Ca
Dao
26/06/2020
Đã lâu, ít nghe nhắc đến
ông, thót giật mình khi đọc tin trên mạng: Giáo sư Trần Khuê đã qua đời ngày
25/6/2020, thọ 84 tuổi.
Cũng là dịp để nhớ về ông
và những kỷ niệm rời…
Từ 20 năm qua, Phong trào
Dân chủ đã có nhiều thay đổi, nhờ mạng xã hội phát triển, những người tham gia
lên tiếng cho Tự do, Dân chủ Việt Nam cũng đã đa dạng hơn.
Nhưng vào những thập niên
1980 – 1990, ít ai dám lên tiếng công khai, cụm từ “phong trào đối kháng, đấu
tranh cho Tự do, Dân chủ, Nhân quyền” vẫn còn rất ngại ngùng khi được nhắc đến ở
các quán cafe Sài Gòn, Hà Nội.
Rồi năm 1999, quyển “Đối
Thoại năm 2000” của ông Trần Khuê và bà Nguyễn Thị Thanh Xuân xuất hiện như cơn
bão thổi đến con thuyền XHCN hãy còn yên ắng dưới tay chèo chống của đảng cầm
quyền.
Tôi biết đến có một người
tên Trần Khuê của Trung Tâm Nghiên Cứu Hán Nôm cũng từ quyển sách đó.
Thời đó, khi có một người
dám lên tiếng đòi “Quyền làm chủ của một công dân” đã là một mạo hiểm, một đặc
biệt. Vì thế, tôi mời ông vào diễn đàn “Việt Nam Suy Tư và Ước Vọng” của tôi
trên hệ thống Paltalk để nói chuyện. Lúc đó, chưa có Facebook, Paltalk là nơi để
những người chống độc tài cộng sản lên tiếng và cũng là cửa ngỏ để tiếp cận với
những người trong nước. Tôi nghĩ ông sẽ từ chối vì nó khá nguy hiểm cho ông bởi
vì Paltalk lúc đó được coi là môi trường “phản động”, nhưng ngạc nhiên thay,
ông nhận lời ngay.
Tôi chỉ cho ông cách cài
đặt và sử dụng paltalk. Sau khi cài đặt xong, ông đi thử một vòng các room trên
paltalk và ông quay trở lại với tôi và … “từ chối”!
Thì ra, ông đi lạc vào những
room như “giang hồ chống cộng”… Những người đã từng sinh hoạt trên paltalk chắc
không lạ gì những room này, họ chống cộng theo cách riêng của họ, họ dùng những
ngôn từ thô tục để lên án cộng sản, chửi thề ĐM Hồ Chí Minh v.v… Ông Trần Khuê
nghe qua và bị … sốc, nên ông từ chối.
Sau đó, tôi phải giải
thích rằng không phải room nào cũng vậy, và room “Việt Nam Suy Tư và Ước Vọng
“của tôi tuyệt đối không cho sử dụng những ngôn từ thô lỗ, không cho chửi bậy,
dù là chửi HCM. Lên án CS hay HCM chỉ nên đưa ra dữ kiện và phân tích đúng sai.
Ông tin tưởng và đồng ý vào diễn đàn tôi nói chuyện.
Ông là nhà đấu tranh trực
diện đầu tiên vào paltalk để nói chuyện. Lúc đó, sợ bị công an cài người vào
phá nên chúng tôi phải mở room kín và giới hạn người tham dự. Sau đó thì rất
nhiều người đấu tranh đã biết đến và dùng paltalk như một môi trường để lan toả
thông tin và bày tỏ quan điểm.
Năm 2005, tôi dự định đến
thăm ông Trần Khuê. Khi về đến Việt Nam, công an mời tôi lên điều tra về những
hoạt động của tôi ở hải ngoại nhưng câu hỏi chính của họ vẫn là : “Tại sao
tôi muốn đến gặp ông Trần Khuê”? Và họ cấm tôi đến gặp ông.
Tôi báo cho ông Trần Khuê
biết là công an cấm tôi đến gặp ông. Tôi còn nhớ, ông nói: “Có hay không có
những người ở hải ngoại, tôi vẫn đấu tranh. Công an muốn cô lập những người như
chúng tôi nên doạ dẫm, nếu cô sợ mà không đến thì tôi hiểu“.
Tối hôm đó, tôi đến gặp
ông ở nhà riêng của ông ở đường Nguyễn Trãi, ông mời tôi ăn nhãn, chúng tôi nói
chuyện đến khá khuya. Bên kia đường, anh chàng công an vẫn lặng lẽ ngồi trên
chiếc xe gắn máy cho đến lúc tôi từ giã ông ra về. Và dĩ nhiên, trước ngày rời
Việt Nam, tôi lại được công an mời lên với câu hỏi : “Tại sao chúng tôi
không cho chị đến gặp ông Trần Khuê mà chị vẫn đến gặp?“.
Qua ông, tôi cũng gặp ông Đỗ Nam Hải, ông Nguyễn Chính Kết,
MS Nguyễn Hồng Quang v.v… những người đã đi tiên phong trong phong trào
Dân chủ tại Việt Nam. Và cũng qua Giáo sư Trần
Khuê, tôi quen Nguyễn Tiến Trung, một sinh viên du học tại Pháp và cùng
tham gia với Nguyễn Tiến Trung, Hoàng Lan, Việt Quốc của Tập Hợp Thanh Niên Dân
chủ trong chiến dịch Marathon Nối Vòng Tay Lớn, thu thập chữ ký gửi kiến nghị
lên Hội nghị APEC, vận động tự do, dân chủ, nhân quyền cho Việt Nam.
Mặc dù bị quản chế, bị điều
tra, gặp nhiều khó khăn từ phía nhà cầm quyền Hà Nội về những bài viết cổ suý
cho quyền công dân, về việc tham gia đảng Dân chủ Việt Nam của ông Hoàng Minh
Chính v.v… Nhưng Giáo sư Trần Khuê cũng không được một số người đấu tranh ở hải
ngoại chấp nhận, vì họ cho rằng ông vẫn bênh vực HCM.
Với tôi, đó không phải là
rào cản. Trong cuộc đấu tranh này, chúng ta cần tìm những điểm đồng thuận để
cùng hợp tác chứ không tìm những điểm khác biệt để chia rẽ. Mục tiêu chung vẫn
là đấu tranh cho một Việt Nam Dân chủ, Nhân quyền thực sự. Và tôi vẫn tiếp tục
liên lạc với ông dù bị ít nhiều người chỉ trích.
Sau này, khi phong trào
dân chủ nở rộ, thêm nhiều người mới nhập cuộc. Những người như ông Trần Khuê, Đỗ
Nam Hải, Nguyễn Khắc Toàn, Lê Chí Quang v.v… dần dần lui vào bóng tối, nhường
chỗ cho những người trẻ hơn, nhiệt huyết hơn, sáng tạo hơn tiếp tục con đường
dân chủ hóa Việt Nam.
Cám ơn giáo sư Trần Khuê,
cám ơn những người đã lót những viên gạch đầu tiên.
Chúc ông lên đường bình
yên. Trên nền trời Dân chủ Việt Nam, một vì sao Khuê đã tắt!
No comments:
Post a Comment