Shashi
Tharoor - Project
Syndicate
Phan
Nguyên dịch
Posted on 12/03/2019 by The Observer
Người ta chỉ có thể hy vọng rằng những căng thẳng mới
nhất giữa Ấn Độ và Pakistan, vốm nổ ra sau một cuộc tấn công khủng bố vào tháng
trước giết chết hơn 40 cảnh sát bán quân sự Ấn Độ và làm bị thương một số người
khác ở quận Pulwama của bang Jammu và Kashmir, sẽ được giải quyết một cách hòa
bình. Nhưng dù cuộc khủng hoảng đang diễn ra có kết thúc như thế nào đi nữa, cuộc
xung đột giữa hai nước đã đưa ra ánh sáng một nhân tố thứ ba: Trung Quốc.
Vụ tấn công mới nhất ở Jammu và Kashmir, giáp biên
giới Pakistan, đã đặt ra những câu hỏi mới về việc Trung Quốc tiếp tục bảo vệ tổ
chức khủng bố Jaish-e-Mohammed (JeM) có trụ sở ở Pakistan. JeM đã nhanh chóng
tuyên bố đứng đằng sau vụ đánh bom, được thực hiện bởi một kẻ đánh bom liều chết
21 tuổi, người đã kích nổ khoảng 300 kg RDX trong một cuộc tấn công vào một
đoàn xe cảnh sát gồm 78 xe.
Ấn Độ có một lịch sử nhục nhã liên quan tới kẻ sáng
lập và thủ lĩnh của JeM, Maulana Masood Azhar, người đã được thả ra từ một nhà
tù Ấn Độ vào năm 1999, cùng với hai kẻ khủng bố khác, để đổi lấy các hành khách
trên một chuyến bay của hãng Hàng không Ấn Độ mà những kẻ khủng bố Pakistan đã
bắt cóc và đưa tới Kandahar, lúc đó thuộc Afghanistan do Taliban quản lý. (Một
trong những kẻ được thả ra cùng với Azhar đã gây ra vụ giết nhà báo người Mỹ
Daniel Pearl sau đó.) JeM sau đó đã tiến hành nhiều cuộc tấn công khủng bố vào Ấn
Độ, bao gồm một cuộc tấn công năm 2016 vào một căn cứ quân sự ở Uri, cũng ở
Jammu và Kashmir, giết chết 19 binh sĩ, qua đó khiến Ấn Độ tiến hành một cuộc tấn
công trả đũa chớp nhoáng được báo chí đưa tin nhiều vào một trại huấn luyện của
JeM.
Mặc dù Pakistan chiến đấu chống lại một số tổ chức
khủng bố Hồi giáo bạo lực (đáng chú ý là nhóm Taliban Pakistan, những kẻ đang
tìm cách lật đổ chính phủ Pakistan), họ cũng theo đuổi các mục tiêu chiến lược
bằng cách tài trợ, huấn luyện và trang bị cho các nhóm khủng bố tấn công các mục
tiêu ở Ấn Độ, Afghanistan và Iran. Trong điệu vũ tango rùng rợn của Pakistan với
chủ nghĩa khủng bố, Azhar và JeM có trụ sở công khai đặt tại thị trấn
Bahawalpur, điều hành các cơ sở huấn luyện và trại vũ trang ở một số địa điểm,
bao gồm Balakot (nơi Không quân Ấn Độ đã nhắm tới trong cuộc không kích vào
ngày 26 tháng 2).
Azhar đi lại và diễn thuyết thoải mái trên khắp
Pakistan, khoe khoang thành tích khủng bố của mình. Tương tự là Hafiz Saeed, chỉ
huy nhóm Lashkar-e-Taiba và là kẻ bị cáo buộc chủ mưu “vụ tấn công ngày 26/11”,
giết chết 166 dân thường ở Mumbai năm 2008. Chính phủ Ấn Độ đã cố gắng trừng phạt
Azhar bị theo Nghị quyết 1267 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, nghị quyết sẽ
đóng băng các tài khoản ngân hàng và hạn chế sự đi lại của Azhar bên ngoài
Pakistan. Mặc dù 14 trong số 15 thành viên của Hội đồng Bảo an ủng hộ nghị quyết
này, nhưng Trung Quốc, đồng minh trung thành của Pakistan, đã phủ quyết nó ba lần.
Những lý do đằng sau sự ngoan cố của Trung Quốc
không khó để nhận ra. Trung Quốc tự gọi mình là một đồng minh trong mọi hoàn cảnh
của Pakistan, nước được Trung Quốc coi là một đối trọng hữu ích với Ấn Độ. Hơn
nữa, Pakistan là một nhân tố chính trong Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc (BRI), trong đó một dự án chủ chốt là Hành lang Kinh tế
Trung Quốc-Pakistan (CPEC), kết nối phía tây Trung Quốc với cảng Gwadar trên bờ
biển Balochistan của Pakistan.
Khi hoàn thành, Dự án CPEC trị giá 66 tỷ USD sẽ là dự
án phát triển lớn nhất ở nước ngoài của Trung Quốc và sẽ giảm hơn một nửa chi
phí vận chuyển cho hoạt động thương mại của Trung Quốc với Vịnh Ba Tư. Đây cũng
là một dự án uy tín cho Trung Quốc và là một dự án kinh tế quan trọng, và dường
như nó cũng khẳng định vai trò không thể thiếu của Pakistan trong các tính toán
địa chính trị của Trung Quốc trong một thời gian dài sắp tới.
