HAI TUẦN SAU 'THƯỢNG ĐỈNH' (Cổ-Lũy)

Hai tuần sau ‘Thượng Đỉnh’   

Cổ-Lũy

March 13, 2019

https://www.nguoi-viet.com/nhin-tu-hoa-ky/hai-tuan-sau-thuong-dinh/

Cuối Tháng Hai, Tổng Thống Donald Trump rời Washington sớm để kịp ngày tới Hà Nội gặp lãnh tụ Cộng Sản Bắc Hàn Kim Jong Un lần thứ nhì, sau gặp gỡ “thượng đỉnh” tám tháng trước ở Singapore không mấy kết quả. Cuộc đi nửa vòng trái đất thứ nhì, với mục đích chính lấy “bỏ cấm vận” Mỹ đổi “giải giới vũ khí nguyên tử/de-nuclearization” Bắc Hàn, đã không thành.

Ông Trump cũng theo gót nhiều tổng thống Mỹ trước: Khi gặp nhiều vấn đề đầy thử thách trong nước, đi tìm hào quang “người quyền hành nhất thế giới” ngoài nước để vớt vát phần nào. Hàng nghìn nhà báo vào Việt Nam và cả thế giới chú mục cho hai nhà lãnh đạo cơ hội phô trương trong nghi lễ “hoành tráng” – và tạm quên đi những khó khăn lớn lao bỏ lại trong nước mình.

Với những khó khăn chính trị và pháp lý dồn dập trong nước, ông Trump cũng có nhu cầu đánh lạc hướng dư luận qua việc “xây tường Mexico” và “hòa bình ở bán đảo Hàn” – cộng thêm hy vọng “đoạt giải Nobel.”

Từ Hà Nội: Tay trắng trở về 

Sau “thượng đỉnh” Singapore, ông Trump tuyên bố “Người Mỹ không phải lo sợ vũ khí nguyên tử Bắc Hàn nữa.” Như thường lệ, ông không nói thật; họ Kim chỉ trao trả một số hài cốt binh sĩ Mỹ từ chiến tranh 1950-1953 và ông tạm ngưng tập trận chung với Nam Hàn hằng năm, rồi hứa hẹn rút quân khỏi Nam Hàn. Thủ đô Piongyang chỉ ngưng dùng một khu thử nghiệm/sản xuất vũ khí nguyên tử đã hết công dụng; ngay “de-nuclearization” cũng không cả một định nghĩa. Chuyên gia viện đại học lừng danh Stanford cho biết sau thượng đỉnh Singapore, Pyongyang đã sản xuất đủ nhiên liệu làm bảy bom nguyên tử thêm vào số 60 có sẵn; Pyongyang cũng xây một lò nguyên tử thêm vào số 20 cơ sở hiện hữu.

Trước Hà Nội, giới quan sát đã nhận xét Pyongyang chỉ muốn Washington tuyên bố đình chiến và hòa bình ở bán đảo Hàn. Từ đây họ Kim có lý do đòi ông Trump rút 28,500 binh sĩ Mỹ cùng cái dù chống nguyên tử khỏi Nam Hàn. Ông Trump có vẻ sẵn sàng rút lui; ông than phiền Hoa Kỳ hy sinh quá nhiều mà chính quyền Nam Hàn Moon Jae-in không chịu bỏ tiền vào bảo vệ chính mình (thật sự thủ đô Seoul chịu đóng gần $1 tỷ hằng năm).

Giới chiến lược không ngạc nhiên khi ông đưa ra “tình trạng khẩn trương” lấy tiền “xây tường,” và nhường nhịn, o bế họ Kim hết mình để “đình chiến” và đi tới “hòa bình” có lợi cho mình – dù thiệt hại cho Hoa Kỳ và bỏ rơi đồng minh Nam Hàn. Giới ngoại giao và giải giới nguyên tử hy vọng lần này không lại là đóng kịch và hứa hẹn hão huyền như kỳ trước. Tuy nhiên, ông Trump cũng gạt giới tình báo và an ninh Mỹ qua một bên để “nghe cố vấn của Nga.” Ông bất đồng với Ngoại Trưởng Michael Pompeo, nhưng tin lời Tổng Thống Vladimir Putin rằng “Bắc Hàn không có hỏa tiễn liên lục địa.” “Tình cờ,” Ngoại Trưởng Nga Sergey Lavrov cũng tới Hà Nội đồng thời với ông Trump.

