ chức phi chính phủ đề nghị các nước thành viên của CPI hành động. 24 giờ trước khi có sắc lệnh của Donald Trump, mười nước tại Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc lên án những lời dọa dẫm nhắm vào định chế.

Tại La Haye, mặc dù tỏ ra cứng rắn, nhưng chắc chắn là lệnh trừng phạt của Mỹ gây lo ngại cho các lãnh đạo của CPI. »

Ngay sau sắc lệnh của nguyên thủ Mỹ, Tòa Án Hình Sự Quốc Tế (CPI) lấy làm tiếc về « một chuỗi tấn công chưa từng có » nhắm vào định chế, đồng thời nhấn mạnh đến tính chất độc lập của tổ chức. Chủ tịch hội đồng các nước có tham gia CPI, thẩm phán O-Gon Kwon bác bỏ lệnh trừng phạt mà ông cho là « cản trở những nỗ lực chung chống lại hiện tượng miễn truy tố ».