Mặc dù Trung Quốc đã cùng các quốc gia khác trên
toàn cầu lên án vụ đánh bom tự sát ngày 14 tháng 2, nhưng chính phủ của họ một
lần nữa nói rõ rằng họ không vội vàng ủng hộ việc trừng phạt Azhar. Phát ngôn
viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc Geng Shuang nói rằng “Chúng tôi vô cùng sốc
trước cuộc tấn công này. Chúng tôi bày tỏ sự chia buồn và cảm thông sâu sắc với
các gia đình nạn nhân”, nhưng kỳ lạ thay lại trích dẫn “thủ tục” của Liên Hợp
Quốc để khẳng định lại lập trường của chính phủ Trung Quốc.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, người đang phải đối
diện với một cuộc bầu cử toàn quốc bắt đầu từ tháng 4, đang chịu áp lực trong
nước đáng kể phải hành động quyết liệt chống lại JeM. Tại một sự kiện ngay sau
vụ tấn công ở Pulwama, Modi nói: “Có rất nhiều sự tức giận, máu của người dân
đang sôi sục. Chúng tôi sẽ phản ứng mạnh mẽ. Chúng tôi sẽ đưa các lực lượng đứng
sau vụ tấn công ra trước công lý”. Việc một máy bay phản lực Ấn Độ bị bắn hạ và
viên phi công bị bắt giữ rồi phóng thích sau đó có thể đã giúp hạ nhiệt cuộc khủng
hoảng. Nhưng mặc dù hai nước đã bị đưa đến bờ vực chiến tranh, Ấn Độ biết rằng
các lựa chọn chính của họ vẫn là qua kênh ngoại giao.
Mong muốn của Ấn Độ trong việc cô lập Pakistan trên
trường quốc tế vì nước này hỗ trợ chủ nghĩa khủng bố đã vấp phải bức tường là sự
hỗ trợ của Trung Quốc dành cho chính phủ ở Islamabad. Các quốc gia khác cũng vậy,
có các lý do song phương để không cô lập Pakistan. Hoa Kỳ cần Pakistan vì vấn đề
Afghanistan, đặc biệt trong vai trò một kênh kể đàm phán một thỏa thuận với lực
lượng Taliban ở Afghanistan.
Nhưng Modi đặc biệt mất mặt khi Trung Quốc tiếp tục
hỗ trợ cho Pakistan, điều đi ngược lại “tinh thần Vũ Hán” mà ông tuyên bố đã
thiết lập với Chủ tịch Tập Cận Bình sau hội nghị thượng đỉnh năm ngoái tại
thành phố miền trung Trung Quốc. Khi còn là thủ lĩnh phe đối lập, Modi đã chỉ
trích gay gắt chính phủ Ấn Độ vì đã nhân nhượng Trung Quốc. Nhưng kể từ khi ông
trở thành thủ tướng, Trung Quốc đã tiếp tục ngăn Ấn Độ gia nhập Nhóm các nhà
cung cấp hạt nhân. Modi cũng không thể ngăn Trung Quốc xây dựng dự án CPEC chạy
qua khu vực Kashmir do Pakistan kiểm soát (điều Ấn Độ coi là một sự vi phạm chủ
quyền của mình) hay ngăn Trung Quốc tái khẳng định các yêu sách của mình đối với
bang Arunachal Pradesh của Ấn Độ (mà Trung Quốc coi là khu vực “Nam Tây Tạng”).
Giờ đây, “tinh thần Vũ Hán”, nếu nó có thực chứ không chỉ là những thông cáo
báo chí, đã bị phá vỡ tan tành.
Năm ngoái, Ủy ban Thường vụ Quốc hội Ấn Độ về các vấn
đề đối ngoại (mà tôi làm chủ tịch) đã ban hành một báo cáo về quan hệ Trung-Ấn,
kết luận chính phủ Modi đã “quá thận trọng” trước các vấn đề nhạy cảm của Trung
Quốc và cho rằng Ấn Độ không thể tiếp tục “chính sách đối ngoại quỵ lụy của
mình trước Trung Quốc”.
Sau vụ tấn công Pulwama, Hoa Kỳ yêu cầu Pakistan
“ngay lập tức chấm dứt hỗ trợ và cung cấp nơi trú ẩn an toàn cho tất cả các
nhóm khủng bố”, và Vương quốc Anh và Pháp đã đưa ra một “tuyên bố chủ tịch”
trong khuôn khổ Hội đồng Bảo an nhằm lên án vụ đánh bom tự sát cũng như hoạt động
khủng bố của JeM . Bất chấp sự phản đối ban đầu của Trung Quốc, họ đã đưa Azhar
vào lại danh sách đen, một quá trình mà các thành viên phải đưa ra lập trường
trước ngày 13 tháng 3. Có rất ít nghi ngờ về cách 14 quốc gia sẽ bỏ phiếu. Liệu
Trung Quốc có tiếp tục đóng vai trò là kẻ ủng hộ khủng bố lớn nhất thế giới?
*
Shashi Tharoor, cựu Phó Tổng thư ký Liên Hợp Quốc và
cựu Quốc vụ khanh về Phát triển Nguồn nhân lực và Quốc vụ khanh về Ngoại vụ của
Ấn Độ, hiện là nghị sĩ Đảng Quốc đại Ấn Độ và Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Quốc hội
về đối ngoại. Ông là tác giả cuốn “Pax Indica: India and the World of the 21st Century”.
Nguồn: Shashi Tharoor, “India’s
China Problem in Pakistan”, Project Syndicate, 04/03/2019.
No comments:
Post a Comment