Cuối thượng đỉnh thu ngắn bất ngờ ngày thứ nhì, hai bên Mỹ-Hàn ra về sớm, không dự tiệc trưa và nghi lễ kết thúc thượng đỉnh. Họ Kim chỉ chịu “đóng cửa” một lò sản xuất plutonium và uranium ở Yangbion nhưng đòi bãi bỏ 5 trong 11 “cấm vận” từ Liên Hiệp Quốc và Washington.

Hai ngày sau thượng đỉnh, Piongyang mở lại giàn phóng hỏa tiễn liên lục địa. Giới truyền thông nghĩ  “thượng đỉnh Hà Nội” là một “thất bại” hay “giật lùi,” tuy họ Kim và Việt Nam có vẻ được lợi nhất.

Một điểm lạ: Trong họp báo với truyền thông quốc tế, Tổng Thống Trump tỏ ra nhã nhặn, ăn nói chững chạc và thẳng thắn về khác biệt ý kiến giữa hai bên. Ông trông cũng vẻ đầy sức khỏe sau hội họp ban ngày và thức đêm theo dõi điều trần ở Quốc Hội Mỹ.

Washington: Những đe dọa mới 

Khi ông Trump còn ở Hà Nội, cựu luật sư riêng của ông, Michael Cohen, ra điều trần công khai trước Ủy Ban Giám Sát dưới quyền Chủ Tịch Jeramiah Cummings (Dân Chủ), sau một ngày điều trần kín trước Ủy Ban Tình Báo Thượng Viện.

Giới báo chí đồng ý ông Cohen đã tung ra những quả bom nặng ký giúp Hạ Viện với đa số Dân Chủ mở rộng các điều tra vào những phạm luật nặng của gia đình Trump, như gian lận ngân hàng, thuế má, bảo hiểm cùng tài chính tranh cử – riêng hai tội đầu đã đủ cho ông Cohen và cựu Chủ Tịch Ban Tranh Cử Trump đi tù nhiều năm.

Cuối ngày ông Cummings khẳng định cả chục người mà ông Cohen nêu danh sẽ bị mời ra điều tra. Nghiêm trọng hơn nữa, những điều tra của các công tố viên liên bang Nam New York (SNYD) với mục tiêu lập cáo trạng về tổng thống, đồng thời ở Quốc Hội phía Cộng Hòa hợp với Dân Chủ đưa ra nghị quyết chống “tình trạng khẩn trương” ông Trump đưa ra để lấy tiền “xây tường.” Bộ trưởng Tư Pháp New York cũng khởi đầu điều tra những làm ăn và bảo hiểm của gia đình Trump.

Ông Michael Cohen từng làm việc hơn 10 năm với ông Trump, chuyên lo những chuyện riêng tư cho ông và địa ốc trong công ty gia đình Trump Organization. Những gian lận ngân hàng gồm khai gian về tài sản của gia đình Trump và giấu những phá sản với Deutsche Bank (để xây Trump Tower ở Nga; ngân hàng Đức này đã bị phạt $425 triệu vì rửa tiền Nga).

Ông Cohen cũng khai Trump Company khai lỗ lã nhằm trốn thuế và nêu danh Giám Đốc Tài Chính Allen Weisselberg, vệ sĩ lâu đời Matthew Calamari và Phó Giám Đốc Ron Lieberman để các công tố viên và Quốc Hội vời các ông này ra điều tra.

Về Trump Tower ở Moscow, ông Cohen đã theo lệnh ông Trump khai gian, nhưng nay chữa lại là ông Trump theo đuổi dự án này tới cuối năm 2016; lý do chính là ông không hề nghĩ mình có thể đắc cử tổng thống nên không muốn bỏ dở dự án có thể mang lợi hàng trăm triệu cho gia đình.

Ông Cohen cho biết Luật Sư Jay Sekulow của tổng thống và con rể Jared Kushner thay đổi lời khai có sẵn của ông Cohen về dự án Moscow. Nhân vật nòng cốt trong dự án Felix Sater gốc Nga, có tiền án và liên hệ với Mafia Nga, từng làm “cố vấn thâm niên” cho ông Trump và có văn phòng trong Trump Tower New York.

Theo ông Cohen, ông Trump thường “phóng đại” giá trị tài sản của mình để ăn gian bảo hiểm và được lên danh sách những tỷ phú trên thế giới, nhưng đồng thời lại ăn chẹt tiền nhà thầu cùng nhân viên khách sạn và sòng bài của mình. Ông Trump cũng đã phải trả lại $20 triệu cho người bị lừa bịp theo học “Đại Học Trump” để “làm giàu” qua địa ốc.

Ông Cohen lưỡng lự về chuyện  “đồng lõa” giữa Trump-Putin, không muốn đề cập đến chuyện này vì đây thuộc địa hạt các công tố viên liên bang đang điều tra ráo riết – nhất là SNYD mà ông Cohen xác nhận là “có liên lạc thường trực” với mình.

Ông Cohen khẳng định có nghe được điện thoại mở lớn giữa ông Trump và cố vấn lâu đời Roger Stone cho biết trước về WikiLeaks tung ra những điện thư (mà tin tặc thuộc tình báo quân đội Nga đã đánh cắp từ Ban Tranhh Cử Clinton) nhằm triệt hạ ứng viên Hillary Clinton. Ông Stone đã bị truy tố vì khai gian với các công tố viên và Quốc Hội, và có thể vào tù ngay vì không tuân “lệnh im miệng/gag order” của tòa.

Ông Cohen cũng “nổi tiếng” năm ngoái vì tiết lộ ứng viên Trump ngay trước bầu cử ra lệnh cho mình bỏ $280,000 để “mua in lặng” của hai phụ nữ có liên hệ tình dục với ông Trump nhằm tránh ảnh hưởng xấu; ông Trump vẫn chối chuyện này. Nay ông Cohen đưa ra bằng chứng tám ngân phiếu từ 2017 ông Trump ký bồi hoàn cho mình $35,000 mỗi tháng giả dạng lệ phí pháp lý; đôi khi ngân phiếu được cậu Trump Jr. ký, hoặc Trump Organization.

Ông Cohen cũng nghe lời ông Trump nói láo với báo chí ông có thương tật ở bàn chân để trốn lính thời chiến tranh Việt Nam; khi báo chí đặt câu hỏi, ông Trump không biết thương tật ở chân nào.

Sau Ủy Ban Giám Sát, ngày 6 Tháng Ba, ông Cohen cũng ra điều trần kín trước Ủy Ban Tình Báo Hạ Viện với ba va-li tài liệu chứng minh những điều mình khai. Chưa đầy một tuần sau khi ông Cohen ra Hạ Viện, các dân biểu Dân Chủ mở thêm “điều tra vũ bão” vào tổng thống cùng các viên chức trong nội các về ngăn cản thi hành công lý, lạm dụng công quyền và nhũng lạm – những tội chính đưa đến bãi nhiệm Tổng Thống Cộng Hòa Richard Nixon năm 1974.

Ủy Ban Pháp Lý gửi thư mời điều trần tới 81 người và tổ chức, từ hai con trai lớn, rể ông Trump và thư ký riêng của ông tới giám đốc tài chính từng làm việc ở Trump Organization từ thời thân sinh tổng thống chẳng hạn.

Tuần này, những người hợp tác với ông Trump như cựu Chủ Tịch Tranh Cử Paul Manafort, Michael Flynn và Stone lại phải ra hầu tòa. Thêm tin nổ bùng: Rể Kushner đã bí mật đi lại với giới tỷ phú Nga, Ả Rập và Tàu vì nợ nần tiền tỷ đầu tư địa ốc – ngay cả khi làm cố vấn cao cấp nhất cho tổng thống, với quyền biết những bí mật quốc gia.

Hôm Thứ Hai, Chủ Tịch Hạ Viện Nancy Pelosi vẫn thận trọng về bãi nhiệm tổng thống. Với 32 năm ở Hạ Viện, và chưa có báo cáo của Công Tố Viên Đặc Nhiệm, bà xem chuyện này “không bõ” – vì ông Trump giúp phía Dân Chủ hứng khởi, đoàn kết và thu vô số tiền ủng hộ.

Hôm qua ở Washington, ông Paul Manafort bị thêm án tù 42 tháng tù về âm mưu, gian lận cùng lung lạc nhân chứng, và phạt $6 triệu tiền trốn thuế. Ở Virginia tuần trước, ông Manafort đã bị án tù 47 tháng vì tám tội về tài chính. (Cổ-Lũy)